Σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται από την Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου έως τις 14 Μαρτίου 2024 το νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού «Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής απόδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς – Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Πολιτισμού».
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα πρέπει να παίζεται τουλάχιστον 45% ελληνικής μουσικής από τη μουσική που ακούγεται στους παρακάτω κοινόχρηστους χώρους:
Στο σχέδιο νόμου μεταξύ άλλων προβλέπεται: α) η παροχή κινήτρων για την αύξηση μετάδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ενημερωτικούς και μη (προσαύξηση 5% του επιτρεπόμενου ανώτατου χρόνου μετάδοσης διαφημιστικών μηνυμάτων, εφόσον αυξήσουν τα ποσοστά μετάδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών ή ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών κατά ποσοστό 20%», β) η εφαρμογή ποσοστού υποχρεωτικής μετάδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού – τουλάχιστον 45% – σε ορισμένους από τους κοινόχρηστους χώρους των ξενοδοχειακών και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, των εμπορικών κέντρων, καζίνο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στους χώρους αναμονής επιβατών αεροδρομίων και λιμένων και γ) η εισαγωγή υποχρέωσης για τη χρήση συγκεκριμένου ποσοστού στο ύψος του 70%, ελληνόφωνων τραγουδιών και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών σε ελληνικές οπτικοακουστικές παραγωγές και κινηματογραφικές ταινίες που χρηματοδοτούνται από τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων εκφράζει την αντίθεσή του δημοσιεύοντας σχετική ανακοίνωση για το άρθρο 12 του σχεδίου νόμου που προβλέπει ότι «Ελληνικές οπτικοακουστικές παραγωγές και κινηματογραφικές ταινίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται με οποιοδήποτε τρόπο από τον δημόσιο τομέα κατά την έννοια της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (A΄ 143), υποχρεούνται να ενσωματώνουν ελληνόφωνα τραγούδια ή ορχηστρική μουσική απόδοση ελληνόφωνου τραγουδιού σε ελάχιστο ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) του συνόλου της μουσικής επένδυσης της παραγωγής ή της ταινίας».
Ο ΣΑΠΟΕ επισημαίνει την αντισυνταγματικότητα της διάταξης, το αυταρχικό πνεύμα της και ότι σε καμία χώρα του δυτικού κόσμου δεν έχει θεσπιστεί παρόμοια υποχρέωση για τον κλάδο των οπτικοακουστικών παραγωγών. Τονίζει δε ότι δεν λαμβάνεται υπόψη το σύνθετο θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει για τους διάφορους μηχανισμούς ενίσχυσης της εγχώριας οπτικοακουστικής παραγωγής σε ό,τι αφορά τις συμπαραγωγές και τις χρηματοδοτήσεις. «Υπενθυμίζουμε πως το άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος και το άρθρο 13 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ κατοχυρώνουντην ελευθερία της Τέχνης, και μάλιστα ανεπιφύλακτα. Δεν αφήνουν χώρο σε κράτος- λογοκριτή. Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση κρατικών σκοπών, όσο θεμιτοί και εάν μπορούν να χαρακτηριστούν αυτοί. Υπάρχουν άλλοι φορείς και άλλα μέσα για την προώθηση του ελληνόφωνου τραγουδιού, που δεν παραβιάζουν ευθέως το Σύνταγμα και όλα τα διεθνή κείμενα προστασίας ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.», σημειώνει ο ΣΑΠΟΕ στην ανακοίνωσή του.
Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού, το σχέδιο νόμου για τη διαφύλαξη του ελληνόφωνου τραγουδιού παρέχει κίνητρα, ώστε να ενισχύονται τα πνευματικά δικαιώματα, μέσω των Οργανισμών Είσπραξης Συγγενικών Δικαιωμάτων. Ως προς τη χρήση της ελληνικής μουσικής στα καταλύματα, η υπουργός διευκρίνισε ότι στην περίπτωση που θελήσει ο ξενοδόχος ή ο ιδιοκτήτης του τουριστικού καταλύματος, να βάλει στους χώρους αναμονής και στους ανελκυστήρες, ελληνική μουσική, θα υπάρχει μια ποσόστωση 45% ελληνόφωνου τραγουδιού ή ελληνικής ορχηστρικής μουσικής. «Είναι ένα πάρα πολύ περιορισμένο χρονικά και χωροταξικά τμήμα της δραστηριότητας που ασκούν τα καταλύματα ή τα ξενοδοχεία. Δεν παρεμβαίνει κανείς ούτε στα καφέ, ούτε στους χώρους εστίασης, ούτε, σε καμία περίπτωση, στα δωμάτια. Είναι πάρα πάρα πολύ ζυγισμένο το πού παρεμβαίνουμε», είπε η Υπουργός Πολιτισμού.
