Διαβάσαμε: «Το ναυάγιο» του Σπύρου Πετρουλάκη (Μίνωας)

Αναφέρεται στο ναυάγιο του ΄΄Ηράκλειον΄΄, στις 8 Δεκεμβρίου του 1966 στη βραχονησίδα Φαλκονέρα
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Ο Σπύρος Πετρουλάκης είναι ένας από τους ευπώλητους Έλληνες συγγραφείς. Τα βιβλία του πουλάνε πολύ, συζητιούνται, γίνονται σενάρια για τηλεοπτικές σειρές. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ΄΄Σασμός΄΄, μια τηλεοπτική σειρά που συζητιέται και βλέπεται φέτος πιό πολύ από κάθε άλλη, βασίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του. Αυτό σημαίνει ότι αυτό που αποκαλούμε ΄΄μεγάλο κοινό΄΄ διαβάζει τα βιβλία του.

Διαβάζοντας το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του,΄΄Το ναυάγιο΄΄, καταλαβαίνεις πολύ εύκολα το γιατί. Δεν είναι απλά καλογραμμένο, έχει όλα όσα θα έπρεπε να έχει ένα μυθιστόρημα που γράφεται από επαγγελματία συγγραφέα. Η τεχνική της αφήγησής του είναι άψογη. Το μυθιστόρημά του έχει αρχή, μέση και τέλος και κρατάει τον αναγνώστη σε εγρήγορση. Αναφέρεται στο ναυάγιο του ΄΄Ηράκλειον΄΄, στις 8 Δεκεμβρίου του 1966 στα νερά κοντά στη βραχονησίδα της Φαλκονέρας. Ενα ναυάγιο που όχι μόνο έγινε πρωτοσέλιδο εκείνη την εποχή, αλλά δεν ξεχάστηκε καθόλου στα χρόνια που ακολούθησαν. Οπως σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας στο τέλος του βιβλίου του ΄΄Στο τραγικό εκείνο ναυάγιο δεν κατάφερε να σωθεί ούτε μία γυναίκα, ούτε ένα παιδί, αφού όλα έγιναν σε χρόνο μικρότερο από δεκαπέντε λεπτά΄΄.

Διακόσιοι πενήντα άνθρωποι πνίγηκαν. Το γεγονός ότι το ΄΄Ηράκλειον΄΄ ήταν ένα προβληματικό επιβατικό πλοίο μάλλον πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Οπως σημειώνει ο Σπύρος Πετρουλάκης στον επίλογο του βιβλίου του :
΄΄ Μετά από διετή συλλογή στοιχείων, πληροφοριών και συνεντεύξεων που πήρα προκειμένου να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα, γνωρίζω πια ότι τόσο οι γυναίκες όσο και τα παιδιά που πρόλαβαν να απεγκλωβιστούν από τις καμπίνες πάλεψαν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους για να γλυτώσουν από την μανία της θάλασσας. Ετσι, πρός τιμήν αυτών των ψυχών, στο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας έδωσα ΄΄χάρη΄΄ και λογοτεχνική ζωή σε μιά γυναίκα, την Ειρήνη, και ένα παιδί, την Αγάπη, για να μας διηγηθούν εκείνες τη φανταστική ιστορία που έπλασα......Εκείνο όμως που κυριάρχησε μέσα μου, καθ’ όλη τη διάρκεια αυτών των δύο και πλέον ετών της ενασχόλησής μου με το ναυάγιο της Φαλκονέρας, ήταν η αγανάκτηση και η απογοήτευση για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν οι υπεύθυνοι του κράτους, πριν και μετά την τραγωδία, την όλη κατάσταση.

Ο τότε αρμόδιος υπουργός Ισίδωρος Μαυριδόγλου δεν είχε την ευθιξία να παραιτηθεί και παρέμεινε στη θέση του ως την πτώση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου. Οι δημοσιογράφοι την επόμενη ημέρα έγραφαν ότι ΄΄εμφανίστηκε ευδιάθετος, χαμογελαστός και άνετος στη Βουλή, η οποία συνήλθε εκτάκτως για να διερευνήσει τα αίτια της τραγωδίας.

Οι πλοιοκτήτες αδελφοί Τυπάλδοι δεν προέβησαν σε καμία δήλωση για το γεγονός, ούτε καν έβγαλαν κάποια ανακοίνωση για να εκφράσουν τη ΄΄θλίψη΄΄ τους για τους νεκρούς και τη συμπαράσταση τους στις οικογένειές τους.

