Ο Πέτρος Βαγιόπουλος ετοιμάζει τη νέα του δισκογραφική κατάθεση με τίτλο «Σμίλη».
Ο πολύπειρος και πηγαίος μελωδός εδώ και αρκετό καιρό συνδημιουργεί με τη στιχουργό Μερόπη. Γραμμένου. Οι πρώτες ύλες τους μπολιάζονται ευρηματικά από την δροσιά, φλόγα και επάρκεια της μπάντας των ΣΟΥΑΡέ, πάντα βέβαια υπό την επιμέλεια του Βαγιόπουλου. Ξεχωριστοί τραγουδιστές συμπορεύονται μαζί τους.
Είχες πολύ καιρό να παρουσιάσεις ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ. Αν και για να λέμε την αλήθεια από πέρσι, τέτοια εποχή πάνω κάτω, μέχρι σήμερα, μόνο τρία τραγούδια του έχουμε δει.
Είμαι πονηρός (χαμόγελα). Προσαρμόζομαι στα δεδομένα των καιρών και στην λογική των… singles. Αν κυκλοφορούσε πέρσι όλος ο δίσκος με το «Καλημέρα», τον «Τροβαδούρο» που λέει ο Μαραβέγιας, το «Άντε να δούμε που θα βγει», το επόμενο που έρχεται με τον Μάλαμα και τα άλλα με σημαντικούς ερμηνευτές και εκπλήξεις, πες μου εσύ που είσαι άνθρωπος και γνώστης του μουσικού χώρου, πόσα θα πρωτοακούγονταν; Ενώ έτσι τα τραγούδια παίρνουν τις ανάσες τους μέσα στο γενικότερο τοπίο που έχει διαμορφωθεί και αφορά την επαφή τους με τους ακροατές και την γενικότερη προώθησή τους. Μοιραία θα βγουν σπαστά τα τραγούδια και στο τέλος ο δίσκος.
Το «Καλημέρα» το έβλεπες ότι θα έχει γερή ανταπόκριση.
Είχα την ίδια αίσθηση που ένιωθα όταν γράφαμε το «Νοιώσε με» με τον Ρασούλη. Δηλαδή ένα καλό διαχρονικό τραγούδι. Επίσης περίμενα πως θα είχε και γκελ στο ραδιόφωνο. Όπως ξέρεις σαν ραδιοφωνικός παραγωγός μετράω τέσσερις δεκαετίες οπότε έχω αντίληψη τι μπορεί ν’ αρέσει τόσο σε έναν παραγωγό όσο και στους αποδέκτες τους. Βέβαια όλα αυτά έως ένα βαθμό. Το τραγούδι δεν είναι… κουτάκια να τα μετράς και να κάνεις ακριβείς υπολογισμούς. Όμως μετά από τόσα χρόνια δημιουργίας και εμπειρίας, μπορεί κανείς να κάνει «ασφαλείς προβλέψεις», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάπου δεν θα πέσει κι έξω.
Ο Ρασούλης είχε αυτή τη ματιά;
Μύριζε το σουξέ ο Μανώλης!
Και ο «Τροβαδούρος» είχε ανάλογη αντιμετώπιση με το «Καλημέρα»;
Μη σου πω και μεγαλύτερη. Περισσότερα τηλεφωνήματα δέχθηκα για συνεντεύξεις και δηλώσεις για χάρη του.
Πως το εξηγείς;
Είναι μια ιστορία ολόκληρη με αρχή, μέση, τέλος. Κι οι ιστορίες είναι σπάνιες στην τραγουδοποιία, ειδικά στις μέρες μας. Έγραφε ο Ρασούλης, γράφει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Εδώ έχουμε και μια πρόταση για κάτι καλύτερο, ένα μήνυμα… «Τον κόσμο να αλλάξουνε παλεύανε μαζί» λέει ο στίχος του.
Και στα τρία τραγούδια, που αποτελούν προπομπούς της νέας σου δουλειάς, το λόγο υπογράφει η Μερόπη Γραμμένου. Τι ξεχωριστό έχει ο τρόπος της.
