Ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν υπήρξε ένας από τους συγγραφείς-θρύλους της Ισπανίας, στην δε Καταλωνία, την ιδιαίτερη πατρίδα του , θεωρείται, και δικαίως, τοπικός ήρωας. Αρκεί να σημειώσουμε πως μετά τον θάνατό του, το 2003, δόθηκε το όνομά του σε μιά οδό στη Μαδρίτη, σε μια πλατεία στην γειτονιά του Ραβάλ της Βαρκελώνης και στο Σαν Μπαουδίλιο ντε Λιοβρεγάτ, σε ένα πολιτιστικό κέντρο στην Βαλβιδρέρα και σε ένα γυμνάσιο στο Σαν Αντριάν ντε Μπεζός.
Προς τιμήν του, ο σύλλογος της Μπαρσελόνα, της οποίας υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής και το Καταλανικό Κολλέγιο Δημοσιογράφων, δημιούργησαν το Διεθνές Βραβείο Δημοσιογραφίας "Manuel Vázquez Montalbán" από το 2004. Το βραβείο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες: Αθλητική Δημοσιογραφία και Πολιτιστική-πολιτική δημοσιογραφία.
Φυσικά πολλά ήταν και τα λογοτεχνικά βραβεία που απέσπασε:
Εθνικό Βραβείο Πεζογραφίας, 1991,Ευρωπαικό Βραβείο Λογοτεχνίας, 1994, Βραβείο της Κριτικής. 1994, Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας "Ennio Flaiano",. 1995, Εθνικό Βραβείο Ισπανικών Γραμμάτων.
Υπήρξε μοναχοπαίδι μιας μοδίστρας και ενός μέλους του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Καταλονίας, τον οποίο και δεν γνώρισε παρά μόνο όταν ήταν πέντε χρονών λόγω της φυλάκισής του. Ο ίδιος αποτέλεσε μέλος του κόμματος αυτού, αφότου είχε περάσει από το Frente de Liberación Popular και πριν καταλήξει στην Πρωτοβουλία για την Καταλονία .. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και δημοσιογραφία στην Σχολή Δημοσιογραφίας της ίδιας πόλης.
Το 1962 ένα πολεμικό συμβούλιο τον καταδίκασε σε τρία χρόνια φυλάκιση λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας. Στην φυλακή της Λιέιδα έγραψε το πρώτο του βιβλίο, το δοκίμιο Informe sobre la información. Μετά την αποφυλάκισή του ξεκινάει την δημοσιογραφική του καριέρα στο περιοδικό Triunfo κάτω από το ψευδώνυμο Sixto Cámara. Από τότε συνεργάστηκε με πολλά έντυπα μέχρι τον θάνατό του. Το 1966 απέκτησαν με την γυναίκα του , την ιστορικό Άνα Σαλιές, τον μοναδικό τους γιο, Ντανιέλ Βάθκεθ Σαλιές (Daniel Vázquez Sallés).
Το 1967 έκδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Una educación sentimental που την ακολούθησε το 1969 το Movimientos sin éxito. Τον ίδιο χρόνο εμφανίζεται το μυθιστόρημα Recordando a Dardé. Το 1973 γεννιέται ο πιο γνωστός του λογοτεχνικός χαρακτήρας, ο ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, στο μυθιστόρημα Yo maté a Kennedy.
Το 1995 του αποδόθηκε το Εθνικό Βραβείο Ισπανικών γραμμάτων για την προσφορά του. Πέθανε στις 18 Οκτωβρίου του 2003, στα 64 του, από ανακοπή καρδιάς ενώσω βρισκόταν στο αεροδρόμιο τηςΜπανγκόγκ, στο ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα του μετά από μία σειρά διαλέξεων στην Αυστραλία..
