Σαν σήμερα…
Στις 30 Οκτωβρίου 1988 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 66 ετών, ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης. Είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1922…
«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ»
Το 1976 ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε στο Βραχάτι τις μελωδίες για δεκαέξι τραγούδια, ο Τάσος Λειβαδίτης έγραψε τους στίχους πάνω στις μελωδίες αυτές και ο νεογέννητος κύκλος τραγουδιών «Τα λυρικά» αφιερώθηκε από τους δημιουργούς στη γενιά τους, τη γενιά της Εθνικής Αντίστασης.
Τον Αύγουστο του 1977, ο Μίκης Θεοδωράκης παρουσίασε τα «Λυρικά» στο θέατρο του Λυκαβηττού, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του δεύτερου «Μουσικού Αύγουστου». Τραγούδησε ο ίδιος ο συνθέτης με τη συνοδεία των Πέτρου Πανδή, Μαργαρίτας Ζορμπαλά και Σοφίας Μιχαηλίδου που έκαναν τα φωνητικά.
Η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας στο Λυκαβηττό κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο στη Γαλλία, από την γαλλική «Le Chant Du Monde» με το label «Galata», με το οποίο τη διετία 1977-1978 κυκλοφόρησαν κάποιοι δίσκοι του Μίκη στη Γαλλία.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Την πόρτα ανοίγω το βράδυ
2) Χαθήκαμε τόσο νωρίς
3) Ο αγέρας λέει μια προσευχή
4) Δειλινό της ερημιάς
5) Στο κατώφλι των καιρών
6) Μες στη βροχή
7) Τα λιμάνια τα μακρυνά
8) Του κόσμου δρόμοι σκοτεινοί
9) Μια μέρα θα στο πω
10) Σε δρόμους μακρυνούς
11) Δρόμοι που χάθηκα
12) Παιδί δεν μιλάς
13) Μες στον κάμπο
14) Ήταν κάποτε δυο φίλοι
15) Θυμήσου τον Μανωλιό
16) Μοιρολόι της βροχής
Στην ορχήστρα, που διηύθυνε ο Μίκης Θεοδωράκης, συμμετείχαν οι μουσικοί: Σωτήρης Ταχιάτης (βιολοντσέλο), Βασίλης Τενίδης (κλασική κιθάρα), Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου (πιάνο), Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο), Σάκης Παληοθόδωρος και Γιώργος Θεοδωράκης (κρουστά).
Λίγα λόγια για τα «Λυρικά»
Αν και είχαν περάσει τρία και πλέον χρόνια από την πτώση της χούντας, τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, καινούργια ή επανεκδόσεις των παλαιότερων, διαδέχονταν το ένα, το άλλο. Όσον αφορά τα «Λυρικά», κάποια από τα τραγούδια κέρδισαν τη μάχη με τον χρόνο κι ακούγονται μέχρι σήμερα στις εκδηλώσεις της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης», αλλά και σε συναυλίες διαφόρων ερμηνευτών, κάποια άλλα όμως έμειναν στο περιθώριο. Γνωστότερο όλων το «Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», που στο πέρασμα των χρόνων, γνώρισε δεκάδες επανεκτελέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Το 1978 ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ξανατραγούδησε το «Μοιρολόι της βροχής» και το «Ήταν κάποτε δυο φίλοι», στον τελευταίο δίσκο της συνεργασίας του με τον Μίκη Θεοδωράκη, που είχε τίτλο «Οκτώβρης ‘78», ενώ ηχογράφησε και το «Ο αγέρας λέει μια προσευχή», που τελικά δεν συμπεριλήφθηκε στον δίσκο.
Θα ήταν, ίσως, παράλειψη αν δεν αναφέραμε τις ξεχωριστές επανεκτελέσεις τριών «Λυρικών» («Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Μοιρολόι της βροχής», «Δρόμοι που χάθηκα») από την Άλκηστις Πρωτοψάλτη, στον δεύτερο προσωπικό της δίσκο, που κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1981, με τίτλο το όνομά της.
