Οι ΄΄Αναμνήσεις ενός κοριτσιού΄΄ είναι αυτό ακριβώς που περιγράφει ο τίτλος. Είναι οι αναμνήσεις, η προσωπική ματιά του κοριτσιού που υπήρξε η Μαργαρίτα Θεοδωράκη, ένα κορίτσι που μεγάλωσε στη Νέα Σμύρνη μιάς άλλης εποχής και έτυχε να έχει γονείς τον Μίκη και την Μυρτώ.
Η Μαργαρίτα έγραψε ένα πολύ τρυφερό βιβλίο, προφανώς αποτέλεσμα του τρόπου που έζησε και ζεί. Κατάφερε να γυρίσει τον χρόνο πίσω,στην εποχή της δικής της αθωότητας και να περιγράψει μέσα από τα μάτια του παιδιού που ήταν τότε, την Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του ΄60, τον πατέρα της,τον Μίκη Θεοδωράκη, μέσα από αυτή την μοναδική ματιά που έχει ένα παιδί για τον γονιό του, και από δίπλα, πρόσωπα και πράγματα που καθόρισαν όχι μόνο την ίδια, αλλά έναν ολόκληρο λαό. Και καταφέρνει να κάνει και δικές μας τις δικές της ενθυμήσεις.
΄΄Εκείνη την ώρα δούλευες. Πάταγες με απίθανη δύναμη, σε κάθε χέρι, τα τρία τεράστια δάχτυλά σου. Εξαιρετικά μεγάλα, δυνατά, χοντρά και μακριά δάχτυλα.
Πάταγες τα πλήκτρα και διασκορπίζονταν βροντερά ακόρντα κι ακόρντα κι ακόρντα κι ακόρντα....γκραν-γκρούν-γκραν γκρουν, τραγούδαγε το πιάνο.
Κάποτε, πιό απαλά! Λυρισμός. Ανατριχιάζαμε.
Τι ωραία ακόρντα τα ακόρντα σου μπαμπά!
Γαληνεύαμε, μας υπνώτιζες.
Αλλα ακόρντα μας ερέθιζαν.
Πάλι ανατριχιάζαμε!
Μεγαλώσαμε με τα ακόρντα σου. Μας μεγάλωναν τα ακόρντα σου σαν καθημερινές , διαρκείς γλυκές ενεσούλες με αθάνατο νερό.
Τραγούδαγες. Εμείς τα παιδιά λίγο μετά. Τραγούδαγες ό,τι είχες γράψει νωρίτερα με το μολύβι σου πάνω στην παρτιτούρα. Στο πλάι είχες πάντα τη γόμα. Και μιά τεράστια ξύστρα. Αυτά ήταν τα μοναδικά εργαλεία σου:ένα μολύβι, μία γόμα και μία ξύστρα. Ησουνα πάντα ένας καλός τεχνίτης με ελάχιστα εργαλεία.
Το τραγούδαγες. Το καινούργιο σου τραγούδι. Φρέσκο φρέσκο.
Εμείς τα παιδιά το μαθαίναμε και το τραγουδάγαμε λίγο αργότερα.
Επαιζες πιάνο και τραγούδαγες άλλες φορές σπό το πρωί. ΄΄Μήνες, μέρες...ώρες...στιγμές...΄΄ Θυμάσαι που τραγουδούσαμε όλοι μαζί, όλο τον ΄΄Ηλιο και τον Χρόνο΄΄; Ολα τα λαικά του Μάνου Ελευθερίου; Ολα τα τραγουδάγαμε ολημερίς, όλοι μαζί! Μαζί και η νεαρή τότε Μαίρη Δημητριάδη΄΄.
Η Μαργαρίτα Θεοδωράκη γυρνάει πίσω και περιγράφει πως είναι να μεγαλώνεις δίπλα σε έναν πατέρα για τον οποίο μιλάει όλος ο κόσμος, όμως είναι εξόριστος, είναι κυνηγημένος, είναι στη διάθεσή του κάθε χωροφύλακα που τον επιτηρεί. Οι αναμνήσεις της από την εξορία του Μίκη και της οικογένειάς του στη Ζάτουνα είναι γεμάτες με φώς. Ηταν η ηλικία της που την έκανε να τα βλέπει όλα τόσο φωτεινά; Ηταν η προσπάθεια των γονιών της να κάνουν τα δυό τους παιδιά να αισθανθούν όσο γίνεται λιγότερο την εξορία; Ισως ήταν και τα δύο.