Ο ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο υπήρξε ο βασικός ήρωας του Μονταλμπάν. Μέσα από την προσωπικότητά του, ο συγγραφέας πέρασε τις δικές του θέσεις: είτε τις πολιτικές, είτε αυτές του γαστρονόμου που υπήρξε. Γιατί, πέρα από όλα τα άλλα, ο Μονταλμπάν μέσα από τα βιβλία του, εκφράζει και την αγάπη του για την ισπανική κουζίνα. Το ίδιο, βέβαια, συμβαίνει και στον ΄΄σέντερ φορ που δολοφονήθηκε το σούρουπο΄΄,που γράφτηκε το 1988. Ολο το κοινωνικό υπόβαθρο που αγάπησε ο Μονταλμπάν υπάρχει στο βιβλίο του. Μιά Βαρκελώνη καθόλου τουριστική, άνθρωποι του περιθωρίου, φτωχογειτονιές, μετανάστες που αλλάζουν την ανθρώπινη γεωγραφία της πόλης. . Καί το κοινωνικό του σχόλιο προκύπτει μέσα από μιά ποδοσφαιρική ιστορία. Υπάρχει η ομάδα της Βαρκελώνης, ΄΄ο πλουσιότερος ποδοσφαιρικός σύλλογος του κόσμου΄΄, υπάρχει και η Θεντέγιας, μιά παρηκμασμένη πιά συνοικιακή ομάδα. Και οι δύο παίζουν ποδόσφαιρο, με διαφορετικές συνθήκες ,βέβαια, η κάθε μιά. Πρόεδρος της μεγάλης ομάδας της Βαρκελώνης ένας αποτυχημένος πολιτικός, επιχειρηματίας, με πολλά χρήματα. Πρόεδρος της Θεντάγιας, ένας μικρότερος ουσιαστκά βιοτέχνης, που ονειρεύεται να πιάσει την καλή. Εχει μπεί σε αυτή τη θέση με σκοπό να διαλύσει την ομάδα και να πουλήσει το γήπεδό της σε οικόπεδα. Βρισκόμαστε, βλέπετε, στη Βαρκελώνη που ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και κάθε οικόπεδο στοιχίζει χρυσάφι. Και οι δύο πρόεδροι κάνουν μετεγγραφές ποδοσφαιριστών, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Ο μεν πρόεδρος της μεγάλης ομάδας της Βαρκελώνης φέρνει στην ομάδα-που για τους Καταλανούς αντιπροσωπεύσει τον συμβολικό στρατό της πόλης- τον πιό διάσημο ποδοσφαιριστή της Ευρώπης, τον σέντερ φορ Τζάκ Μόρτιμερ, που την χρονιά που πέρασε βραβεύτηκε με το ΄΄Χρυσό παπούτσι΄΄, ο δε πρόεδρος της Θεντέγιας, για τα μάτια του κόσμου, φέρνει στην ομάδα έναν παλιό σέντερ φορ που πιά έχει ξεπέσει. Δύο διαφορετικοί κόσμοι που δεν συναντιούνται ποτέ. Και τότε φτάνει στα γραφεία του πλουσιότερου ποδοσφαιρικού συλλόγου του κόσμου μιά ανώνυμη επιστολή. Κάποιοι απειλούν ότι θα δολοφονηθεί ο σέντερ φορ. Ο σέντερ φόρ που μόλις αποκτήθηκε και κοστίζει μιά περιουσία. Οι επικεφαλής του συλλόγου αναθέτουν τις έρευνες στον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, αλλά τον παρουσιάζουν ως ψυχολόγο της ομάδας, ώστε να μπορεί να κινείται άνετα μέσα στον κόσμο του αθλητισμού δίχως να κινήσει τις υποψίες του Τύπου.
