Με αφορμή το κίνημα της «τουρισμοφοβίας» που απλώνεται σε πόλεις του εξωτερικού με αποτέλεσμα οι τουρίστες να βρίσκονται αντιμέτωποι με συνθήματα κατά του τουρισμού στους τοίχους και στα αξιοθέατα που επισκέπτονται, όπως «Τουρίστες επιστρέψτε στα σπίτια σας», καταγγέλλοντας τη διόγκωση του μαζικού τουρισμού στην πόλη, ο Νότης Μαυρουδής «μετά πάσης ειλικρίνειας» καταγράφει τις σκέψεις του σχετικά:
Ήταν, ομολογώ, τεράστια έκπληξη η είδηση για αντιδράσεις πολιτών, τής Βαρκελώνης και της Βενετίας, οι οποίοι επιθυμούν την τουριστική αποσυμφόρηση των πόλεών τους! Ήταν δύσκολο να πιστέψω πως θα έφταναν στο σημείο να επιλέγουν τη μείωση του τουρισμού προκειμένου να προστατευθούν από τις φθορές: υπαίθρια μνημεία, μουσεία, σιντριβάνια, πεζόδρομοι, δημόσιοι κήποι, πάρκα, γραφικές γωνίες, αξιοθέατα γενικώς, και βέβαια η αλλοίωση του τρόπου ζωής και η καθημερινότητά τους.
Κοινωνικές ομάδες, κάτοικοι που κινητοποιούνται, ζητούν τρόπους προστασίας των πόλεών τους, με αποτέλεσμα να αντιτίθενται στην τουριστική έκρηξη, η οποία αντί τής δημιουργικής ανάπτυξης, στο όνομα τού κέρδους χωρίς κανόνες, προκαλεί καταστροφή! Αυτοί είναι που κατέβηκαν στους δρόμους με το σύνθημα: «Η πόλη δεν είναι για πούλημα».
Ναι, είναι απίστευτη η ωριμότητα αυτών των πρωτοποριακών ομάδων στις προαναφερθείσες πόλεις, που προβάλλουν ένα πρωτοφανές, για τις εποχές τού κέρδους, αίτημα.
Με λίγα λόγια, είναι σαν να λένε: «Τουρίστες και τουρίστριες, δεν θέλουμε άλλο τα λεφτά σας. Μας τυφλώσατε με το χρήμα, ξεχάσαμε την προστασία των πόλεων, της ηρεμίας μας και βρεθήκαμε στην καταστροφική δίνη τού άπληστου κέρδους».
Για την εποχή μας, εποχή όπου όλα μεταφράζονται σε χρήμα, κατανάλωση και αποταμιεύσεις, φαίνεται πως, παρ’ όλα αυτά, υποφώσκει η ελπίδα τής κοινωνικής συνείδησης σε εγρήγορση, που προσπαθεί να ορθώσει φράγμα στα ανεξέλεγκτα τουριστικά στίφη, μήπως και γλυτώσει από τις… «κατακτητικές» εισβολές των ξένων. Θαρρείς και ένας ιδιόμορφος… ιμπεριαλισμός έχει κάνει ήδη αισθητή την παρουσία του, τόσο, ώστε να έχει καταστεί πλέον ε π ι κ ί ν δ υ ν ο ς για τους μόνιμους κατοίκους… Είναι από εκείνα τα ζητήματα που τα ονομάζουμε «απίστευτα κι όμως αληθινά»… Τα παρεπόμενα αυτής τής ιδιότυπης… απόβασης είναι αυτονόητα. Κατακόρυφη μείωση του ποιοτικού τουρισμού, αναγκαία αστυνόμευση, ελλιπής έλεγχος ασφαλείας, ανεξέλεγκτη αισχροκέρδεια, ανάπτυξη οργανωμένων συμφερόντων και ποικίλων συμμοριών, αναζήτηση φτηνών λύσεων διαμονής, γενικά όλα όσα είναι φυσικό να συμβούν μέσα σε ένα πλήθος εκατομμυρίων ψυχών, το οποίο δύσκολα τηρεί κανόνες και υποχρεώσεις.
