2.500 video clip, 600 διαφημιστικά τηλεοπτικά, 300 live, 20 τηλεοπτικές εκπομπές και σήριαλ, 30 μουσικές παραστάσεις, 2 θεατρικές παραστάσεις, καμία ταινία μεγάλου μήκους & 2 ταινίες μικρού μήκους συνθέτουν, σε αριθμούς, το πραγματικά μεγάλου μήκους βιογραφικό του σκηνοθέτη Νίκου Σούλη.
Έχοντας περάσει από διάφορα πόστα κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Νίκος Σούλης κατάφερε με τη δουλειά του να καταξιωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του καλλιτεχνικού χώρου, «μετρώντας» πάρα πολλές συνεργασίες, αναρίθμητες ώρες σε αίθουσες και στούντιο που «απέφεραν» ένα τεράστιο αρχείο, κρατικά βραβεία, αλλά και απογοητεύσεις.
Ο Νίκος Σούλης με ειλικρίνεια, αμεσότητα, ενίοτε και χιούμορ, απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις για το ξεκίνημά του, τις «μικρές, μουσικές ταινίες», όπως προτιμά να ονομάζει τα βιντεοκλίπ που τον καθιέρωσαν στις συνειδήσεις του ευρύτερου κοινού, τις επιλογές, τις σκέψεις και τα επόμενα σχέδιά του, χωρίς να αποφεύγει να εκφράζει τις ενστάσεις του για όσα τον προβλημάτισαν, όπως τις εκπτώσεις της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Διαβάστε τι μας είπε ο Νίκος Σούλης στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Νίκο, το ξεκίνημά σου, σύμφωνα με το βιογραφικό σου, έγινε από εκεί που άλλοι καταλήγουν…
Μιλάς για την Επίδαυρο… Κοίτα, τυχαίο το γεγονός, κάποια στιγμή έπαιξα το παιδί της Μήδειας. Ήταν ο πρώτος ρόλος μου με Μήδεια την Αλέκα Κατσέλη. Αν δε με απατά η μνήμη μου, αυτό έγινε το 1967 - 68. Ήμουν εγώ, αλλά και ο αδερφός μου. Γνώρισα από κοντά σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου. Ως παιδάκι έτσι; Το λέω για να μη φανεί ως έπαρση, ότι συνεργάστηκα… Αλλά με επηρεάσανε αυτοί οι άνθρωποι, η Λαμπέτη, η Αρώνη… Ποιον να σου πρωτοπώ… Στο Εθνικό έπαιζα κιόλας… Είδα αρχαίο δράμα στην Επίδαυρο, έξι χρονών παίζοντας, όχι ως θεατής! Η άποψή μου για το θέατρο είναι ότι βασικά ξεκινάμε από δω. Είναι μια ρίζα.
Πέρασες όμως κι από άλλα πόστα στο χώρο, δούλεψες ως βοηθός προβολατζή, για παράδειγμα.
Κι αυτό πάλι ως παιδί. Είχαμε ένα σινεμά, το «Ήβη», που έγινε θέατρο τώρα και πήγαινα και βοήθαγα τον προβολατζή για να βλέπω τζάμπα τις ταινίες. Μετά, βέβαια, δούλεψα βοηθός σκηνοθέτη στο Δαμιανό, στο Βούλγαρη… Που αυτοί είναι οι δάσκαλοί μου, επαγγελματικά πια και συνειδητά.
Θεωρείς ότι η εμπειρία σου από τα διάφορα «πόστα» σε βοήθησε στη μετέπειτα εξέλιξή σου;
Εννοείται. Η πρώτη δουλειά που έκανα ποτέ σε γύρισμα, εν όσο σπούδαζα, ήταν να πλένω τα πόδια ενός ηθοποιού που έπαιζε ξυπόλυτος κι επειδή άφηνε πατημασιές στο σκηνικό, έπρεπε κάποιος να του καθαρίζει τις πατούσες. Το λέω επειδή πραγματικά κάποιος πρέπει να ξεκινήσει από κάτω για να φτάσει στην κορυφή μιας παραγωγής. Για να καταλάβει πώς λειτουργεί όλο το πράγμα από μέσα. Σαφώς ήταν πολύ καλό αυτό, γιατί, κοίτα να δεις, είναι μια δουλειά! Πέρα από την τέχνη που εκφράζεται μέσα απ’ αυτό που κάνεις, είναι μια δουλειά και μάλιστα κοπιαστική.
Πότε κατάλαβες ότι θες να ασχοληθείς με τη σκηνοθεσία;
Από πολύ μικρός, από το δημοτικό, θα γελάει ο κόσμος, αλλά το αποφάσισα γύρω στα 12. Έλεγα θα γίνω ή αρχιτέκτονας ή σκηνοθέτης. Αυτές ήταν οι δύο επιλογές μου και βρίσκω πάρα πολλά κοινά. Ο αρχιτέκτονας είναι σίγουρα μια πιο σοβαρή δουλειά, με την έννοια ότι στο έργο τέχνης που φτιάχνει, μπαίνουν άνθρωποι και ζουν σε αυτό, ενώ στην περίπτωση ενός σκηνοθέτη, οι άνθρωποι ζουν με το έργο του. Και οι δύο είναι αρχιτέκτονες πάντως, δηλαδή συλλαμβάνουν μια ιδέα, την υλοποιούν και την παραδίδουν στην πραγματικότητα. Εμείς (οι σκηνοθέτες) παίρνουμε κάτι από τη σφαίρα της φαντασίας μας και της έμπνευσής μας και το κάνουμε ύλη, για να το συλλάβει ο άλλος, όχι ως ύλη, αλλά ως πνεύμα. Μεσολαβεί ύλη και στα δυο ανάμεσα.
Στο ξεκίνημά σου ως σκηνοθέτης έκανες δυο ταινίες μικρού μήκους, αλλά καμία μεγάλου.
Ναι, ταινία μεγάλου μήκους δεν έχω κάνει ακόμα και η τελευταία φορά που ήταν να κάνω, ήταν μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ, που θα ξεκινούσε σε δέκα μέρες και μας έκλεισε ο Σαμαράς την ΕΡΤ…
Α, μάλιστα. Αναρωτιόμουν αν ήταν επιλογή σου να μην κάνεις ταινίες μεγάλου μήκους.
