Με άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Ogdoo.gr στις 29 Ιουλίου 2021, αναφέρθηκα εκτενώς στις εκδόσεις του εμβληματικού έργου του Μίκη Θεοδωράκη «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού».
Ενός έργου για τα πάθη της Ελλάδας του Εμφυλίου, μέσα από το οποίο ο συνθέτης προσπάθησε να περάσει το μήνυμα για ενότητα των Ελλήνων. Ζητούμενο από εκατοντάδες χρόνια πριν.
Λίγο μετά το ανέβασμα των παραστάσεων με το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Γκόνη» ένα βιβλιαράκι, όπου εκτός από το σενάριο και τους συντελεστές της παράστασης, υπήρχε και μια ανοιχτή επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη, που μοιράστηκε σε χιλιάδες αντίτυπα στις συνοικίες και τα σωματεία, με θέμα την ενότητα του ελληνικού λαού.
1 Οκτωβρίου 1962. ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ.
Τυπώθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα και μοιράστηκε στις Συνοικίες και στα Σωματεία
Αγαπητέ φίλε,
Τώρα που ανέβηκε πια «ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ», μπορώ νομίζω να πω ότι ο στόχος μου ήταν κατ’αρχήν πολιτικός.
Σε στιγμές τόσο κρίσιμες για το έθνος και το λαό, πιστεύω πως ο ζωντανός καλλιτέχνης πρέπει να καταπιάνεται με έργα και με ενέργειες που θα βοηθήσουν άμεσα για να λυθεί η κρίση, για να βρεθεί διέξοδος.
Πιστεύω πως ο μοναδικός δρόμος για να κερδίσουμε τη μάχη μπροστά στην ιστορία και στον πολιτισμό, είναι αυτή τη στιγμή, η αληθινή ΕΝΟΤΗΤΑ.
Όχι ενότητα συμβατική, σκόπιμη, ενότητα επιτακτική. Αλλά ενότητα ουσιαστική όλων των Ελλήνων.
Ανήκω στην προοδευτική παράταξη. Σήκωσα τα βάρη του διχασμού. Όμως είμαι έτοιμος να δώσω το χέρι και να ξεχάσω για πάντα τα μαρτύρια και τις εξορίες, αν πρόκειται να συμφωνήσουμε γύρω από ένα πλατύ πρόγραμμα που θα εξασφαλίζει την αναγέννηση της πατρίδας.
Ξέρω ακόμα πως αν αυτή τη στιγμή δεν βρεθεί ο τρόπος για να γίνει αυτή η ενότητα πραγματικότητα, μας περιμένουν καινούργιες σκληρές δοκιμασίες που θα καθυστερήσουν σε βαθμό επικίνδυνο την παρουσία του έθνους μας ανάμεσα στη μεγάλη οικογένεια των λαών της γης, καθώς ο ένας μετά τον άλλο μπαίνουν στο δρόμο της δημιουργικής αναγέννησης.
Ως πότε θα’μαστε ουραγοί;
Έτσι για να πετύχω αυτή την εθνική αφύπνιση, μεταχειρίζομαι μέσα στο έργο μου τρόπους οξείς – αλήθειες πικρές – και μεθόδους καυτερές. Που σοκάρουν. Όχι το μεγάλο κοινό, όπως έδειξε η πείρα. Αλλά λίγους: «Ειδικούς»!
Δεν είπα ψέματα, ούτε προσπάθησα να ξεγελάσω κανένα.
Πήρα την πεμπτουσία, τους αρμούς της ζωής που ζήσαμε. Έδειξα το πρόσωπο της ιστορίας που πλάσαμε και που όλοι μας λίγο ως πολύ, είμαστε υπεύθυνοι, δίχως ψιμύθια και εξωραϊσμούς.
Γιατί στο βάθος πιστεύω στην ίδια τη ζωή. Έχω εμπιστοσύνη απέραντη. Γνωρίζω πως είμαι μαζί της. Πως την υπηρετώ. Κι ακόμα πιστεύω πως η ζωή δίνει τη νίκη σ’αυτούς που την υπηρετούν και την πιστεύουν. Που γίνονται συνειδητά της όργανα. Είτε είναι άτομα. Είτε είναι κόμματα. Είτε είναι λαοί!
Μην τρομάζετε πολύ με τις αλήθειες του «ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ» γιατί προδίνεσθε.
Σε τελευταία ανάλυση ανήκετε σ’ένα λαό συγκεκριμένο και αυτόν υπηρετείτε. Γι’αυτόν κάνετε θυσίες.
Όλα τ’άλλα είναι τα ΜΕΣΑ: Και οι ιδέες και ο ανθρωπισμός και οι κοσμοθεωρίες.
Και βέβαια δεν ξεχνώ πως δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή υπηρεσία προς τον λαό αν δεν είσαι αγνός σαν την ιδέα – μεστός σαν την ανθρωπιά – δυνατός σαν την τετράγωνη σκέψη.
Σε σένα αναγνώστη, θεατή και ακροατή, φίλε ή εχθρέ, ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΗ, προσφέρω δίχως διάκριση αυτό το έργο που αγαπώ και πιστεύω.
