Η Κρίστιν Χάρμελ είναι Αμερικανίδα συγγραφέας που έχει γράψει πάνω από δώδεκα μυθιστορήματα, κάποια εκ των οποίων έχουν μεταφραστεί περίπου σε τριάντα γλώσσες. ΄΄Το βιβλίο των χαμένων ονομάτων΄΄ είναι το πρώτο δικό της που διάβασα, και μου άφησε μια γλυκειά γεύση. Γράφει εύκολα και κατανοητά, έχει μια ιστορία να αφηγηθεί, έχει κάνει την σχετική έρευνα για να ασχοληθεί με το θέμα που έχει επιλέξει, είναι επαγγελματίας, με την έννοια ότι το βιβλίο της έχει ισορροπίες, και αφήνει και ένα άρωμα αυτού που αποκαλούμε ΄΄γυναικεία λογοτεχνία΄΄, αφού στο βάθος του υπάρχει και μια μεγάλη ιστορία αγάπης που επιζεί σε πείσμα των εποχών και των συνθηκών.
Το μυθιστόρημά της εξελίσσεται σε δύο χρόνους: παρόν και παρελθόν.
Για να μπούμε στο κλίμα του βιβλίου, αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Η Εύα Ειμπραμς, μια ηλικιωμένη από τη Φλόριντα που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος, τοποθετεί βιβλία σε ένα ράφι, όταν το βλέμμα της πέφτει σε μια φωτογραφία των New York Times.Παγώνει ολόκληρη, Πρόκειται για την εικόνα ενός βιβλίου που έχει να δεί πάνω από εξήντα χρόνια- είναι το Βιβλίο των χαμένων ονομάτων.Πλέον φυλάσσεται στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και περιέχει ένα είδος κώδικα , που οι ερευνητές δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν. Η μόνη που γνωρίζει την απάντηση είναι η Εύα. Εχει όμως τη δύναμη να έρθει αντιμέτωπη με τις παλιές της αναμνήσεις;
Το 1942, όταν ήταν τελειόφυτη φοιτήτρια, η Εύα αναγκαστηκε να αποδράσει από το Παρίσι, βρίσκοντας καταφύγιο σε μια μικρή ορεινή πόλη στην Ελεύθερη Ζώνη, όπου ξεκίνησε να πλαστογραφεί ταυτότητες για παιδιά Εβραίων που δραπέτευαν στην ουδέτερη Ελβετία. Η Εύα μαζί με έναν μυστηριώδη και όμορφο πλαστογράφο ονόματι Ρέμι, αποφάσισαν ότι έπρεπε να βρούν έναν τρόπο να διαφυλάξουν τα αληθινά ονόματα των παιδιών, ώστε κάποια μέρα να μάθουν την αληθινή ταυτότητά τους. Τα στοιχεία που έκρυψαν στο Βιβλίο των χαμένων ονομάτων θα γίνουν ακόμα πιο σημαντικά όταν κάποιος θα προδώσει τον αντιστασιακό θύλακά τους΄΄.