Όχι, πολύ θα ήθελα, αλλά στην εποχή που όλοι προσπαθούσαν να κάνουν μια ταινία, όταν πήγαινα τα σενάριά μου, δεν τα θέλανε! Περίμεναν από μένα ότι θα έκανα κάτι που θα έμοιαζε λίγο με τις κωμωδίες της τηλεόρασης. Δεν είμαι καθόλου αυτός ο τύπος, όμως. Δε νομίζω ότι συνέφερα τους παραγωγούς, με την έννοια που θέλανε. Από την άλλη, με γέμιζε πολύ καλλιτεχνικά η δουλειά που έκανα με τα βιντεοκλίπ κι έβγαζα τα πράγματα που ήθελα να βγάλω. Τότε έκανα ένα κλιπ τη βδομάδα, οπότε, ό,τι κινηματογραφικό απωθημένο είχα μέσα μου, το ‘βγαζα, άρα δεν το κυνήγησα κιόλας ιδιαίτερα. Μετά, έπαψα κι εγώ να είμαι πολύ «εμπορικός» - λογικό ήταν αυτό, δε μπορείς να είσαι πρωταθλητής για πάντα, μετά γίνεσαι αθλητής ή προπονητής.
Αυτό δε σε απογοήτευσε, όμως;
Όχι, το παλεύω και πάντα ελπίζω ότι θα κάνω τη μεγάλη μου ταινία κάποια στιγμή, δεν υπάρχει περίπτωση! Το οφείλω στον εαυτό μου.
Μα ναι, μετά από τόσα και τόσα!
Κοίταξε να δεις, το σινεμά είναι ακριβό σπορ. Δεν είναι κάτι που μπορώ να το πάρω απόφαση μόνος μου και να το κάνω. Πρέπει να «πείσω» κάποιους ανθρώπους, να με χρηματοδοτήσουν… Αν ήταν μόνο στο χέρι μου, να είσαι σίγουρη ότι θα το είχα κάνει.
Έχεις αναφερθεί στις εκπτώσεις της ιδιωτικής τηλεόρασης. Ποιες είναι αυτές;
Νομίζω ότι η ιδιωτική τηλεόραση το μόνο που προσέφερε είναι έκπτωση. Προσωπικά δε δούλεψα ποτέ στην ιδιωτική τηλεόραση, με την έννοια ότι πάντα ήμουν σε εξωτερικές παραγωγές, όπως και με την ΕΡΤ. Δεν ήμουν ποτέ «προσωπικό» ενός καναλιού. Άρα, αυτό που μας λένε κάποιοι «εσάς σας έζησε η τηλεόραση», δεν είναι έτσι ακριβώς. Μπορεί εμείς κάποια στιγμή να ζήσαμε την τηλεόραση, γιατί εμείς παράγουμε έργο. Δε μας δώσανε ποτέ δικαιώματα οι ιδιωτικοί σταθμοί. Πνευματικά δικαιώματα από ιδιωτικό κανάλι εγώ δεν έχω πάρει ποτέ! Αντίθετα, έχω ένα ντοκιμαντέρ που κάθε φορά που προβάλλεται στην ΕΡΤ, με φωνάζουν να πάω να πάρω τα δικαιώματά μου. Η ΕΡΤ είναι η μόνη που το κάνει, όπως έχει υποχρέωση και όπως κανονικά θα έπρεπε να κάνουν και τα ιδιωτικά. Μετά, τα ιδιωτικά κανάλια, εκτός από 3-4 παραγωγές που μπορούμε να θυμηθούμε μέσα σ’ αυτά τα 27 χρόνια που υπάρχουν, δε νομίζω ότι προσφέρανε κάτι στον καλλιτεχνικό χώρο. Δε μιλάω ούτε για την ενημέρωση, ούτε για αλλωνών κεφάλαια, μιλάω για το δικό μου χώρο. Δε νομίζω ότι πήγανε μπροστά το πράγμα, μόνο φτήνια… Όταν ξεκίνησα να κάνω σίριαλ, γυρίζαμε το επεισόδιο 7 μέρες τη βδομάδα, τώρα για ένα επεισόδιο σου δίνουν το πολύ μια μέρα. Σημαίνει ότι πέφτει η ποιότητα, τα γράφουν όλα στο πόδι, δε γίνονται πρόβες, οι ηθοποιοί πάνε και κάνουν μεροκάματο λες κι είναι δημόσιοι υπάλληλοι… Γι’ αυτό και δε δημιουργείται πρότυπο. Τι δημιούργησε η ιδιωτική τηλεόραση; Με συγχωρείτε, από το Φουρθιώτη μέχρι την Αννίτα Πάνια, μισό τσιγάρο δρόμος…
Άρα θα συνέβαλε κι όλο αυτό στο να επικεντρωθείς στα βιντεοκλίπ.
Τα βιντεοκλίπ έτσι κι αλλιώς είχαν μια ελευθερία, με την έννοια ότι είναι μια παραγωγή λίγο έξω από τα καθιερωμένα. Δεν είναι πια, γιατί τώρα με το youtube και όλα αυτά, τα οποία δεν είναι αναγκαστικά κακά, απλά πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να το διαχειριστούμε, καθένας μπορεί και φτιάχνει ένα βιντεοκλίπ ή βάζει τις εικόνες που θέλει στο τραγούδι που του αρέσει και δεν ενδιαφέρεται καν για το αυθεντικό βιντεοκλίπ. Παλιά ήταν είδηση τα βιντεοκλίπ. Ο κόσμος περίμενε να δει ποιο θα συνοδεύει το τραγούδι. Οι δισκογραφικές πάντα το βλέπανε σαν διαφήμιση. Δεν είναι μόνο διαφήμιση. Προσωπικά πάντα το αντιμετώπιζα ως μια συνδημιουργία. Πώς σε ένα τραγούδι υπάρχει ο συνθέτης, ο στιχουργός, ο ερμηνευτής, έτσι και σε ένα βιντεοκλίπ υπάρχει ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος. Σαφώς είναι και πρόμο, δεν είναι κακό, αλλά η μονοδιάστατη «χρήση» του, μόνο ως πρόμο, του στερεί αυτό που είναι: Μια μικρή μουσική ταινία. Έτσι προτιμώ να το λέω, γιατί ουσιαστικά δε σημαίνει τίποτα η λέξη βιντεοκλίπ, σύντομο βίντεο σημαίνει. Μικρές μουσικές ταινίες είναι, λοιπόν.