Είναι μια ιδιαίτερη στιχουργός, με μεγάλες δυνατότητες. Μου ταιριάζει και… της ταιριάζω νομίζω. Και τα θέματά της είναι ξεχωριστά και η τεχνική της. Συνδυάζει «σκεπτικισμό» και «ποιητικό κλίμα». Τα τραγούδια αυτά που θα ενωθούν ως «Σμίλη» έχουν βαθιά ρίζα στο χρόνο. Δημιουργήθηκα πριν πολύ καιρό και… εξελίσσονται μέχρι την ηχογράφησή τους.
Γράφεις εύκολα;
Πάνω κάτω τρία τραγούδια το χρόνο.
Λίγα μου φαίνονται
Μπορώ και παραπάνω… αλλά έτσι έμαθα, κατά κάποιον τρόπο, αφού ο Ρασούλης ήθελε να δουλεύω αποκλειστικά μαζί του.
Στο είχε πει;
Τον έβλεπα ότι δεν ήθελε να συνεργάζομαι με άλλους. Στεναχωριότανε, ήταν παγωμένος όταν έγραφα με τον Κλεφτογιώργο ή το Λογοθέτη. Βέβαια την ίδια ώρα είχα το προνόμιο να δημιουργώ με έναν στιχουργό που όλοι τον κυνηγούσαν για να συμπράξει μαζί τους. Κι εγώ τον είχα δίπλα μου και του έλεγα: «Μανώλη πάρε αυτή τη μουσική και γράψε μου»
Έτσι συνήθως δημιουργείς;
Μου αρέσει να γράφω μουσική και ο στιχουργός να βάζει πάνω της τα λόγια. Αυτό δε σημαίνει πως δεν γράφω και πάνω σε στίχο.
Με τον Ρασούλη, η αναλογία ποια είναι;
Πενήντα – πενήντα.
Ο Ρασούλης ήταν γρήγορος;
Το «Βαλς» το έγραψε στη βεράντα του σπιτιού μου, εκεί που πίναμε καφέ. Πριν τελειώσει του στίχους, μου λέει: «αυτό αν το έλεγε ο Περίδης, θα γινόταν πολύ ωραίο τραγούδι». Τα «Ρώσικά μου μάτια» όμως του πήραν τρία χρόνια…
Πως γνωριστήκατε με το Μανώλη;
Στο Φεστιβάλ Ιθάκης του 1982 έπαιξα τραγούδια μου σε στίχους του ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου. Ο Ανδρέας Μικρούτσικος που ήταν εκεί και του άρεσαν οι μελωδίες, με προέτρεψε να συναντήσω τον Ρασούλη. Πήγα λοιπόν στο σπίτι του στην Κυψέλη να τον γνωρίσω. Έμενε σε ένα δώμα πάνω απ’ τον τελευταίο όροφο. Δεν υπήρχε χώρος να καθίσεις, υπήρχαν παντού βιβλία. Θυμάμαι φορούσα γραβάτα και κουστούμι. Μετά από καιρό που το κουβεντιάζαμε, ο Μανώλης μου είπε ότι τά’ χασε βλέποντάς με έτσι ντυμένο. Του έβαλα ν’ ακούσει τα τραγούδια που είχα γράψει με τον Χριστοδούλου. Στο τέλος ήρθε η πολυπόθητη φράση του: «Εμείς οι δυο θα συνεργαστούμε».
Σου λείπει ο λόγος του; Μήπως η φυγή του έπαιξε ρόλο στην μετέπειτα πορεία σου;
Πρώτα απ’ όλα μου λείπει η παρέα του. Μου έχει αφήσει στίχους του. Καμιά δεκαριά. Απ’ όταν έφυγε έχω γράψει τα μισά. Αυτό που ξέρω είναι πως αν δεν υπήρχαν όλα αυτά που μ’ έφεραν εδώ, δεν θα υπήρχε και η «Σμίλη». Ευτυχώς όμως οι στίχοι της Μερόπης και η εκτίμηση και αναγνώριση που μου δείχνει το σινάφι μας γεννούν όλα αυτά μαζί, ένα δίσκο με ωραία τραγούδια που βλέπω πως αγγίζουν τον κόσμο. Κι αυτό είναι και ευχάριστο και σημαντικό για μένα.
