Η Γλυκερία, όμως, είναι κι ένας υπέροχος, συνειδητοποιημένος άνθρωπος με βαθιά συναίσθηση του ρόλου της και της σχέσης με το κοινό της. Στις τρεις δεκαετίες της καριέρας της, από το 1974 μέχρι τις μέρες μας, κινήθηκε με αξιοπρέπεια, ευγένεια, καλαισθησία. Αυτό που ανέκαθεν είχε και εξακολουθεί να έχει μπόλικο, είναι φωνή και τραγουδιστική κουλτούρα, με την οποία «ταξίδεψε» το ελληνικό τραγούδι κι εκτός συνόρων.
Σύντομα, η Γλυκερία πρόκειται να ταξιδέψει ξανά στο εξωτερικό κι αμέσως μετά συνεχίζει τις παραστάσεις της σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, με έναν ιδιαίτερο σταθμό στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου και τη συνάντησα χθες το απόγευμα, με αποτέλεσμα αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.
Στις 25 Ιουλίου θα είστε εδώ, στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, με το ίδιο πρόγραμμα που παρουσιάσατε στο PassPort το χειμώνα.
Ναι. Ethnic μουσική, Αντρέ Μάια από την Πορτογαλία, Ντιλέκ Κοτς από την Τουρκία και Ντάσο Κούρτι από την Αλβανία, σε επιμέλεια Στέλιου Φωτιάδη. Τραγούδια από τη Μεσόγειο, τραγούδια για την αγάπη… στον κήπο του Μεγάρου.
Συμμετέχετε επίσης, στη συναυλία των Imam Baildi στο Θέατρο Βράχων στις 14 Ιουλίου.
Εκεί θα πω δυο τραγούδια. Τα παιδιά ενδιαφέρθηκαν για να συμμετέχω κι εγώ, δε ξέρω ποιοι άλλοι θα είναι, θα είναι όμως μια όμορφη εμπειρία.
Πιο πριν, θα έχετε πάει στο εξωτερικό.
Ναι, θα έχω πάει στο εξωτερικό, στο Ισραήλ, στο Τορόντο του Καναδά, αλλά και στην Κύπρο. Στην επιστροφή θα γίνει η συναυλία με τους Imam και κάποιες ακόμα μέσα στον Ιούλιο, ο Αύγουστος έχει πολλές εμφανίσεις, όπως κι ο Σεπτέμβρης. Ελλάδα θα είμαστε! Υπάρχει και μια παράσταση με το Λάκη Χαλκιά, όπου θα πούμε τα λαϊκά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη με την ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» στο Θέατρο Πέτρας στις 17 Σεπτεμβρίου, καθώς κι ένα Ηρώδειο, αφιερωμένο στη μουσική και τα τραγούδια του Μάριου Τόκα τον Οκτώβρη.
Μια που αναφέραμε το Ισραήλ, βρέθηκα σε μια συζήτηση και κάποιος είπε «όταν περπατάει η Γλυκερία στο Ισραήλ, γίνονται τρακαρίσματα»!
(Γελάει) Είναι υπερβολικός όμως! Κοίταξε, είναι ένας λαός που αγαπάει πάρα πολύ την Ελληνική μουσική κι έχουνε λόγους. Οι παππούδες τους, οι μπαμπάδες τους… κάποιοι απ’ αυτούς που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη ή στο Βόλο ή στην Κέρκυρα, όπου υπήρχαν μεγάλες κοινότητες Εβραίων, όταν πήγαν εκεί κι έγινε το κράτος του Ισραήλ, πήραν και τις μουσικές που ήταν ελληνικές. Έλληνες ήταν οι άνθρωποι. Έλληνες Εβραίοι. Μέσα, λοιπόν, από τους προγόνους αγαπήσανε και τα νέα παιδιά τη μουσική αυτή. Υπάρχουν και παιδιά που δεν έχουν καμία επαφή, που έρχονται από αλλού, από την Ισπανία, τη Ρωσία κτλ, αλλά στο Ισραήλ γενικά έχουν πολύ μεγάλη σχέση και αγαπούν το τραγούδι μας γι’ αυτό το λόγο. Από παλιά πήγαιναν καλλιτέχνες και τραγουδούσαν εκεί. Ο Καζαντζίδης, ο Διονυσίου, ο Άρης Σαν, αργότερα ο Νταλάρας, η Αλεξίου κ.α. Τώρα, μ’ εμένα έγινε κάτι παραπάνω. Θα τολμούσα να πω ότι για τη σύγχρονη εποχή είμαι μια καλή πρέσβειρα για το τραγούδι μας στο Ισραήλ, σε ένα λαό που ακούει ένα ξενόγλωσσο είδος. Βέβαια, το καταπληκτικό είναι ότι κάποιοι απ’ αυτούς που αγαπούν το ελληνικό τραγούδι, μαθαίνουν ελληνικά για να καταλαβαίνουν τα τραγούδια! Τα τελευταία χρόνια, δε, πολλοί Έλληνες που δεν πήγαιναν ποτέ εκεί, άρχισαν να πηγαίνουν. Πρόσφατα, έκανε μια συναυλία η Ελένη Βιτάλη που πήγε πάρα πολύ καλά, είχε μεγάλη επιτυχία. Εγώ είμαι ιδιαίτερα αγαπημένη τους, δε ξέρω γιατί.