Ο Μονταλμπάν στον΄΄σέντερ φορ που δολοφονήθηκε το σούρουπο΄΄, έγραψε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με σαφείς αναφορές στους ΄΄πάνω΄΄ και στούς ΄΄κάτω΄΄, στα ΄΄σαλόνια΄΄ και στις ΄΄αλάνες΄΄ του ποδοσφαίρου, και αυτού του κόσμου κατ΄επέκταση. Από τις σελίδες του περνάει η Βαρκελώνη του χρήματος και η Βαρκελώνη του περιθωρίου. Το ΄΄δήθεν΄΄ και το πραγματικό. Η ζωή όπως είναι και η ζωή όπως την βλέπουμε στα περιοδικά της μόδας. Είναι τεράστια η διαφορά της οπτικής γωνίας, όπως είναι τεράστια και η διαφορά ανάμεσα στα ΄΄σαλόνια΄΄ και τις φτωχογειτονιές του κόσμου. Ο σέντερ φορ της Βαρκελώνης είναι νέος, πετυχημένος, και η γυναίκα του περιμένει το πρώτο τους παιδί. Ο σέντερ φορ της Θεντέγιας είναι μεγάλος πιά στην ηλικία, η καριέρα του στο ποδόσφαιρο έχει πιά καταστραφεί, εξ αιτίας ενός χτυπήματος, και η πρώην γυναίκα του με τον γιό του έχουν εξαφανιστεί από τη ζωή του. Ο ένας μένει σε ένα ακριβό διαμέρισμα και οδηγά Πόρσε, ο άλλος σε μιά φτωχική, κακόφημη πανσιόν και συναναστράφεται τα πρεζόνια του δρόμου. Κοινός τόπος, αν μπορεί να το πεί κανείς έτσι, το ποδόσφαιρο.
΄΄Ο ηρωικός μύθος βασίστηκε πάντα στον δυνατό άντρα ή στο θεάνθρωπο που νικάει το κακό και γλυτώνει το λαό του από την καταστροφή και το θάνατο. Ξέρω απέξω ένα απόσπασμα της εργασίας του Γιούνγκ για τον άνθρωπο και τα σύμβολά του, που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε αυτό που θέλω να σας πώ. Τον ήρωα τον περιβάλλουν με ιερά κείμανα, ιεροτελεστίες, τον υμνούν, χορεύουν γι’ αυτόν, του προσφέρουν θυσίες κι όλα τα σχετικά, κι εδώ παραθέτω από μνήμης: ΄΄....ρίχνει σε έκσταση τους παρόντες με θείες συγκινήσεις-σαν να βρίσκονται υπό μαγική επήρεια- και συνεπαίρνει το άτομο ως να φτάσει να ταυτιστεί με τον ήρωα΄΄. Αυτού του ανθρώπου που πιστεύει στον ήρωα, που ταυτίζεται μαζί του, του δίνουμε το μέσο για να ελευθερωθεί από την προσωπική του ανεπάρκεια, από την ίδια του την ασημαντότητα και θεωρεί τον εαυτό του προικισμένο με μιά υπεράνθρωπη ιδιότητα. Και το μέσο είναι το ποδόσφαιρο΄΄
Ποιός σέντερ φορ θα δολοφονηθεί΄; Και γιατί; Οπως γράφει σε κάποιο σημείο ο Μονταλμπάν :΄΄Η φαντασία είναι επικίνδυνη στις μέρες μας. Μέσα σε τόση μετριότητα, μολονότι όλοι είμαστε συνένοχοι στη μετριότητα, ένας άνθρωπος με φαντασία είναι επικίνδυνος΄΄.
Καί τελικά:΄΄Ο κόσμος έχει χάσει τη μνήμη του και δεν θέλει να την ανακτήσει. Είναι σαν να τη θεωρεί άχρηστη΄΄.
Η μετάφραση είναι της Ρένας Δαμόφλη.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Ενας εμβληματικός ντετέκτιβ, οι πολιτικές ίντριγκες, ο αέρας της Βαρκελώνης και οι γεύσεις της Καταλανικής κουζίνας, συνθέτουν ένα απολαυστικό ανάγνωσμα΄΄ Venue
΄΄Ο Μονταλμπάν γράφει με τη σιγουριά της αυθεντίας, αλλάκαι με συμπόνοια. Με μιά θλίψη στο ύφος του Le Carre΄΄. Publishers Weekly
΄΄Ενας οξύνους παρατηρητής των πάντων΄΄ Detectives beyond borders
΄΄ Ο Ισπανός νουαρίστας, που χάθηκε πρόωρα, γράφει το 1988 ένα από τα πιο συναρπαστικά βιβλία του για την κοινωνία της Βαρκελώνης, που τότε άλλαζε δραματικά προς το χειρότερο. Είναι η εποχή της εργολαβίας ενόψει της επερχόμενης Ολυμπιάδας. Εποχή που μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα κατεδαφίζονται για να χτιστούν στάδια και αθλητικές εγκαταστάσεις. Αποδομείται, ουσιαστικά, το σήμα κατατεθέν της ιστορικής πόλης, το φτωχότερο κομμάτι της.΄΄Αντώνης Ν.Φράγκος –Αυγή.