Παρακολουθείς το σύγχρονο τραγούδι;
Βεβαιότατα. Είμαι ψαχτήρι. Συναντώ πολύ ωραία τραγούδια. Δυστυχώς πολλά δεν βρίσκουν το στόχο τους, δεν φτάνουν στον πολύ κόσμο, κι είναι κρίμα.
Εσύ όμως βρήκες τους ΣΟΥΑΡέ;
Πριν πέντε χρόνια, είχα κάνει ένα τραγούδι, το «Αν τύχει» με την Χριστιάνα Γαλιάτσου. Έρχεται μια μέρα στο σπίτι μου και μου λέει: «Πάμε ν’ ακούσεις το γιο σου». Τα παιδιά μου έχουν κι αυτά αρρώστια με τη μουσική. Ο μεγάλος που είναι γιατρός, παίζει 6-7 όργανα. Τον μικρό, τον Λευτέρη, τον είχα δει πριν καιρό, τότε, με την παρέα του σε ένα ταβερνάκι. Θυμάμαι, μου φάνηκαν καλοί. Αυτό όμως που είδα με την Γαλιάτσου στον Πειραιά ήταν το κάτι άλλο. Ένας κι ένας όλοι τους. Πολυμουσικοί εξαιρετικοί με ωραίο δέσιμο μεταξύ τους, διφωνίες, τριφωνίες, ρεπερτόριο μοναδικό με πλατιά γκάμα από λαϊκά και έντεχνα μέχρι κινηματογραφικά και κεφαλλονίτικα. Και με αισθητική. «Τι είν’ αυτοί ρε παιδί μου», είπα μέσα μου. Έδωσα και τα συγχαρητήρια μου στον Λευτέρη, ο οποίος είναι αρχιτέκτονας.
Κι έτσι ξεκίνησε το «πάντρεμα»;
Πριν ένα χρόνο ήμασταν στο σπίτι του Αλκαίου Σουγιούλ, ο οποίος παίζει έγχορδα και τραγουδά στους ΣΟΥΑΡέ ενώ είναι και ικανότατος ηχολήπτης. Σουγιούλ βλέπεις, το όνομα τα λέει όλα! Η μουσική κυλάει στο αίμα του. Τους έβαλα και άκουσαν την «Καλημέρα». Τρελαθήκανε. Λέω να φέρουμε τον Περίδη στο ρεφραίν; Ξετρελαθήκανε.
Οι ερμηνευτές ανταποκρίθηκαν άμεσα στον κάλεσμά σου;
Έχω ακούσει αρκετές φορές τη φράση «Τιμή μου». Ακόμα και από εταιριάρχες, όταν τα πιο παλιά χρόνια, έδιναν την άδεια στους ερμηνευτές. Δεν έχω παράπονο και γι’ αυτό και τους ευχαριστώ. Βέβαια ξέρω τι ταιριάζει και σε κάθε τραγουδιστή… και το γνωρίζουν κι αυτοί.
Ο Μάλαμας;
Είναι φίλος μου. Θα δώσει διπλό παρών στη «Σμίλη». Τους έδωσα δύο τραγούδια και του είπα: «Άκουσε τα και διάλεξε ένα. Αν δεν σ’ αρέσει κανένα, δεν τρέχει τίποτα, εμείς θα πίνουμε το κρασάκι μας και θα τα λέμε όπως πάντα». Την άλλη μέρα με κάλεσε στο τηλέφωνο και μου απάντησε: «Εγώ θα τα πω και τα δύο και διάλεξε εσύ». Σιγά μην διαλέξω…
Είναι τρόπος ζωής η δημιουργία;
Έχω σπουδάσει μαθηματικός. Όταν τελείωσα το στρατιωτικό, ανοίξαμε με τον αδερφό μου φροντιστήριο Ανωτάτων Σχολών στον Αλμυρό Μαγνησίας και μετά από δύο χρόνια, άνοιξα δεύτερο φροντιστήριο στο Βόλο. Είμασταν ιδιοκτήτες, είχαμε καθηγητές που δίδασκαν, πηγαίναμε πολύ καλά οικονομικά αλλά τα παράτησα για την μουσική. Αν μου πουν πρέπει να σταματήσεις να γράφεις είναι σαν να μου πουν να αυτοκτονήσω.