΄΄Εκεί μεγαλώσαμε δυο καλοκαίρια κι έναν χειμώνα ο Γιώργος κι εγώ. Εκεί αλλάξαμε. Ρουφήξαμε τη ζωή κατηφορίζοντας απότομες οικείες πλαγιές, ακούγοντας τα βουητά από τις μέλισσες και τους μυριάδες μπάμπουρες, εξετάζοντας και χαιδεύοντας τα πανέμορφα, τόσο απαλά μοβ λουλούδια των γαιδουράγκαθων με τα αιχμηρά τεράστια αγκάθια στους κορμούς τους, ενώ από μακριά γκάριζε ο γάιδαρος της κυρίας Βάσως, της λατρεμένης μας γηραιάς δασκάλας. Η κυρία Βάσω μας δίδασκε στο μονοτάξιο σχολείο υπό το βλέμμα των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του ΄21. Αλλωστε, ζούσαμε στη Ζάτουνα,στην πατρίδα του Κολοκοτρώνη!
Ημασταν στο κέντρο του ελληνικού κόσμου.
Ημασταν πολύ μικρά παιδιά και ζούσαμε τη διαρκή βίαιη τυραννία παράνομων εξουσιαστών. Κι όμως, τίποτα δεν μας ενοχλούσε από την καθημερινή καταπίεση. Είχαμε προσαρμοστεί στην έλλειψη ελευθερίας. Αλλά βρίσκαμε και τρόπους φυγής. Σαν τραγοπόδαρα αγρίμια,σαν μικρές νύμφες, εξαφανιζόμασταν στ΄απέραντα δάση της Αρκαδίας. Ολη η ιστορία απλωνόταν γύρω μας.
Περισσότερο, μάθαμε από τις ατέλειωτες διηγήσεις του πατέρα μας. Η μητέρα μας μας διηγιόταν πάντα ιστορίες της οικογένειάς της. Η μνήμη του γένους περνούσε από μάνα σε κόρη, από πατέρα σε γιό.Και σε μένα. Εκεί έμαθα πάρα πολλά. Παντού η ομορφιά μας εξουσίαζε! Παντού η ωραία ζωή! Ετσι μεγαλώσαμε΄΄.
Η Μαργαρίτα Θεοδωράκη δεν κρατάει πόζα, δεν γράφει ΄΄δήθεν΄΄, δεν κρύβεται πίσω από κάποια μάσκα. Είναι ειλικρινής σε αυτά που έχει να πεί και γράφει πολύ καλά. Ισως, ακριβώς, γιατί είναι ειλικρινής.Εγραψε ένα τρυφερό βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί. Οχι μόνο γιατί γράφει καλά, αλλά γιατί ισορροπεί εκεί που το ατομικό γίνεται συλλογικό. Εκεί που το προσωπικό βίωμα, γίνεται Ιστορία.
Και όπως γράφει η ίδια στην εισαγωγή του βιβλίου της:
΄΄Πότε θα πάψω να είμαι στην αληθινή ζωή μου η ηρωίδα ενός μυθιστορήματος και θα γίνω η συγγραφέας της ηρωίδας ενός μυθιστορήματος;΄΄
Πιστεύω πως ήρθε η ώρα.
Η Μαργαρίτα έγραψε ένα πολύ τρυφερό βιβλίο, προφανώς αποτέλεσμα του τρόπου που έζησε και ζεί. Κατάφερε να γυρίσει τον χρόνο πίσω,στην εποχή της δικής της αθωότητας και να περιγράψει μέσα από τα μάτια του παιδιού που ήταν τότε, την Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του ΄60, τον πατέρα της,τον Μίκη Θεοδωράκη, μέσα από αυτή την μοναδική ματιά που έχει ένα παιδί για τον γονιό του, και από δίπλα, πρόσωπα και πράγματα που καθόρισαν όχι μόνο την ίδια, αλλά έναν ολόκληρο λαό. Και καταφέρνει να κάνει και δικές μας τις δικές της ενθυμήσεις.
΄΄Εκείνη την ώρα δούλευες. Πάταγες με απίθανη δύναμη, σε κάθε χέρι, τα τρία τεράστια δάχτυλά σου. Εξαιρετικά μεγάλα, δυνατά, χοντρά και μακριά δάχτυλα.
Πάταγες τα πλήκτρα και διασκορπίζονταν βροντερά ακόρντα κι ακόρντα κι ακόρντα κι ακόρντα....γκραν-γκρούν-γκραν γκρουν, τραγούδαγε το πιάνο.
Κάποτε, πιό απαλά! Λυρισμός. Ανατριχιάζαμε.
Τι ωραία ακόρντα τα ακόρντα σου μπαμπά!
Γαληνεύαμε, μας υπνώτιζες.
Αλλα ακόρντα μας ερέθιζαν.
Πάλι ανατριχιάζαμε!
Μεγαλώσαμε με τα ακόρντα σου. Μας μεγάλωναν τα ακόρντα σου σαν καθημερινές , διαρκείς γλυκές ενεσούλες με αθάνατο νερό.
Τραγούδαγες. Εμείς τα παιδιά λίγο μετά. Τραγούδαγες ό,τι είχες γράψει νωρίτερα με το μολύβι σου πάνω στην παρτιτούρα. Στο πλάι είχες πάντα τη γόμα. Και μιά τεράστια ξύστρα. Αυτά ήταν τα μοναδικά εργαλεία σου:ένα μολύβι, μία γόμα και μία ξύστρα. Ησουνα πάντα ένας καλός τεχνίτης με ελάχιστα εργαλεία.