Τόσο η Βενετία, όσο και η Βαρκελώνη, καταγγέλλουν, καιρό τώρα, τα προβλήματα, τις καταστροφές και τις ζημιές που προκαλούνται από την υπερβολική επισκεψιμότητα των περιοχών τους, μια που επιπλέον διαθέτουν θησαυρούς μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορικής αξίας. Όλο αυτό το αναπάντεχα εξελισσόμενο σύμπλεγμα αντιδράσεων, το οποίο φτάνει στο σημείο άρνησης ανεξέλεγκτων τουριστικών ρευμάτων, το ονόμασαν «τ ο υ ρ ι σ μ ο φ ο β ί α» και η σύνθετη λέξη περιέχει όλα όσα αποτυπώνουν ένα τέτοιο πρόβλημα…
Εάν έρθουμε στα δικά μας, θα δούμε πως δεν θα είχε κανείς αντίρρηση να αυξήσουμε τους τουρίστες τού καλοκαιριού, από 30.000.000, σε 40, 50… Να… μπουκάρουν σε πόλεις και χωριά, σε αρχαία μνημεία και θέατρα, να εξαφανίσουν όλα τα… souvlaki, tzatziki και kokoretsi των νήσων, των πεδιάδων και των βουνών τής επικράτειας, να υποδεχθούν κάθε κρουαζιερόπλοιο και ό,τι πετάει με αεροπλάνα ή μετακινείται με βαπόρια και ΙΧ. Είμαστε μπροστά σε μια συγκλονιστική εκστρατεία τυφλού κέρδους, από στρατιές ανοργάνωτων «μικροξενοδόχων» και με διατεθειμένα προς ενοικίαση ακόμη και τα ίδια τα σπίτια μας, μέχρι και τα πλυσταριά ή τις αποθήκες της πολυκατοικίας. Αρκεί το χρήμα να ρέει. Ο ένας πλάι, πάνω και δίπλα στον άλλον, ένα στριμωξίδι άνευ προηγουμένου, με τις συνθήκες να μην επαρκούν, σε μια χώρα όντως λατρευτή και αξιοθέατη και με την «ευκαιρία» των γειτόνων της (Τουρκία - Μέση Ανατολή) οι οποίοι διανύουν περίοδο ταραχών και επικινδυνότητας.
Ποιος όμως σκέφτηκε να κοιτάξει την ασφάλεια των πόλεων μας; Τη στιγμή ακριβώς που το κέρδος είναι μπροστά μας, έτοιμο να το βάλουμε στην τσέπη, ποιος θα αρνηθεί να το εισπράξει και μάλιστα σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής ανέχειας; Πώς θα βγει ο χειμώνας και οι υποχρεώσεις; «Τέτοια ώρα, τέτοια λόγια», λέγανε οι παλαιότεροι.
Εμείς εδώ, βρισκόμαστε σε άλλη φάση. Οι αμείλικτες οικονομικές υποχρεώσεις δεν επιτρέπουν άλλη επιλογή από την ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση της καλοκαιρινής περιόδου, όταν ο πληθυσμός της χώρας τ ε τ ρ α π λ α σ ι ά ζ ε τ α ι!
Να καταλήξουμε πως η τουρισμοφοβία στις προαναφερθείσες πόλεις Βενετία - Βαρκελώνη, είναι πρωτοποριακή! Αυτές οι κινήσεις πολιτών, ως φαίνεται ευρείας αποδοχής, θα έχουν συνέχεια, καθ’ ότι το πρόβλημα συγκέντρωσης πολλών εκατομμυρίων ψυχών, μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, ίσως είναι μοιραίο να μεγιστοποιηθεί μέσα στο χρόνο, ιδίως τη στιγμή που ο ποιοτικός τουρισμός (δηλαδή εκείνος που αποδίδει μεγάλα κέρδη) βρίσκεται συνεχώς σε πτώση. Τα πλήθη θα είναι εκείνα που θα κρατούν τα σκήπτρα της λαϊκής κατανάλωσης, δίχως το κέρδος που ανέμεναν σοβαροί επιχειρηματίες, οι οποίοι επένδυσαν και εργάστηκαν γι’ αυτό.
Το ενδιαφέρον σε όλο αυτό το ζήτημα είναι το κατά πόσο η πολιτιστική ακτινοβολία των κειμηλίων και η γοητεία των αξιοθέατων θα συνεχίζει να είναι επιβλητική, ώστε να συνεχίζουν να έρχονται τα περιφερόμενα τουριστικά πλήθη. Όντως, σε αυτή την περίπτωση, αυτά τα πλήθη θα γίνονται περιστασιακοί κάτοικοι και χρήστες των πόλεων, των χωρών, των ανθρώπων.
Όποιος αντιμετωπίζει με ευτέλεια, μπαγαποντιά και μιζέρια την τουριστική βιομηχανία, συμβάλει αρνητικά στη συνέχισή της και φυσικά στην πτώση της.