Είσαι ευχαριστημένος απ’ όσα έχεις πετύχει;
Βέβαια. Απ’ το ξεκίνημά μου είχα «απολαβές». Τα εύσημα του Μίκη και της Φαραντούρη, τότε που με πρωτάκουσαν στο Φεστιβάλ Ιθάκης του 1982, που σου έλεγα, όπου ήταν προγραμματισμένη μια τιμητική βραδιά γι’ αυτούς και για τον Χριστοδούλου, είναι παράσημα για μένα.
Μετανιώνεις για κάτι;
Ίσως να έπρεπε να έχω ηχογραφήσει περισσότερα τραγούδια.
Τα «παιδεύεις»;
Τις περισσότερες φορές ναι. Τ’ ακούω και τα ξανακούω, προσθέτω, αφαιρώ. Υπάρχουν κι εξαιρέσεις όπως με το «Γειά σου κύριε εισαγγελέα με την Τζένη την ωραία» που ηχογραφήθηκε σε χρόνους εξωφρενικά γρήγορους. Πως ν’ αντισταθείς στην καταιγίδα που λέγεται Ρασούλης! Όμως γενικά θέλω να γράφω διαχρονικά τραγούδια, τόσο στο θέμα το στιχουργικό όσο και στη μελωδία.
Είσαι αισιόδοξος άνθρωπος;
Ο Μανώλης ήταν ή τουλάχιστον αυτό πέρναγε με το στίχο του. Εγώ είμαι πραγματιστής.
Άρα;
Εμείς της γενιάς του ’60 που μεγαλώσαμε με τον Μίκη και τον Μάνο λέγαμε πως το 2000 ο κόσμος θα περπατάει στο δρόμο και θα μιλάει «ποιητικά». Η τωρινή πραγματικότητα δεν είναι αυτή που ονειρευόμασταν.
Οπότε;
Πέρα από τις εκπλήξεις, όπως το «Πότε Βούδας, πότε Κούδας», ξέρω πως σαν δημιουργός απευθύνομαι στο 20% των ακροατών. Με την έννοια ότι ένα ανάλογο, πάνω κάτω, ποσοστό ακροατών ενδιαφέρεται για τα τραγούδια που καταθέτω.
Τελικά για τους δημιουργούς… άντε να δούμε που θα βγει;
Αν αντρωθεί η ΕΔΕΜ πιστεύω τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Όσα έγιναν με την ΑΕΠΙ και ακολούθησαν με την πανδημία, έφεραν συνθέτες και στιχουργούς σε τραγική θέση. Πρέπει να είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα όπου οι δημιουργοί δέχτηκαν και δέχονται τόσα πλήγματα.
Βαριά ευχαριστώ που χρωστάς;
Σε πολλούς.
Διάλεξε δύο
Χριστοδούλου, ήμουν άγνωστος και μου εμπιστεύτηκε στίχους του κι έτσι ξεκίνησα. Ρασούλης, το ίδιο.
Με τους δυο γιους σου είσαι δεμένος;
Ναι, οι σχέσεις μας είναι εξαιρετικές.
Στη γειτονιά λες «καλημέρα»;
Επιλεγμένα, ναι. «Καλημέρα» λέω σε όλους μέσα απ’ τα τραγούδια.
Ο Ρασούλης;
Ο Μανώλης ήταν πιο ανοικτός.
Μια ευχή;
Οι νέοι σήμερα είναι πιο έξυπνοι από εμάς. Θα ήθελα να έχουν μια καλύτερη ζωή. Χωρίς μάσκες!
