Σαν σήμερα…
Στις 11 Φεβρουαρίου 2021 έφυγε από τη ζωή ο Αντώνης Καλογιάννης…
Από την «Πολιτεία Β’» στη Μόσχα και το Παρίσι…
Ο Αντώνης Καλογιάννης μπήκε στη δισκογραφία, τραγουδώντας δυο τραγούδια από την «Πολιτεία Β’» του Μίκη Θεοδωράκη, που είχαν ηχογραφηθεί σε πρώτη εκτέλεση με τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Όπως έγραφα πριν από μερικά χρόνια στο Ogdoo.gr, σε άρθρο για τις πρώτες ηχογραφήσεις του Αντώνη Καλογιάννη:
«Προσφυγική καταγωγή, δύσκολα παιδικά χρόνια, πολλά επαγγέλματα, ώσπου κάπου στα 1966, στο τσαγκαράδικο που δουλεύει, τον ακούει να τραγουδά ο Μίκης Θεοδωράκης, που περνά εκείνη τη στιγμή απ’ έξω, εντελώς τυχαία… Αμέσως του προτείνει να τραγουδήσει σ’ ένα νέο κύκλο τραγουδιών που ετοιμάζει τότε, τα “Γράμματα από τη Γερμανία” σε στίχους Φώντα Λάδη… Αυτό θα γινόταν μόλις ο Μίκης γύριζε από την περιοδεία στη Σοβιετική Ένωση, για την οποία θα έφευγε σε μερικές μέρες, μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη και τον Γιάννη Πουλόπουλο… Όσα φέρνει η ώρα όμως, δεν τα φέρνει ο χρόνος και την επόμενη μέρα γύρω στις πέντε τα χαράματα, ο Θεοδωράκης μαζί με το στενό του συνεργάτη, τον πιανίστα και συνθέτη Γιάννη Διδίλη, βρίσκονται στο σπίτι του Καλογιάννη και - μετά από μια ακρόαση που γίνεται το ίδιο πρωί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά - τον καλούν να συμμετάσχει στις τριάντα συναυλίες του Θεοδωράκη στη Σοβιετική Ένωση, μια και ο Πουλόπουλος, την τελευταία στιγμή, ακυρώνει τη συμμετοχή του.
Η πρώτη εμφάνιση γίνεται στη Σάλα Τσαϊκόφσκυ, ενώ σε επόμενη συναυλία στη Σάλα του Λένιγκραντ του ζητά αυτόγραφο ο Αράμ Χατσατουριάν. Ο Αντώνης Καλογιάννης, μη ξέροντας ποιος είναι, του δίνει, αλλά μόλις τον πληροφορούν πως πρόκειται για τον διάσημο συνθέτη, τον παρακαλεί και παίρνει ένα αυτόγραφο από κείνον, πάνω στο δίσκο με τον «Χορό των σπαθιών»…
Στη διάρκεια της παραμονής του στη Σοβιετική Ένωση, ηχογράφησε, μαζί με την Μαρία Φαραντούρη, κάποια τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, που κυκλοφόρησαν τότε εκεί και πολλά χρόνια αργότερα και στην Ελλάδα, μέσω της εταιρείας Delta».
Τα τραγούδια αυτά ήταν η περίφημη «Μπαλάντα του Αντρίκου» και οι «Μοιραίοι» σε ποίηση του Κώστα Βάρναλη. Ένα χρόνο μετά, ο Αντώνης Καλογιάννης ήρθε ξανά σε επαφή με το ρεπερτόριο του Μπιθικώτση, τραγουδώντας, αυτή τη φορά, το «Μάτια βουρκωμένα» του Σταύρου Ξαρχάκου και του Νίκου Γκάτσου, που κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών μαζί με «Του Όθωνα τα χρόνια» των ίδιων δημιουργών.
