Οι δύο κεντρικές ηρωίδες, μάνα και κόρη, βαδίζουν, χωρίς ίσως να το καταλαβαίνουν, στο ίδιο μονοπάτι. Από διαφορετικούς παράδρομους καταλήγουν στην ίδια κεντρική λεωφόρο : αυτή της κακοποίησης.
Ζώντας σε μια εποχή που μέσα από τις ειδήσεις ερχόμαστε σε σχεδόν καθημερινή επαφή με όλα όσα τις προηγούμενες δεκαετίες έμεναν καλά κρυμμένα, μπορούμε πολύ εύκολα να φανταστούμε τι μπορεί να συμβαίνει πίσω από καλά κλεισμένες πόρτες. Σε πόλεις και χωριά. Σε σπίτια πλούσια και φτωχά. Η γυναικεία κακοποίηση, απ' ό,τι φαίνεται, είναι παλιά υπόθεση.
Ο Αύγουστος Κορτώ στην «Μικρή λέξη αγάπη» αφηγείται ουσιαστικά την ίδια ιστορία, σε δυο γενιές: μάνα και κόρη. Η μάνα, η Δώρα, στο φτωχό περιβάλλον του χωριού, παντρεμένη, με τρία παιδιά, βιώνει καθημερινά την κακοποίηση από τον άντρα της. Το ίδιο και τα παιδιά.
Ένας άντρας που θεωρεί ότι αυτή είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων, για να ξεχάσει τις δικές του απογοητεύσεις, μεθάει και δέρνει γυναίκα και παιδιά. Η μικρή Μάντια μεγαλώνει σε αυτό το περιβάλλον με έναν πατέρα τύραννο.
Μαθαίνει από μικρή να βάφεται επιδέξια, για να κρύβει τα σημάδια της βίας από τα άλλα παιδιά στο σχολείο και απορεί για την ανοχή της μάνας της σε όλη αυτή την κατάσταση. Την απάντηση, ότι δηλαδή η μάνα της δεν έχει πού να πάει με τα τρία παιδιά, δεν την σκέφτεται. Γίνεται δεκαοκτώ και δραπετεύει. Φεύγει κρυφά από την κωμόπολη της Ημαθίας όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε και καταφεύγει για να κρυφτεί στη Θεσσαλονίκη.
Δουλεύει γκαρσόνα σε ένα καφέ για να βγάζει κάποια χρήματα και αρχίζει σιγά σιγά να στήνει τη ζωή της από την αρχή. Καινούργιες γνωριμίες, αίσθηση ανεξαρτησίας, αισθάνεται ότι, επιτέλους, η ζωή της ανήκει μόνο στην ίδια και είναι μια ζωή καλή, χωρίς ξύλο, χωρίς βία.
Ώσπου, στα δεκαοχτώ της, γνωρίζει τον Άκη. Έχει όλα όσα μπορεί να θέλει μια γυναίκα από έναν άντρα. Είναι νέος, όμορφος, φιλόλογος σε ένα ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, με χαρισματικό πνεύμα. Τον ερωτεύεται, την συγκινεί το ενδιαφέρον του για εκείνη. Ο Άκης προσπαθεί να την αποκόψει από τις καινούργιες φιλίες της. Εκείνη λέει στον εαυτό της ότι είναι κτητικός γιατί την αγαπάει πολύ. Μένει έγκυος και παντρεύονται. Ζούνε σε μια απομονωμένη μονοκατοικία στο Πανόραμα.
Εκεί, συναντάει για άλλη μια φορά αυτό που νόμιζε ότι άφησε πίσω της στο χωριό της: την ενδοοικογενειακή βία. Πίσω από την βιτρίνα του όμορφου πρόσωπου του και την καλλιέργεια του φιλόλογου, ο Άκης όχι μόνο την απομονώνει από τους πάντες, αλλά την χτυπάει με αφορμή ή χωρίς. Την υποτιμά, τη θεωρεί αντικείμενο που του ανήκει.
