Τα μυθιστορήματα της Μάρως Δούκα πάντα ξεχώριζαν από την αμεσότητα της γραφής της. Στο καινούργιο της βιβλίο,το «Φελιτσιτά», αυτή η αμεσότητα της γραφής της μοιάζει να φτάνει στα όρια μεταξύ γραπτού και προφορικού λόγου. Πέντε πρόσωπα στον ρόλο του αφηγητή, ο καθένας να καταθέτει την δική του αλήθεια, από την δική του, προσωπική πλευρά.
Θα μπορούσε να είναι και η ιστορία για το πώς και κάτω από ποιες συνθήκες , ένας άνθρωπος «νοικοκύρης», παντρεμένος με τρία μεγάλα παιδιά, με την δουλειά του, καταλήγει να είναι άστεγος στο κέντρο της πόλης. Την εικόνα την έχουμε, δεν είναι καθόλου σπάνια στην εποχή μας: άνθρωποι που ζούν και κοιμούνται σε χαρτόκουτα σε κάθε γωνιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Ανθρωποι που ζούν και κινούνται καθημερινά ανάμεσα στο Θησείο, τη Ομόνοια, την Αιόλου και την Κλαυθμώνος. Ανθρωποι που βρέθηκαν στον δρόμο και ο καθένας έχει την δική του προσωπική ιστορία.
Η Μάρω Δούκα επιλέγει να μας πεί την ιστορία του Κωνσταντίνου Καβουράκη, που ήθελε να γίνει αστυνομικός, ήθελε να ζεί για πάντα με την αγαπημένη του Ελένη και τα τρία παιδιά τους, ήθελε να τον σέβονται. Μια μέρα, που ο θυμός θα τον κάνει για άλλη μια φορά να παραφερθεί, θα αντιμετωπίσει την αντίσταση του μεγάλου του γιού, θα νιώσει εκδιωγμένος από το σπίτι του, και από τα Σεπόλια θα βρεθεί άστεγος στο κέντρο της Αθήνας.
Η ιστορία του Κωνσταντίνου Καβουράκη, δεν διαφέρει και πολύ από χιλιάδες άλλες ανάλογες ιστορίες. Γέννημα-θρέμμα της μεταπολεμικής Ελλάδας, που μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια, βρήκε τον έρωτα της ζωής του στο πρόσωπο της Ελένης, δούλεψε όλη του τη ζωή, παντρεύτηκε με την Ελένη του και έκαναν τρία παιδιά: τον Βαγγέλη, την Βούλα και τον Στέλιο. Τώρα πιά, τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καθένας έχει τη δουλειά του και τη ζωή του, και στο σπίτι έχουν μείνει ουσιαστικά ο Κωνσταντίνος και η Ελένη. Μόνο που τα χρόνια που πέρασαν και οι διαφορετικές κάθε φορά δυσκολίες της ζωής, έχουν φθείρει ανεπανόρθωτα τη σχέση τους. Η Ελένη, οικονομικά ανεξάρτητη, αφού δουλεύει θυρωρός στο υπουργείο, φιλάρεσκη, με τα παιδιά να της έχουν αδυναμία, δεν μπορεί να ανεχτεί πιά τις σκηνές που της κάνει ο Κωνσταντίνος. Ζήλεια, ρουτίνα, καθημερινότητα, έχουν μετατρέψει τη σχέση τους σε τοξική.
Ετσι, όταν σε έναν ακόμα καυγά ο Κωνσταντίνος σηκώνει χέρι πάνω της, ο Βαγγέλης, ο μεγάλος τους γιός, τον δέρνει και τον πετά στον δρόμο. Και εδώ αλλάζει επίπεδο η ιστορία. Ο Κωνσταντίνος είναι μετανοιωμένος, αλλά αισθάνεται αδικημένος από την ιστορία της ζωής του. Ο,τι έκανε στη ζωή του ως ενήλικος, το έκανε για το καλό της οικογένειάς του: της γυναίκας και των παιδιών του. Το γεγονός ότι η συμπεριφορά του απέναντι στη γυναίκα του δεν ήταν πάντα αυτή που έπρεπε, δεν του πολυπερνάει από το μυαλό. Το ίδιο συμβαίνει σε κάθε μέλος της οικογένειας. Ολοι έχουν κάνει τα δικά τους λάθη, μεγάλα ή μικρά, αλλά τα δικά μας λάθη τα παραδεχόμαστε πιο δύσκολα.
