Τα μυθιστορήματα της Πατρίσια Χάισμιθ, τυπικά, ανήκουν σε αυτό που ονομάζουμε αστυνομική λογοτεχνία. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι έχουν ξεπεράσει τα όρια μεταξύ αστυνομικής λογοτεχνίας και σοβαρής λογοτεχνίας από τη στιγμή που γράφτηκαν. Τα περισσότερα από τα μυθιστορήματά της έχουν να κάνουν με το ανθρώπινο μυαλό, με τον τρόπο που σκέφτονται οι άνθρωποι. Το αν αυτός ο τρόπος είναι αυτός που η κοινωνία έχει αποδεχτεί σαν κανόνα , αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Οι ήρωές της , συνήθως, ξεφεύγουν από αυτούς τους κανόνες και δρούν με τον δικό τους, ανεξέλεγκτο τρόπο. Η κοινωνία και οι κανόνες της δεν έχουν καμμιά απολύτως σημασία για αυτούς.
Το ίδιο συμβαίνει και στον Ντέιβιντ Κέλσι, τον ήρωα του συγκεκριμένου μυθιστορήματος. Τυπικά, είναι ένας πολύ ήσυχος άνθρωπος. Δουλεύει σκληρά όλη την εβδομάδα και κάθε Σαββατοκύριακο επισκέπτεται την βαριά άρρωστη μητέρα του-ή έτσι τουλάχιστον νομίζουν οι γύρω του. Η σπιτονοικοκυρά του ανησυχεί αν θα βρεθεί γυναίκα αντάξιά του, όπως άλλωστε και η συγκάτοικός του η Εφι, καθώς και ο φίλος ο Γουές ,αλλά όλοι τους αγνοούν ότι ο Ντέιβιντ έχει ήδη βρεί τη τέλεια γυναίκα, την Αναμπελ. Αγνοούν ότι ο Ντέιβιντ κάθε Σαββατοκύριακο , αντί για τη άρρωστη μητέρα του, που δεν υπάρχει, έχει πεθάνει, επισκέπτεται μόνος τη ζεστή φωλιά που έχει ετοιμάσει για να στεγάσουν τον έρωτά τους με την Αναμπελ.Στο σπίτι αυτό, έχει άλλο όνομα: ονομάζεται Γουίλιαμ Νοιμάιστερ, και με αυτό το όνομα έχει αγοράσει το σπίτι και με αυτό το όνομα τον γνωρίζουν στην περιοχή. Αγνοούν επίσης, ότι η Αναμπελ αρνείται να επισκεφτεί αυτό το σπίτι, γιατί είναι ήδη παντρεμένη με κάποιον άλλο και έγκυος στο πρώτο τους παιδί. Ένα ελάσσονος σημασίας εμπόδιο για τον Ντέιβ, πράγμα για το οποίο όμως θα πρέπει να πείσει και την Αναμπελ…
Ποια είναι, λοιπόν, αυτή ΄΄η γλυκειά αρρώστια΄΄; ο έρωτας ή η τρέλα; Είναι σαφές ότι ο ήρωας μας έχει δύο προσωπικότητες: αυτή του Ντέιβιντ και αυτή του Γουίλιαμ. Πολύ συχνά ο Ντέιβιντ επικροτεί την συμεριφορά του Γουίλιαμ και βρίσκει ότι αυτή η πλευρά του, ο Γουίλιαμ, ξέρει να φέρεται καλύτερα και να τα βγάζει πέρα καλύτερα από τον Ντέιβιντ στις δυσκολίες που του παρουσιάζονται. Η εμμονή του για το αντικείμενο του πόθου του, την Αναμπελ, ξεφεύγει από κάθε είδους λογική. Είναι, επίσης, σαφές ότι η Αναμπελ δεν τον θέλει, αλλά εκείνος πιστεύει ότι είναι απλώς θέμα χρόνου να την πείσει για το αντίθετο. Ετοιμάζει το σπίτι που θα μείνουν, ως Γουίλιαμ, το εξοπλίζει με αυτά τα αντικείμενα που πιστεύει ότι θα αρέσουν στην Αναμπελ, ενώ η συγκεκριμένη κοπέλα διαλέγει κάποιον άλλον να παντρευτεί, και σε λίγους μήνες είναι ήδη έγκυος στο πρώτο της παιδί. Τίποτα από όλα αυτά δεν πτοεί τον Ντέιβιντ, που εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι θέμα χρόνου η Αναμπελ να παρατήσει σύζυγο και παιδί για να πέσει στην αγκαλιά του.Τίποτα από όλα αυτά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όλα συμβαίνουν στο μυαλό του.