Σε μια μουσική παράσταση η σκηνοθεσία πού έγκειται;
Θα μπορούσε να είναι μια παράσταση πλήρως σκηνοθετημένη. Αλλιώς, έχω τη σκηνοθετική επιμέλεια, δηλαδή τι κάνω: Πάντα κοιτάζω ποιον καλλιτέχνη έχω στη σκηνή. Έχω τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες αυτή τη στιγμή, δε μπορώ να βάλω το Νταλάρα να κάνει μπαλέτο, ας πούμε, που μπορεί να είχε πολύ ενδιαφέρον, αλλά δε νομίζω ότι θα μπορούσε να το υποστηρίξει (γελάμε), άρα, λοιπόν, ξεκινάω και κάνω πράγματα που οι καλλιτέχνες, πρώτα απ’ όλα, επί σκηνής, μπορούν να υποστηρίξουν. Έτσι, συμβάλλω στη διαμόρφωση του χώρου, συνεννοούμαι με τους φωτιστές, πολλές φορές το σκηνικό το σχεδιάζω ο ίδιος και βεβαίως συμμετέχω με προβολή εικόνων. Γενικά, δε μ’ αρέσει να σταματάει η παράσταση για να κάνω μια προβολή και να δείξω κάτι. Την εντάσσω μέσα στο σκηνικό, σαν ένα φόντο. Και βέβαια, όχι διακοσμητικά. Δηλαδή προσπαθώ, στο κάθε τραγούδι, να «φωτίσω» με έναν τρόπο το συναίσθημα, το μήνυμα του τραγουδιού, κάτι που να αφορά τη συλλογική μας μνήμη… Και ξέρεις, στο σύνολο, όταν το παρακολουθεί ο άλλος, δεν εισπράττει μόνο το βίντεο που είναι από πίσω, είναι ο τραγουδιστής, συν μια εικόνα και το τι λέει εκείνη την ώρα ο τραγουδιστής. Οπότε η εικόνα, ο λόγος και ο ήχος δημιουργούν το τελικό αποτέλεσμα.
Ήσουν ο πρώτος που έκανε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα;
Δε ξέρω αν ήμουν ο πρώτος, αλλά τουλάχιστον από τους πρώτους. Οι πρώτες παραστάσεις που έκανα ήταν, ας πούμε, στο Rex με τη Βίσση, αρχαίες εποχές (γελάμε), όπου φέραμε φώτα από το εξωτερικό… Καμία σχέση με τα τότε δεδομένα. Πάντως, μετά έκανα παραστάσεις από Μέγαρο, μέχρι Μαζωνάκη, δηλαδή έχω «ψηθεί», έχω κάνει πάρα πολλά live. Πάντα προσπαθούσα να βάζω μια ιδιαίτερη πινελιά και δε μ’ αρέσει να λειτουργώ διακοσμητικά. Προσπαθώ να «μεταφέρω» κάτι. Στη συγκεκριμένη παράσταση (σ.σ. Νταλάρας - Μαχαιρίτσας - Κότσιρας στην Ακτή Πειραιώς), αυτό που κάνω, μπορεί κάποιος να μην το «διαβάσει». Εγώ πρέπει να έχω, όμως, στο μυαλό μου ένα story που παίζω. Έτσι, ξεκινάω ένα πρώτο μέρος, το οποίο είναι κυρίως σινεφίλ, αλλά με μια νοσταλγία, από Φελίνι, από Δαμιανό, Αγγελόπουλο κτλ. Κάνω κάποιες αναφορές από τις ταινίες τους, μέχρι να καταλήξει στο «Τι ζητάω, μια ευκαιρία στον παράδεισο να πάω» στην τελική σκηνή απ’ το 8½ του Φελίνι, ας πούμε.
Για να καταλάβει κάποιος πρέπει να έχει δει τις ταινίες στις οποίες αναφέρεσαι…
Ακόμα κι αν όχι, έτσι κι αλλιώς λειτουργεί! Εγώ σου περιγράφω τι έχω στο μυαλό μου όταν το φτιάχνω. Αλλά, πάντα υπάρχει τουλάχιστον ένας κάθε μέρα που θα το καταλάβει. Αξίζει τον κόπο, έστω και γι’ αυτόν τον ένα. Και σου ξαναλέω, δε σημαίνει ότι όποιος δεν έχει δει τις ταινίες, δε μπορεί να το παρακολουθήσει. Προς Θεού! Απλά δε γίνεται να δουλέψω χωρίς να έχω μια σκέψη από πίσω, είναι σαν να κάνεις ένα γύρισμα χωρίς σενάριο.
Ποιο ήταν το πρώτο βιντεοκλίπ που σκηνοθέτησες;
Το πρώτο - πρώτο ήταν ένα τραγούδι φίλου, που κάναμε δείγμα. Αλλά, επαγγελματικά, επίσημα, την ίδια βδομάδα έκανα τρία. Το ένα ήταν ένα τραγούδι της Αρλέτας, το «Ροντέο», σε μουσική Σοφίας Βόσσου, το «Ψεύτικα» της Άννας Βίσση και το «Εξακολουθώ να σ’ ακολουθώ» του Λευτέρη Πανταζή. Από τα τρία αυτά, το κλιπ της Αρλέτας η εταιρεία μου το ‘κοψε, μου το λογόκρινε και δεν το έπαιξε, λόγω κάποιων σκηνών λίγο πιο «down». Εκ των υστέρων προβλήθηκε, βέβαια, κι από εκεί με είδε κι ο Γιώργος (Νταλάρας) κι έκανα Νταλάρα, Πρωτοψάλτη, όλοι περάσανε από μένα κάποια στιγμή. Και οι περισσότεροι έκαναν το πρώτο τους μαζί μου, μέχρι μια γενιά τουλάχιστον.
Τώρα κάνεις βιντεοκλίπ;
Εκεί που έκανα τέσσερα την εβδομάδα, ας πούμε, τώρα κάνω τέσσερα το χρόνο κι αυτά είναι κυρίως φίλων.
Δεν υπάρχει budget κι έχει πέσει τόσο;
Δεν υπάρχει budget, ναι. Αλλά, και για μένα πια, πρέπει να υπάρχει καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για να το κάνω. Όχι ότι δεν υπάρχουν τραγούδια με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, απλά πρέπει αυτός που με ενδιαφέρει να μου το παραγγείλει.
Μια υποθετική ερώτηση τώρα. Αν το επόμενο βιντεοκλίπ ή ταινία μικρού μήκους έπρεπε να είναι το τελευταίο, τι μήνυμα θα ήθελες να περάσεις;
Δεν έχω απωθημένα. Θα σου πω τι γίνεται. Προσπαθώ να ανακαλύψω τον εαυτό μου, μέσα από ό,τι κάνω. Δε θέλω να πω κάτι, άλλα όταν φτιάχνω κάτι, καταλαβαίνω τι είχα να πω. Πραγματικά, δε ξεκινάω με πρόθεση. Είναι η ειλικρίνειά μου αυτό που σου λέω. Στα βιντεοκλίπ, για παράδειγμα. Ακούω ένα τραγούδι, αμέσως το «βλέπω». Αν δεν το δω, θα πρέπει μετά να επικαλεστώ επαγγελματικά πράγματα για να το φτιάξω.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αξία που πιστεύεις πως κατέκτησες στη ζωή σου;
Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι η μοναχικότητα είναι η μεγαλύτερη αξία στη ζωή. «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις» που λέει κι ο Καβάφης, «τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες». Όταν δεν υπάρχει ουσία, καλύτερα να είσαι μοναχικός. Φυσικά, ακολουθώ τη ζωή μου όπως μου τα ‘φερε. Αν αυτή τη στιγμή ήμουν ένας άνθρωπος με οικογένεια κτλ., μπορεί να το έβλεπα διαφορετικά. Και πάλι, βλέπω ότι κάποιοι που δεν έχουν καταφέρει να ισορροπήσουν το μοναχικό τους κομμάτι στη ζωή, καθυστερούν σαν άνθρωποι, τρέχουν στους ψυχαναλυτές… Εγώ αυτό το κομμάτι το έχω λύσει. Την ψυχανάλυσή μου - γιατί όλοι την έχουμε ανάγκη - την κάνω με τους φίλους μου, ή μόνος μου. Μόνο όταν είσαι μόνος μπορείς και ακούς τον εαυτό σου.