Η΄΄Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών΄΄ αποφάσισε να χορηγήσει στις οικογένειες των θυμάτων το ποσό των 100.000 δραχμών συνολικά-δηλαδή 363! Δραχμές για κάθε άνθρωπο που έχασε τη ζωή του. Πολλοί εφοπλιστές, μετά την πανελλήνια καταγραυγή γι’ αυτήν την ΄΄εξευτελιστική κοστολόγηση΄΄ της ανθρώπινης ζωής, διαχώρισαν δημοσίως τη θέση τους. Μεταξύ αυτών και ο Γιάννης Λάτσης, ο οποίος , στην επιστολή παραίτησής του από την ΄΄Ενωση΄΄, μεταξύ άλλων τόνισε: ΄΄Εξεθέσατε απαραδέκτως τους Ελληνας εφοπλιστάς, τους οποίους ούτε καν συμβουλευθήκατε, ως συνήθως, με το γελοίον ποσόν που είχατε την επιπολαιότητα να μετάσχετε εις τον έρανον της εθνικής τραγωδίας, δια την οποίαν τουλάχιστον ηθικήν ευθύνην υπέχομεν άπαντες΄΄.

Ωστόσο, το τραγικό γεγονός δεν οφειλόταν μόνο στην ατυχία ή την ΄΄κακιά΄΄ στιγμή. Στα νερά της Φαλκονέρας παίχτηκε η τελευταία δραματική πράξη ενός ΄΄χρονικού προαναγγελθέντων θανάτων΄΄, που η απαρχή του ήταν το 1964, όταν η πλοιοκτήτρια εταιρεία αγόρασε το ηλικίας δεκαπέντε ετών αγγλικό φορτηγό ΄΄Leicestershire΄΄ και το μετεσκεύασε προχείρως, όπως αποδείχτηκε και στο δικαστήριο, σε οχηματαγωγό. Στον πρώτο ήδη έλεγχο, η ΄΄Επιθεώρηση Εμπορικών Πλοίων΄΄ διατύπωσε τις ενστάσεις της, αφού το ΄΄Ηράκλειον΄΄ δεν πληρούσε βασικές προδιαγραφές. Ενώ όλα τα ομοειδή σκάφη είχαν έρμα της τάξης των 6.000 τόνων, το συγκεκριμένο δεν ξεπερνούσε τους 800 τόνους. Επίσης υπήρχαν και άλλα προβλήματα, που προέκυψαν από τη βιαστική μετασκευή του σε φεριμπότ. Μολονότι υπήρχαν τόσα ανοιχτά θέματα, η πλοιοκτήτρια εταιρεία κατάφερε να πάρει προσωρινή άδεια για το καλοκαίρι, με τη δέσμευση ότι ως το φθινόπωρο θα γίνονταν οι αναγκαίες μετατροπές. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ, ενώ η εταιρεία κατάφερνε να παίρνει παρατάσεις. Στο μεταξύ τα δυσοίωνα προμηνύματα είχαν αρχίσει να συσσωρεύονται: τον Δεκέμβριο του 1965 το ΄΄Ηράκλειον΄΄ συγκρούστηκε με το ΄΄αντίπαλον δέος΄΄ του, το πλοίο ΄΄Φαιστός΄΄, στο λιμάνι του Πειραιά, προσπαθώντας να καταλάβει καλύτερη θέση. Από την πρόσκρουση επήλθαν σοβαρές ζημιές, ενώ μετά από λίγες μέρες, σε ένα δεύτερο ατύχημα , υπέστη ζημιές η μοιραία μπουκαπόρτα. Ακολούθησαν νέες προειδοποιήσεις της ΄΄Επιθεώρησης΄΄, νέα μπαλώματα και παρατάσεις, ώσπου τον Νοέμβριο του 1966 οι τεχνικοί της ΄΄Επιθεώρησης΄΄ αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρωτόκολλο δρομολογήσεως. Το πλοίο έπρεπε να δέσει και να επισκευαστεί επειγόντως. Ωστόσο, ΄΄μυστηριωδώς΄΄ το πλοίο ξαναβγήκε στη θάλασσα χωρίς να επισκευαστεί. Οι εφημερίδες έκαναν λόγο για ιδιόχειρο παράτυπο σημείωμα που γράφτηκε καθ’ υπαγόρευσιν του υπουργού Ναυτιλίας Ι. Μαυριδόγλου αυτοπροσώπως, κάτι που ο ίδιος αρνήθηκε επιμόνως, αλλά όχι πειστικά, καθώς δεν έδωσε στοιχειώδεις διευκρινίσεις για τις συνθήκες του μοιραίου απόπλου, επικαλούμενος το απόρρητο των ανακρίσεων.΄΄