Το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνουν τα λόγια, δίνει μεγαλύτερη αξία στην αποδοχή σας, γιατί σε ένα τραγούδι, σαφώς συμβάλει και η μελωδία, αλλά νομίζω ότι απ’ το στίχο «πιάνεται» ο περισσότερος κόσμος και το κάνει αγαπημένο του.
Στην Ελλάδα έχουμε φοβερά πλούσια μουσική, είναι ιδιαίτερα ελκυστική για κάποιους λαούς που έχουν παρόμοιο μ’ εμάς ταμπεραμέντο. Μετά, ας μη ξεχνάμε ότι με το Ισραήλ μας χωρίζει μια θάλασσα, η οποία όμως μας ενώνει κιόλας. Όπως όλους τους Μεσογειακούς λαούς, όπως τους Τούρκους με τους Έλληνες… Όλοι εμείς έχουμε κάποια σχέση, πολιτιστική και πολιτισμική.
Εσείς, έτσι κι αλλιώς, έχετε κάνει πάρα πολλές συνεργασίες με ξένους καλλιτέχνες, εντός συνόρων, όπως αυτούς που θα βρεθούν μαζί σας στο Μέγαρο.
Πάρα πολλούς. Όπως τον Omar Faruk Tekbilek που είχαμε κάνει μια υπέροχη συνεργασία παλιότερα. Τον θαυμάζω πολύ, μου αρέσει και σαν άνθρωπος, εκτός από καλλιτέχνης που είναι σπουδαίος. Με τη Dilec Koc έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, κάναμε και την περιοδεία εκείνη με το «Σμυρνέικο μινόρε», αλλά και με τον André Maia, όπως είπες κι εσύ, όταν δοκιμάσαμε το συγκεκριμένο πρόγραμμα στο PassPort, που άρεσε πολύ σαν είδος παράστασης. Και νομίζω ότι τώρα που γίνεται εδώ στο κέντρο της Αθήνας θα πάει πολύ καλύτερα ακόμα. Όλα τα πράγματα χρειάζονται λίγο χρόνο για να ωριμάσουν.
Μέσα στην «ανακύκλωση» που κάνει το τραγούδι στα χρόνια, παίξατε μεγάλο ρόλο στο να «συναντήσει» τις νέες γενιές το σμυρνέικο και το παραδοσιακό τραγούδι.
Δεν είμαι μόνο εγώ, αλλά σίγουρα έχω ένα μεγάλο μερίδιο. Και ξέρεις γιατί το έχω; Γιατί δεν το κάνω τυπικά. Το υποστηρίζω κιόλας. Και γιατί το υποστηρίζω; Γιατί το αγαπάω. Πέρα απ’ όλα τα πράγματα που αγαπάω και είναι πολλά γιατί η μουσική δε σταματάει πουθενά, ούτε μπαίνει σε κανόνες. Είναι είδη, γιατί υπάρχουν αυτά, που σε αγγίζουν πολύ. Μου αρέσει να έχω εφαλτήριο την παράδοση και να προχωράω στο σήμερα. Με ενδιαφέρει πολύ και το σύγχρονο κι έχω κάνει και σύγχρονο τραγούδι που άρεσε πάρα πολύ. Τελευταίο παράδειγμα, το «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου», ένα καταπληκτικό τραγούδι του Χριστόφορου Γερμενή & του Γιάννη Καλπούζου, το οποίο πια έχει «μείνει», όπως έχει μείνει το «Μέχρι να βρούμε ουρανό» του Στέλιου Φωτιάδη & του Σαράντη Αλιβιζάτου και πάρα πολλά άλλα.