Έχεις σκεφτεί ποτέ να εκδώσεις ένα βιβλίο με όλη αυτή την εμπειρία που απέκτησες μέσα από συνεργασίες και τις αναμνήσεις σου;
Κοίτα, θα άξιζε πιστεύω, αν και δεν το έχω σκεφτεί. Αυτό που έχω σκεφτεί είναι ότι έχω ένα υπέροχο υλικό, το οποίο προσπάθησα να το κάνω εκπομπή, χωρίς να το καταφέρω, γιατί θέλει πάρα πολλή δουλειά και χρηματοδότηση. Έχω ένα αρχείο με 20 χιλιάδες βιντεοκασέτες, που έχουν μέσα απίστευτες στιγμές, τα αμοντάριστα από τα γυρίσματά μου! Έχω Μοσχολιού, έχω Θεοδωράκη, τους πάντες! Θα το κάνω κάποια στιγμή, αλλά με τη μορφή της δικιάς μου δουλειάς. Θα το κάνω ντοκιμαντέρ δηλαδή, όχι βιβλίο. Ντοκιμαντέρ με αφήγηση δικιά μου, σαν ημερολόγιο σκηνοθέτη. Και βεβαίως, αυτό που θέλω να κάνω δε θα έχει μέσα το παραμικρό στοιχείο κιτρινισμού. Πιο μετά, όμως, παιδιά είμαστε ακόμα! (γελάμε)
Νίκο, μίλησέ μου για τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, που, αν δεν κάνω λάθος, πρωτοεμφανίστηκε σε σειρά δικής σου σκηνοθεσίας.
Τον Αλκίνοο τον γνώρισα τελειόφοιτο σπουδαστή στη Θεατρική Σχολή του Εθνικού. Του ‘δωσα έναν καλό ρόλο στη σειρά «Τα Μπακούρια» το '92. Θυμάμαι στα γυρίσματα, είχαμε ένα μικρό σύνθι κι όλο τραβιόταν σε μια γωνιά κι έπαιζε. Κάποια στιγμή με επισκέφτηκε σπίτι με το Νίκο Ζούδιαρη, που τότε εργαζόταν ως εκτελωνιστής, αν δεν κάνω λάθος και μου έφεραν να ακούσω ένα ντέμο με τα τραγούδια του Νίκου, που ερμήνευε ο Αλκίνοος. Ομολογώ, πρώτη φορά στη ζωή μου άκουσα μια φωνή που ερχόταν κατ’ ευθείαν από τον ουρανό, χωρίς να μπορώ να τη συγκρίνω με ό,τι άλλο είχα ακούσει μέχρι τότε. Τα τραγούδια επίσης αποκάλυψη… Πού να φανταζόμουν ότι είχε έρθει ο χρόνος να γεννηθεί αυτή η υπεροχή μουσική γενιά, που από τις αρχές του ‘90 και μετά, θα άλλαζε τη ρότα των μουσικών πραγμάτων στην Ελλάδα. Υστέρα, μεσολάβησα να τους ακούσει η αγαπημένη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία ενθουσιασμένη έτρεξε σε εταιρίες και μάλιστα έκανε την παραγωγή του πρώτου εκείνου δίσκου. Ο Αλκίνοος και ο Νίκος Ζούδιαρης ίσως είναι οι μοναδικοί που με κάνουν να τους αγαπάω καλλιτεχνικά περισσότερο μέσα στο χρόνο και σαφώς δίνουν παράδειγμα στάσης ζωής, μέσα στον ορυμαγδό των νεότερων καλλιτεχνών «μιας χρήσης»!
Θα σου αναφέρω ενδεικτικά κάποιους δικούς μου αγαπημένους για να μου πεις το πρώτο πράγμα που σου έρχεται για εκείνους. Και ξεκινάω με το Δημήτρη Μητροπάνο.
Εντάξει, ο Δημήτρης… Ένας ηρωικός άνθρωπος. Λατρεμένος μου κι έχουμε κάνει πάρα πολλά πράγματα μαζί. Έχουμε κάνει Rex… Ήταν ένας άνθρωπος που βγήκε μπροστά και με υποστήριξε κιόλας. Κι αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση, ήταν το χιούμορ του. Βγαίναμε βόλτα στην Ομόνοια, που τον ξέρανε όλοι, ενώ εμένα κανείς κι έκανε τρελά πράγματα, χωρίς να ντρέπεται. Ενώ έβγαζε ότι είναι πολύ σοβαρός, δύσκολα θα χορέψει, δύσκολα θα γελάσει, μια έξω καρδιά ήταν ο άνθρωπος. Υπέροχος.
Γλυκερία.
Ψυχούλα! Κάναμε επίσης πολλά πράγματα μαζί.
Χρήστος Νικολόπουλος, μια που είπαμε για το Rex.
Θαυμασμός, φοβερός συνθέτης.
Η Χαρούλα;
Κοίταξε, η Χαρούλα είναι ένας έρωτας που έρχεται και φεύγει. Οι σχέσεις με τη Χαρούλα, όποτε κάναμε δουλειά, ήτανε από υπέροχες, μέχρι τεταμένες. Η λέξη που μου έρχεται για τη Χαρούλα είναι «Ιέρεια»! Λατρεύω.
Άλκηστις Πρωτοψάλτη.
Σημαντικός άνθρωπος που έπαιξε μεγάλο ρόλο στη ζωή μου.
Για το κλείσιμο, έχεις να προτείνεις στους αναγνώστες μας κάποιο βιβλίο που διάβασες ή ταινία που είδες τελευταία;
Μια ταινία που μου άρεσε είναι η «Εκείνη» σε σκηνοθεσία Paul Verhoeven. Βιβλίο έχω πάρα πολύ καιρό να διαβάσω και δεν είναι θέμα χρόνου, έχει να κάνει με τα γυαλιά μου. Από τότε που απέκτησα πρεσβυωπία, κουράζομαι όταν διαβάζω. Διαβάζω φυσικά διάφορα σενάρια κ.ά. αλλά, όπως διάβαζα παλιά, που ήμουν συνέχεια μ’ ένα βιβλίο στο χέρι, φοβερός βιβλιοφάγος, δε μπορώ να είμαι.