Πρόλειται, λοιπόν, για ένα μυθιστόρημα που αφηγείται την ιστορίας μια κοπέλας Εβραικής καταγωγής, της Εύας Τράουμπε, που έζησε όλα αυτά που έζησαν οι Εβραίοι παντού στην Ευρώπη εκείνα τα χρόνια. Μέσα σε ένα βράδυ η Εύα χάνει όλα αυτά που μέχρι τότε θεωρούσε αυτονόητα. Ο πατέρας της συλλαμβάνεται και τον στέλνουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, η ίδια με την μητέρα της καταφέρνουν, με πλαστά χαρτιά που δημιουργεί η ίδια η Εύα,να δραπετεύσουν από το κατεχόμενο Παρίσι και να καταφύγουν σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό στην Ελεύθερη Ζώνη. Εκεί, μετά από λίγο χρονικό διάστημα, οι ντόπιοι τις αποδέχονται, κρύβουν την Εβραική καταγωγή τους, και περιθάλπτουν μητέρα και κόρη. Κάποια στιγμή, ο ιερέας του χωριού, εντυπωσιασμένος από τα πλαστά χαρτιά που δημιούργησε η ίδια η Εύα για εκείνη και την μητερα της, της προτείνει να συνεχίσει να δημιουργεί πλαστές ταυτότητες για πολλά παιδιά Εβραικής καταγωγής που φτάνουν κρυφά στο χωριό και κρύβονται σε συγκεκριμένα σπίτια κατοίκων που συμμετέχουν στην Αντίσταση. Η Εύα δέχεται να βοηθήσει και για τα επόμενα δύο χρόνια καταφέρνει με την βοηθεια του Ρέμι, με τον οποιο ερωτεύονται, να γλυτώσουν πολλά παιδιά και να τα φυγαδεύσουν στην γειτονική ουδέτερη Ελβετία. Θέλει όμως να διασώσει και την αληθινή ρίζα αυτών των παιδιών. Τα πραγματικά ονόματά τους. Κάπως έτσι, δημιουργούν μαζί με τον Ρέμι, έναν κώδικα, πού τον γνωρίζουν μόνο οι δυό τους, και σε ένα παλιό εκκλησιαστικό βιβλίο περνούν όλα αυτά τα στοιχεία κωδικοποιημένα. Μια προδοσία αποκαλύπτει στους Γερμανους την οργάνωσή τους, η μητέρα της συλλαμβάνεται και εκτελείται, όπως και οι περισσότεροι συνεργάτες της, η ίδια η Εύα καταφέρνει να γλυτώσει και να κρυφτεί.
Μετά την απελευθέρωση, επιστρέφει σε ένα έρημο γι’ αυτήν Παρίσι, αφού η οικογένειά της, οι γνωστοί και οι φίλοι της δεν υπάρχουν πιά. Προσπαθεί να επιβιώσει στην μεταπολεμική εποχή,μέχρις ότου παντρεύεται έναν Αμερικανοβραίο και μεταναστεύει στην Αμερική. Εκεί, χτίζει μια καινούργια ζωή, μέχρις ότου, εξήντα χρόνια μετά, η φωτογραφία του Βιβλίου των χαμένων ονομάτων στους New York Times, αναστατώνει την ζωή της. Γνωρίζει ότι είναι η μόνη επιζήσασα εκείνης της εποχής και ,άρα, η μοναδική που μπορεί να διαβάσει τον κώδικα και να διασώσει τα αληθινά ονόματα των Εβραιόπουλων που σώθηκαν τότε. Επιστρέφει στην Ευρώπη, στο Βερολίνο, και εκεί ανακαλύπτει ότι κάποιες φορές το παρελθόν μπορεί να επιστρέψει.
Η Κριστίν Χάρμελ έγραψε ένα βιβλίο που ασχολείται με το θέμα της επιβίωσης στα χρόνια του τελευταίου μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη, ειδικά αν ήσουν Εβραίος. Για τον αγώνα αυτών των ανθρώπων να επιβιώσουν όταν όλα αυτά που θεωρούνται αυταπόδεικτα έπαψαν να υπάρχουν μέσα σε ένα βράδυ. Ζωή , αξιοπρέπεια, όνομα και καταγωγή. Στο μυθιστόρημά της η συγγραφέας κρατάει μια ισορροπία ανάμεσα στην μυθοπλασία και στην ιστορική αλήθεια. Καταφέρνει να συγκινήσει τον αναγνώστη, χωρίς να γίνεται ακραία μελοδραματικη. Αφηγείται μια ιστορία ηρωισμού, πάθους και επιβίωσης σε δύσκολους καιρούς για την ανθρωπότητα.
΄΄Οι λέξεις μου θυμίζουν ένα κοριτσάκι που ήταν έξι ετών την τελευταία φορά που το είδα, ένα παιδί που κατέγραψα το αληθινό του όνομα-Φράνια Κορ-στη σελίδα 147 ντου Βιβλίου των χαμένων ονομάτων. Αναρωτιέμαι αν κατάφερε ποτέ να επιστρέψει στη Γαλλία, αν κατάφεραν οι γονείς της να γυρίσουν, αν μπόρεσε να δεί ποτέ την ταινία που βασίστηκε στο βιβλίο που λάτρευε. Το γεγονός ότι δεν ήξερα ποια παιδιά επιβίωσαν ή ξαναβρέθηκαν με την οικογένειά τους., αποτελούσε μια πηγή πόνου επί εξήντα χρόνια και τώρα τα δάκρυά μου τρέχουν ποτάμι΄΄.