΄΄Περπάτησε πάλι μέσα στο λιωμένο χιόνι ως την πανσιόν της κυρίας ΜακΚάρτνει. Αναρωτιόταν πως θα περάσει το βράδυ, τι έκανε τα περασμένα τετρακόσια ή πεντακόσια βράδια που είχε περάσει στο δωμάτιό του. Λες και το άθλιο δωμάτιο είχε υποστεί, καθαυτό, παραβίαση. Το κομμάτι της ζωής του που αφορούσε τον Νοιμάιστερ είχε ανακατευτεί με το κομμάτι Κέλσι που ζούσε από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή και, όπως ορισμένες χημικές ενώσεις, είχε προκαλέσει έκρηξη. Τις εργάσιμες ημέρες και τα βράδια του ο Ντέιβιντ είχε αποφασίσει να μη σκέφτεται καν τη ζωή του τα Σαββατοκύριακα. Τώρα η ύπαρξή του στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου είχε ουσιαστικά καταστραφεί΄΄.
Η Πατρίσια Χάισμιθ γράφει αυτό που σήμερα αποκαλούμε ψυχολογικό μυθιστόρημα. Eχει βαθιές επιρροές από την Ευρωπαική λογοτεχνία και οι ήρωές της έχουν κάτι από το παράλογο του Καμί. Ο αφηγητής είναι ο κεντρικός ήρωας. Ο αναγνώστης παίρνει τις πληροφορίες του μέσα από την αφήγηση του, που εμπεριέχει τον τρόπο που βλέπει εκείνος τον κόσμο. Οι υπόλοιποι δευτερεύοντες χαρακτήρες είναι μάρτυρες μιάς αναπόφευκτης πορείας προς τη καταστροφή του. Ο ίδιος δεν το αντιλαμβάνεται. Αισθάνεται ότι είναι υπεράνω όλων, ακόμα και του νόμου. Δεν νιώθει ενοχές για τις πράξεις του.
΄΄Αλλά προτού διανύσει ένα τετράγωνο συνειδητοποίησε πως δεν γινόταν να πεί σ’ αυτούς εκεί τους αστυνομικούς ΄΄ότι ο Γουίλιαμ Νοιμαιστερ ήταν ο Ντέιβιντ Κέλσι. Όχι πως δεν θα άντεχε τις ερωτήσεις τους, αλλά δεν ήθελε να προδώσει τον Γουίλιαμ Νοιμάιστερ, το δεύτερο ήμισυ του εαυτού του, τον Νοιμάιστερ που δεν είχε ποτέ αποτύχει, που είχε ζήσει με την Αναμπελ στο όμορφο σπίτι του Μπάλαρντ, τον Νοιμάιστερ που η ύπαρξή του είχε κάνει υποφερτή την ύπαρξη του Ντέιβιντ Κέλσι από Δευτέρα ως Παρασκευή κοντά είκοσι χρόνια. Τυχερός ήταν που φορούσε καπέλο εκείνο το απόγευμα και δεν είδανε πως τα μαλλιά του ήταν καστανά. Ασε που είχαν πέσει έξω γύρω στους τρείς πόντους με το ύψος του. Τον είχε καμπουριάσει ο φόβος;
Η αστυνομία δεν θα συλλάμβανε τον Νοιμάιστερ απόψε, ούτε και κανένα άλλο βράδυ κατά πάσα πιθανότητα. Πολύ δύσκολο να συλλάβουν κάποιον που δεν υπήρχε και, καθώς το σκεφτόταν αυτό, ο Ντέιβιντ έβαλε τα γέλια΄΄.