Ο πολύπειρος και πηγαίος μελωδός εδώ και αρκετό καιρό συνδημιουργεί με τη στιχουργό Μερόπη. Γραμμένου. Οι πρώτες ύλες τους μπολιάζονται ευρηματικά από την δροσιά, φλόγα και επάρκεια της μπάντας των ΣΟΥΑΡέ, πάντα βέβαια υπό την επιμέλεια του Βαγιόπουλου. Ξεχωριστοί τραγουδιστές συμπορεύονται μαζί τους.
Είχες πολύ καιρό να παρουσιάσεις ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ. Αν και για να λέμε την αλήθεια από πέρσι, τέτοια εποχή πάνω κάτω, μέχρι σήμερα, μόνο τρία τραγούδια του έχουμε δει.
Είμαι πονηρός (χαμόγελα). Προσαρμόζομαι στα δεδομένα των καιρών και στην λογική των… singles. Αν κυκλοφορούσε πέρσι όλος ο δίσκος με το «Καλημέρα», τον «Τροβαδούρο» που λέει ο Μαραβέγιας, το «Άντε να δούμε που θα βγει», το επόμενο που έρχεται με τον Μάλαμα και τα άλλα με σημαντικούς ερμηνευτές και εκπλήξεις, πες μου εσύ που είσαι άνθρωπος και γνώστης του μουσικού χώρου, πόσα θα πρωτοακούγονταν; Ενώ έτσι τα τραγούδια παίρνουν τις ανάσες τους μέσα στο γενικότερο τοπίο που έχει διαμορφωθεί και αφορά την επαφή τους με τους ακροατές και την γενικότερη προώθησή τους. Μοιραία θα βγουν σπαστά τα τραγούδια και στο τέλος ο δίσκος.
Το «Καλημέρα» το έβλεπες ότι θα έχει γερή ανταπόκριση.
Είχα την ίδια αίσθηση που ένιωθα όταν γράφαμε το «Νοιώσε με» με τον Ρασούλη. Δηλαδή ένα καλό διαχρονικό τραγούδι. Επίσης περίμενα πως θα είχε και γκελ στο ραδιόφωνο. Όπως ξέρεις σαν ραδιοφωνικός παραγωγός μετράω τέσσερις δεκαετίες οπότε έχω αντίληψη τι μπορεί ν’ αρέσει τόσο σε έναν παραγωγό όσο και στους αποδέκτες τους. Βέβαια όλα αυτά έως ένα βαθμό. Το τραγούδι δεν είναι… κουτάκια να τα μετράς και να κάνεις ακριβείς υπολογισμούς. Όμως μετά από τόσα χρόνια δημιουργίας και εμπειρίας, μπορεί κανείς να κάνει «ασφαλείς προβλέψεις», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάπου δεν θα πέσει κι έξω.
Ο Ρασούλης είχε αυτή τη ματιά;
Μύριζε το σουξέ ο Μανώλης!
Και ο «Τροβαδούρος» είχε ανάλογη αντιμετώπιση με το «Καλημέρα»;
Μη σου πω και μεγαλύτερη. Περισσότερα τηλεφωνήματα δέχθηκα για συνεντεύξεις και δηλώσεις για χάρη του.
Πως το εξηγείς;
Είναι μια ιστορία ολόκληρη με αρχή, μέση, τέλος. Κι οι ιστορίες είναι σπάνιες στην τραγουδοποιία, ειδικά στις μέρες μας. Έγραφε ο Ρασούλης, γράφει ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Εδώ έχουμε και μια πρόταση για κάτι καλύτερο, ένα μήνυμα… «Τον κόσμο να αλλάξουνε παλεύανε μαζί» λέει ο στίχος του.
Και στα τρία τραγούδια, που αποτελούν προπομπούς της νέας σου δουλειάς, το λόγο υπογράφει η Μερόπη Γραμμένου. Τι ξεχωριστό έχει ο τρόπος της.
