Γιάννης Χαρούλης - «Επανάσταση είναι η αγάπη»

Ένα παιδί που μεγαλώνει στα Λακώνια, μέσα στη φύση, το επηρέασε όλη αυτή η επαφή με την ύπαιθρο, τον καθάριο αέρα, τα χωράφια, τα κρητικά χαράκια; Όλη αυτή η επαφή, με την ακατέργαστη τούτη αίσθηση σου λείπει σήμερα; 
Όλα αυτά, που περιγράφεις Άρη με επηρέασαν απόλυτα... Με επηρέασε αυτό το περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα βάλω βέβαια και τους γονείς μου και την οικογένεια μου... Από εκεί κι ύστερα, μ’ επηρέασε όλο το περιβάλλον της Κρήτης, τα ήθη και τα έθιμα, που ευτυχώς πρόλαβα τα πιο παλιά, γιατί τώρα έχουνε βγει και καινούρια...

Έχουνε λίγο «μπασταρδέψει» κι αυτά, ε; 
Ναι... Όταν ανακατεύεις, βάνεις κάτι μέσα στο καθαρό νερό, θα βρωμίσει, ή θα αλλάξει η σύστασή του. Τώρα, οφείλουμε να το προστατέψουμε βέβαια αυτό το πράγμα...

Εσύ, φύσει αντισυμβατικός νέος, όπως σε αισθάνομαι, που σιγά-σιγά καθώς περνούν τα χρόνια ωριμάζεις και μεγαλώνεις στην Αθήνα, πώς τα καταφέρνεις κι αντέχεις σ’ αυτήν την ξενική πόλη;
Με τους ανθρώπους αντέχω... Μέσα από την καθημερινότητα που έχω την τύχη να έχω δίπλα μου κάμποσους ωραίους ανθρώπους, με τους οποίους μοιραζόμαστε πολλά και τους νιώθω συμπορευτές μου... Αυτό μετράει πάρα πολύ και συνάμα είναι και η μουσική, η επαφή με τον κόσμο, οι συναυλίες, οι δίσκοι, τα studios... Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι που με κρατούν δυνατό εδώ πέρα... Πολύ καλά γνωρίζεις ότι δυστυχώς στην Κρήτη αυτό δεν μπορεί να συμβεί.

Νιώθω πως καλλιεργείσαι μέσα από το τραγούδι, σα να «μορφώνεσαι» ολοένα και περισσότερο... Ο λόγος σου, η σκέψη σου, η ιδιοσυγκρασία σου, ακροβατούν μέσα στο τραγούδι σου, στην ερμηνεία σου, έτσι δεν είναι; 
Ένα τραγούδι είναι πιστεύω ένα ζωντανό πράγμα... Δηλαδή μεγαλώνει μαζί μ’ εμάς τους ίδιους! Άλλη οπτική των πραγμάτων έχουμε από ηλικία σε ηλικία, το ίδιο συμβαίνει και με το τραγούδι... Αλλάζει και το τραγούδι, αλλάζει ο τρόπος που το ερμηνεύουμε κι αυτό είναι μια ωρίμανση, που σαφώς πρώτα έχει να κάνει με τον τραγουδιστή, ή με τον μουσικό και μετά με το ίδιο το τραγούδι... Και τούτο δείχνει πόσο ζωντανό, όπως είπα, είν’ αυτό το πράγμα, δείχνει τη ζωντάνια της μουσικής, πώς σ’ αφήνει χώρο για να δημιουργήσεις και να επικοινωνήσεις με τον κόσμο...

Από τους ποιητές και τους συνθέτες που έχεις συνεργαστεί και τραγουδήσει, Παπακωνσταντίνου, Μάλαμας, Πασχαλίδης, Μαμαγκάκης, Νικολούδης, Φραγκιαδάκης, Χατζιδάκις, Μαρκόπουλος, Μάτσας, Καρούζος, Ελευθερίου κοκ, πού κοντύτερα νιώθεις, αν υπάρχει κάπου κοντύτερα για εσένα... Να αναφέρω και τον Ξαρχάκο βέβαια, τότε που είχα έρθει στο Gazarte και σ’ είχα ακούσει στο πρόγραμμα του συνθέτη, που τραγούδησες με τη Μποφίλιου, που ήταν κι από τις σημαντικότερες σου «εμπειρίες»;
Πώς δεν ήταν! Ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία για μένα. Μια σύνθεση εποχής με τραγούδια γνωστά, που έχουν βγει μέσα από τον κόσμο και τον έχουν επηρεάσει... Και είχαμε βέβαια την ευκαιρία και τύχη σ’ όλη αυτήν τη διαδικασία να μας καθοδηγεί ο ίδιος που τα χει γράψει, ή να μας καθοδηγεί και σε άλλα τραγούδια του Θεοδωράκη, του Χατζιδάκι... Ήταν ένα σπουδαίο μάθημα! Όπως είναι και σπουδαία η τωρινή στιγμή, που βιώνω με τον Μαμαγκάκη, δηλαδή τα τελευταία δύο χρόνια, με αυτά που «παλεύουμε» είναι ένα φοβερό μάθημα, ανεπανάληπτο. Για τα δεδομένα της Ελλάδας, ανεπανάληπτο!