Επίσης, έχετε τραγουδήσει πολλά διαφορετικά είδη, γεγονός όχι πολύ συχνό.
Δεν είναι συχνό, γιατί πρέπει να μπορείς να το κάνεις αυτό. Εντάξει, εγώ, δόξα στο θεό, έχω τη φωνητική ευελιξία να μπορώ να υπηρετώ πολλά είδη μουσικής και είμαι τυχερή γιατί η Ελλάδα διαθέτει πολλά. Κάθε τόπος έχει το δικό του, είναι απίστευτο! Η σύγχρονη μουσική μου μπαίνει σε έναν παρονομαστή, ας πούμε.
Παρακολουθείτε τα μουσικά πράγματα, τους νέους καλλιτέχνες που βγαίνουν κτλ;
Θέλω να δηλώσω μια μικρή ενοχή απέναντι σ’ αυτό, γιατί δεν είμαι πολύ κοντά στις πολύ καινούριες εξελίξεις. Αλλά, αυτό που πιστεύω για την Ελλάδα, όπως και για κάθε τόπο δηλαδή, είναι ότι τίποτα δε σταματάει πουθενά. Καινούρια ταλέντα γεννιούνται, άνθρωποι που γράφουν μουσικές, στίχους, τραγουδιστές… Κάθε γενιά έχει τους δικούς της. Καταξιώνει κάποιους κι αυτοί μένουν μέσα στο χρόνο κι έτσι εξελίσσονται τα πράγματα, όχι μόνο στη μουσική. Παντού! Τα τελευταία, λοιπόν, δεν τα έχω παρακολουθήσει πολύ στενά, δεν είμαι γνώστης. Δηλώνω ένοχη, γιατί αν πεις ότι είναι ο χώρος μου αυτός, επιβάλλεται να το ξέρω. Αλλά, δεν επιβάλλεται, στην ουσία, τίποτα! Όταν έρθει ο καιρός κι αισθανθώ αυτή την ανάγκη θα τα μάθω όλα!
Έχετε κι ένα γιό, τον Κώστα, που είναι μουσικός, γράφει τραγούδια και αυτό το διάστημα συνεργάζεται με έναν διεθνή καλλιτέχνη, τον Shantel, σε συναυλίες. Πώς και δεν κάνατε μια κοινή συνεργασία, όλοι μαζί;
Θα γίνει, θα γίνει! Σκεφτόμαστε και δισκογραφικά κάτι να κάνουμε. Ο Shantel ξέρεις, έχει έναν παππού από τη Δράμα και αγαπάει πάρα πολύ τα παραδοσιακά τραγούδια. Κι εμένα μέσω αυτών μ’ αγάπησε και με πιστεύει ιδιαίτερα. Το όνειρό του είναι να κάνουμε κάτι μαζί. Μέσα από την επαφή που ήθελε να έχει μαζί μου, γνώρισε το γιό μου. Μίλησαν, έκανε κάτι στο στούντιο γι’ αυτόν και κολλήσανε! Ο Κώστας έπαιξε σε κάποια live και θα ξαναπάει.
Κάτι άλλο σε δισκογραφικό επίπεδο περιμένουμε από σας;
Σε δισκογραφικό επίπεδο δεν περιμένουμε κάτι συγκεκριμένο, αλλά το γεγονός είναι ότι θέλω πολύ να κάνω καινούρια τραγούδια. Τώρα είμαι στην πρώτη φάση, που λέω ότι θ’ αρχίσω να ψάχνω. Θέλω καινούρια τραγούδια!
Καλό είναι αυτό, μας δίνει μια προοπτική! (γέλια)
Ναι ναι! Και δε θα είναι πολύ μακρινή. Είναι να ξεφύγω λίγο από τις ανειλημμένες υποχρεώσεις που έχει η δουλειά και ν’ αρχίσω να βρίσκω τα τραγούδια. Λίγη καλή διάθεση και θέληση να υπάρχει, σε ένα μήνα μπορεί να τα έχεις βρει.