Είναι μια ιδιαίτερη στιχουργός, με μεγάλες δυνατότητες. Μου ταιριάζει και… της ταιριάζω νομίζω. Και τα θέματά της είναι ξεχωριστά και η τεχνική της. Συνδυάζει «σκεπτικισμό» και «ποιητικό κλίμα». Τα τραγούδια αυτά που θα ενωθούν ως «Σμίλη» έχουν βαθιά ρίζα στο χρόνο. Δημιουργήθηκα πριν πολύ καιρό και… εξελίσσονται μέχρι την ηχογράφησή τους.
Γράφεις εύκολα;
Πάνω κάτω τρία τραγούδια το χρόνο.
Λίγα μου φαίνονται
Μπορώ και παραπάνω… αλλά έτσι έμαθα, κατά κάποιον τρόπο, αφού ο Ρασούλης ήθελε να δουλεύω αποκλειστικά μαζί του.
Στο είχε πει;
Τον έβλεπα ότι δεν ήθελε να συνεργάζομαι με άλλους. Στεναχωριότανε, ήταν παγωμένος όταν έγραφα με τον Κλεφτογιώργο ή το Λογοθέτη. Βέβαια την ίδια ώρα είχα το προνόμιο να δημιουργώ με έναν στιχουργό που όλοι τον κυνηγούσαν για να συμπράξει μαζί τους. Κι εγώ τον είχα δίπλα μου και του έλεγα: «Μανώλη πάρε αυτή τη μουσική και γράψε μου»
Έτσι συνήθως δημιουργείς;
Μου αρέσει να γράφω μουσική και ο στιχουργός να βάζει πάνω της τα λόγια. Αυτό δε σημαίνει πως δεν γράφω και πάνω σε στίχο.
Με τον Ρασούλη, η αναλογία ποια είναι;
Πενήντα – πενήντα.
Ο Ρασούλης ήταν γρήγορος;
Το «Βαλς» το έγραψε στη βεράντα του σπιτιού μου, εκεί που πίναμε καφέ. Πριν τελειώσει του στίχους, μου λέει: «αυτό αν το έλεγε ο Περίδης, θα γινόταν πολύ ωραίο τραγούδι». Τα «Ρώσικά μου μάτια» όμως του πήραν τρία χρόνια…
Πως γνωριστήκατε με το Μανώλη;
Στο Φεστιβάλ Ιθάκης του 1982 έπαιξα τραγούδια μου σε στίχους του ποιητή Δημήτρη Χριστοδούλου. Ο Ανδρέας Μικρούτσικος που ήταν εκεί και του άρεσαν οι μελωδίες, με προέτρεψε να συναντήσω τον Ρασούλη. Πήγα λοιπόν στο σπίτι του στην Κυψέλη να τον γνωρίσω. Έμενε σε ένα δώμα πάνω απ’ τον τελευταίο όροφο. Δεν υπήρχε χώρος να καθίσεις, υπήρχαν παντού βιβλία. Θυμάμαι φορούσα γραβάτα και κουστούμι. Μετά από καιρό που το κουβεντιάζαμε, ο Μανώλης μου είπε ότι τά’ χασε βλέποντάς με έτσι ντυμένο. Του έβαλα ν’ ακούσει τα τραγούδια που είχα γράψει με τον Χριστοδούλου. Στο τέλος ήρθε η πολυπόθητη φράση του: «Εμείς οι δυο θα συνεργαστούμε».
Σου λείπει ο λόγος του; Μήπως η φυγή του έπαιξε ρόλο στην μετέπειτα πορεία σου;
Πρώτα απ’ όλα μου λείπει η παρέα του. Μου έχει αφήσει στίχους του. Καμιά δεκαριά. Απ’ όταν έφυγε έχω γράψει τα μισά. Αυτό που ξέρω είναι πως αν δεν υπήρχαν όλα αυτά που μ’ έφεραν εδώ, δεν θα υπήρχε και η «Σμίλη». Ευτυχώς όμως οι στίχοι της Μερόπης και η εκτίμηση και αναγνώριση που μου δείχνει το σινάφι μας γεννούν όλα αυτά μαζί, ένα δίσκο με ωραία τραγούδια που βλέπω πως αγγίζουν τον κόσμο. Κι αυτό είναι και ευχάριστο και σημαντικό για μένα.