Το τραγούδαγες. Το καινούργιο σου τραγούδι. Φρέσκο φρέσκο.
Εμείς τα παιδιά το μαθαίναμε και το τραγουδάγαμε λίγο αργότερα.
Επαιζες πιάνο και τραγούδαγες άλλες φορές σπό το πρωί. ΄΄Μήνες, μέρες...ώρες...στιγμές...΄΄ Θυμάσαι που τραγουδούσαμε όλοι μαζί, όλο τον ΄΄Ηλιο και τον Χρόνο΄΄; Ολα τα λαικά του Μάνου Ελευθερίου; Ολα τα τραγουδάγαμε ολημερίς, όλοι μαζί! Μαζί και η νεαρή τότε Μαίρη Δημητριάδη΄΄.
Η Μαργαρίτα Θεοδωράκη γυρνάει πίσω και περιγράφει πως είναι να μεγαλώνεις δίπλα σε έναν πατέρα για τον οποίο μιλάει όλος ο κόσμος, όμως είναι εξόριστος, είναι κυνηγημένος, είναι στη διάθεσή του κάθε χωροφύλακα που τον επιτηρεί. Οι αναμνήσεις της από την εξορία του Μίκη και της οικογένειάς του στη Ζάτουνα είναι γεμάτες με φώς. Ηταν η ηλικία της που την έκανε να τα βλέπει όλα τόσο φωτεινά; Ηταν η προσπάθεια των γονιών της να κάνουν τα δυό τους παιδιά να αισθανθούν όσο γίνεται λιγότερο την εξορία; Ισως ήταν και τα δύο.
΄΄Εκεί μεγαλώσαμε δυο καλοκαίρια κι έναν χειμώνα ο Γιώργος κι εγώ. Εκεί αλλάξαμε. Ρουφήξαμε τη ζωή κατηφορίζοντας απότομες οικείες πλαγιές, ακούγοντας τα βουητά από τις μέλισσες και τους μυριάδες μπάμπουρες, εξετάζοντας και χαιδεύοντας τα πανέμορφα, τόσο απαλά μοβ λουλούδια των γαιδουράγκαθων με τα αιχμηρά τεράστια αγκάθια στους κορμούς τους, ενώ από μακριά γκάριζε ο γάιδαρος της κυρίας Βάσως, της λατρεμένης μας γηραιάς δασκάλας. Η κυρία Βάσω μας δίδασκε στο μονοτάξιο σχολείο υπό το βλέμμα των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του ΄21. Αλλωστε, ζούσαμε στη Ζάτουνα,στην πατρίδα του Κολοκοτρώνη!
Ημασταν στο κέντρο του ελληνικού κόσμου.
Ημασταν πολύ μικρά παιδιά και ζούσαμε τη διαρκή βίαιη τυραννία παράνομων εξουσιαστών. Κι όμως, τίποτα δεν μας ενοχλούσε από την καθημερινή καταπίεση. Είχαμε προσαρμοστεί στην έλλειψη ελευθερίας. Αλλά βρίσκαμε και τρόπους φυγής. Σαν τραγοπόδαρα αγρίμια,σαν μικρές νύμφες, εξαφανιζόμασταν στ΄απέραντα δάση της Αρκαδίας. Ολη η ιστορία απλωνόταν γύρω μας.
Περισσότερο, μάθαμε από τις ατέλειωτες διηγήσεις του πατέρα μας. Η μητέρα μας μας διηγιόταν πάντα ιστορίες της οικογένειάς της. Η μνήμη του γένους περνούσε από μάνα σε κόρη, από πατέρα σε γιό.Και σε μένα. Εκεί έμαθα πάρα πολλά. Παντού η ομορφιά μας εξουσίαζε! Παντού η ωραία ζωή! Ετσι μεγαλώσαμε΄΄.
Η Μαργαρίτα Θεοδωράκη δεν κρατάει πόζα, δεν γράφει ΄΄δήθεν΄΄, δεν κρύβεται πίσω από κάποια μάσκα. Είναι ειλικρινής σε αυτά που έχει να πεί και γράφει πολύ καλά. Ισως, ακριβώς, γιατί είναι ειλικρινής.Εγραψε ένα τρυφερό βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί. Οχι μόνο γιατί γράφει καλά, αλλά γιατί ισορροπεί εκεί που το ατομικό γίνεται συλλογικό. Εκεί που το προσωπικό βίωμα, γίνεται Ιστορία.
Και όπως γράφει η ίδια στην εισαγωγή του βιβλίου της:
΄΄Πότε θα πάψω να είμαι στην αληθινή ζωή μου η ηρωίδα ενός μυθιστορήματος και θα γίνω η συγγραφέας της ηρωίδας ενός μυθιστορήματος;΄΄
Πιστεύω πως ήρθε η ώρα.