Προς τιμήν του, ο σύλλογος της Μπαρσελόνα, της οποίας υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής και το Καταλανικό Κολλέγιο Δημοσιογράφων, δημιούργησαν το Διεθνές Βραβείο Δημοσιογραφίας "Manuel Vázquez Montalbán" από το 2004. Το βραβείο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες: Αθλητική Δημοσιογραφία και Πολιτιστική-πολιτική δημοσιογραφία.
Φυσικά πολλά ήταν και τα λογοτεχνικά βραβεία που απέσπασε:
Εθνικό Βραβείο Πεζογραφίας, 1991,Ευρωπαικό Βραβείο Λογοτεχνίας, 1994, Βραβείο της Κριτικής. 1994, Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας "Ennio Flaiano",. 1995, Εθνικό Βραβείο Ισπανικών Γραμμάτων.
Υπήρξε μοναχοπαίδι μιας μοδίστρας και ενός μέλους του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Καταλονίας, τον οποίο και δεν γνώρισε παρά μόνο όταν ήταν πέντε χρονών λόγω της φυλάκισής του. Ο ίδιος αποτέλεσε μέλος του κόμματος αυτού, αφότου είχε περάσει από το Frente de Liberación Popular και πριν καταλήξει στην Πρωτοβουλία για την Καταλονία .. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και δημοσιογραφία στην Σχολή Δημοσιογραφίας της ίδιας πόλης.
Το 1962 ένα πολεμικό συμβούλιο τον καταδίκασε σε τρία χρόνια φυλάκιση λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας. Στην φυλακή της Λιέιδα έγραψε το πρώτο του βιβλίο, το δοκίμιο Informe sobre la información. Μετά την αποφυλάκισή του ξεκινάει την δημοσιογραφική του καριέρα στο περιοδικό Triunfo κάτω από το ψευδώνυμο Sixto Cámara. Από τότε συνεργάστηκε με πολλά έντυπα μέχρι τον θάνατό του. Το 1966 απέκτησαν με την γυναίκα του , την ιστορικό Άνα Σαλιές, τον μοναδικό τους γιο, Ντανιέλ Βάθκεθ Σαλιές (Daniel Vázquez Sallés).
Το 1967 έκδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Una educación sentimental που την ακολούθησε το 1969 το Movimientos sin éxito. Τον ίδιο χρόνο εμφανίζεται το μυθιστόρημα Recordando a Dardé. Το 1973 γεννιέται ο πιο γνωστός του λογοτεχνικός χαρακτήρας, ο ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, στο μυθιστόρημα Yo maté a Kennedy.
Το 1995 του αποδόθηκε το Εθνικό Βραβείο Ισπανικών γραμμάτων για την προσφορά του. Πέθανε στις 18 Οκτωβρίου του 2003, στα 64 του, από ανακοπή καρδιάς ενώσω βρισκόταν στο αεροδρόμιο τηςΜπανγκόγκ, στο ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα του μετά από μία σειρά διαλέξεων στην Αυστραλία..