Νίκο, σ’ ευχαριστώ πολύ!
Έχοντας περάσει από διάφορα πόστα κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Νίκος Σούλης κατάφερε με τη δουλειά του να καταξιωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του καλλιτεχνικού χώρου, «μετρώντας» πάρα πολλές συνεργασίες, αναρίθμητες ώρες σε αίθουσες και στούντιο που «απέφεραν» ένα τεράστιο αρχείο, κρατικά βραβεία, αλλά και απογοητεύσεις.
Ο Νίκος Σούλης με ειλικρίνεια, αμεσότητα, ενίοτε και χιούμορ, απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις για το ξεκίνημά του, τις «μικρές, μουσικές ταινίες», όπως προτιμά να ονομάζει τα βιντεοκλίπ που τον καθιέρωσαν στις συνειδήσεις του ευρύτερου κοινού, τις επιλογές, τις σκέψεις και τα επόμενα σχέδιά του, χωρίς να αποφεύγει να εκφράζει τις ενστάσεις του για όσα τον προβλημάτισαν, όπως τις εκπτώσεις της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Διαβάστε τι μας είπε ο Νίκος Σούλης στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Νίκο, το ξεκίνημά σου, σύμφωνα με το βιογραφικό σου, έγινε από εκεί που άλλοι καταλήγουν…
Μιλάς για την Επίδαυρο… Κοίτα, τυχαίο το γεγονός, κάποια στιγμή έπαιξα το παιδί της Μήδειας. Ήταν ο πρώτος ρόλος μου με Μήδεια την Αλέκα Κατσέλη. Αν δε με απατά η μνήμη μου, αυτό έγινε το 1967 - 68. Ήμουν εγώ, αλλά και ο αδερφός μου. Γνώρισα από κοντά σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου. Ως παιδάκι έτσι; Το λέω για να μη φανεί ως έπαρση, ότι συνεργάστηκα… Αλλά με επηρεάσανε αυτοί οι άνθρωποι, η Λαμπέτη, η Αρώνη… Ποιον να σου πρωτοπώ… Στο Εθνικό έπαιζα κιόλας… Είδα αρχαίο δράμα στην Επίδαυρο, έξι χρονών παίζοντας, όχι ως θεατής! Η άποψή μου για το θέατρο είναι ότι βασικά ξεκινάμε από δω. Είναι μια ρίζα.
Πέρασες όμως κι από άλλα πόστα στο χώρο, δούλεψες ως βοηθός προβολατζή, για παράδειγμα.
Κι αυτό πάλι ως παιδί. Είχαμε ένα σινεμά, το «Ήβη», που έγινε θέατρο τώρα και πήγαινα και βοήθαγα τον προβολατζή για να βλέπω τζάμπα τις ταινίες. Μετά, βέβαια, δούλεψα βοηθός σκηνοθέτη στο Δαμιανό, στο Βούλγαρη… Που αυτοί είναι οι δάσκαλοί μου, επαγγελματικά πια και συνειδητά.
Θεωρείς ότι η εμπειρία σου από τα διάφορα «πόστα» σε βοήθησε στη μετέπειτα εξέλιξή σου;
Εννοείται. Η πρώτη δουλειά που έκανα ποτέ σε γύρισμα, εν όσο σπούδαζα, ήταν να πλένω τα πόδια ενός ηθοποιού που έπαιζε ξυπόλυτος κι επειδή άφηνε πατημασιές στο σκηνικό, έπρεπε κάποιος να του καθαρίζει τις πατούσες. Το λέω επειδή πραγματικά κάποιος πρέπει να ξεκινήσει από κάτω για να φτάσει στην κορυφή μιας παραγωγής. Για να καταλάβει πώς λειτουργεί όλο το πράγμα από μέσα. Σαφώς ήταν πολύ καλό αυτό, γιατί, κοίτα να δεις, είναι μια δουλειά! Πέρα από την τέχνη που εκφράζεται μέσα απ’ αυτό που κάνεις, είναι μια δουλειά και μάλιστα κοπιαστική.
Πότε κατάλαβες ότι θες να ασχοληθείς με τη σκηνοθεσία;
Από πολύ μικρός, από το δημοτικό, θα γελάει ο κόσμος, αλλά το αποφάσισα γύρω στα 12. Έλεγα θα γίνω ή αρχιτέκτονας ή σκηνοθέτης. Αυτές ήταν οι δύο επιλογές μου και βρίσκω πάρα πολλά κοινά. Ο αρχιτέκτονας είναι σίγουρα μια πιο σοβαρή δουλειά, με την έννοια ότι στο έργο τέχνης που φτιάχνει, μπαίνουν άνθρωποι και ζουν σε αυτό, ενώ στην περίπτωση ενός σκηνοθέτη, οι άνθρωποι ζουν με το έργο του. Και οι δύο είναι αρχιτέκτονες πάντως, δηλαδή συλλαμβάνουν μια ιδέα, την υλοποιούν και την παραδίδουν στην πραγματικότητα. Εμείς (οι σκηνοθέτες) παίρνουμε κάτι από τη σφαίρα της φαντασίας μας και της έμπνευσής μας και το κάνουμε ύλη, για να το συλλάβει ο άλλος, όχι ως ύλη, αλλά ως πνεύμα. Μεσολαβεί ύλη και στα δυο ανάμεσα.
Στο ξεκίνημά σου ως σκηνοθέτης έκανες δυο ταινίες μικρού μήκους, αλλά καμία μεγάλου.
Ναι, ταινία μεγάλου μήκους δεν έχω κάνει ακόμα και η τελευταία φορά που ήταν να κάνω, ήταν μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ, που θα ξεκινούσε σε δέκα μέρες και μας έκλεισε ο Σαμαράς την ΕΡΤ…
Α, μάλιστα. Αναρωτιόμουν αν ήταν επιλογή σου να μην κάνεις ταινίες μεγάλου μήκους.
Όχι, πολύ θα ήθελα, αλλά στην εποχή που όλοι προσπαθούσαν να κάνουν μια ταινία, όταν πήγαινα τα σενάριά μου, δεν τα θέλανε! Περίμεναν από μένα ότι θα έκανα κάτι που θα έμοιαζε λίγο με τις κωμωδίες της τηλεόρασης. Δεν είμαι καθόλου αυτός ο τύπος, όμως. Δε νομίζω ότι συνέφερα τους παραγωγούς, με την έννοια που θέλανε. Από την άλλη, με γέμιζε πολύ καλλιτεχνικά η δουλειά που έκανα με τα βιντεοκλίπ κι έβγαζα τα πράγματα που ήθελα να βγάλω. Τότε έκανα ένα κλιπ τη βδομάδα, οπότε, ό,τι κινηματογραφικό απωθημένο είχα μέσα μου, το ‘βγαζα, άρα δεν το κυνήγησα κιόλας ιδιαίτερα. Μετά, έπαψα κι εγώ να είμαι πολύ «εμπορικός» - λογικό ήταν αυτό, δε μπορείς να είσαι πρωταθλητής για πάντα, μετά γίνεσαι αθλητής ή προπονητής.