΄΄Είχε αρχίσει σιγά σιγά να διαποτίζεται με την ιδέα ότι αυτή είναι τώρα πιά η ζωή του, με τις χαρές της και τον αγώνα για το καθημερινό, χωρίς πολλά πολλά,χωρίς χαρτιά, χρέη και λογαριασμούς, σαν τα πουλάκια και αυτοί, σαν τα ζωάκια που περιφέρονται άσκοπα κι ελεύθερα, και τι είναι η πείνα αν το καλοσκεφτείς, τίποτα δεν είναι, έχεις τρώς, δεν έχεις, δεν τρώς,τα σκεφτόταν όλα αυτά και τα κορόιδευε μέσα του, ήξερε πολύ καλά ότι η κοιλιά του ανθρώπου είναι μεγάλος μπελάς, και η δίψα μεγάλο μαρτύριο΄΄.
Η Μάρω Δούκα έγραψε ένα βιβλίο σημερινό, για τις δυσκολίες της καθημερινότητας και την φθορά που προκαλεί στις ανθρώπινες σχέσεις, μια ιστορία που σχολιάζει την ευτυχία από την ανάποδη, την αποχαύνωση της ελληνικής κοινωνίας, τις κακοποιητικές σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στην οικογένεια, χωρίς ίσως κανείς να αντιδρά για αυτές όσο είναι καιρός, και όταν συμβεί το «κακό», κανείς δεν είναι ακριβώς υπεύθυνος για αυτό.
Συνήθως φταίνε όλοι οι άλλοι, εκτός από εμάς τους ίδιους. Το γεγονός ότι δίνεται ο λόγος σε κάθε μέλος της οικογένειας για να περιγράψει αυτό που ζεί, μας δίνει μια ιδέα για την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Και το γεγονός, σε συμβολικό επίπεδο, ότι υπάρχει η Φελιτσιτά, η γάτα που δίνει στον άστεγο Κωνσταντίνο την τρυφερότητα που δεν εισέπραξε ποτέ από τα παιδιά του, αντικατοπτρίζοντας ίσως την τρυφερότητα που ούτε εκείνος τους έδωσε, μας δίνει να καταλάβουμε ότι την χαμένη τρυφερότητα του βιβλίου, τη δίνει ένα ζώο και όχι ένας άνθρωπος. Ένα μυθιστόρημα για την εποχή μας, την εποχή των χαμένων συναισθημάτων, την εποχή της οικονομικής σκληρότητας, όπου η Βούλα, η κόρη της οικογένειας αφήνει την Φιλοσοφική για να ανοίξει κομμωτήριο ώστε να βγάζει περισσότερα χρήματα απ’ ότι ως καθηγήτρια, μας δείχνουν μια κοινωνία που βρίσκεται σε παρακμή και δεν το γνωρίζει. Και αν το γνωρίζει, κάνει ότι δεν το καταλαβαίνει.