Το 1982, μετά από επιθυμία – «παραγγελία» του Γιασέρ Αραφάτ και αποδοχή από τον Μίκη Θεοδωράκη, η μελωδία από το «Ήταν κάποτε δυο φίλοι» έγινε ο εθνικός ύμνος του Παλαιστινιακού λαού, ενώ είκοσι χρόνια μετά, η μουσική από το «Δειλινό της ερημιάς» χρησιμοποιήθηκε από τον συνθέτη σε ένα από τα χορικά της όπερας «Λυσιστράτη».
Οι επανεκδόσεις των «Λυρικών»
Το 1978 «Τα λυρικά» κυκλοφόρησαν και στην Ελλάδα από τη Minos και δυο χρόνια μετά, με διαφορετικό εξώφυλλο, στη Γερμανία από την RCA.
Το περίεργο είναι πως εκτός από τις προηγούμενες εκδόσεις, «Τα λυρικά» κυκλοφόρησαν αργότερα από, τουλάχιστον, τρεις εταιρείες, αρχής γενομένης από την εταιρεία του Δημοσθένη Βεργή «Toxotis», που εξέδωσε τον δίσκο το 1984.
Το 1995 κυκλοφόρησε από τη Minos η πρώτη έκδοση των «Λυρικών» σε cd.
Ακολούθησε, λίγα χρόνια μετά, η έκδοση των «Λυρικών» από την Fm Records, μέσα σε μια κασετίνα με 10 cd του Μίκη Θεοδωράκη, που διανεμήθηκαν με τη συγκέντρωση κουπονιών από την «Ελευθεροτυπία».
To 2004 το cd επανεκδόθηκε από την Fm Records με διαφορετικό εξώφυλλο, ενώ το 2011 τα «Λυρικά» εντάχθηκαν σε μια σειρά έργων του Μίκη Θεοδωράκη που κυκλοφόρησαν από τη Minos – Emi και διανεμήθηκαν με την «Καθημερινή της Κυριακής». Το εικαστικό του εξώφυλλου ήταν της Γιούλας Γαζετοπούλου.
Για να είμαι ειλικρινής, δεν θα έπαιρνα και όρκο πως δεν υπάρχουν κι άλλες εκδόσεις. Απλά αναφέρθηκα σε όσες έχουν πέσει στην αντίληψή μου...
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
Στις 30 Οκτωβρίου 1988 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 66 ετών, ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης. Είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1922…
«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ»
Το 1976 ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε στο Βραχάτι τις μελωδίες για δεκαέξι τραγούδια, ο Τάσος Λειβαδίτης έγραψε τους στίχους πάνω στις μελωδίες αυτές και ο νεογέννητος κύκλος τραγουδιών «Τα λυρικά» αφιερώθηκε από τους δημιουργούς στη γενιά τους, τη γενιά της Εθνικής Αντίστασης.
Τον Αύγουστο του 1977, ο Μίκης Θεοδωράκης παρουσίασε τα «Λυρικά» στο θέατρο του Λυκαβηττού, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του δεύτερου «Μουσικού Αύγουστου». Τραγούδησε ο ίδιος ο συνθέτης με τη συνοδεία των Πέτρου Πανδή, Μαργαρίτας Ζορμπαλά και Σοφίας Μιχαηλίδου που έκαναν τα φωνητικά.
Η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας στο Λυκαβηττό κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο στη Γαλλία, από την γαλλική «Le Chant Du Monde» με το label «Galata», με το οποίο τη διετία 1977-1978 κυκλοφόρησαν κάποιοι δίσκοι του Μίκη στη Γαλλία.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Την πόρτα ανοίγω το βράδυ
2) Χαθήκαμε τόσο νωρίς
3) Ο αγέρας λέει μια προσευχή
4) Δειλινό της ερημιάς
5) Στο κατώφλι των καιρών
6) Μες στη βροχή
7) Τα λιμάνια τα μακρυνά
8) Του κόσμου δρόμοι σκοτεινοί
9) Μια μέρα θα στο πω
10) Σε δρόμους μακρυνούς
11) Δρόμοι που χάθηκα
12) Παιδί δεν μιλάς
13) Μες στον κάμπο
14) Ήταν κάποτε δυο φίλοι
15) Θυμήσου τον Μανωλιό
16) Μοιρολόι της βροχής
Στην ορχήστρα, που διηύθυνε ο Μίκης Θεοδωράκης, συμμετείχαν οι μουσικοί: Σωτήρης Ταχιάτης (βιολοντσέλο), Βασίλης Τενίδης (κλασική κιθάρα), Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου (πιάνο), Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο), Σάκης Παληοθόδωρος και Γιώργος Θεοδωράκης (κρουστά).