Ενός έργου για τα πάθη της Ελλάδας του Εμφυλίου, μέσα από το οποίο ο συνθέτης προσπάθησε να περάσει το μήνυμα για ενότητα των Ελλήνων. Ζητούμενο από εκατοντάδες χρόνια πριν.
Λίγο μετά το ανέβασμα των παραστάσεων με το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού», κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Γκόνη» ένα βιβλιαράκι, όπου εκτός από το σενάριο και τους συντελεστές της παράστασης, υπήρχε και μια ανοιχτή επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη, που μοιράστηκε σε χιλιάδες αντίτυπα στις συνοικίες και τα σωματεία, με θέμα την ενότητα του ελληνικού λαού.
1 Οκτωβρίου 1962. ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ.
Τυπώθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα και μοιράστηκε στις Συνοικίες και στα Σωματεία
Αγαπητέ φίλε,
Τώρα που ανέβηκε πια «ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ», μπορώ νομίζω να πω ότι ο στόχος μου ήταν κατ’αρχήν πολιτικός.
Σε στιγμές τόσο κρίσιμες για το έθνος και το λαό, πιστεύω πως ο ζωντανός καλλιτέχνης πρέπει να καταπιάνεται με έργα και με ενέργειες που θα βοηθήσουν άμεσα για να λυθεί η κρίση, για να βρεθεί διέξοδος.
Πιστεύω πως ο μοναδικός δρόμος για να κερδίσουμε τη μάχη μπροστά στην ιστορία και στον πολιτισμό, είναι αυτή τη στιγμή, η αληθινή ΕΝΟΤΗΤΑ.
Όχι ενότητα συμβατική, σκόπιμη, ενότητα επιτακτική. Αλλά ενότητα ουσιαστική όλων των Ελλήνων.
Ανήκω στην προοδευτική παράταξη. Σήκωσα τα βάρη του διχασμού. Όμως είμαι έτοιμος να δώσω το χέρι και να ξεχάσω για πάντα τα μαρτύρια και τις εξορίες, αν πρόκειται να συμφωνήσουμε γύρω από ένα πλατύ πρόγραμμα που θα εξασφαλίζει την αναγέννηση της πατρίδας.
Ξέρω ακόμα πως αν αυτή τη στιγμή δεν βρεθεί ο τρόπος για να γίνει αυτή η ενότητα πραγματικότητα, μας περιμένουν καινούργιες σκληρές δοκιμασίες που θα καθυστερήσουν σε βαθμό επικίνδυνο την παρουσία του έθνους μας ανάμεσα στη μεγάλη οικογένεια των λαών της γης, καθώς ο ένας μετά τον άλλο μπαίνουν στο δρόμο της δημιουργικής αναγέννησης.
Ως πότε θα’μαστε ουραγοί;
Έτσι για να πετύχω αυτή την εθνική αφύπνιση, μεταχειρίζομαι μέσα στο έργο μου τρόπους οξείς – αλήθειες πικρές – και μεθόδους καυτερές. Που σοκάρουν. Όχι το μεγάλο κοινό, όπως έδειξε η πείρα. Αλλά λίγους: «Ειδικούς»!
Δεν είπα ψέματα, ούτε προσπάθησα να ξεγελάσω κανένα.
Πήρα την πεμπτουσία, τους αρμούς της ζωής που ζήσαμε. Έδειξα το πρόσωπο της ιστορίας που πλάσαμε και που όλοι μας λίγο ως πολύ, είμαστε υπεύθυνοι, δίχως ψιμύθια και εξωραϊσμούς.
Γιατί στο βάθος πιστεύω στην ίδια τη ζωή. Έχω εμπιστοσύνη απέραντη. Γνωρίζω πως είμαι μαζί της. Πως την υπηρετώ. Κι ακόμα πιστεύω πως η ζωή δίνει τη νίκη σ’αυτούς που την υπηρετούν και την πιστεύουν. Που γίνονται συνειδητά της όργανα. Είτε είναι άτομα. Είτε είναι κόμματα. Είτε είναι λαοί!
Μην τρομάζετε πολύ με τις αλήθειες του «ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ» γιατί προδίνεσθε.
Σε τελευταία ανάλυση ανήκετε σ’ένα λαό συγκεκριμένο και αυτόν υπηρετείτε. Γι’αυτόν κάνετε θυσίες.
Όλα τ’άλλα είναι τα ΜΕΣΑ: Και οι ιδέες και ο ανθρωπισμός και οι κοσμοθεωρίες.
Και βέβαια δεν ξεχνώ πως δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή υπηρεσία προς τον λαό αν δεν είσαι αγνός σαν την ιδέα – μεστός σαν την ανθρωπιά – δυνατός σαν την τετράγωνη σκέψη.
Σε σένα αναγνώστη, θεατή και ακροατή, φίλε ή εχθρέ, ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΗ, προσφέρω δίχως διάκριση αυτό το έργο που αγαπώ και πιστεύω.