Το σχέδιο νόμου έχει τεθεί σε διαβούλευση εδώ
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα πρέπει να παίζεται τουλάχιστον 45% ελληνικής μουσικής από τη μουσική που ακούγεται στους παρακάτω κοινόχρηστους χώρους:
- χώροι εισόδου, υποδοχής και ανελκυστήρες σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα
- χώροι στάθμευσης, διάδρομοι και λοιποί χώροι παραμονής των επισκεπτών σε εμπορικά κέντρα
- χώροι υποδοχής και αναμονής των πελατών στα καζίνα
- χώροι σταθμών και αποβάθρες επιβίβασης και αποβίβασης επιβατών του μετρό, των τρένων και των ηλεκτρικών σιδηροδρόμων
- στεγασμένοι χώροι που προορίζονται για την αναμονή των επιβατών σε αεροπλάνα και πλοία.
Σχέδιο νόμου
Στο σχέδιο νόμου μεταξύ άλλων προβλέπεται: α) η παροχή κινήτρων για την αύξηση μετάδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ενημερωτικούς και μη (προσαύξηση 5% του επιτρεπόμενου ανώτατου χρόνου μετάδοσης διαφημιστικών μηνυμάτων, εφόσον αυξήσουν τα ποσοστά μετάδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών ή ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών κατά ποσοστό 20%», β) η εφαρμογή ποσοστού υποχρεωτικής μετάδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνου τραγουδιού – τουλάχιστον 45% – σε ορισμένους από τους κοινόχρηστους χώρους των ξενοδοχειακών και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, των εμπορικών κέντρων, καζίνο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στους χώρους αναμονής επιβατών αεροδρομίων και λιμένων και γ) η εισαγωγή υποχρέωσης για τη χρήση συγκεκριμένου ποσοστού στο ύψος του 70%, ελληνόφωνων τραγουδιών και ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών σε ελληνικές οπτικοακουστικές παραγωγές και κινηματογραφικές ταινίες που χρηματοδοτούνται από τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Υψηλοί τόνοι από ΣΑΠΟΕ
Ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων εκφράζει την αντίθεσή του δημοσιεύοντας σχετική ανακοίνωση για το άρθρο 12 του σχεδίου νόμου που προβλέπει ότι «Ελληνικές οπτικοακουστικές παραγωγές και κινηματογραφικές ταινίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται με οποιοδήποτε τρόπο από τον δημόσιο τομέα κατά την έννοια της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (A΄ 143), υποχρεούνται να ενσωματώνουν ελληνόφωνα τραγούδια ή ορχηστρική μουσική απόδοση ελληνόφωνου τραγουδιού σε ελάχιστο ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) του συνόλου της μουσικής επένδυσης της παραγωγής ή της ταινίας».
Ο ΣΑΠΟΕ επισημαίνει την αντισυνταγματικότητα της διάταξης, το αυταρχικό πνεύμα της και ότι σε καμία χώρα του δυτικού κόσμου δεν έχει θεσπιστεί παρόμοια υποχρέωση για τον κλάδο των οπτικοακουστικών παραγωγών. Τονίζει δε ότι δεν λαμβάνεται υπόψη το σύνθετο θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει για τους διάφορους μηχανισμούς ενίσχυσης της εγχώριας οπτικοακουστικής παραγωγής σε ό,τι αφορά τις συμπαραγωγές και τις χρηματοδοτήσεις. «Υπενθυμίζουμε πως το άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος και το άρθρο 13 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ κατοχυρώνουντην ελευθερία της Τέχνης, και μάλιστα ανεπιφύλακτα. Δεν αφήνουν χώρο σε κράτος- λογοκριτή. Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση κρατικών σκοπών, όσο θεμιτοί και εάν μπορούν να χαρακτηριστούν αυτοί. Υπάρχουν άλλοι φορείς και άλλα μέσα για την προώθηση του ελληνόφωνου τραγουδιού, που δεν παραβιάζουν ευθέως το Σύνταγμα και όλα τα διεθνή κείμενα προστασίας ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.», σημειώνει ο ΣΑΠΟΕ στην ανακοίνωσή του.