Όπως δήλωσε σε μια πρόσφατη συνέντευξή της η συγγραφέας: «Η βαθύτερη αιτία του βιβλίου είναι ακριβώς να αναγνωρίσουμε τουλάχιστον ότι και αυτοί οι άνθρωποι, οι άνθρωποι του λεγόμενου «περιθωρίου», έχουν τη δική τους μνήμη, τις δικές τους αφορμές… Eνας από τους βαθύτερους σκοπούς της λογοτεχνίας είναι να ανακινεί το θυμικό μας και να αναμοχλεύει τη λογική μας, να μας βοηθάει να βλέπουμε αλλιώς τον κόσμο, να κατανοούμε, να συμπάσχουμε, έστω για μια στιγμή μόνο. Αυτές οι στιγμές που αθροίζονται βοηθούν όχι μόνο εμείς να γίνουμε κάπως καλύτεροι αλλά και οι βασανισμένοι να μη λησμονούν την ανθρωπιά τους, να μη σταματούν να σκέφτονται. Για παράδειγμα, πόσες και πόσες φορές στο Φελιτσιτά ο Κωνσταντίνος Καβουράκης αλλά και οι προσωρινοί συνοδοιπόροι του δεν ένιωσαν παρηγορημένοι, σχεδόν ανακουφισμένοι, χαρούμενοι έστω και για λίγο μέσα στη μαύρη ζωή τους, πόσες φορές δεν ένιωσαν την αύρα της απελευθέρωσης;»
Η Μάρω Δούκα γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά και είναι μία από τις σημαντικές μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Εχει τιμηθεί με το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου για το μυθιστόρημα «Η αρχαία σκουριά»,με το Β’ Κρατικό Βραβείο για το μυθιστόρημα «Η πλωτή πολη» και με το Βραβείο Πεζογραφίας Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα «Αθώοι και φταίχτες». Για το ίδιο μυθιστόρημα τιμήθηκε με το Βραβείο Balkanika και το Βραβείο Καβάφη. Για το μυθιστόρημα ΄΄Ελα να πούμε ψέμματα΄΄ έχει τιμηθεί με το Βραβείο «Νίκος Θέμελης». Επίσης, έχει βραβετεί για το σύνολο του έργου της με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019.
Για το βιβλίο έγραψαν:
«Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς».Νίκος Μπακουνάκης – Lifo.
«Με πρωταγωνιστή έναν συνειδητό άστεγο στη σημερινή Αθήνα και με ένα βλέμμα που κοιτάζει την Ελλάδα από τα κάτω, η Μάρω Δούκα επιστρέφει στο προσκήνιο με ένα σύντομο μυθιστόρημα που σχολιάζει την «ευτυχία» από την ανάποδη. Παρακολουθεί τα καταπατημένα δικαιώματα και τις εκδοχές της αγάπης, την ασυλία των υπεύθυνων, και την αποχαύνωση, την κακοποίηση και τις ασταθείς ισορροπίες στην ελληνική οικογένεια αλλά και την τοξική απανθρωπιά τριγύρω μας»- Μικέλα Χαρτουλάρη-ΕΦΣΥΝ.
Θα μπορούσε να είναι και η ιστορία για το πώς και κάτω από ποιες συνθήκες , ένας άνθρωπος «νοικοκύρης», παντρεμένος με τρία μεγάλα παιδιά, με την δουλειά του, καταλήγει να είναι άστεγος στο κέντρο της πόλης. Την εικόνα την έχουμε, δεν είναι καθόλου σπάνια στην εποχή μας: άνθρωποι που ζούν και κοιμούνται σε χαρτόκουτα σε κάθε γωνιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Ανθρωποι που ζούν και κινούνται καθημερινά ανάμεσα στο Θησείο, τη Ομόνοια, την Αιόλου και την Κλαυθμώνος. Ανθρωποι που βρέθηκαν στον δρόμο και ο καθένας έχει την δική του προσωπική ιστορία.
Η Μάρω Δούκα επιλέγει να μας πεί την ιστορία του Κωνσταντίνου Καβουράκη, που ήθελε να γίνει αστυνομικός, ήθελε να ζεί για πάντα με την αγαπημένη του Ελένη και τα τρία παιδιά τους, ήθελε να τον σέβονται. Μια μέρα, που ο θυμός θα τον κάνει για άλλη μια φορά να παραφερθεί, θα αντιμετωπίσει την αντίσταση του μεγάλου του γιού, θα νιώσει εκδιωγμένος από το σπίτι του, και από τα Σεπόλια θα βρεθεί άστεγος στο κέντρο της Αθήνας.