Αυτό δε σε απογοήτευσε, όμως;
Όχι, το παλεύω και πάντα ελπίζω ότι θα κάνω τη μεγάλη μου ταινία κάποια στιγμή, δεν υπάρχει περίπτωση! Το οφείλω στον εαυτό μου.
Μα ναι, μετά από τόσα και τόσα!
Κοίταξε να δεις, το σινεμά είναι ακριβό σπορ. Δεν είναι κάτι που μπορώ να το πάρω απόφαση μόνος μου και να το κάνω. Πρέπει να «πείσω» κάποιους ανθρώπους, να με χρηματοδοτήσουν… Αν ήταν μόνο στο χέρι μου, να είσαι σίγουρη ότι θα το είχα κάνει.
Έχεις αναφερθεί στις εκπτώσεις της ιδιωτικής τηλεόρασης. Ποιες είναι αυτές;
Νομίζω ότι η ιδιωτική τηλεόραση το μόνο που προσέφερε είναι έκπτωση. Προσωπικά δε δούλεψα ποτέ στην ιδιωτική τηλεόραση, με την έννοια ότι πάντα ήμουν σε εξωτερικές παραγωγές, όπως και με την ΕΡΤ. Δεν ήμουν ποτέ «προσωπικό» ενός καναλιού. Άρα, αυτό που μας λένε κάποιοι «εσάς σας έζησε η τηλεόραση», δεν είναι έτσι ακριβώς. Μπορεί εμείς κάποια στιγμή να ζήσαμε την τηλεόραση, γιατί εμείς παράγουμε έργο. Δε μας δώσανε ποτέ δικαιώματα οι ιδιωτικοί σταθμοί. Πνευματικά δικαιώματα από ιδιωτικό κανάλι εγώ δεν έχω πάρει ποτέ! Αντίθετα, έχω ένα ντοκιμαντέρ που κάθε φορά που προβάλλεται στην ΕΡΤ, με φωνάζουν να πάω να πάρω τα δικαιώματά μου. Η ΕΡΤ είναι η μόνη που το κάνει, όπως έχει υποχρέωση και όπως κανονικά θα έπρεπε να κάνουν και τα ιδιωτικά. Μετά, τα ιδιωτικά κανάλια, εκτός από 3-4 παραγωγές που μπορούμε να θυμηθούμε μέσα σ’ αυτά τα 27 χρόνια που υπάρχουν, δε νομίζω ότι προσφέρανε κάτι στον καλλιτεχνικό χώρο. Δε μιλάω ούτε για την ενημέρωση, ούτε για αλλωνών κεφάλαια, μιλάω για το δικό μου χώρο. Δε νομίζω ότι πήγανε μπροστά το πράγμα, μόνο φτήνια… Όταν ξεκίνησα να κάνω σίριαλ, γυρίζαμε το επεισόδιο 7 μέρες τη βδομάδα, τώρα για ένα επεισόδιο σου δίνουν το πολύ μια μέρα. Σημαίνει ότι πέφτει η ποιότητα, τα γράφουν όλα στο πόδι, δε γίνονται πρόβες, οι ηθοποιοί πάνε και κάνουν μεροκάματο λες κι είναι δημόσιοι υπάλληλοι… Γι’ αυτό και δε δημιουργείται πρότυπο. Τι δημιούργησε η ιδιωτική τηλεόραση; Με συγχωρείτε, από το Φουρθιώτη μέχρι την Αννίτα Πάνια, μισό τσιγάρο δρόμος…
Άρα θα συνέβαλε κι όλο αυτό στο να επικεντρωθείς στα βιντεοκλίπ.
Τα βιντεοκλίπ έτσι κι αλλιώς είχαν μια ελευθερία, με την έννοια ότι είναι μια παραγωγή λίγο έξω από τα καθιερωμένα. Δεν είναι πια, γιατί τώρα με το youtube και όλα αυτά, τα οποία δεν είναι αναγκαστικά κακά, απλά πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να το διαχειριστούμε, καθένας μπορεί και φτιάχνει ένα βιντεοκλίπ ή βάζει τις εικόνες που θέλει στο τραγούδι που του αρέσει και δεν ενδιαφέρεται καν για το αυθεντικό βιντεοκλίπ. Παλιά ήταν είδηση τα βιντεοκλίπ. Ο κόσμος περίμενε να δει ποιο θα συνοδεύει το τραγούδι. Οι δισκογραφικές πάντα το βλέπανε σαν διαφήμιση. Δεν είναι μόνο διαφήμιση. Προσωπικά πάντα το αντιμετώπιζα ως μια συνδημιουργία. Πώς σε ένα τραγούδι υπάρχει ο συνθέτης, ο στιχουργός, ο ερμηνευτής, έτσι και σε ένα βιντεοκλίπ υπάρχει ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος. Σαφώς είναι και πρόμο, δεν είναι κακό, αλλά η μονοδιάστατη «χρήση» του, μόνο ως πρόμο, του στερεί αυτό που είναι: Μια μικρή μουσική ταινία. Έτσι προτιμώ να το λέω, γιατί ουσιαστικά δε σημαίνει τίποτα η λέξη βιντεοκλίπ, σύντομο βίντεο σημαίνει. Μικρές μουσικές ταινίες είναι, λοιπόν.
Σε μια μουσική παράσταση η σκηνοθεσία πού έγκειται;
Θα μπορούσε να είναι μια παράσταση πλήρως σκηνοθετημένη. Αλλιώς, έχω τη σκηνοθετική επιμέλεια, δηλαδή τι κάνω: Πάντα κοιτάζω ποιον καλλιτέχνη έχω στη σκηνή. Έχω τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες αυτή τη στιγμή, δε μπορώ να βάλω το Νταλάρα να κάνει μπαλέτο, ας πούμε, που μπορεί να είχε πολύ ενδιαφέρον, αλλά δε νομίζω ότι θα μπορούσε να το υποστηρίξει (γελάμε), άρα, λοιπόν, ξεκινάω και κάνω πράγματα που οι καλλιτέχνες, πρώτα απ’ όλα, επί σκηνής, μπορούν να υποστηρίξουν. Έτσι, συμβάλλω στη διαμόρφωση του χώρου, συνεννοούμαι με τους φωτιστές, πολλές φορές το σκηνικό το σχεδιάζω ο ίδιος και βεβαίως συμμετέχω με προβολή εικόνων. Γενικά, δε μ’ αρέσει να σταματάει η παράσταση για να κάνω μια προβολή και να δείξω κάτι. Την εντάσσω μέσα στο σκηνικό, σαν ένα φόντο. Και βέβαια, όχι διακοσμητικά. Δηλαδή προσπαθώ, στο κάθε τραγούδι, να «φωτίσω» με έναν τρόπο το συναίσθημα, το μήνυμα του τραγουδιού, κάτι που να αφορά τη συλλογική μας μνήμη… Και ξέρεις, στο σύνολο, όταν το παρακολουθεί ο άλλος, δεν εισπράττει μόνο το βίντεο που είναι από πίσω, είναι ο τραγουδιστής, συν μια εικόνα και το τι λέει εκείνη την ώρα ο τραγουδιστής. Οπότε η εικόνα, ο λόγος και ο ήχος δημιουργούν το τελικό αποτέλεσμα.