Ο εφιάλτης του πατέρα της και όσων έζησε στο χωριό επιστρέφουν. Με άλλο πρόσωπο. Η Μάντια αρχίζει να το υπομένει όλο αυτό από την αρχή, για χάρη του μωρού. Αλλά όσο προχωράει η ζωή τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Μπορεί να ζει με το μωρό της σε ένα περιβάλλον που τυπικά δεν τους λείπει τίποτα, αλλά πολύ γρήγορα καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να ζήσει έτσι, ούτε να μεγαλώσει το παιδί της σε ένα τέτοιο σκηνικό.
«Προσπάθησα να φανταστώ τη σκηνή που μού'χε μόλις περιγράψει, μα ήταν αδύνατον: ο χοντρός που δεν με είχε πάρει αγκαλιά μια φορά στη ζωή του, που από τότε που θυμόμουν με είχε του κλώτσου και του μπάτσου - ο άντρας πού'χε κάνει το αίμα μου να τρέξει από εκατό πληγές, να κλαίει απαρηγόρητος επειδή είχα φύγει;
Αυτό είναι το κακό με τα τέρατα: μπορούν να κάνουν ό,τι και οι άνθρωποι, να ζητήσουν συγγνώμη, να σ' αγκαλιάσουν, να ρίξουν δάκρυ κορόμηλο.
Γιατί, στην τελική - εξ' ου κι η φρίκη - δεν είναι τέρατα, με δυο κεφάλια και τέσσερα χέρια. Το ίδιο στόμα που σε φίλησε, σε απειλεί. Το ίδιο χέρι που σε χάιδεψε, σε δέρνει.
Ώσπου τα χάνεις, μπερδεύεσαι, ψάχνεις να βρεις ποιος φταίει κι αναρωτιέσαι:
Μήπως το τέρας είμαι εγώ;»
ΟΑύγουστος Κορτώ έγραψε ένα μυθιστόρημα που μιλάει για την παθογένεια της εποχής μας. Μιλάει ξεκάθαρα για τη γυναικεία κακοποίηση και την ενδοοικογενειακή βία, και το κάνει με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο γραφής. Έτσι, δεν έχουμε ένα μυθιστόρημα με «καλό» τέλος, όπου όλα ανατρέπονται και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Μας δείχνει τι συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και απαστράπτουσες επιφάνειες. Η βία και η κακοποίηση είναι πάντα βία και κακοποίηση. Είναι ίδια και όταν συμβαίνει σε ένα χωριό της Ημαθίας, η ίδια και όταν συμβαίνει σε μια βίλα στο Πανόραμα. Γι' αυτόν που την υφίσταται πονάει το ίδιο.
«Η μικρή λέξη αγάπη», είναι ένα έντιμο μυθιστόρημα ενός συγγραφέα που έχει δώσει τις εξετάσεις του στο ευρύ κοινό και τις έχει περάσει με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Βέβαια, το γεγονός ότι ο Αύγουστος Κορτώ έχει γράψει πολύ σημαντικά μυθιστορήματα, παραμένει. Και ένας απαιτητικός αναγνώστης του περιμένει ακόμα πιο σημαντικά πράγματα από αυτόν.
Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη.
Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, νουβέλες, κριτικές και βιβλία για παιδιά. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του: «Το βιβλίο της Κατερίνας» (2013), «Επειδή είναι η καρδιά μου» (2014), «Μικρό χρονικό τρέλας» (2016), «Ρένα» (2017), «Σκυλίσια ψυχή» (2018), «Το μυστικό του Λεονάρντο» (2019), «Δέσποινα» (2020), «Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου» (2021), «Μισό παιδί» (2021)‧ τα ευθυμογραφήματα «Έρως ανίκατε μάσαν» (2015), «Νεοελληνική μυθολογία» (2016), «Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά» (2016), «Φωτιά στα Σαββατόπαχα» (2018)‧ η μαρτυρία «Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου. Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης» (2020). Επίσης, έχει γράψει βιβλία για παιδιά: «Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ» (2003), που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου, «Ο στοιχειωμένος πύργος της Ούρσουλα ντε Φλαφ» (2005), «Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι» (2005), «Έγκλημα στο Τούνδρα εξπρές» (2011), «Δεν ξανακάνω μπάνιο ποτέ!» (2013), «Το καταραμένο περιδέραιο της Νιαουφερτίτης» (2016), «Κορνήλιος Κρικ, σκίουρος ντετέκτιβ» (2016) και «Το ουφάκι» (2017).