Η συγγραφέας, για μια ακόμα φορά έγραψε ένα πολύ δυνατό ψυχολογικό μυθιστόρημα, παίζοντας με τα όρια της ανθρώπινης λογικής. Ότι είναι αποδεκτό για τον κοινωνικό περίγυρο του κεντρικού ήρωα, του Ντέιβιντ, δεν είναι για τον ίδιο. Δεν μπορεί να διανοηθεί ότι το κορίτσι των ονείρων του δεν τον θέλει. Απλά, σκέφτεται, ότι κάνει λάθος, και είναι στο χέρι του να της αποδείξει το αντίθετο. Δεν έχει όρια, ούτε στην συμπεριφορά, ούτε στα συναισθήματα. Δεν είναι ο ίδιος διαφορετικός, όλοι οι υπόλοιποι είναι. Τα όρια του έρωτα με την ψυχασθένεια μπερδεύονται, σε μια σχεδόν προδιαγεγραμμένη πορεία. Η Πατρίσια Χάισμιθ ήξερε πολύ καλά να παίζει με τον ψυχισμό των ηρώων της, δημιουργώντας μια ακαταμάχητη πινακοθήκη ηρώων. Από τον Ρίπλει μέχρι τον Ντέιβιντ, του παρόντος μυθιστορήματος η απόσταση δεν είναι μακρινή, Στα ίδια μονοπάτια βαδίζουν.
΄΄Αυτή η γλυκιά αρρώστια΄΄ είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα, όπως και τα περισσότερα της Πατρίσια Χάισμιθ. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η συγγραφέας δημιούργησε μια σχολή, που λίγοι μεταγενέστεροι μπόρεσαν να ακολουθήσουν. Ισως επειδή η ίδια της η ζωή ήταν αρκετά πολύπλοκη για να την μιμηθεί κάποιος άλλος.
Η ίδια γεννήθηκε το 1921 στο Τέξας. Μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη. Αφού σπούδασε στο κολέγιο Μπάρναρντ αγγλικά, λατινικά και ελληνικά, ταξίδεψε στην Ευρώπη , όπου πέρασε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της. Το πρώτο της βιβλίο ΄΄Ξένοι στο τρένο΄΄ εκδόθηκε το 1950 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Αλφρεντ Χίτσκοκ. Εξέδωσε είκοσι μυθιστορήματα και εφτά συλλογές διηγημάτων, Πολλά από τα μυθιστορήματά της μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, με πιο πρόσφατο τον ΄΄Ταλαντούχο κύριο Ρίπλει΄΄. Τιμήθηκε με το Grand Prix αστυνομικής λογοτεχνίας, το Εdgar Allan Poe Award, το O.Henry Memorial Award και το Silver Dagger. Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου του 1995 στο Λουγκάνο της Ελβετίας.
Τα βιβλία της έχουν υμνηθεί από διάφορους συγγραφείς και κριτικούς ως καλλιτεχνικές δημιουργίες μεγάλης ομορφιάς και πολυπλοκότητας. Ο Μισέλ Ντιρντά παρατήρησε: «Οι Ευρωπαίοι την τίμησαν ως ψυχολογικό συγγραφέα, μέρος της υπαρξιακής παράδοσης την οποία αντιπροσώπευαν οι συγγραφείς που η ίδια προτιμούσε, ειδικά ο Ντοστογιέφσκι,, ο Τζόζεφ Κόνραντ,, ο Φραντς Κάφκα, ο Αντρέ Ζιντ και ο Αλμπέρ Καμύ».