Η Ελλάδα, η χώρα μας, είναι ένα κόσμημα της Νότιας Ευρώπης και βαλκανικής χερσονήσου. Έχει απόλυτη ανάγκη την δημιουργική συνείδηση μιας τέτοιας βιομηχανίας. Το θέμα της τουρισμοφοβίας ας το αφήσουμε, προς το παρόν, για τους άλλους, αφού όπως γνωρίζουμε, πάντα τα σπουδαία θέματα, όπως αυτό, ωριμάζουν μέσα στο χρόνο…
Νότης Μαυρουδής
Ήταν, ομολογώ, τεράστια έκπληξη η είδηση για αντιδράσεις πολιτών, τής Βαρκελώνης και της Βενετίας, οι οποίοι επιθυμούν την τουριστική αποσυμφόρηση των πόλεών τους! Ήταν δύσκολο να πιστέψω πως θα έφταναν στο σημείο να επιλέγουν τη μείωση του τουρισμού προκειμένου να προστατευθούν από τις φθορές: υπαίθρια μνημεία, μουσεία, σιντριβάνια, πεζόδρομοι, δημόσιοι κήποι, πάρκα, γραφικές γωνίες, αξιοθέατα γενικώς, και βέβαια η αλλοίωση του τρόπου ζωής και η καθημερινότητά τους.
Κοινωνικές ομάδες, κάτοικοι που κινητοποιούνται, ζητούν τρόπους προστασίας των πόλεών τους, με αποτέλεσμα να αντιτίθενται στην τουριστική έκρηξη, η οποία αντί τής δημιουργικής ανάπτυξης, στο όνομα τού κέρδους χωρίς κανόνες, προκαλεί καταστροφή! Αυτοί είναι που κατέβηκαν στους δρόμους με το σύνθημα: «Η πόλη δεν είναι για πούλημα».
Ναι, είναι απίστευτη η ωριμότητα αυτών των πρωτοποριακών ομάδων στις προαναφερθείσες πόλεις, που προβάλλουν ένα πρωτοφανές, για τις εποχές τού κέρδους, αίτημα.
Με λίγα λόγια, είναι σαν να λένε: «Τουρίστες και τουρίστριες, δεν θέλουμε άλλο τα λεφτά σας. Μας τυφλώσατε με το χρήμα, ξεχάσαμε την προστασία των πόλεων, της ηρεμίας μας και βρεθήκαμε στην καταστροφική δίνη τού άπληστου κέρδους».
Για την εποχή μας, εποχή όπου όλα μεταφράζονται σε χρήμα, κατανάλωση και αποταμιεύσεις, φαίνεται πως, παρ’ όλα αυτά, υποφώσκει η ελπίδα τής κοινωνικής συνείδησης σε εγρήγορση, που προσπαθεί να ορθώσει φράγμα στα ανεξέλεγκτα τουριστικά στίφη, μήπως και γλυτώσει από τις… «κατακτητικές» εισβολές των ξένων. Θαρρείς και ένας ιδιόμορφος… ιμπεριαλισμός έχει κάνει ήδη αισθητή την παρουσία του, τόσο, ώστε να έχει καταστεί πλέον ε π ι κ ί ν δ υ ν ο ς για τους μόνιμους κατοίκους… Είναι από εκείνα τα ζητήματα που τα ονομάζουμε «απίστευτα κι όμως αληθινά»… Τα παρεπόμενα αυτής τής ιδιότυπης… απόβασης είναι αυτονόητα. Κατακόρυφη μείωση του ποιοτικού τουρισμού, αναγκαία αστυνόμευση, ελλιπής έλεγχος ασφαλείας, ανεξέλεγκτη αισχροκέρδεια, ανάπτυξη οργανωμένων συμφερόντων και ποικίλων συμμοριών, αναζήτηση φτηνών λύσεων διαμονής, γενικά όλα όσα είναι φυσικό να συμβούν μέσα σε ένα πλήθος εκατομμυρίων ψυχών, το οποίο δύσκολα τηρεί κανόνες και υποχρεώσεις.