Θα σκεφτόσασταν να κάνετε ένα πρόγραμμα με εξ ολοκλήρου δικά σας τραγούδια;
Άμα σου πω ότι αυτό σκέφτομαι; Σκέφτομαι μια παράσταση που το ένα μέρος θα έχει τα τραγούδια που ναι μεν είναι σπουδαία, αλλά ποτέ δεν είχαν την ταμπέλα του «σουξέ» και δεν προχώρησαν μπροστά. Στο δεύτερο μέρος, βεβαίως, δε μπορώ να αποφύγω να πω τις επιτυχίες. Ναι, σκοπεύω να το κάνω!
Πιστεύετε στο ρόλο της τύχης στις ζωές μας;
Όχι ιδιαίτερα. Νομίζω ότι τα πράγματα είναι καθορισμένα εκ των προτέρων και υπάρχουν μέσα στο δυναμικό κάθε ανθρώπου. Δηλαδή, ό,τι κάνουμε το κάνουμε για να γίνει ένα συγκεκριμένο γεγονός σε μια συγκεκριμένη στιγμή, που φαίνεται ότι είναι τυχαίο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Μέσα μας κρύβουμε κάποιους νόμους που δεν τους ξέρουμε. Λειτουργούν, ασυνείδητα μεν, αλλά μας ωθούν να κάνουμε κάποια πράγματα. Έτσι πιστεύω εγώ ότι γίνεται. Γι’ αυτό και δε νομίζω πως είναι θέμα τύχης. Είναι θέμα δυναμικών που εκδηλώνονται σε κάποια δεδομένη στιγμή.
Τα οποία δυναμικά υπάρχουν μέσα μας λέτε…
Υπάρχουνε μέσα μας, μέσα στον κύκλο της ζωής μας, εμείς τα δημιουργούμε. Κι οι ίδιοι, με τις πράξεις μας, προσεγγίζουμε κάποια πράγματα με ένα τρόπο που να τα προκαλέσουμε να συμβούν κι έτσι εκδηλώνονται! Όταν δε ξέρεις από πού ήρθε κάτι ή δε μπορείς να το εξηγήσεις, λες τύχη! Διάβασε, αν θέλεις, για τη συγχρονικότητα!
Θα έλεγα ότι είστε από τις τραγουδίστριες παλαιάς κοπής κι έχω την αίσθηση, όταν τραγουδάτε, ότι σας ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς περνάει ο κόσμος από κάτω.
Πάρα πολύ! Μα γι’ αυτό τραγουδάω! Για ποιον άλλο λόγο να είμαι εκεί; Να δείχνω τι; Έτσι μιλάω με τους ανθρώπους, με ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς περνάνε. Δεν το καταλάβαινα από την αρχή, ότι είναι αυτός ο σκοπός που τραγουδάω. Πέρα από το ότι και αυτό είναι επάγγελμα, η ουσία είναι η επικοινωνία. Να φεύγει ο άλλος και να νιώθει γεμάτος. Να φεύγει θεραπευμένος. Να έρχεται με ένα πρόβλημα και φεύγοντας να το έχει ξεχάσει. Και στην καλύτερη περίπτωση, να το έχει λύσει κιόλας. Συμβαίνει πολλές φορές. Η μουσική κάνει τέτοια θαύματα. Είναι πολυδιάστατη, δεν είναι κάτι τελείως ανθρώπινο. Είναι πολλά πράγματα μαζί που βγαίνουν σε ένα. Είναι θεϊκό πράγμα η μουσική, γι’ αυτό μπορεί να δίνει λύσεις. Να λυτρώνει, να θεραπεύει, να, να… Γι’ αυτό τραγουδάω! Απλά δεν τα σκέφτεσαι έτσι όταν ξεκινάς. Λες, ωραία, έχω μια καλή φωνή, αρέσω στον κόσμο, αρέσουν τα τραγούδια… Μετά αρχίζεις και βλέπεις τη λεπτομέρεια. Σου μιλάνε, σου λένε δυο πράγματα. Λες τι έγινε, υπάρχει κάτι πιο βαθύ εδώ μέσα! Και πιο βαθύ και πιο βαθύ και μετά πας στα πολύ βαθιά! Πας στη ουσία!