Με την επιβολή της δικτατορίας και μετά από ένα παράνομο σημείωμα του Μίκη Θεοδωράκη με την παρότρυνση να φύγουν στο εξωτερικό, τον Μάη του 1967 ο Αντώνης Καλογιάννης με τη Μαρία Φαραντούρη ταξίδεψαν αρχικά για το Παρίσι κι από κει και πέρα ξεκίνησαν συναυλίες σε Ευρώπη και Αμερική, καθώς και σειρά ηχογραφήσεων σε παλαιότερα αλλά και καινούργια τραγούδια του Μίκη, που κυκλοφόρησαν σε δίσκους. Ανάμεσά τους ήταν ξανά «Οι μοιραίοι» και η «Μπαλάντα του Αντρίκου», το «Βάρκα γιαλό» και μια ολοκληρωμένη εκτέλεση στο «Κράτησα τη ζωή μου», από τη συναυλία του συνθέτη στο Palais de Chaillot στο Παρίσι το 1970, με τα έργα «Επιφάνια Αβέρωφ» σε ποίηση του Γιώργου Σεφέρη και «Ο ήλιος και ο χρόνος» σε στίχους του Μίκη. Συνόδευσαν ο Yves Montand στην απαγγελία και η Εθνική Χορωδία Γαλλίας υπό τη διεύθυνση του Jacques Grimbert. Η γενική διεύθυνση της συναυλίας ήταν του Μίκη Θεοδωράκη.
Ίσως αξίζει να αναφέρουμε πως οι «ρόλοι» άλλαξαν το 1978, όταν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ξανατραγούδησε, για τις ανάγκες του δίσκου «Οκτώβρης ‘78», δυο τραγούδια του Μίκη, που πρωτοτραγούδησε ο Αντώνης Καλογιάννης το 1975 στον δίσκο «Νύχτα θανάτου». Ήταν το «Όσους δεν πήρε η μοναξιά» και το «Έχεις μάτια το φεγγάρι» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και τα δυο.
«Μια γυναίκα φεύγει…»
Σχεδόν μια δεκαετία μετά, τον Μάρτη του 1987 κυκλοφόρησε ο δίσκος των Αδελφών Τζαβάρα «Μια ζωή στα PIANO BAR με τα ΤΖΑΒΑΡΑΚΙΑ» , με τις συμμετοχές του Γιάννη Πάριου, του Μανώλη Μητσιά, της Ελένης Δήμου, της Αγγελικής Γαΐτη και του Αντώνη Καλογιάννη, που διάλεξε να τραγουδήσει ένα από τα «μοντέρνα» τραγούδια του Γρηγόρη Μπιθικώτση, σε στίχους της Ελένης Λιάκου. Για να είμαι πιο ακριβής ο Καλογιάννης τραγούδησε - στο πλαίσιο ενός μεγάλου ποτ – πουρί - μια στροφή (και όχι ολόκληρο το τραγούδι), από το «Μια γυναίκα φεύγει», που πρωτογραγούδησε ο Μπιθικώτσης το 1969. Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση ορχήστρας ήταν του Χρήστου Κωνσταντινίδη.
Ολοκληρώνοντας αυτή τη μικρή καταγραφή, φτάνουμε στις 11 Μαρτίου 2002 και στη μεγάλη συναυλία αφιέρωμα στον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (που αποτυπώθηκε αργότερα σε διπλό cd), με μια μεγάλη ομάδα ερμηνευτών, ανάμεσα στους οποίους και ο Αντώνης Καλογιάννης, με εμφανή τα σημάδια του χρόνου στη φωνή του, που τραγούδησε το «Φέρε μια καλή» (ή «Ρίξε μια ζαριά καλή»), του Γρηγόρη Μπιθικώτση και του Κώστα Βίρβου και «Το φεγγάρι κάνει βόλτα» του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτές ήταν οι δυο τελευταίες, ζωντανές ηχογραφήσεις του ερμηνευτή και δυο από τις τελευταίες ηχογραφήσεις στη δισκογραφία του γενικότερα…