Παρακολουθείς το σύγχρονο τραγούδι;
Βεβαιότατα. Είμαι ψαχτήρι. Συναντώ πολύ ωραία τραγούδια. Δυστυχώς πολλά δεν βρίσκουν το στόχο τους, δεν φτάνουν στον πολύ κόσμο, κι είναι κρίμα.
Εσύ όμως βρήκες τους ΣΟΥΑΡέ;
Πριν πέντε χρόνια, είχα κάνει ένα τραγούδι, το «Αν τύχει» με την Χριστιάνα Γαλιάτσου. Έρχεται μια μέρα στο σπίτι μου και μου λέει: «Πάμε ν’ ακούσεις το γιο σου». Τα παιδιά μου έχουν κι αυτά αρρώστια με τη μουσική. Ο μεγάλος που είναι γιατρός, παίζει 6-7 όργανα. Τον μικρό, τον Λευτέρη, τον είχα δει πριν καιρό, τότε, με την παρέα του σε ένα ταβερνάκι. Θυμάμαι, μου φάνηκαν καλοί. Αυτό όμως που είδα με την Γαλιάτσου στον Πειραιά ήταν το κάτι άλλο. Ένας κι ένας όλοι τους. Πολυμουσικοί εξαιρετικοί με ωραίο δέσιμο μεταξύ τους, διφωνίες, τριφωνίες, ρεπερτόριο μοναδικό με πλατιά γκάμα από λαϊκά και έντεχνα μέχρι κινηματογραφικά και κεφαλλονίτικα. Και με αισθητική. «Τι είν’ αυτοί ρε παιδί μου», είπα μέσα μου. Έδωσα και τα συγχαρητήρια μου στον Λευτέρη, ο οποίος είναι αρχιτέκτονας.
Κι έτσι ξεκίνησε το «πάντρεμα»;
Πριν ένα χρόνο ήμασταν στο σπίτι του Αλκαίου Σουγιούλ, ο οποίος παίζει έγχορδα και τραγουδά στους ΣΟΥΑΡέ ενώ είναι και ικανότατος ηχολήπτης. Σουγιούλ βλέπεις, το όνομα τα λέει όλα! Η μουσική κυλάει στο αίμα του. Τους έβαλα και άκουσαν την «Καλημέρα». Τρελαθήκανε. Λέω να φέρουμε τον Περίδη στο ρεφραίν; Ξετρελαθήκανε.
Οι ερμηνευτές ανταποκρίθηκαν άμεσα στον κάλεσμά σου;
Έχω ακούσει αρκετές φορές τη φράση «Τιμή μου». Ακόμα και από εταιριάρχες, όταν τα πιο παλιά χρόνια, έδιναν την άδεια στους ερμηνευτές. Δεν έχω παράπονο και γι’ αυτό και τους ευχαριστώ. Βέβαια ξέρω τι ταιριάζει και σε κάθε τραγουδιστή… και το γνωρίζουν κι αυτοί.
Ο Μάλαμας;
Είναι φίλος μου. Θα δώσει διπλό παρών στη «Σμίλη». Τους έδωσα δύο τραγούδια και του είπα: «Άκουσε τα και διάλεξε ένα. Αν δεν σ’ αρέσει κανένα, δεν τρέχει τίποτα, εμείς θα πίνουμε το κρασάκι μας και θα τα λέμε όπως πάντα». Την άλλη μέρα με κάλεσε στο τηλέφωνο και μου απάντησε: «Εγώ θα τα πω και τα δύο και διάλεξε εσύ». Σιγά μην διαλέξω…
Είναι τρόπος ζωής η δημιουργία;
Έχω σπουδάσει μαθηματικός. Όταν τελείωσα το στρατιωτικό, ανοίξαμε με τον αδερφό μου φροντιστήριο Ανωτάτων Σχολών στον Αλμυρό Μαγνησίας και μετά από δύο χρόνια, άνοιξα δεύτερο φροντιστήριο στο Βόλο. Είμασταν ιδιοκτήτες, είχαμε καθηγητές που δίδασκαν, πηγαίναμε πολύ καλά οικονομικά αλλά τα παράτησα για την μουσική. Αν μου πουν πρέπει να σταματήσεις να γράφεις είναι σαν να μου πουν να αυτοκτονήσω.