Είναι ευθύνη αυτό;
Και βέβαια είναι ευθύνη, αλλά δεν πρέπει να το παίρνουμε έτσι γιατί βαραίνει πάρα πολύ. Είναι πρόθεση, προσφορά κι αποδοχή. Είναι ένα πράγμα όπου δίνω και παίρνω. Δίνω στους ανθρώπους, παίρνω απ’ τους ανθρώπους. Είναι ηθική ανταλλαγή. Είναι ένας πολύ ωραίος τρόπος να ανταλλάσσεις με τους ανθρώπους, γιατί δε μπορούμε όλοι να είμαστε φίλοι και να μιλάμε τετ α τετ για να ανταλλάξουμε απόψεις, να ανταλλάξουμε τις ψυχές μας. Καθένας μας είναι ένα κομμάτι της ίδιας πηγής, αλλά δε μπορούμε να είμαστε κάθε μέρα όλοι μαζί και να τα λέμε. Η μουσική, όμως, σου δίνει τη δυνατότητα να αγγίξεις τους ανθρώπους και να σε αγγίξουνε. Την ώρα που τραγουδάς και ο κόσμος δέχεται, αυτό που συμβαίνει κατ’ ευθείαν είναι επικοινωνία θεϊκή! Είναι λυτρωτικό αν καταλαβαίνεις τι είναι και δεν το κάνεις για να δείξεις το φόρεμά σου, το μακιγιάζ σου, την ομορφιά σου, τον εγωισμό σου ή το πόσο καλός τραγουδιστής είσαι.
Ίσως γι’ αυτό έχει κάπως θολώσει το τοπίο και είναι δύσκολο να υπάρξουν νέα πρότυπα στο τραγούδι.
Τίποτα δεν τελειώνει. Καμπές υπάρχουνε. Κι όλο αυτό εξελίσσεται σύμφωνα με το τι ζούμε. Δεν είναι άσχετο αυτό που συμβαίνει στη μουσική με το τι συμβαίνει γύρω μας. Όλα αυτά πάνε μαζί. Λίγο ο κόσμος αδιαφορεί, έχει να φροντίσει άλλα πράγματα, παρασύρεται, είναι η τηλεόραση που προβάλει λάθος πρότυπα… Είναι πολλά. Η ουσία στο μέσα των ανθρώπων όμως, δεν αλλάζει και τίποτα δε σταματάει. Η μουσική πάντα θα υπάρχει με τις κάμψεις και τις ανόδους της. Τώρα είμαστε σε μια περίεργη περίοδο. Και πρότυπα θα υπάρξουν αν και δε χρειάζεται να γίνουν πρότυπα. Το θέμα είναι να κατανοούν βαθιά και να μεταδίδουν. Κι ο κόσμος να μπορεί να αντιλαμβάνεται. Τώρα, αντιλαμβάνεται αλλά το καταχωνιάζει γιατί έχει άλλες προτεραιότητες. Όμως ό,τι περνάει μέσα, μένει. Δε φεύγει. Γι’ αυτό κάθε μας πράξη πρέπει να έχει βάθος.
Αισιόδοξη, λοιπόν!
Ναι!
Ευχαριστώ πολύ Γλυκερία!
Σύντομα, η Γλυκερία πρόκειται να ταξιδέψει ξανά στο εξωτερικό κι αμέσως μετά συνεχίζει τις παραστάσεις της σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, με έναν ιδιαίτερο σταθμό στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου και τη συνάντησα χθες το απόγευμα, με αποτέλεσμα αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.
Στις 25 Ιουλίου θα είστε εδώ, στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, με το ίδιο πρόγραμμα που παρουσιάσατε στο PassPort το χειμώνα.
Ναι. Ethnic μουσική, Αντρέ Μάια από την Πορτογαλία, Ντιλέκ Κοτς από την Τουρκία και Ντάσο Κούρτι από την Αλβανία, σε επιμέλεια Στέλιου Φωτιάδη. Τραγούδια από τη Μεσόγειο, τραγούδια για την αγάπη… στον κήπο του Μεγάρου.
Συμμετέχετε επίσης, στη συναυλία των Imam Baildi στο Θέατρο Βράχων στις 14 Ιουλίου.
Εκεί θα πω δυο τραγούδια. Τα παιδιά ενδιαφέρθηκαν για να συμμετέχω κι εγώ, δε ξέρω ποιοι άλλοι θα είναι, θα είναι όμως μια όμορφη εμπειρία.
Πιο πριν, θα έχετε πάει στο εξωτερικό.