Τα αναφέρω όλα αυτά για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι το συγκεκριμένο ναυάγιο ήταν μείζων θέμα για την επικαιρότητα της εποχής. Διακόσιοι πενήντα άνθρωποι πνίγηκαν. Ουσιαστικά, για όλες αυτές τις παρατυπίες, δεν αποδόθηκαν ευθύνες σε κανέναν. Η υπόθεση ΄΄κουκουλώθηκε΄΄ όσο πιό ανώδυνα γινόταν. Ο δεύτερος λόγος είναι η έρευνα που έκανε ο Σπύρος Πετρουλάκης. Κατάφερε να συγκεντρώσει τα στοιχεία εκείνης της εποχής, να τα μελετήσει και να τα περάσει μέσα στην μυθοπλασία του. Γιατί μέσα στο γεγονός του ναυαγίου υπήρχαν άνθρωποι που κάποιοι σώθηκαν. Το μυθιστόρημα έχει δύο όψεις: αυτή του ντοκουμέντου, της καταγραφής των γεγονότων, και την ανθρώπινη πλευρά. Τις ιστορίες των ανθρώπων που πνίγηκαν ή σώθηκαν. Εκεί αρχίζει η μυθοπλασία. Ο συγγραφέας τα καταφέρνει πολύ καλά στην περιγραφή των σκηνών που συνέβηκαν την μοιραία νύχτα πάνω στο ΄΄Ηράκλειον΄΄ πρίν αυτό ναυαγίσει. Οι περιγραφές του έχουν αληθοφάνεια, είναι κινηματογραφικές. Ο αναγνώστης βρίσκεται εκεί και παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τον αγώνα των ανθρώπων να σώσουν τις ζωές τους, των παιδιών και των γύρω τους. Η περιγραφή με λέξεις είναι λεπτομερής και καθηλώνει τον αναγνώστη. Η γνώση των γεγονότων της εποχής ,αποτέλεσμα της ερευνας που έκανε ο συγγραφέας, φαίνεται, και δίνει αληθοφάνεια σε αυτό που περιγράφει. Η μυθοπλασία που αρχίζει με την περιγραφή των κεντρικών ηρώων πρίν το ναυάγιο και μετά είναι πολύ έξυπνα γραμμένη. Ενα άρωμα αστυνομικής ιστορίας δίνει στο μυθιστόρημα ένταση. Ο συγγραφέας παίζει με τον χρόνο, παρόν-παρελθόν, σε μικρά κεφάλαια που διαβάζονται εύκολα και σε οδηγούν στο επόμενο. Ολο αυτό για να γίνει , χρειάζεται πολύ καλή τεχνική και ο Σπύρος Πετρουλάκης την έχει. Μπορεί και καθηλώνει τον αναγνώστη του από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Αυτό. ίσως, εξηγεί και τις πωλήσεις των βιβλίων του. Είναι επαγγελματίας συγγραφέας με όλη τη σημασία της λέξης. Αυτό τουλάχιστον αποκόμισα διαβάζοντας το΄΄Ναυάγιο΄΄. Δεν υπάρχουν κενά στην αφήγηση, η εποχή περιγράφεται με αληθοφάνεια, ακόμα κι όταν η περιγραφή κάποιων φόνων ,που περνούν απαρατήρητοι, είναι υπερβολική.

Ο Σπύρος Πετρουλάκης γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα, έχοντας ζήσει επίσης στο Ρέθυμνο και στα Χανιά από όπου κατάγεται. Εχει γράψει και αρκετά μυθιστορήματα για παιδιά.

Για το βιβλίο έγραψαν:

΄΄Αφέθηκα στα κύματα της τρικυμίας, περιπλανήθηκα στα Κύθηρα και στο Παρίσι, μέθυσα με αρώματα. Ανοιξα τα παράθυρα της καρδιάς μου να μπούνε οι χαρές, να μοσχοβολήσει η πλάση συγχώρεση κι αγάπη. Στα χέρια του Πετρουλάκη , ακόμα και το πιό επικίνδυνο ταξίδι μπορεί να χαρίσει απόλαυση στον αναγνώστη΄΄. Αλκυώνη Παπαδάκη-συγγραφέας.
΄΄Με φόντο το ναυάγιο του οχηματαγωγού ΄΄Ηράκλειον΄΄ , που τον Δεκέμβριο του 1966 συγκλόνισε το πανελλήνιο, ο Σπύρος Πετρουλάκης χτίζει με μαεστρία ένα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα, το οποίο εναλλάσσεται σε δύο χρονικές περιόδους και κρατάει όλο το συναίσθημα και τη φόρτιση μέχρι το τέλος, εκεί όπου η τάξη ανατρέπεται και η τραγωδία επαναλαμβάνεται σε σύγχρονες μορφές. Πληροφορίες ιστορικά εξακριβωμένες, ανατροπές και κείμενο που ανακυκλώνει συναίσθημα και φόρτιση και τα επιστρέφει στον αναγνώστη σε μιά άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία αφανών ηρώων της ζωής΄΄ Φιλομήλα Λαπατά-συγγραφέας.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!