Η ιστορία του Κωνσταντίνου Καβουράκη, δεν διαφέρει και πολύ από χιλιάδες άλλες ανάλογες ιστορίες. Γέννημα-θρέμμα της μεταπολεμικής Ελλάδας, που μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια, βρήκε τον έρωτα της ζωής του στο πρόσωπο της Ελένης, δούλεψε όλη του τη ζωή, παντρεύτηκε με την Ελένη του και έκαναν τρία παιδιά: τον Βαγγέλη, την Βούλα και τον Στέλιο. Τώρα πιά, τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καθένας έχει τη δουλειά του και τη ζωή του, και στο σπίτι έχουν μείνει ουσιαστικά ο Κωνσταντίνος και η Ελένη. Μόνο που τα χρόνια που πέρασαν και οι διαφορετικές κάθε φορά δυσκολίες της ζωής, έχουν φθείρει ανεπανόρθωτα τη σχέση τους. Η Ελένη, οικονομικά ανεξάρτητη, αφού δουλεύει θυρωρός στο υπουργείο, φιλάρεσκη, με τα παιδιά να της έχουν αδυναμία, δεν μπορεί να ανεχτεί πιά τις σκηνές που της κάνει ο Κωνσταντίνος. Ζήλεια, ρουτίνα, καθημερινότητα, έχουν μετατρέψει τη σχέση τους σε τοξική.
Ετσι, όταν σε έναν ακόμα καυγά ο Κωνσταντίνος σηκώνει χέρι πάνω της, ο Βαγγέλης, ο μεγάλος τους γιός, τον δέρνει και τον πετά στον δρόμο. Και εδώ αλλάζει επίπεδο η ιστορία. Ο Κωνσταντίνος είναι μετανοιωμένος, αλλά αισθάνεται αδικημένος από την ιστορία της ζωής του. Ο,τι έκανε στη ζωή του ως ενήλικος, το έκανε για το καλό της οικογένειάς του: της γυναίκας και των παιδιών του. Το γεγονός ότι η συμπεριφορά του απέναντι στη γυναίκα του δεν ήταν πάντα αυτή που έπρεπε, δεν του πολυπερνάει από το μυαλό. Το ίδιο συμβαίνει σε κάθε μέλος της οικογένειας. Ολοι έχουν κάνει τα δικά τους λάθη, μεγάλα ή μικρά, αλλά τα δικά μας λάθη τα παραδεχόμαστε πιο δύσκολα.
΄΄Είχε αρχίσει σιγά σιγά να διαποτίζεται με την ιδέα ότι αυτή είναι τώρα πιά η ζωή του, με τις χαρές της και τον αγώνα για το καθημερινό, χωρίς πολλά πολλά,χωρίς χαρτιά, χρέη και λογαριασμούς, σαν τα πουλάκια και αυτοί, σαν τα ζωάκια που περιφέρονται άσκοπα κι ελεύθερα, και τι είναι η πείνα αν το καλοσκεφτείς, τίποτα δεν είναι, έχεις τρώς, δεν έχεις, δεν τρώς,τα σκεφτόταν όλα αυτά και τα κορόιδευε μέσα του, ήξερε πολύ καλά ότι η κοιλιά του ανθρώπου είναι μεγάλος μπελάς, και η δίψα μεγάλο μαρτύριο΄΄.
Η Μάρω Δούκα έγραψε ένα βιβλίο σημερινό, για τις δυσκολίες της καθημερινότητας και την φθορά που προκαλεί στις ανθρώπινες σχέσεις, μια ιστορία που σχολιάζει την ευτυχία από την ανάποδη, την αποχαύνωση της ελληνικής κοινωνίας, τις κακοποιητικές σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στην οικογένεια, χωρίς ίσως κανείς να αντιδρά για αυτές όσο είναι καιρός, και όταν συμβεί το «κακό», κανείς δεν είναι ακριβώς υπεύθυνος για αυτό.