Ναι, θα έχω πάει στο εξωτερικό, στο Ισραήλ, στο Τορόντο του Καναδά, αλλά και στην Κύπρο. Στην επιστροφή θα γίνει η συναυλία με τους Imam και κάποιες ακόμα μέσα στον Ιούλιο, ο Αύγουστος έχει πολλές εμφανίσεις, όπως κι ο Σεπτέμβρης. Ελλάδα θα είμαστε! Υπάρχει και μια παράσταση με το Λάκη Χαλκιά, όπου θα πούμε τα λαϊκά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη με την ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» στο Θέατρο Πέτρας στις 17 Σεπτεμβρίου, καθώς κι ένα Ηρώδειο, αφιερωμένο στη μουσική και τα τραγούδια του Μάριου Τόκα τον Οκτώβρη.
Μια που αναφέραμε το Ισραήλ, βρέθηκα σε μια συζήτηση και κάποιος είπε «όταν περπατάει η Γλυκερία στο Ισραήλ, γίνονται τρακαρίσματα»!
(Γελάει) Είναι υπερβολικός όμως! Κοίταξε, είναι ένας λαός που αγαπάει πάρα πολύ την Ελληνική μουσική κι έχουνε λόγους. Οι παππούδες τους, οι μπαμπάδες τους… κάποιοι απ’ αυτούς που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη ή στο Βόλο ή στην Κέρκυρα, όπου υπήρχαν μεγάλες κοινότητες Εβραίων, όταν πήγαν εκεί κι έγινε το κράτος του Ισραήλ, πήραν και τις μουσικές που ήταν ελληνικές. Έλληνες ήταν οι άνθρωποι. Έλληνες Εβραίοι. Μέσα, λοιπόν, από τους προγόνους αγαπήσανε και τα νέα παιδιά τη μουσική αυτή. Υπάρχουν και παιδιά που δεν έχουν καμία επαφή, που έρχονται από αλλού, από την Ισπανία, τη Ρωσία κτλ, αλλά στο Ισραήλ γενικά έχουν πολύ μεγάλη σχέση και αγαπούν το τραγούδι μας γι’ αυτό το λόγο. Από παλιά πήγαιναν καλλιτέχνες και τραγουδούσαν εκεί. Ο Καζαντζίδης, ο Διονυσίου, ο Άρης Σαν, αργότερα ο Νταλάρας, η Αλεξίου κ.α. Τώρα, μ’ εμένα έγινε κάτι παραπάνω. Θα τολμούσα να πω ότι για τη σύγχρονη εποχή είμαι μια καλή πρέσβειρα για το τραγούδι μας στο Ισραήλ, σε ένα λαό που ακούει ένα ξενόγλωσσο είδος. Βέβαια, το καταπληκτικό είναι ότι κάποιοι απ’ αυτούς που αγαπούν το ελληνικό τραγούδι, μαθαίνουν ελληνικά για να καταλαβαίνουν τα τραγούδια! Τα τελευταία χρόνια, δε, πολλοί Έλληνες που δεν πήγαιναν ποτέ εκεί, άρχισαν να πηγαίνουν. Πρόσφατα, έκανε μια συναυλία η Ελένη Βιτάλη που πήγε πάρα πολύ καλά, είχε μεγάλη επιτυχία. Εγώ είμαι ιδιαίτερα αγαπημένη τους, δε ξέρω γιατί.
Το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνουν τα λόγια, δίνει μεγαλύτερη αξία στην αποδοχή σας, γιατί σε ένα τραγούδι, σαφώς συμβάλει και η μελωδία, αλλά νομίζω ότι απ’ το στίχο «πιάνεται» ο περισσότερος κόσμος και το κάνει αγαπημένο του.
Στην Ελλάδα έχουμε φοβερά πλούσια μουσική, είναι ιδιαίτερα ελκυστική για κάποιους λαούς που έχουν παρόμοιο μ’ εμάς ταμπεραμέντο. Μετά, ας μη ξεχνάμε ότι με το Ισραήλ μας χωρίζει μια θάλασσα, η οποία όμως μας ενώνει κιόλας. Όπως όλους τους Μεσογειακούς λαούς, όπως τους Τούρκους με τους Έλληνες… Όλοι εμείς έχουμε κάποια σχέση, πολιτιστική και πολιτισμική.
Εσείς, έτσι κι αλλιώς, έχετε κάνει πάρα πολλές συνεργασίες με ξένους καλλιτέχνες, εντός συνόρων, όπως αυτούς που θα βρεθούν μαζί σας στο Μέγαρο.