Η μετάφραση είναι της Μαρίας Λαινά.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Μια εντυπωσιακή σπουδή στην ανθρώπινη ψυχολογία΄΄. –New York Times
΄΄Τα μυθιστορήματα της Χάισμιθ είναι σαν εφιάλτες που μας κρατούν ξάγρυπνους΄΄.-New Yorker
΄΄Η Χάισμιθ διαθέτει μια απαράμιλλη αίσθηση του τρόμου΄΄-Times Literary Supplement.
Το ίδιο συμβαίνει και στον Ντέιβιντ Κέλσι, τον ήρωα του συγκεκριμένου μυθιστορήματος. Τυπικά, είναι ένας πολύ ήσυχος άνθρωπος. Δουλεύει σκληρά όλη την εβδομάδα και κάθε Σαββατοκύριακο επισκέπτεται την βαριά άρρωστη μητέρα του-ή έτσι τουλάχιστον νομίζουν οι γύρω του. Η σπιτονοικοκυρά του ανησυχεί αν θα βρεθεί γυναίκα αντάξιά του, όπως άλλωστε και η συγκάτοικός του η Εφι, καθώς και ο φίλος ο Γουές ,αλλά όλοι τους αγνοούν ότι ο Ντέιβιντ έχει ήδη βρεί τη τέλεια γυναίκα, την Αναμπελ. Αγνοούν ότι ο Ντέιβιντ κάθε Σαββατοκύριακο , αντί για τη άρρωστη μητέρα του, που δεν υπάρχει, έχει πεθάνει, επισκέπτεται μόνος τη ζεστή φωλιά που έχει ετοιμάσει για να στεγάσουν τον έρωτά τους με την Αναμπελ.Στο σπίτι αυτό, έχει άλλο όνομα: ονομάζεται Γουίλιαμ Νοιμάιστερ, και με αυτό το όνομα έχει αγοράσει το σπίτι και με αυτό το όνομα τον γνωρίζουν στην περιοχή. Αγνοούν επίσης, ότι η Αναμπελ αρνείται να επισκεφτεί αυτό το σπίτι, γιατί είναι ήδη παντρεμένη με κάποιον άλλο και έγκυος στο πρώτο τους παιδί. Ένα ελάσσονος σημασίας εμπόδιο για τον Ντέιβ, πράγμα για το οποίο όμως θα πρέπει να πείσει και την Αναμπελ…
Ποια είναι, λοιπόν, αυτή ΄΄η γλυκειά αρρώστια΄΄; ο έρωτας ή η τρέλα; Είναι σαφές ότι ο ήρωας μας έχει δύο προσωπικότητες: αυτή του Ντέιβιντ και αυτή του Γουίλιαμ. Πολύ συχνά ο Ντέιβιντ επικροτεί την συμεριφορά του Γουίλιαμ και βρίσκει ότι αυτή η πλευρά του, ο Γουίλιαμ, ξέρει να φέρεται καλύτερα και να τα βγάζει πέρα καλύτερα από τον Ντέιβιντ στις δυσκολίες που του παρουσιάζονται. Η εμμονή του για το αντικείμενο του πόθου του, την Αναμπελ, ξεφεύγει από κάθε είδους λογική. Είναι, επίσης, σαφές ότι η Αναμπελ δεν τον θέλει, αλλά εκείνος πιστεύει ότι είναι απλώς θέμα χρόνου να την πείσει για το αντίθετο. Ετοιμάζει το σπίτι που θα μείνουν, ως Γουίλιαμ, το εξοπλίζει με αυτά τα αντικείμενα που πιστεύει ότι θα αρέσουν στην Αναμπελ, ενώ η συγκεκριμένη κοπέλα διαλέγει κάποιον άλλον να παντρευτεί, και σε λίγους μήνες είναι ήδη έγκυος στο πρώτο της παιδί. Τίποτα από όλα αυτά δεν πτοεί τον Ντέιβιντ, που εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι θέμα χρόνου η Αναμπελ να παρατήσει σύζυγο και παιδί για να πέσει στην αγκαλιά του.Τίποτα από όλα αυτά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όλα συμβαίνουν στο μυαλό του.