Συνήθως φταίνε όλοι οι άλλοι, εκτός από εμάς τους ίδιους. Το γεγονός ότι δίνεται ο λόγος σε κάθε μέλος της οικογένειας για να περιγράψει αυτό που ζεί, μας δίνει μια ιδέα για την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Και το γεγονός, σε συμβολικό επίπεδο, ότι υπάρχει η Φελιτσιτά, η γάτα που δίνει στον άστεγο Κωνσταντίνο την τρυφερότητα που δεν εισέπραξε ποτέ από τα παιδιά του, αντικατοπτρίζοντας ίσως την τρυφερότητα που ούτε εκείνος τους έδωσε, μας δίνει να καταλάβουμε ότι την χαμένη τρυφερότητα του βιβλίου, τη δίνει ένα ζώο και όχι ένας άνθρωπος. Ένα μυθιστόρημα για την εποχή μας, την εποχή των χαμένων συναισθημάτων, την εποχή της οικονομικής σκληρότητας, όπου η Βούλα, η κόρη της οικογένειας αφήνει την Φιλοσοφική για να ανοίξει κομμωτήριο ώστε να βγάζει περισσότερα χρήματα απ’ ότι ως καθηγήτρια, μας δείχνουν μια κοινωνία που βρίσκεται σε παρακμή και δεν το γνωρίζει. Και αν το γνωρίζει, κάνει ότι δεν το καταλαβαίνει.
Όπως δήλωσε σε μια πρόσφατη συνέντευξή της η συγγραφέας: «Η βαθύτερη αιτία του βιβλίου είναι ακριβώς να αναγνωρίσουμε τουλάχιστον ότι και αυτοί οι άνθρωποι, οι άνθρωποι του λεγόμενου «περιθωρίου», έχουν τη δική τους μνήμη, τις δικές τους αφορμές… Eνας από τους βαθύτερους σκοπούς της λογοτεχνίας είναι να ανακινεί το θυμικό μας και να αναμοχλεύει τη λογική μας, να μας βοηθάει να βλέπουμε αλλιώς τον κόσμο, να κατανοούμε, να συμπάσχουμε, έστω για μια στιγμή μόνο. Αυτές οι στιγμές που αθροίζονται βοηθούν όχι μόνο εμείς να γίνουμε κάπως καλύτεροι αλλά και οι βασανισμένοι να μη λησμονούν την ανθρωπιά τους, να μη σταματούν να σκέφτονται. Για παράδειγμα, πόσες και πόσες φορές στο Φελιτσιτά ο Κωνσταντίνος Καβουράκης αλλά και οι προσωρινοί συνοδοιπόροι του δεν ένιωσαν παρηγορημένοι, σχεδόν ανακουφισμένοι, χαρούμενοι έστω και για λίγο μέσα στη μαύρη ζωή τους, πόσες φορές δεν ένιωσαν την αύρα της απελευθέρωσης;»
Η Μάρω Δούκα γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά και είναι μία από τις σημαντικές μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Εχει τιμηθεί με το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου για το μυθιστόρημα «Η αρχαία σκουριά»,με το Β’ Κρατικό Βραβείο για το μυθιστόρημα «Η πλωτή πολη» και με το Βραβείο Πεζογραφίας Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το μυθιστόρημα «Αθώοι και φταίχτες». Για το ίδιο μυθιστόρημα τιμήθηκε με το Βραβείο Balkanika και το Βραβείο Καβάφη. Για το μυθιστόρημα ΄΄Ελα να πούμε ψέμματα΄΄ έχει τιμηθεί με το Βραβείο «Νίκος Θέμελης». Επίσης, έχει βραβετεί για το σύνολο του έργου της με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2019.
Για το βιβλίο έγραψαν:
«Το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα είναι από τα καλύτερα της χρονιάς».Νίκος Μπακουνάκης – Lifo.
«Με πρωταγωνιστή έναν συνειδητό άστεγο στη σημερινή Αθήνα και με ένα βλέμμα που κοιτάζει την Ελλάδα από τα κάτω, η Μάρω Δούκα επιστρέφει στο προσκήνιο με ένα σύντομο μυθιστόρημα που σχολιάζει την «ευτυχία» από την ανάποδη. Παρακολουθεί τα καταπατημένα δικαιώματα και τις εκδοχές της αγάπης, την ασυλία των υπεύθυνων, και την αποχαύνωση, την κακοποίηση και τις ασταθείς ισορροπίες στην ελληνική οικογένεια αλλά και την τοξική απανθρωπιά τριγύρω μας»- Μικέλα Χαρτουλάρη-ΕΦΣΥΝ.