Μου έχει μείνει η ερμηνεία σου στο «Πάντα θλιμμένη χαραυγή» στο δίσκο της Εστουδιαντίνας «Δάκρυ στο γυαλί» με παραγωγό το Γιώργο Νταλάρα!
Ναι, με τον Νταλάρα. Συμπαθής άνθρωπος! Τον συνάντησα τότε στο στούντιο και είχαμε κι άλλη μια επαφή στο αφιέρωμα στο Μάνο Ελευθερίου, στον Ιανό! Είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει παλέψει κι έχει δημιουργήσει πράγματα πολλά.

Μιας που τον αναφέραμε... Τα περσινά επεισόδια, που έγιναν εναντίον του Νταλάρα πώς τα κρίνεις;
Ε, θέλει δύναμη να στέκεσαι στη σκηνή και να σε γιουχάρουν κάποιοι, ή να σου πετούν γιαούρτια... Και τ’ ότι επέλεξε να το κάνει τη συγκεκριμένη στιγμή, δείχνει πάνω απ’ όλα το θέλω του... Τί να πω; Έχει αφήσει έργο αυτός ο άνθρωπος...

Με τη Νατάσσα Μποφίλιου θα σας δούμε κάποια στιγμή, αυτή η «χημική ένωση», που σας διακρίνει να λαμβάνει χώρα και επί σκηνής, για ολόκληρη σεζόν;
Για σεζόν δε ξέρω! Στο κοντινό μέλλον κάτι θα κάνουμε, σίγουρα! Δίχως να ‘χουμε προγραμματίσει κάτι ακόμα, αλλά είναι κάτι, που το θέλουμε και οι δύο εδώ και καρό!

Πάμε σε κάτι που θα γίνει τώρα όμως! Γιασμίν Λεβί - Γιάννης Χαρούλης, 20 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής! Κάτι καινούριο γεννιέται;
Θα δούμε. Δεν τη γνωρίζω τη γυναίκα, ούτε κι εκείνη με γνωρίζει! Θα πάω ως συμμετέχων, 3-4 τραγούδια θα πω!

Θαρρώ πως «δένετε»… Έχετε πολλά κοινά χαρακτηριστικά.
Ναι! Από την κουβέντα που κάναμε δια τηλεφώνου μας έδεσε και τ’ ότι μου είπε, με παρακάλεσε, να μην προτείνω κάποια τραγούδια, που να ‘ναι χαρούμενα, γιατί δεν της αρέσουν! Της είπα πως ούτως ή άλλως σ’ ετούτην εδώ την πατρίδα, οτιδήποτε έχει να κάνει με το γλέντι και την επικοινωνία μας, συνήθως κάτι λυπημένο θα είναι για να το μοιραζόμαστε... Άρα μην ανησυχείς!

Όταν παίζεις το λαούτο σου, πόσο κοντά είναι οι Led Zeppelin με τον Ξυλούρη; O τρόπος που παίζεις με το συγκρότημά σου και η σκηνική σου παρουσία, μου θυμίζουν πολύ το σκηνικό από το No Quarter, το live των Zeppelin, που είχαν μαζέψει Ινδούς μουσικούς και σολάρανε με απίστευτο τρόπο... Πνευστά, έγχορδα, κρουστά, σε μια μοναδική ένωση!
Ναι... Υπάρχει ένας ρυθμός πίσω απ’ όλο τον ντουνιά! Αυτόν το ρυθμό, εννοώ της γης, της φύσης! Σαφώς και όλοι αυτοί που ήταν αναμεμειγμένοι πολύ με τη φύση παλαιότερα, μέσα από αυτούς τους ρυθμούς βγάλανε μουσικές! Και γι’ αυτό θεωρώ, ότι ταιριάζουν τα παραδοσιακά όργανα και οι παραδοσιακές μουσικές όλου του κόσμου!