΄΄Περπάτησε πάλι μέσα στο λιωμένο χιόνι ως την πανσιόν της κυρίας ΜακΚάρτνει. Αναρωτιόταν πως θα περάσει το βράδυ, τι έκανε τα περασμένα τετρακόσια ή πεντακόσια βράδια που είχε περάσει στο δωμάτιό του. Λες και το άθλιο δωμάτιο είχε υποστεί, καθαυτό, παραβίαση. Το κομμάτι της ζωής του που αφορούσε τον Νοιμάιστερ είχε ανακατευτεί με το κομμάτι Κέλσι που ζούσε από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή και, όπως ορισμένες χημικές ενώσεις, είχε προκαλέσει έκρηξη. Τις εργάσιμες ημέρες και τα βράδια του ο Ντέιβιντ είχε αποφασίσει να μη σκέφτεται καν τη ζωή του τα Σαββατοκύριακα. Τώρα η ύπαρξή του στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου είχε ουσιαστικά καταστραφεί΄΄.
Η Πατρίσια Χάισμιθ γράφει αυτό που σήμερα αποκαλούμε ψυχολογικό μυθιστόρημα. Eχει βαθιές επιρροές από την Ευρωπαική λογοτεχνία και οι ήρωές της έχουν κάτι από το παράλογο του Καμί. Ο αφηγητής είναι ο κεντρικός ήρωας. Ο αναγνώστης παίρνει τις πληροφορίες του μέσα από την αφήγηση του, που εμπεριέχει τον τρόπο που βλέπει εκείνος τον κόσμο. Οι υπόλοιποι δευτερεύοντες χαρακτήρες είναι μάρτυρες μιάς αναπόφευκτης πορείας προς τη καταστροφή του. Ο ίδιος δεν το αντιλαμβάνεται. Αισθάνεται ότι είναι υπεράνω όλων, ακόμα και του νόμου. Δεν νιώθει ενοχές για τις πράξεις του.
΄΄Αλλά προτού διανύσει ένα τετράγωνο συνειδητοποίησε πως δεν γινόταν να πεί σ’ αυτούς εκεί τους αστυνομικούς ΄΄ότι ο Γουίλιαμ Νοιμαιστερ ήταν ο Ντέιβιντ Κέλσι. Όχι πως δεν θα άντεχε τις ερωτήσεις τους, αλλά δεν ήθελε να προδώσει τον Γουίλιαμ Νοιμάιστερ, το δεύτερο ήμισυ του εαυτού του, τον Νοιμάιστερ που δεν είχε ποτέ αποτύχει, που είχε ζήσει με την Αναμπελ στο όμορφο σπίτι του Μπάλαρντ, τον Νοιμάιστερ που η ύπαρξή του είχε κάνει υποφερτή την ύπαρξη του Ντέιβιντ Κέλσι από Δευτέρα ως Παρασκευή κοντά είκοσι χρόνια. Τυχερός ήταν που φορούσε καπέλο εκείνο το απόγευμα και δεν είδανε πως τα μαλλιά του ήταν καστανά. Ασε που είχαν πέσει έξω γύρω στους τρείς πόντους με το ύψος του. Τον είχε καμπουριάσει ο φόβος;
Η αστυνομία δεν θα συλλάμβανε τον Νοιμάιστερ απόψε, ούτε και κανένα άλλο βράδυ κατά πάσα πιθανότητα. Πολύ δύσκολο να συλλάβουν κάποιον που δεν υπήρχε και, καθώς το σκεφτόταν αυτό, ο Ντέιβιντ έβαλε τα γέλια΄΄.