Η απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στη συνέντευξη της στον ΣΚΑΙ 100,3 τόνισε ότι «το νομοσχέδιο δεν παρεμβαίνει καθόλου στα κριτήρια με τα οποία ενισχύεται ο κινηματογράφος», δηλαδή σε διατάξεις που αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου επιχορηγεί τις ταινίες, καθώς και ότι το ελάχιστο ποσοστό ενσωμάτωσης της ελληνικής μουσικής στις παραγωγές είναι κάτι το οποίο θα συζητηθεί στη διαβούλευση. Διευκρίνισε δε ότι δεν γίνεται λόγος για απώλεια χρηματοδότησης στην περίπτωση που κάποιος δημιουργός δεν σεβαστεί την ποσόστωση ενσωμάτωσης της ελληνικής μουσικής στην παραγωγή του. Όπως υπογράμμισε η υπουργός: «Νομίζω ότι το νομοσχέδιο είναι σαφές. Δεν υπάρχουν τέτοιου είδους διατάξεις. Εκτός από κάποια συγκεκριμένα πρόστιμα τα οποία επιβάλλονται σε κάποιες περιπτώσεις, ακριβώς για να μην υπάρχει ένα κενό γράμμα. Επαναλαμβάνω, ειδικά για τις κινηματογραφικές παραγωγές δεν αλλάζει σε τίποτα ο τρόπος. Δεν αλλάζουν τα κίνητρα και τα κριτήρια επιδότησης από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Ό,τι ίσχυε, ισχύει.».Σύμφωνα με την Υπουργό Πολιτισμού, το σχέδιο νόμου για τη διαφύλαξη του ελληνόφωνου τραγουδιού παρέχει κίνητρα, ώστε να ενισχύονται τα πνευματικά δικαιώματα, μέσω των Οργανισμών Είσπραξης Συγγενικών Δικαιωμάτων. Ως προς τη χρήση της ελληνικής μουσικής στα καταλύματα, η υπουργός διευκρίνισε ότι στην περίπτωση που θελήσει ο ξενοδόχος ή ο ιδιοκτήτης του τουριστικού καταλύματος, να βάλει στους χώρους αναμονής και στους ανελκυστήρες, ελληνική μουσική, θα υπάρχει μια ποσόστωση 45% ελληνόφωνου τραγουδιού ή ελληνικής ορχηστρικής μουσικής. «Είναι ένα πάρα πολύ περιορισμένο χρονικά και χωροταξικά τμήμα της δραστηριότητας που ασκούν τα καταλύματα ή τα ξενοδοχεία. Δεν παρεμβαίνει κανείς ούτε στα καφέ, ούτε στους χώρους εστίασης, ούτε, σε καμία περίπτωση, στα δωμάτια. Είναι πάρα πάρα πολύ ζυγισμένο το πού παρεμβαίνουμε», είπε η Υπουργός Πολιτισμού.
Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης
«Χαιρετίζουμε λοιπόν την πρωτοβουλία του ΥΠΠΟ, που με την κατάθεση προς ψήφιση αυτού του νομοθετήματος στη χώρα μας κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την δημιουργία ενός νέου πλαισίου που δεν θα προστατεύει μονάχα εμάς, τους ανθρώπους του τραγουδιού αλλά παράλληλα θα εξασφαλίζει τη διάρκεια και τη δημιουργική συνέχεια αυτής της μοναδικής μας κληρονομιάς», σημειώνεται στην ανακοίνωση από πλευράς καλλιτεχνών (ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΑΤΩ ΑΠΟΛΛΩΝ). Οι καλλιτέχνες τονίζουν ότι το σχέδιο νόμου τους βρίσκει επί της αρχής «απολύτως σύμφωνους και για τις επιμέρους λεπτομέρειες θα καταθέσουμε βελτιωτικές προτάσεις στην διαβούλευση. Τόσα χρόνια η πολιτεία στήριξε (και σωστά έπραξε) το ελληνικό θέατρο και τον ελληνικό κινηματογράφο.Χαιρόμαστε που τώρα (έστω και με καθυστέρηση) έφτασε η ώρα και για το ελληνικό τραγούδι.»Το σχέδιο νόμου έχει τεθεί σε διαβούλευση εδώ