Ήσουν ο πρώτος που έκανε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα;
Δε ξέρω αν ήμουν ο πρώτος, αλλά τουλάχιστον από τους πρώτους. Οι πρώτες παραστάσεις που έκανα ήταν, ας πούμε, στο Rex με τη Βίσση, αρχαίες εποχές (γελάμε), όπου φέραμε φώτα από το εξωτερικό… Καμία σχέση με τα τότε δεδομένα. Πάντως, μετά έκανα παραστάσεις από Μέγαρο, μέχρι Μαζωνάκη, δηλαδή έχω «ψηθεί», έχω κάνει πάρα πολλά live. Πάντα προσπαθούσα να βάζω μια ιδιαίτερη πινελιά και δε μ’ αρέσει να λειτουργώ διακοσμητικά. Προσπαθώ να «μεταφέρω» κάτι. Στη συγκεκριμένη παράσταση (σ.σ. Νταλάρας - Μαχαιρίτσας - Κότσιρας στην Ακτή Πειραιώς), αυτό που κάνω, μπορεί κάποιος να μην το «διαβάσει». Εγώ πρέπει να έχω, όμως, στο μυαλό μου ένα story που παίζω. Έτσι, ξεκινάω ένα πρώτο μέρος, το οποίο είναι κυρίως σινεφίλ, αλλά με μια νοσταλγία, από Φελίνι, από Δαμιανό, Αγγελόπουλο κτλ. Κάνω κάποιες αναφορές από τις ταινίες τους, μέχρι να καταλήξει στο «Τι ζητάω, μια ευκαιρία στον παράδεισο να πάω» στην τελική σκηνή απ’ το 8½ του Φελίνι, ας πούμε.
Για να καταλάβει κάποιος πρέπει να έχει δει τις ταινίες στις οποίες αναφέρεσαι…
Ακόμα κι αν όχι, έτσι κι αλλιώς λειτουργεί! Εγώ σου περιγράφω τι έχω στο μυαλό μου όταν το φτιάχνω. Αλλά, πάντα υπάρχει τουλάχιστον ένας κάθε μέρα που θα το καταλάβει. Αξίζει τον κόπο, έστω και γι’ αυτόν τον ένα. Και σου ξαναλέω, δε σημαίνει ότι όποιος δεν έχει δει τις ταινίες, δε μπορεί να το παρακολουθήσει. Προς Θεού! Απλά δε γίνεται να δουλέψω χωρίς να έχω μια σκέψη από πίσω, είναι σαν να κάνεις ένα γύρισμα χωρίς σενάριο.
Ποιο ήταν το πρώτο βιντεοκλίπ που σκηνοθέτησες;
Το πρώτο - πρώτο ήταν ένα τραγούδι φίλου, που κάναμε δείγμα. Αλλά, επαγγελματικά, επίσημα, την ίδια βδομάδα έκανα τρία. Το ένα ήταν ένα τραγούδι της Αρλέτας, το «Ροντέο», σε μουσική Σοφίας Βόσσου, το «Ψεύτικα» της Άννας Βίσση και το «Εξακολουθώ να σ’ ακολουθώ» του Λευτέρη Πανταζή. Από τα τρία αυτά, το κλιπ της Αρλέτας η εταιρεία μου το ‘κοψε, μου το λογόκρινε και δεν το έπαιξε, λόγω κάποιων σκηνών λίγο πιο «down». Εκ των υστέρων προβλήθηκε, βέβαια, κι από εκεί με είδε κι ο Γιώργος (Νταλάρας) κι έκανα Νταλάρα, Πρωτοψάλτη, όλοι περάσανε από μένα κάποια στιγμή. Και οι περισσότεροι έκαναν το πρώτο τους μαζί μου, μέχρι μια γενιά τουλάχιστον.
Τώρα κάνεις βιντεοκλίπ;
Εκεί που έκανα τέσσερα την εβδομάδα, ας πούμε, τώρα κάνω τέσσερα το χρόνο κι αυτά είναι κυρίως φίλων.
Δεν υπάρχει budget κι έχει πέσει τόσο;
Δεν υπάρχει budget, ναι. Αλλά, και για μένα πια, πρέπει να υπάρχει καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για να το κάνω. Όχι ότι δεν υπάρχουν τραγούδια με καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, απλά πρέπει αυτός που με ενδιαφέρει να μου το παραγγείλει.
Μια υποθετική ερώτηση τώρα. Αν το επόμενο βιντεοκλίπ ή ταινία μικρού μήκους έπρεπε να είναι το τελευταίο, τι μήνυμα θα ήθελες να περάσεις;
Δεν έχω απωθημένα. Θα σου πω τι γίνεται. Προσπαθώ να ανακαλύψω τον εαυτό μου, μέσα από ό,τι κάνω. Δε θέλω να πω κάτι, άλλα όταν φτιάχνω κάτι, καταλαβαίνω τι είχα να πω. Πραγματικά, δε ξεκινάω με πρόθεση. Είναι η ειλικρίνειά μου αυτό που σου λέω. Στα βιντεοκλίπ, για παράδειγμα. Ακούω ένα τραγούδι, αμέσως το «βλέπω». Αν δεν το δω, θα πρέπει μετά να επικαλεστώ επαγγελματικά πράγματα για να το φτιάξω.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αξία που πιστεύεις πως κατέκτησες στη ζωή σου;
Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι η μοναχικότητα είναι η μεγαλύτερη αξία στη ζωή. «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις» που λέει κι ο Καβάφης, «τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες». Όταν δεν υπάρχει ουσία, καλύτερα να είσαι μοναχικός. Φυσικά, ακολουθώ τη ζωή μου όπως μου τα ‘φερε. Αν αυτή τη στιγμή ήμουν ένας άνθρωπος με οικογένεια κτλ., μπορεί να το έβλεπα διαφορετικά. Και πάλι, βλέπω ότι κάποιοι που δεν έχουν καταφέρει να ισορροπήσουν το μοναχικό τους κομμάτι στη ζωή, καθυστερούν σαν άνθρωποι, τρέχουν στους ψυχαναλυτές… Εγώ αυτό το κομμάτι το έχω λύσει. Την ψυχανάλυσή μου - γιατί όλοι την έχουμε ανάγκη - την κάνω με τους φίλους μου, ή μόνος μου. Μόνο όταν είσαι μόνος μπορείς και ακούς τον εαυτό σου.