Λίγα λόγια για τα «Λυρικά»
Αν και είχαν περάσει τρία και πλέον χρόνια από την πτώση της χούντας, τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, καινούργια ή επανεκδόσεις των παλαιότερων, διαδέχονταν το ένα, το άλλο. Όσον αφορά τα «Λυρικά», κάποια από τα τραγούδια κέρδισαν τη μάχη με τον χρόνο κι ακούγονται μέχρι σήμερα στις εκδηλώσεις της Λαϊκής Ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης», αλλά και σε συναυλίες διαφόρων ερμηνευτών, κάποια άλλα όμως έμειναν στο περιθώριο. Γνωστότερο όλων το «Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», που στο πέρασμα των χρόνων, γνώρισε δεκάδες επανεκτελέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Το 1978 ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ξανατραγούδησε το «Μοιρολόι της βροχής» και το «Ήταν κάποτε δυο φίλοι», στον τελευταίο δίσκο της συνεργασίας του με τον Μίκη Θεοδωράκη, που είχε τίτλο «Οκτώβρης ‘78», ενώ ηχογράφησε και το «Ο αγέρας λέει μια προσευχή», που τελικά δεν συμπεριλήφθηκε στον δίσκο.
Θα ήταν, ίσως, παράλειψη αν δεν αναφέραμε τις ξεχωριστές επανεκτελέσεις τριών «Λυρικών» («Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Μοιρολόι της βροχής», «Δρόμοι που χάθηκα») από την Άλκηστις Πρωτοψάλτη, στον δεύτερο προσωπικό της δίσκο, που κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1981, με τίτλο το όνομά της.
Το 1982, μετά από επιθυμία – «παραγγελία» του Γιασέρ Αραφάτ και αποδοχή από τον Μίκη Θεοδωράκη, η μελωδία από το «Ήταν κάποτε δυο φίλοι» έγινε ο εθνικός ύμνος του Παλαιστινιακού λαού, ενώ είκοσι χρόνια μετά, η μουσική από το «Δειλινό της ερημιάς» χρησιμοποιήθηκε από τον συνθέτη σε ένα από τα χορικά της όπερας «Λυσιστράτη».
Οι επανεκδόσεις των «Λυρικών»
Το 1978 «Τα λυρικά» κυκλοφόρησαν και στην Ελλάδα από τη Minos και δυο χρόνια μετά, με διαφορετικό εξώφυλλο, στη Γερμανία από την RCA.
Το περίεργο είναι πως εκτός από τις προηγούμενες εκδόσεις, «Τα λυρικά» κυκλοφόρησαν αργότερα από, τουλάχιστον, τρεις εταιρείες, αρχής γενομένης από την εταιρεία του Δημοσθένη Βεργή «Toxotis», που εξέδωσε τον δίσκο το 1984.
Το 1995 κυκλοφόρησε από τη Minos η πρώτη έκδοση των «Λυρικών» σε cd.
Ακολούθησε, λίγα χρόνια μετά, η έκδοση των «Λυρικών» από την Fm Records, μέσα σε μια κασετίνα με 10 cd του Μίκη Θεοδωράκη, που διανεμήθηκαν με τη συγκέντρωση κουπονιών από την «Ελευθεροτυπία».
To 2004 το cd επανεκδόθηκε από την Fm Records με διαφορετικό εξώφυλλο, ενώ το 2011 τα «Λυρικά» εντάχθηκαν σε μια σειρά έργων του Μίκη Θεοδωράκη που κυκλοφόρησαν από τη Minos – Emi και διανεμήθηκαν με την «Καθημερινή της Κυριακής». Το εικαστικό του εξώφυλλου ήταν της Γιούλας Γαζετοπούλου.
Για να είμαι ειλικρινής, δεν θα έπαιρνα και όρκο πως δεν υπάρχουν κι άλλες εκδόσεις. Απλά αναφέρθηκα σε όσες έχουν πέσει στην αντίληψή μου...
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