Πάρα πολλούς. Όπως τον Omar Faruk Tekbilek που είχαμε κάνει μια υπέροχη συνεργασία παλιότερα. Τον θαυμάζω πολύ, μου αρέσει και σαν άνθρωπος, εκτός από καλλιτέχνης που είναι σπουδαίος. Με τη Dilec Koc έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, κάναμε και την περιοδεία εκείνη με το «Σμυρνέικο μινόρε», αλλά και με τον André Maia, όπως είπες κι εσύ, όταν δοκιμάσαμε το συγκεκριμένο πρόγραμμα στο PassPort, που άρεσε πολύ σαν είδος παράστασης. Και νομίζω ότι τώρα που γίνεται εδώ στο κέντρο της Αθήνας θα πάει πολύ καλύτερα ακόμα. Όλα τα πράγματα χρειάζονται λίγο χρόνο για να ωριμάσουν.
Μέσα στην «ανακύκλωση» που κάνει το τραγούδι στα χρόνια, παίξατε μεγάλο ρόλο στο να «συναντήσει» τις νέες γενιές το σμυρνέικο και το παραδοσιακό τραγούδι.
Δεν είμαι μόνο εγώ, αλλά σίγουρα έχω ένα μεγάλο μερίδιο. Και ξέρεις γιατί το έχω; Γιατί δεν το κάνω τυπικά. Το υποστηρίζω κιόλας. Και γιατί το υποστηρίζω; Γιατί το αγαπάω. Πέρα απ’ όλα τα πράγματα που αγαπάω και είναι πολλά γιατί η μουσική δε σταματάει πουθενά, ούτε μπαίνει σε κανόνες. Είναι είδη, γιατί υπάρχουν αυτά, που σε αγγίζουν πολύ. Μου αρέσει να έχω εφαλτήριο την παράδοση και να προχωράω στο σήμερα. Με ενδιαφέρει πολύ και το σύγχρονο κι έχω κάνει και σύγχρονο τραγούδι που άρεσε πάρα πολύ. Τελευταίο παράδειγμα, το «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου», ένα καταπληκτικό τραγούδι του Χριστόφορου Γερμενή & του Γιάννη Καλπούζου, το οποίο πια έχει «μείνει», όπως έχει μείνει το «Μέχρι να βρούμε ουρανό» του Στέλιου Φωτιάδη & του Σαράντη Αλιβιζάτου και πάρα πολλά άλλα.
Επίσης, έχετε τραγουδήσει πολλά διαφορετικά είδη, γεγονός όχι πολύ συχνό.
Δεν είναι συχνό, γιατί πρέπει να μπορείς να το κάνεις αυτό. Εντάξει, εγώ, δόξα στο θεό, έχω τη φωνητική ευελιξία να μπορώ να υπηρετώ πολλά είδη μουσικής και είμαι τυχερή γιατί η Ελλάδα διαθέτει πολλά. Κάθε τόπος έχει το δικό του, είναι απίστευτο! Η σύγχρονη μουσική μου μπαίνει σε έναν παρονομαστή, ας πούμε.
Παρακολουθείτε τα μουσικά πράγματα, τους νέους καλλιτέχνες που βγαίνουν κτλ;
Θέλω να δηλώσω μια μικρή ενοχή απέναντι σ’ αυτό, γιατί δεν είμαι πολύ κοντά στις πολύ καινούριες εξελίξεις. Αλλά, αυτό που πιστεύω για την Ελλάδα, όπως και για κάθε τόπο δηλαδή, είναι ότι τίποτα δε σταματάει πουθενά. Καινούρια ταλέντα γεννιούνται, άνθρωποι που γράφουν μουσικές, στίχους, τραγουδιστές… Κάθε γενιά έχει τους δικούς της. Καταξιώνει κάποιους κι αυτοί μένουν μέσα στο χρόνο κι έτσι εξελίσσονται τα πράγματα, όχι μόνο στη μουσική. Παντού! Τα τελευταία, λοιπόν, δεν τα έχω παρακολουθήσει πολύ στενά, δεν είμαι γνώστης. Δηλώνω ένοχη, γιατί αν πεις ότι είναι ο χώρος μου αυτός, επιβάλλεται να το ξέρω. Αλλά, δεν επιβάλλεται, στην ουσία, τίποτα! Όταν έρθει ο καιρός κι αισθανθώ αυτή την ανάγκη θα τα μάθω όλα!