Ο ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο υπήρξε ο βασικός ήρωας του Μονταλμπάν. Μέσα από την προσωπικότητά του, ο συγγραφέας πέρασε τις δικές του θέσεις: είτε τις πολιτικές, είτε αυτές του γαστρονόμου που υπήρξε. Γιατί, πέρα από όλα τα άλλα, ο Μονταλμπάν μέσα από τα βιβλία του, εκφράζει και την αγάπη του για την ισπανική κουζίνα. Το ίδιο, βέβαια, συμβαίνει και στον ΄΄σέντερ φορ που δολοφονήθηκε το σούρουπο΄΄,που γράφτηκε το 1988. Ολο το κοινωνικό υπόβαθρο που αγάπησε ο Μονταλμπάν υπάρχει στο βιβλίο του. Μιά Βαρκελώνη καθόλου τουριστική, άνθρωποι του περιθωρίου, φτωχογειτονιές, μετανάστες που αλλάζουν την ανθρώπινη γεωγραφία της πόλης. . Καί το κοινωνικό του σχόλιο προκύπτει μέσα από μιά ποδοσφαιρική ιστορία. Υπάρχει η ομάδα της Βαρκελώνης, ΄΄ο πλουσιότερος ποδοσφαιρικός σύλλογος του κόσμου΄΄, υπάρχει και η Θεντέγιας, μιά παρηκμασμένη πιά συνοικιακή ομάδα. Και οι δύο παίζουν ποδόσφαιρο, με διαφορετικές συνθήκες ,βέβαια, η κάθε μιά. Πρόεδρος της μεγάλης ομάδας της Βαρκελώνης ένας αποτυχημένος πολιτικός, επιχειρηματίας, με πολλά χρήματα. Πρόεδρος της Θεντάγιας, ένας μικρότερος ουσιαστκά βιοτέχνης, που ονειρεύεται να πιάσει την καλή. Εχει μπεί σε αυτή τη θέση με σκοπό να διαλύσει την ομάδα και να πουλήσει το γήπεδό της σε οικόπεδα. Βρισκόμαστε, βλέπετε, στη Βαρκελώνη που ετοιμάζεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και κάθε οικόπεδο στοιχίζει χρυσάφι. Και οι δύο πρόεδροι κάνουν μετεγγραφές ποδοσφαιριστών, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Ο μεν πρόεδρος της μεγάλης ομάδας της Βαρκελώνης φέρνει στην ομάδα-που για τους Καταλανούς αντιπροσωπεύσει τον συμβολικό στρατό της πόλης- τον πιό διάσημο ποδοσφαιριστή της Ευρώπης, τον σέντερ φορ Τζάκ Μόρτιμερ, που την χρονιά που πέρασε βραβεύτηκε με το ΄΄Χρυσό παπούτσι΄΄, ο δε πρόεδρος της Θεντέγιας, για τα μάτια του κόσμου, φέρνει στην ομάδα έναν παλιό σέντερ φορ που πιά έχει ξεπέσει. Δύο διαφορετικοί κόσμοι που δεν συναντιούνται ποτέ. Και τότε φτάνει στα γραφεία του πλουσιότερου ποδοσφαιρικού συλλόγου του κόσμου μιά ανώνυμη επιστολή. Κάποιοι απειλούν ότι θα δολοφονηθεί ο σέντερ φορ. Ο σέντερ φόρ που μόλις αποκτήθηκε και κοστίζει μιά περιουσία. Οι επικεφαλής του συλλόγου αναθέτουν τις έρευνες στον ντετέκτιβ Πέπε Καρβάλιο, αλλά τον παρουσιάζουν ως ψυχολόγο της ομάδας, ώστε να μπορεί να κινείται άνετα μέσα στον κόσμο του αθλητισμού δίχως να κινήσει τις υποψίες του Τύπου.
Ο Μονταλμπάν στον΄΄σέντερ φορ που δολοφονήθηκε το σούρουπο΄΄, έγραψε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με σαφείς αναφορές στους ΄΄πάνω΄΄ και στούς ΄΄κάτω΄΄, στα ΄΄σαλόνια΄΄ και στις ΄΄αλάνες΄΄ του ποδοσφαίρου, και αυτού του κόσμου κατ΄επέκταση. Από τις σελίδες του περνάει η Βαρκελώνη του χρήματος και η Βαρκελώνη του περιθωρίου. Το ΄΄δήθεν΄΄ και το πραγματικό. Η ζωή όπως είναι και η ζωή όπως την βλέπουμε στα περιοδικά της μόδας. Είναι τεράστια η διαφορά της οπτικής γωνίας, όπως είναι τεράστια και η διαφορά ανάμεσα στα ΄΄σαλόνια΄΄ και τις φτωχογειτονιές του κόσμου. Ο σέντερ φορ της Βαρκελώνης είναι νέος, πετυχημένος, και η γυναίκα του περιμένει το πρώτο τους παιδί. Ο σέντερ φορ της Θεντέγιας είναι μεγάλος πιά στην ηλικία, η καριέρα του στο ποδόσφαιρο έχει πιά καταστραφεί, εξ αιτίας ενός χτυπήματος, και η πρώην γυναίκα του με τον γιό του έχουν εξαφανιστεί από τη ζωή του. Ο ένας μένει σε ένα ακριβό διαμέρισμα και οδηγά Πόρσε, ο άλλος σε μιά φτωχική, κακόφημη πανσιόν και συναναστράφεται τα πρεζόνια του δρόμου. Κοινός τόπος, αν μπορεί να το πεί κανείς έτσι, το ποδόσφαιρο.