Και στον επίλογο, η συγγραφέας , με αφορμή το θέμα του βιβλίου,σημειώνει ανάμεσα σε άλλα:
΄΄Ο,τι και να πω για την επίδραση της μαγειας των βιβλιοπωλείων και των βιβλιοθηκών είναι λίγο. Τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τη ζωή ενός ανθρώπου , όμως εκείνοι που κάνουν πραγματικά τη διαφορά είναι οι άνθρωποι που τα αγαπούν, που αφιερώνουν τη ζωή τους σε αυτά. Αν δεν μπορέσουν τα βιβλία να βρούν τον δρόμο τους προς τους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, που θα τους αγγίξουν, που θα μεταμορφωθούν από αυτά, θα χάσουν τη δύναμή τους. Τα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από απλές λέξεις σε μια σελίδα. Είναι γέφυρες για να χτιστούν κοινότητες και για να αναπτυχθούν πιο ευγενικοι , πιο συνειδητοποιημένοι πολίτες, Οσοι από σας αγαπούν αρκετά τα βιβλία ώστε να θέλουν να τα μοιραστούν, αλλάζουν κυριολεκτικά τον κόσμο΄΄.
Η μετάφραση είναι της Ολγας Γκαρτζονίκα.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Ένα εγκώμιο για τη δύναμη των βιβλίων να παρέχουν ελπίδα και γιατρειά, μια υπέροχη ιστορία που προσφερει ελπίδα σε ταραγμένους καιρούς΄΄. The Toronto Star.
΄΄Μια ιστορία που κόβει την ανάσα για την επιβίωση και τον ηρωισμό, επικεντρωμένη σε μια γυναικα πλαστογράφο που ρισκάρει τα πάντα για να βοηθήσει παιδιά Εβραίων να το σκάσουν από την κατεχόμενη από τους ναζί Γαλλία΄΄.- People.
΄΄ Όπως σημειώνει η συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου: Δεν χρειάζεστε χρήματα, όπλα ή ένα μεγάλο ακροατήριο για να αλλάξετε τον κόσμο. Μερικές φορές, κάτι τόσο απλό όσο ένα μολύβι και λίγη φαντασία μπορούν να αλλάξουν τον ρου της Ιστορίας.΄΄tetartopress.gr
Το μυθιστόρημά της εξελίσσεται σε δύο χρόνους: παρόν και παρελθόν.
Για να μπούμε στο κλίμα του βιβλίου, αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Η Εύα Ειμπραμς, μια ηλικιωμένη από τη Φλόριντα που εργάζεται ως βιβλιοθηκονόμος, τοποθετεί βιβλία σε ένα ράφι, όταν το βλέμμα της πέφτει σε μια φωτογραφία των New York Times.Παγώνει ολόκληρη, Πρόκειται για την εικόνα ενός βιβλίου που έχει να δεί πάνω από εξήντα χρόνια- είναι το Βιβλίο των χαμένων ονομάτων.Πλέον φυλάσσεται στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και περιέχει ένα είδος κώδικα , που οι ερευνητές δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν. Η μόνη που γνωρίζει την απάντηση είναι η Εύα. Εχει όμως τη δύναμη να έρθει αντιμέτωπη με τις παλιές της αναμνήσεις;
Το 1942, όταν ήταν τελειόφυτη φοιτήτρια, η Εύα αναγκαστηκε να αποδράσει από το Παρίσι, βρίσκοντας καταφύγιο σε μια μικρή ορεινή πόλη στην Ελεύθερη Ζώνη, όπου ξεκίνησε να πλαστογραφεί ταυτότητες για παιδιά Εβραίων που δραπέτευαν στην ουδέτερη Ελβετία. Η Εύα μαζί με έναν μυστηριώδη και όμορφο πλαστογράφο ονόματι Ρέμι, αποφάσισαν ότι έπρεπε να βρούν έναν τρόπο να διαφυλάξουν τα αληθινά ονόματα των παιδιών, ώστε κάποια μέρα να μάθουν την αληθινή ταυτότητά τους. Τα στοιχεία που έκρυψαν στο Βιβλίο των χαμένων ονομάτων θα γίνουν ακόμα πιο σημαντικά όταν κάποιος θα προδώσει τον αντιστασιακό θύλακά τους΄΄.