Τόσο η Βενετία, όσο και η Βαρκελώνη, καταγγέλλουν, καιρό τώρα, τα προβλήματα, τις καταστροφές και τις ζημιές που προκαλούνται από την υπερβολική επισκεψιμότητα των περιοχών τους, μια που επιπλέον διαθέτουν θησαυρούς μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορικής αξίας. Όλο αυτό το αναπάντεχα εξελισσόμενο σύμπλεγμα αντιδράσεων, το οποίο φτάνει στο σημείο άρνησης ανεξέλεγκτων τουριστικών ρευμάτων, το ονόμασαν «τ ο υ ρ ι σ μ ο φ ο β ί α» και η σύνθετη λέξη περιέχει όλα όσα αποτυπώνουν ένα τέτοιο πρόβλημα…
Εάν έρθουμε στα δικά μας, θα δούμε πως δεν θα είχε κανείς αντίρρηση να αυξήσουμε τους τουρίστες τού καλοκαιριού, από 30.000.000, σε 40, 50… Να… μπουκάρουν σε πόλεις και χωριά, σε αρχαία μνημεία και θέατρα, να εξαφανίσουν όλα τα… souvlaki, tzatziki και kokoretsi των νήσων, των πεδιάδων και των βουνών τής επικράτειας, να υποδεχθούν κάθε κρουαζιερόπλοιο και ό,τι πετάει με αεροπλάνα ή μετακινείται με βαπόρια και ΙΧ. Είμαστε μπροστά σε μια συγκλονιστική εκστρατεία τυφλού κέρδους, από στρατιές ανοργάνωτων «μικροξενοδόχων» και με διατεθειμένα προς ενοικίαση ακόμη και τα ίδια τα σπίτια μας, μέχρι και τα πλυσταριά ή τις αποθήκες της πολυκατοικίας. Αρκεί το χρήμα να ρέει. Ο ένας πλάι, πάνω και δίπλα στον άλλον, ένα στριμωξίδι άνευ προηγουμένου, με τις συνθήκες να μην επαρκούν, σε μια χώρα όντως λατρευτή και αξιοθέατη και με την «ευκαιρία» των γειτόνων της (Τουρκία - Μέση Ανατολή) οι οποίοι διανύουν περίοδο ταραχών και επικινδυνότητας.
Ποιος όμως σκέφτηκε να κοιτάξει την ασφάλεια των πόλεων μας; Τη στιγμή ακριβώς που το κέρδος είναι μπροστά μας, έτοιμο να το βάλουμε στην τσέπη, ποιος θα αρνηθεί να το εισπράξει και μάλιστα σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής ανέχειας; Πώς θα βγει ο χειμώνας και οι υποχρεώσεις; «Τέτοια ώρα, τέτοια λόγια», λέγανε οι παλαιότεροι.
Εμείς εδώ, βρισκόμαστε σε άλλη φάση. Οι αμείλικτες οικονομικές υποχρεώσεις δεν επιτρέπουν άλλη επιλογή από την ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση της καλοκαιρινής περιόδου, όταν ο πληθυσμός της χώρας τ ε τ ρ α π λ α σ ι ά ζ ε τ α ι!
Να καταλήξουμε πως η τουρισμοφοβία στις προαναφερθείσες πόλεις Βενετία - Βαρκελώνη, είναι πρωτοποριακή! Αυτές οι κινήσεις πολιτών, ως φαίνεται ευρείας αποδοχής, θα έχουν συνέχεια, καθ’ ότι το πρόβλημα συγκέντρωσης πολλών εκατομμυρίων ψυχών, μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, ίσως είναι μοιραίο να μεγιστοποιηθεί μέσα στο χρόνο, ιδίως τη στιγμή που ο ποιοτικός τουρισμός (δηλαδή εκείνος που αποδίδει μεγάλα κέρδη) βρίσκεται συνεχώς σε πτώση. Τα πλήθη θα είναι εκείνα που θα κρατούν τα σκήπτρα της λαϊκής κατανάλωσης, δίχως το κέρδος που ανέμεναν σοβαροί επιχειρηματίες, οι οποίοι επένδυσαν και εργάστηκαν γι’ αυτό.
Το ενδιαφέρον σε όλο αυτό το ζήτημα είναι το κατά πόσο η πολιτιστική ακτινοβολία των κειμηλίων και η γοητεία των αξιοθέατων θα συνεχίζει να είναι επιβλητική, ώστε να συνεχίζουν να έρχονται τα περιφερόμενα τουριστικά πλήθη. Όντως, σε αυτή την περίπτωση, αυτά τα πλήθη θα γίνονται περιστασιακοί κάτοικοι και χρήστες των πόλεων, των χωρών, των ανθρώπων.
Όποιος αντιμετωπίζει με ευτέλεια, μπαγαποντιά και μιζέρια την τουριστική βιομηχανία, συμβάλει αρνητικά στη συνέχισή της και φυσικά στην πτώση της.
Η Ελλάδα, η χώρα μας, είναι ένα κόσμημα της Νότιας Ευρώπης και βαλκανικής χερσονήσου. Έχει απόλυτη ανάγκη την δημιουργική συνείδηση μιας τέτοιας βιομηχανίας. Το θέμα της τουρισμοφοβίας ας το αφήσουμε, προς το παρόν, για τους άλλους, αφού όπως γνωρίζουμε, πάντα τα σπουδαία θέματα, όπως αυτό, ωριμάζουν μέσα στο χρόνο…
Νότης Μαυρουδής