΄΄Ο ηρωικός μύθος βασίστηκε πάντα στον δυνατό άντρα ή στο θεάνθρωπο που νικάει το κακό και γλυτώνει το λαό του από την καταστροφή και το θάνατο. Ξέρω απέξω ένα απόσπασμα της εργασίας του Γιούνγκ για τον άνθρωπο και τα σύμβολά του, που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε αυτό που θέλω να σας πώ. Τον ήρωα τον περιβάλλουν με ιερά κείμανα, ιεροτελεστίες, τον υμνούν, χορεύουν γι’ αυτόν, του προσφέρουν θυσίες κι όλα τα σχετικά, κι εδώ παραθέτω από μνήμης: ΄΄....ρίχνει σε έκσταση τους παρόντες με θείες συγκινήσεις-σαν να βρίσκονται υπό μαγική επήρεια- και συνεπαίρνει το άτομο ως να φτάσει να ταυτιστεί με τον ήρωα΄΄. Αυτού του ανθρώπου που πιστεύει στον ήρωα, που ταυτίζεται μαζί του, του δίνουμε το μέσο για να ελευθερωθεί από την προσωπική του ανεπάρκεια, από την ίδια του την ασημαντότητα και θεωρεί τον εαυτό του προικισμένο με μιά υπεράνθρωπη ιδιότητα. Και το μέσο είναι το ποδόσφαιρο΄΄
Ποιός σέντερ φορ θα δολοφονηθεί΄; Και γιατί; Οπως γράφει σε κάποιο σημείο ο Μονταλμπάν :΄΄Η φαντασία είναι επικίνδυνη στις μέρες μας. Μέσα σε τόση μετριότητα, μολονότι όλοι είμαστε συνένοχοι στη μετριότητα, ένας άνθρωπος με φαντασία είναι επικίνδυνος΄΄.
Καί τελικά:΄΄Ο κόσμος έχει χάσει τη μνήμη του και δεν θέλει να την ανακτήσει. Είναι σαν να τη θεωρεί άχρηστη΄΄.
Η μετάφραση είναι της Ρένας Δαμόφλη.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Ενας εμβληματικός ντετέκτιβ, οι πολιτικές ίντριγκες, ο αέρας της Βαρκελώνης και οι γεύσεις της Καταλανικής κουζίνας, συνθέτουν ένα απολαυστικό ανάγνωσμα΄΄ Venue
΄΄Ο Μονταλμπάν γράφει με τη σιγουριά της αυθεντίας, αλλάκαι με συμπόνοια. Με μιά θλίψη στο ύφος του Le Carre΄΄. Publishers Weekly
΄΄Ενας οξύνους παρατηρητής των πάντων΄΄ Detectives beyond borders
΄΄ Ο Ισπανός νουαρίστας, που χάθηκε πρόωρα, γράφει το 1988 ένα από τα πιο συναρπαστικά βιβλία του για την κοινωνία της Βαρκελώνης, που τότε άλλαζε δραματικά προς το χειρότερο. Είναι η εποχή της εργολαβίας ενόψει της επερχόμενης Ολυμπιάδας. Εποχή που μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα κατεδαφίζονται για να χτιστούν στάδια και αθλητικές εγκαταστάσεις. Αποδομείται, ουσιαστικά, το σήμα κατατεθέν της ιστορικής πόλης, το φτωχότερο κομμάτι της.΄΄Αντώνης Ν.Φράγκος –Αυγή.