Πρόλειται, λοιπόν, για ένα μυθιστόρημα που αφηγείται την ιστορίας μια κοπέλας Εβραικής καταγωγής, της Εύας Τράουμπε, που έζησε όλα αυτά που έζησαν οι Εβραίοι παντού στην Ευρώπη εκείνα τα χρόνια. Μέσα σε ένα βράδυ η Εύα χάνει όλα αυτά που μέχρι τότε θεωρούσε αυτονόητα. Ο πατέρας της συλλαμβάνεται και τον στέλνουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, η ίδια με την μητέρα της καταφέρνουν, με πλαστά χαρτιά που δημιουργεί η ίδια η Εύα,να δραπετεύσουν από το κατεχόμενο Παρίσι και να καταφύγουν σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό στην Ελεύθερη Ζώνη. Εκεί, μετά από λίγο χρονικό διάστημα, οι ντόπιοι τις αποδέχονται, κρύβουν την Εβραική καταγωγή τους, και περιθάλπτουν μητέρα και κόρη. Κάποια στιγμή, ο ιερέας του χωριού, εντυπωσιασμένος από τα πλαστά χαρτιά που δημιούργησε η ίδια η Εύα για εκείνη και την μητερα της, της προτείνει να συνεχίσει να δημιουργεί πλαστές ταυτότητες για πολλά παιδιά Εβραικής καταγωγής που φτάνουν κρυφά στο χωριό και κρύβονται σε συγκεκριμένα σπίτια κατοίκων που συμμετέχουν στην Αντίσταση. Η Εύα δέχεται να βοηθήσει και για τα επόμενα δύο χρόνια καταφέρνει με την βοηθεια του Ρέμι, με τον οποιο ερωτεύονται, να γλυτώσουν πολλά παιδιά και να τα φυγαδεύσουν στην γειτονική ουδέτερη Ελβετία. Θέλει όμως να διασώσει και την αληθινή ρίζα αυτών των παιδιών. Τα πραγματικά ονόματά τους. Κάπως έτσι, δημιουργούν μαζί με τον Ρέμι, έναν κώδικα, πού τον γνωρίζουν μόνο οι δυό τους, και σε ένα παλιό εκκλησιαστικό βιβλίο περνούν όλα αυτά τα στοιχεία κωδικοποιημένα. Μια προδοσία αποκαλύπτει στους Γερμανους την οργάνωσή τους, η μητέρα της συλλαμβάνεται και εκτελείται, όπως και οι περισσότεροι συνεργάτες της, η ίδια η Εύα καταφέρνει να γλυτώσει και να κρυφτεί.
Μετά την απελευθέρωση, επιστρέφει σε ένα έρημο γι’ αυτήν Παρίσι, αφού η οικογένειά της, οι γνωστοί και οι φίλοι της δεν υπάρχουν πιά. Προσπαθεί να επιβιώσει στην μεταπολεμική εποχή,μέχρις ότου παντρεύεται έναν Αμερικανοβραίο και μεταναστεύει στην Αμερική. Εκεί, χτίζει μια καινούργια ζωή, μέχρις ότου, εξήντα χρόνια μετά, η φωτογραφία του Βιβλίου των χαμένων ονομάτων στους New York Times, αναστατώνει την ζωή της. Γνωρίζει ότι είναι η μόνη επιζήσασα εκείνης της εποχής και ,άρα, η μοναδική που μπορεί να διαβάσει τον κώδικα και να διασώσει τα αληθινά ονόματα των Εβραιόπουλων που σώθηκαν τότε. Επιστρέφει στην Ευρώπη, στο Βερολίνο, και εκεί ανακαλύπτει ότι κάποιες φορές το παρελθόν μπορεί να επιστρέψει.