Η συγγραφέας, για μια ακόμα φορά έγραψε ένα πολύ δυνατό ψυχολογικό μυθιστόρημα, παίζοντας με τα όρια της ανθρώπινης λογικής. Ότι είναι αποδεκτό για τον κοινωνικό περίγυρο του κεντρικού ήρωα, του Ντέιβιντ, δεν είναι για τον ίδιο. Δεν μπορεί να διανοηθεί ότι το κορίτσι των ονείρων του δεν τον θέλει. Απλά, σκέφτεται, ότι κάνει λάθος, και είναι στο χέρι του να της αποδείξει το αντίθετο. Δεν έχει όρια, ούτε στην συμπεριφορά, ούτε στα συναισθήματα. Δεν είναι ο ίδιος διαφορετικός, όλοι οι υπόλοιποι είναι. Τα όρια του έρωτα με την ψυχασθένεια μπερδεύονται, σε μια σχεδόν προδιαγεγραμμένη πορεία. Η Πατρίσια Χάισμιθ ήξερε πολύ καλά να παίζει με τον ψυχισμό των ηρώων της, δημιουργώντας μια ακαταμάχητη πινακοθήκη ηρώων. Από τον Ρίπλει μέχρι τον Ντέιβιντ, του παρόντος μυθιστορήματος η απόσταση δεν είναι μακρινή, Στα ίδια μονοπάτια βαδίζουν.
΄΄Αυτή η γλυκιά αρρώστια΄΄ είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα, όπως και τα περισσότερα της Πατρίσια Χάισμιθ. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η συγγραφέας δημιούργησε μια σχολή, που λίγοι μεταγενέστεροι μπόρεσαν να ακολουθήσουν. Ισως επειδή η ίδια της η ζωή ήταν αρκετά πολύπλοκη για να την μιμηθεί κάποιος άλλος.
Η ίδια γεννήθηκε το 1921 στο Τέξας. Μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη. Αφού σπούδασε στο κολέγιο Μπάρναρντ αγγλικά, λατινικά και ελληνικά, ταξίδεψε στην Ευρώπη , όπου πέρασε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της. Το πρώτο της βιβλίο ΄΄Ξένοι στο τρένο΄΄ εκδόθηκε το 1950 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Αλφρεντ Χίτσκοκ. Εξέδωσε είκοσι μυθιστορήματα και εφτά συλλογές διηγημάτων, Πολλά από τα μυθιστορήματά της μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, με πιο πρόσφατο τον ΄΄Ταλαντούχο κύριο Ρίπλει΄΄. Τιμήθηκε με το Grand Prix αστυνομικής λογοτεχνίας, το Εdgar Allan Poe Award, το O.Henry Memorial Award και το Silver Dagger. Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου του 1995 στο Λουγκάνο της Ελβετίας.
Τα βιβλία της έχουν υμνηθεί από διάφορους συγγραφείς και κριτικούς ως καλλιτεχνικές δημιουργίες μεγάλης ομορφιάς και πολυπλοκότητας. Ο Μισέλ Ντιρντά παρατήρησε: «Οι Ευρωπαίοι την τίμησαν ως ψυχολογικό συγγραφέα, μέρος της υπαρξιακής παράδοσης την οποία αντιπροσώπευαν οι συγγραφείς που η ίδια προτιμούσε, ειδικά ο Ντοστογιέφσκι,, ο Τζόζεφ Κόνραντ,, ο Φραντς Κάφκα, ο Αντρέ Ζιντ και ο Αλμπέρ Καμύ».
Η μετάφραση είναι της Μαρίας Λαινά.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Μια εντυπωσιακή σπουδή στην ανθρώπινη ψυχολογία΄΄. –New York Times
΄΄Τα μυθιστορήματα της Χάισμιθ είναι σαν εφιάλτες που μας κρατούν ξάγρυπνους΄΄.-New Yorker
΄΄Η Χάισμιθ διαθέτει μια απαράμιλλη αίσθηση του τρόμου΄΄-Times Literary Supplement.