Πώς αντιμετωπίζεις όλη αυτήν την υστερία, που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης; Τα τελευταία γεγονότα με την Κύπρο;
Μπορεί όλο αυτό που συμβαίνει να είναι κάτι πολύ σοβαρό, δύσβατο... Μπορεί να είναι κάτι που θα γεννήσει ξανά κάποιες ιδέες και κάποιες αξίες πεπερασμένες... Κάποια στιγμή έγιναν πεπερασμένες, γιατί όπως και να το κάνουμε, δε μπορούμε να τα χωρέσουμε όλα σ’ ένα καλάθι... Δε μπορούμε να είμαστε συνέχεια ανάλογα πώς θα τα φέρει ο καιρός και ν’ αντιμετωπίζουμε από τη μία, μόνο μέσα από τη δουλειά τη ζωή μας σε σχέση με χρήματα, σε σχέση με εργατοώρες και από την άλλη να παλεύουμε για τις αξίες... Άλλοι άνθρωποι κατανάλωσαν τη φαιά τους ουσία να διαβάσουν και να φιλοσοφήσουν κι άλλοι με το πως θα αποκτήσουν υλικά αγαθά... Εμείς κάποια στιγμή πέσαμε σε μια λούμπα, κατά την οποία θέλαμε να αποκτήσουμε πολλά υλικά αγαθά... Βέβαια δε φταίει και ο κόσμος, γιατί μετά από πολέμους, μετά από κακουχίες, σ’ αυτή η μικρή χώρα - και η μία και η άλλη, αφού αναφέραμε και την Κύπρο - μέσα στην απαιδεψιά που υπήρχε και υπάρχει, όταν ανοίγεις την τηλεόραση και το μοντέλο και το πρότυπο, που σου περιγράφει είναι ένα συγκεκριμένο, οι πιο πολλοί θα προσπαθήσουν να το απορροφήσουν...

Μας έβαλαν δηλαδή σε μια πλαστή πραγματικότητα;
Δε θα το πω πραγματικότητα, γιατί η τηλεόραση δεν είναι πραγματικότητα... Η τηλεόραση είναι ένα κουτί, που λειτουργεί με ρεύμα! Κι όταν κόψεις το ρεύμα εκεί ξεκινά η πραγματικότητα! Έχει διαφορά, το να κάτσει κάποιος σπίτι του να δει τηλεόραση, από το να σμίξει μια ομάδα ανθρώπων και να κάτσουν να κουβεντιάσουν... Όπως και να το κάνουμε με την κουβέντα ακονίζεις το μυαλό σου, τη ψυχή σου, το πνεύμα σου, επικοινωνείς... Γινόμαστε άξιοι του «μισθού», όπως λέμε, να επικοινωνούμε... Αυτό άλλωστε μας κάνει να διαφέρουμε ως άνθρωποι από τα ζώα, η συνείδηση...

Το ίδιο θαρρώ πως κάνει και το κοινό, αυτά τα δύο χρόνια εδώ στο «Σταυρό» μέσα από τα τραγούδια σου... Σα να γίνεται ένα μέσα από την επικοινωνία και να βγάζει μια «επανάσταση», μια αντίδραση, θέλοντας να ξορκίσει το κακό της εποχής... 
Θα δανειστώ για την επανάσταση, τα λόγια του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα, του Χρόνη Μίσσιου, που τον χάσαμε φέτος - βέβαια εν μέρει τον χάσαμε, γιατί κάποιος δεν υπάρχει όταν δεν τον έχεις στο μυαλό σου κι αυτός ο άνθρωπος με το έργο που έχει αφήσει μέσα από τα βιβλία του, αλλά και με την ιστορία της ίδιας του της ζωής, δε θα χαθεί ποτέ για όποιον τον μαθαίνει μέσα στα χρόνια... «Η επανάσταση έχει να κάνει με τον άνθρωπο μόνο και είναι κάτι το σιωπηλό που καίγεται μέσα μας». Δεν αναφέρω ακριβώς τα ίδια λόγια, λέω αυτό που αισθάνθηκα ακούγοντας να το λέει, αυτός ο άνθρωπος που πέρασε από τόσα βασανιστήρια... Και εντέλει όποιος επιλέξει αυτό το δρόμο, είπε πως «επανάσταση είναι η αγάπη»... Γιατί η αγάπη διασκορπίζεται, μοιράζεται και διαιωνίζεται στον κόσμο κι αυτό είναι ένα είδος επανάστασης...