Είσαι ευχαριστημένος απ’ όσα έχεις πετύχει;
Βέβαια. Απ’ το ξεκίνημά μου είχα «απολαβές». Τα εύσημα του Μίκη και της Φαραντούρη, τότε που με πρωτάκουσαν στο Φεστιβάλ Ιθάκης του 1982, που σου έλεγα, όπου ήταν προγραμματισμένη μια τιμητική βραδιά γι’ αυτούς και για τον Χριστοδούλου, είναι παράσημα για μένα.
Μετανιώνεις για κάτι;
Ίσως να έπρεπε να έχω ηχογραφήσει περισσότερα τραγούδια.
Τα «παιδεύεις»;
Τις περισσότερες φορές ναι. Τ’ ακούω και τα ξανακούω, προσθέτω, αφαιρώ. Υπάρχουν κι εξαιρέσεις όπως με το «Γειά σου κύριε εισαγγελέα με την Τζένη την ωραία» που ηχογραφήθηκε σε χρόνους εξωφρενικά γρήγορους. Πως ν’ αντισταθείς στην καταιγίδα που λέγεται Ρασούλης! Όμως γενικά θέλω να γράφω διαχρονικά τραγούδια, τόσο στο θέμα το στιχουργικό όσο και στη μελωδία.
Είσαι αισιόδοξος άνθρωπος;
Ο Μανώλης ήταν ή τουλάχιστον αυτό πέρναγε με το στίχο του. Εγώ είμαι πραγματιστής.
Άρα;
Εμείς της γενιάς του ’60 που μεγαλώσαμε με τον Μίκη και τον Μάνο λέγαμε πως το 2000 ο κόσμος θα περπατάει στο δρόμο και θα μιλάει «ποιητικά». Η τωρινή πραγματικότητα δεν είναι αυτή που ονειρευόμασταν.
Οπότε;
Πέρα από τις εκπλήξεις, όπως το «Πότε Βούδας, πότε Κούδας», ξέρω πως σαν δημιουργός απευθύνομαι στο 20% των ακροατών. Με την έννοια ότι ένα ανάλογο, πάνω κάτω, ποσοστό ακροατών ενδιαφέρεται για τα τραγούδια που καταθέτω.
Τελικά για τους δημιουργούς… άντε να δούμε που θα βγει;
Αν αντρωθεί η ΕΔΕΜ πιστεύω τα πράγματα θα είναι καλύτερα. Όσα έγιναν με την ΑΕΠΙ και ακολούθησαν με την πανδημία, έφεραν συνθέτες και στιχουργούς σε τραγική θέση. Πρέπει να είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα όπου οι δημιουργοί δέχτηκαν και δέχονται τόσα πλήγματα.
Βαριά ευχαριστώ που χρωστάς;
Σε πολλούς.
Διάλεξε δύο
Χριστοδούλου, ήμουν άγνωστος και μου εμπιστεύτηκε στίχους του κι έτσι ξεκίνησα. Ρασούλης, το ίδιο.
Με τους δυο γιους σου είσαι δεμένος;
Ναι, οι σχέσεις μας είναι εξαιρετικές.
Στη γειτονιά λες «καλημέρα»;
Επιλεγμένα, ναι. «Καλημέρα» λέω σε όλους μέσα απ’ τα τραγούδια.
Ο Ρασούλης;
Ο Μανώλης ήταν πιο ανοικτός.
Μια ευχή;
Οι νέοι σήμερα είναι πιο έξυπνοι από εμάς. Θα ήθελα να έχουν μια καλύτερη ζωή. Χωρίς μάσκες!