Ζώντας σε μια εποχή που μέσα από τις ειδήσεις ερχόμαστε σε σχεδόν καθημερινή επαφή με όλα όσα τις προηγούμενες δεκαετίες έμεναν καλά κρυμμένα, μπορούμε πολύ εύκολα να φανταστούμε τι μπορεί να συμβαίνει πίσω από καλά κλεισμένες πόρτες. Σε πόλεις και χωριά. Σε σπίτια πλούσια και φτωχά. Η γυναικεία κακοποίηση, απ' ό,τι φαίνεται, είναι παλιά υπόθεση.
Ο Αύγουστος Κορτώ στην «Μικρή λέξη αγάπη» αφηγείται ουσιαστικά την ίδια ιστορία, σε δυο γενιές: μάνα και κόρη. Η μάνα, η Δώρα, στο φτωχό περιβάλλον του χωριού, παντρεμένη, με τρία παιδιά, βιώνει καθημερινά την κακοποίηση από τον άντρα της. Το ίδιο και τα παιδιά.
Ένας άντρας που θεωρεί ότι αυτή είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων, για να ξεχάσει τις δικές του απογοητεύσεις, μεθάει και δέρνει γυναίκα και παιδιά. Η μικρή Μάντια μεγαλώνει σε αυτό το περιβάλλον με έναν πατέρα τύραννο.
Μαθαίνει από μικρή να βάφεται επιδέξια, για να κρύβει τα σημάδια της βίας από τα άλλα παιδιά στο σχολείο και απορεί για την ανοχή της μάνας της σε όλη αυτή την κατάσταση. Την απάντηση, ότι δηλαδή η μάνα της δεν έχει πού να πάει με τα τρία παιδιά, δεν την σκέφτεται. Γίνεται δεκαοκτώ και δραπετεύει. Φεύγει κρυφά από την κωμόπολη της Ημαθίας όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε και καταφεύγει για να κρυφτεί στη Θεσσαλονίκη.
Δουλεύει γκαρσόνα σε ένα καφέ για να βγάζει κάποια χρήματα και αρχίζει σιγά σιγά να στήνει τη ζωή της από την αρχή. Καινούργιες γνωριμίες, αίσθηση ανεξαρτησίας, αισθάνεται ότι, επιτέλους, η ζωή της ανήκει μόνο στην ίδια και είναι μια ζωή καλή, χωρίς ξύλο, χωρίς βία.
Ώσπου, στα δεκαοχτώ της, γνωρίζει τον Άκη. Έχει όλα όσα μπορεί να θέλει μια γυναίκα από έναν άντρα. Είναι νέος, όμορφος, φιλόλογος σε ένα ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, με χαρισματικό πνεύμα. Τον ερωτεύεται, την συγκινεί το ενδιαφέρον του για εκείνη. Ο Άκης προσπαθεί να την αποκόψει από τις καινούργιες φιλίες της. Εκείνη λέει στον εαυτό της ότι είναι κτητικός γιατί την αγαπάει πολύ. Μένει έγκυος και παντρεύονται. Ζούνε σε μια απομονωμένη μονοκατοικία στο Πανόραμα.
Εκεί, συναντάει για άλλη μια φορά αυτό που νόμιζε ότι άφησε πίσω της στο χωριό της: την ενδοοικογενειακή βία. Πίσω από την βιτρίνα του όμορφου πρόσωπου του και την καλλιέργεια του φιλόλογου, ο Άκης όχι μόνο την απομονώνει από τους πάντες, αλλά την χτυπάει με αφορμή ή χωρίς. Την υποτιμά, τη θεωρεί αντικείμενο που του ανήκει.
Ο εφιάλτης του πατέρα της και όσων έζησε στο χωριό επιστρέφουν. Με άλλο πρόσωπο. Η Μάντια αρχίζει να το υπομένει όλο αυτό από την αρχή, για χάρη του μωρού. Αλλά όσο προχωράει η ζωή τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Μπορεί να ζει με το μωρό της σε ένα περιβάλλον που τυπικά δεν τους λείπει τίποτα, αλλά πολύ γρήγορα καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να ζήσει έτσι, ούτε να μεγαλώσει το παιδί της σε ένα τέτοιο σκηνικό.