Η Κριστίν Χάρμελ έγραψε ένα βιβλίο που ασχολείται με το θέμα της επιβίωσης στα χρόνια του τελευταίου μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη, ειδικά αν ήσουν Εβραίος. Για τον αγώνα αυτών των ανθρώπων να επιβιώσουν όταν όλα αυτά που θεωρούνται αυταπόδεικτα έπαψαν να υπάρχουν μέσα σε ένα βράδυ. Ζωή , αξιοπρέπεια, όνομα και καταγωγή. Στο μυθιστόρημά της η συγγραφέας κρατάει μια ισορροπία ανάμεσα στην μυθοπλασία και στην ιστορική αλήθεια. Καταφέρνει να συγκινήσει τον αναγνώστη, χωρίς να γίνεται ακραία μελοδραματικη. Αφηγείται μια ιστορία ηρωισμού, πάθους και επιβίωσης σε δύσκολους καιρούς για την ανθρωπότητα.
΄΄Οι λέξεις μου θυμίζουν ένα κοριτσάκι που ήταν έξι ετών την τελευταία φορά που το είδα, ένα παιδί που κατέγραψα το αληθινό του όνομα-Φράνια Κορ-στη σελίδα 147 ντου Βιβλίου των χαμένων ονομάτων. Αναρωτιέμαι αν κατάφερε ποτέ να επιστρέψει στη Γαλλία, αν κατάφεραν οι γονείς της να γυρίσουν, αν μπόρεσε να δεί ποτέ την ταινία που βασίστηκε στο βιβλίο που λάτρευε. Το γεγονός ότι δεν ήξερα ποια παιδιά επιβίωσαν ή ξαναβρέθηκαν με την οικογένειά τους., αποτελούσε μια πηγή πόνου επί εξήντα χρόνια και τώρα τα δάκρυά μου τρέχουν ποτάμι΄΄.
Και στον επίλογο, η συγγραφέας , με αφορμή το θέμα του βιβλίου,σημειώνει ανάμεσα σε άλλα:
΄΄Ο,τι και να πω για την επίδραση της μαγειας των βιβλιοπωλείων και των βιβλιοθηκών είναι λίγο. Τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν τη ζωή ενός ανθρώπου , όμως εκείνοι που κάνουν πραγματικά τη διαφορά είναι οι άνθρωποι που τα αγαπούν, που αφιερώνουν τη ζωή τους σε αυτά. Αν δεν μπορέσουν τα βιβλία να βρούν τον δρόμο τους προς τους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη, που θα τους αγγίξουν, που θα μεταμορφωθούν από αυτά, θα χάσουν τη δύναμή τους. Τα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από απλές λέξεις σε μια σελίδα. Είναι γέφυρες για να χτιστούν κοινότητες και για να αναπτυχθούν πιο ευγενικοι , πιο συνειδητοποιημένοι πολίτες, Οσοι από σας αγαπούν αρκετά τα βιβλία ώστε να θέλουν να τα μοιραστούν, αλλάζουν κυριολεκτικά τον κόσμο΄΄.
Η μετάφραση είναι της Ολγας Γκαρτζονίκα.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Ένα εγκώμιο για τη δύναμη των βιβλίων να παρέχουν ελπίδα και γιατρειά, μια υπέροχη ιστορία που προσφερει ελπίδα σε ταραγμένους καιρούς΄΄. The Toronto Star.
΄΄Μια ιστορία που κόβει την ανάσα για την επιβίωση και τον ηρωισμό, επικεντρωμένη σε μια γυναικα πλαστογράφο που ρισκάρει τα πάντα για να βοηθήσει παιδιά Εβραίων να το σκάσουν από την κατεχόμενη από τους ναζί Γαλλία΄΄.- People.
΄΄ Όπως σημειώνει η συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου: Δεν χρειάζεστε χρήματα, όπλα ή ένα μεγάλο ακροατήριο για να αλλάξετε τον κόσμο. Μερικές φορές, κάτι τόσο απλό όσο ένα μολύβι και λίγη φαντασία μπορούν να αλλάξουν τον ρου της Ιστορίας.΄΄tetartopress.gr