Έχεις σκεφτεί ποτέ να εκδώσεις ένα βιβλίο με όλη αυτή την εμπειρία που απέκτησες μέσα από συνεργασίες και τις αναμνήσεις σου;
Κοίτα, θα άξιζε πιστεύω, αν και δεν το έχω σκεφτεί. Αυτό που έχω σκεφτεί είναι ότι έχω ένα υπέροχο υλικό, το οποίο προσπάθησα να το κάνω εκπομπή, χωρίς να το καταφέρω, γιατί θέλει πάρα πολλή δουλειά και χρηματοδότηση. Έχω ένα αρχείο με 20 χιλιάδες βιντεοκασέτες, που έχουν μέσα απίστευτες στιγμές, τα αμοντάριστα από τα γυρίσματά μου! Έχω Μοσχολιού, έχω Θεοδωράκη, τους πάντες! Θα το κάνω κάποια στιγμή, αλλά με τη μορφή της δικιάς μου δουλειάς. Θα το κάνω ντοκιμαντέρ δηλαδή, όχι βιβλίο. Ντοκιμαντέρ με αφήγηση δικιά μου, σαν ημερολόγιο σκηνοθέτη. Και βεβαίως, αυτό που θέλω να κάνω δε θα έχει μέσα το παραμικρό στοιχείο κιτρινισμού. Πιο μετά, όμως, παιδιά είμαστε ακόμα! (γελάμε)
Νίκο, μίλησέ μου για τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, που, αν δεν κάνω λάθος, πρωτοεμφανίστηκε σε σειρά δικής σου σκηνοθεσίας.
Τον Αλκίνοο τον γνώρισα τελειόφοιτο σπουδαστή στη Θεατρική Σχολή του Εθνικού. Του ‘δωσα έναν καλό ρόλο στη σειρά «Τα Μπακούρια» το '92. Θυμάμαι στα γυρίσματα, είχαμε ένα μικρό σύνθι κι όλο τραβιόταν σε μια γωνιά κι έπαιζε. Κάποια στιγμή με επισκέφτηκε σπίτι με το Νίκο Ζούδιαρη, που τότε εργαζόταν ως εκτελωνιστής, αν δεν κάνω λάθος και μου έφεραν να ακούσω ένα ντέμο με τα τραγούδια του Νίκου, που ερμήνευε ο Αλκίνοος. Ομολογώ, πρώτη φορά στη ζωή μου άκουσα μια φωνή που ερχόταν κατ’ ευθείαν από τον ουρανό, χωρίς να μπορώ να τη συγκρίνω με ό,τι άλλο είχα ακούσει μέχρι τότε. Τα τραγούδια επίσης αποκάλυψη… Πού να φανταζόμουν ότι είχε έρθει ο χρόνος να γεννηθεί αυτή η υπεροχή μουσική γενιά, που από τις αρχές του ‘90 και μετά, θα άλλαζε τη ρότα των μουσικών πραγμάτων στην Ελλάδα. Υστέρα, μεσολάβησα να τους ακούσει η αγαπημένη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία ενθουσιασμένη έτρεξε σε εταιρίες και μάλιστα έκανε την παραγωγή του πρώτου εκείνου δίσκου. Ο Αλκίνοος και ο Νίκος Ζούδιαρης ίσως είναι οι μοναδικοί που με κάνουν να τους αγαπάω καλλιτεχνικά περισσότερο μέσα στο χρόνο και σαφώς δίνουν παράδειγμα στάσης ζωής, μέσα στον ορυμαγδό των νεότερων καλλιτεχνών «μιας χρήσης»!
Θα σου αναφέρω ενδεικτικά κάποιους δικούς μου αγαπημένους για να μου πεις το πρώτο πράγμα που σου έρχεται για εκείνους. Και ξεκινάω με το Δημήτρη Μητροπάνο.
Εντάξει, ο Δημήτρης… Ένας ηρωικός άνθρωπος. Λατρεμένος μου κι έχουμε κάνει πάρα πολλά πράγματα μαζί. Έχουμε κάνει Rex… Ήταν ένας άνθρωπος που βγήκε μπροστά και με υποστήριξε κιόλας. Κι αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση, ήταν το χιούμορ του. Βγαίναμε βόλτα στην Ομόνοια, που τον ξέρανε όλοι, ενώ εμένα κανείς κι έκανε τρελά πράγματα, χωρίς να ντρέπεται. Ενώ έβγαζε ότι είναι πολύ σοβαρός, δύσκολα θα χορέψει, δύσκολα θα γελάσει, μια έξω καρδιά ήταν ο άνθρωπος. Υπέροχος.
Γλυκερία.
Ψυχούλα! Κάναμε επίσης πολλά πράγματα μαζί.
Χρήστος Νικολόπουλος, μια που είπαμε για το Rex.
Θαυμασμός, φοβερός συνθέτης.
Η Χαρούλα;
Κοίταξε, η Χαρούλα είναι ένας έρωτας που έρχεται και φεύγει. Οι σχέσεις με τη Χαρούλα, όποτε κάναμε δουλειά, ήτανε από υπέροχες, μέχρι τεταμένες. Η λέξη που μου έρχεται για τη Χαρούλα είναι «Ιέρεια»! Λατρεύω.
Άλκηστις Πρωτοψάλτη.
Σημαντικός άνθρωπος που έπαιξε μεγάλο ρόλο στη ζωή μου.
Για το κλείσιμο, έχεις να προτείνεις στους αναγνώστες μας κάποιο βιβλίο που διάβασες ή ταινία που είδες τελευταία;
Μια ταινία που μου άρεσε είναι η «Εκείνη» σε σκηνοθεσία Paul Verhoeven. Βιβλίο έχω πάρα πολύ καιρό να διαβάσω και δεν είναι θέμα χρόνου, έχει να κάνει με τα γυαλιά μου. Από τότε που απέκτησα πρεσβυωπία, κουράζομαι όταν διαβάζω. Διαβάζω φυσικά διάφορα σενάρια κ.ά. αλλά, όπως διάβαζα παλιά, που ήμουν συνέχεια μ’ ένα βιβλίο στο χέρι, φοβερός βιβλιοφάγος, δε μπορώ να είμαι.
Νίκο, σ’ ευχαριστώ πολύ!