«Προσπάθησα να φανταστώ τη σκηνή που μού'χε μόλις περιγράψει, μα ήταν αδύνατον: ο χοντρός που δεν με είχε πάρει αγκαλιά μια φορά στη ζωή του, που από τότε που θυμόμουν με είχε του κλώτσου και του μπάτσου - ο άντρας πού'χε κάνει το αίμα μου να τρέξει από εκατό πληγές, να κλαίει απαρηγόρητος επειδή είχα φύγει;
Αυτό είναι το κακό με τα τέρατα: μπορούν να κάνουν ό,τι και οι άνθρωποι, να ζητήσουν συγγνώμη, να σ' αγκαλιάσουν, να ρίξουν δάκρυ κορόμηλο.
Γιατί, στην τελική - εξ' ου κι η φρίκη - δεν είναι τέρατα, με δυο κεφάλια και τέσσερα χέρια. Το ίδιο στόμα που σε φίλησε, σε απειλεί. Το ίδιο χέρι που σε χάιδεψε, σε δέρνει.
Ώσπου τα χάνεις, μπερδεύεσαι, ψάχνεις να βρεις ποιος φταίει κι αναρωτιέσαι:
Μήπως το τέρας είμαι εγώ;»
ΟΑύγουστος Κορτώ έγραψε ένα μυθιστόρημα που μιλάει για την παθογένεια της εποχής μας. Μιλάει ξεκάθαρα για τη γυναικεία κακοποίηση και την ενδοοικογενειακή βία, και το κάνει με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο γραφής. Έτσι, δεν έχουμε ένα μυθιστόρημα με «καλό» τέλος, όπου όλα ανατρέπονται και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Μας δείχνει τι συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και απαστράπτουσες επιφάνειες. Η βία και η κακοποίηση είναι πάντα βία και κακοποίηση. Είναι ίδια και όταν συμβαίνει σε ένα χωριό της Ημαθίας, η ίδια και όταν συμβαίνει σε μια βίλα στο Πανόραμα. Γι' αυτόν που την υφίσταται πονάει το ίδιο.
«Η μικρή λέξη αγάπη», είναι ένα έντιμο μυθιστόρημα ενός συγγραφέα που έχει δώσει τις εξετάσεις του στο ευρύ κοινό και τις έχει περάσει με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Βέβαια, το γεγονός ότι ο Αύγουστος Κορτώ έχει γράψει πολύ σημαντικά μυθιστορήματα, παραμένει. Και ένας απαιτητικός αναγνώστης του περιμένει ακόμα πιο σημαντικά πράγματα από αυτόν.
Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη.
Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, νουβέλες, κριτικές και βιβλία για παιδιά. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του: «Το βιβλίο της Κατερίνας» (2013), «Επειδή είναι η καρδιά μου» (2014), «Μικρό χρονικό τρέλας» (2016), «Ρένα» (2017), «Σκυλίσια ψυχή» (2018), «Το μυστικό του Λεονάρντο» (2019), «Δέσποινα» (2020), «Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου» (2021), «Μισό παιδί» (2021)‧ τα ευθυμογραφήματα «Έρως ανίκατε μάσαν» (2015), «Νεοελληνική μυθολογία» (2016), «Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά» (2016), «Φωτιά στα Σαββατόπαχα» (2018)‧ η μαρτυρία «Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου. Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης» (2020). Επίσης, έχει γράψει βιβλία για παιδιά: «Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ» (2003), που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου, «Ο στοιχειωμένος πύργος της Ούρσουλα ντε Φλαφ» (2005), «Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι» (2005), «Έγκλημα στο Τούνδρα εξπρές» (2011), «Δεν ξανακάνω μπάνιο ποτέ!» (2013), «Το καταραμένο περιδέραιο της Νιαουφερτίτης» (2016), «Κορνήλιος Κρικ, σκίουρος ντετέκτιβ» (2016) και «Το ουφάκι» (2017).