Μας έχει φέρει πιο κοντά στον όρο «αγάπη» η κρίση, όλο αυτό που βιώνουμε;
Μας έχει φέρει πιο κοντά η έλλειψη... Όσο αντίθετο κι αν φαίνεται ως έννοια, γιατί ακούγοντας τον όρο «έλλειψη» μας μοιάζει κάτι σαν «κενό». Κι όμως αυτό το κενό είχαμε οι άνθρωποι ανάγκη, για να μας δέσει, αυτό το άυλο πράγμα αρχίζει να μας ενώνει και που θα φθάσει αυτό, θα το δείξει ο καιρός...

Ο Γιάννης ο Χαρούλης, πού θα φθάσει; Θα ξαναγυρίσει πίσω στο Μιραμπέλλο;
Θα δούμε, ποιός ξέρει..!

Σε μια εκμυστήρευσή του ένας σπουδαίος συνάδελφος σου, μου είπε «Ο Γιάννης είναι ξεχωριστός, να τον αφήσουμε να ακολουθήσει το δρόμο του και τη διαδρομή του κι όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου θα τον κρίνουμε»... Το λέω ως απάντηση στη γενικότερη αίσθηση, που υπάρχει πως ο «Χαρούλης μοιάζει στον Ξυλούρη»...
Είναι μια ανάγκη του κόσμου, που την κατανοώ απόλυτα, να φέρει ως οικείο κάτι που αισθάνεται, ακούει, μυρίζει, γεύεται... Οτιδήποτε δηλαδή κι αν κάνει με τις αισθήσεις του, θα προσπαθήσει ο κόσμος να το συγκρίνει με κάτι οικείο του. Αυτό είναι κάτι φυσιολογικό, δεν είναι παράλογο. Απλά πιστεύω ότι αδικείται ένας άνθρωπος, που έχει φύγει τόσα χρόνια και αποτελεί ένα τεράστιο κι ανεκτίμητο λίθο και που πλάι του δεν μπορείς να φτιάξεις κάτι όμοιο του. Δεν είναι συγκρίσιμο μέγεθος ο Ξυλούρης, είναι μεγάλη αξία. Εγώ δεν τον είχα πρότυπο μου, είχα ακούσει τραγούδια από τον πατέρα μου κι από άλλους κρητικούς. Αργότερα όταν μεγάλωσα κι έμαθα γι’ αυτόν κι άκουσα τραγούδια του κι ιστορίες, κατάλαβα ότι αυτός ο άνθρωπος είναι μια αξία. Δεν αισθάνομαι ωραία όταν με συγκρίνουν μαζί του, μπορεί να είναι ωραίο, μεγάλο, σπουδαίο, αλλά ένας ήταν αυτός ο άνθρωπος με την λογική ότι τέτοιος άνθρωπος δεν ξαναβγαίνει, γιατί κι οι εποχές δεν ξαναγίνονται έτσι... Κι ελπίζω να μην ξαναγίνουν.

Να μη σε ρωτήσω πράμα άλλο Γιάννη... Και στους δυο μας αρέσει το «λίγα και καλά» και αυτό το ιδιόρρυθμο κι αλλότριο που έχεις, με συγκεκριμένη στάση και χαρακτήρα, με βρίσκει συνοδοιπόρο του... Όχι σε όλα μέσα...
Σε όλα μέσα δε γίνεται. Άμα τα φιλτράρεις ίσως με κάποιο φίλτρο, γίνονται αρκετά, όχι όμως όλα. Εμένα με ενδιαφέρει να κάνω καλύτερο το δικό μου κόσμο, με τους συμπορευτές μου, είτε είναι η οικογένεια μου, είτε οι φίλοι μου, είτε οι μουσικοί που συνεργαζόμαστε, είτε οι άνθρωποι που έρχονται ένα βράδυ να με ακούσουν. Αν μπορεί να γίνει ένα μικρό καλό κάθε φορά, εμένα μου αρκεί... Τα τραγούδια, η μουσική γενικότερα είναι ένα μέσο. Όπου μπορεί και γίνεται να αποπνέει σεβασμό ένα τραγούδι και να ξεσκαλίζει κάποιες αξίες, αν μπορώ να το πω ωραία, αυτό θα προσπαθώ να κάνω...

*Ευχαριστώ θερμά για τη συμβολή του, τον κ. Γιάννη Παπαζέκο!
Οι φωτογραφίες 1, 2, 3 & 4 είναι του Γιάννη Μαργετουσάκη | Yiannis Margetousakis Photography