Έχετε κι ένα γιό, τον Κώστα, που είναι μουσικός, γράφει τραγούδια και αυτό το διάστημα συνεργάζεται με έναν διεθνή καλλιτέχνη, τον Shantel, σε συναυλίες. Πώς και δεν κάνατε μια κοινή συνεργασία, όλοι μαζί;
Θα γίνει, θα γίνει! Σκεφτόμαστε και δισκογραφικά κάτι να κάνουμε. Ο Shantel ξέρεις, έχει έναν παππού από τη Δράμα και αγαπάει πάρα πολύ τα παραδοσιακά τραγούδια. Κι εμένα μέσω αυτών μ’ αγάπησε και με πιστεύει ιδιαίτερα. Το όνειρό του είναι να κάνουμε κάτι μαζί. Μέσα από την επαφή που ήθελε να έχει μαζί μου, γνώρισε το γιό μου. Μίλησαν, έκανε κάτι στο στούντιο γι’ αυτόν και κολλήσανε! Ο Κώστας έπαιξε σε κάποια live και θα ξαναπάει.
Κάτι άλλο σε δισκογραφικό επίπεδο περιμένουμε από σας;
Σε δισκογραφικό επίπεδο δεν περιμένουμε κάτι συγκεκριμένο, αλλά το γεγονός είναι ότι θέλω πολύ να κάνω καινούρια τραγούδια. Τώρα είμαι στην πρώτη φάση, που λέω ότι θ’ αρχίσω να ψάχνω. Θέλω καινούρια τραγούδια!
Καλό είναι αυτό, μας δίνει μια προοπτική! (γέλια)
Ναι ναι! Και δε θα είναι πολύ μακρινή. Είναι να ξεφύγω λίγο από τις ανειλημμένες υποχρεώσεις που έχει η δουλειά και ν’ αρχίσω να βρίσκω τα τραγούδια. Λίγη καλή διάθεση και θέληση να υπάρχει, σε ένα μήνα μπορεί να τα έχεις βρει.
Θα σκεφτόσασταν να κάνετε ένα πρόγραμμα με εξ ολοκλήρου δικά σας τραγούδια;
Άμα σου πω ότι αυτό σκέφτομαι; Σκέφτομαι μια παράσταση που το ένα μέρος θα έχει τα τραγούδια που ναι μεν είναι σπουδαία, αλλά ποτέ δεν είχαν την ταμπέλα του «σουξέ» και δεν προχώρησαν μπροστά. Στο δεύτερο μέρος, βεβαίως, δε μπορώ να αποφύγω να πω τις επιτυχίες. Ναι, σκοπεύω να το κάνω!
Πιστεύετε στο ρόλο της τύχης στις ζωές μας;
Όχι ιδιαίτερα. Νομίζω ότι τα πράγματα είναι καθορισμένα εκ των προτέρων και υπάρχουν μέσα στο δυναμικό κάθε ανθρώπου. Δηλαδή, ό,τι κάνουμε το κάνουμε για να γίνει ένα συγκεκριμένο γεγονός σε μια συγκεκριμένη στιγμή, που φαίνεται ότι είναι τυχαίο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Μέσα μας κρύβουμε κάποιους νόμους που δεν τους ξέρουμε. Λειτουργούν, ασυνείδητα μεν, αλλά μας ωθούν να κάνουμε κάποια πράγματα. Έτσι πιστεύω εγώ ότι γίνεται. Γι’ αυτό και δε νομίζω πως είναι θέμα τύχης. Είναι θέμα δυναμικών που εκδηλώνονται σε κάποια δεδομένη στιγμή.
Τα οποία δυναμικά υπάρχουν μέσα μας λέτε…
Υπάρχουνε μέσα μας, μέσα στον κύκλο της ζωής μας, εμείς τα δημιουργούμε. Κι οι ίδιοι, με τις πράξεις μας, προσεγγίζουμε κάποια πράγματα με ένα τρόπο που να τα προκαλέσουμε να συμβούν κι έτσι εκδηλώνονται! Όταν δε ξέρεις από πού ήρθε κάτι ή δε μπορείς να το εξηγήσεις, λες τύχη! Διάβασε, αν θέλεις, για τη συγχρονικότητα!
Θα έλεγα ότι είστε από τις τραγουδίστριες παλαιάς κοπής κι έχω την αίσθηση, όταν τραγουδάτε, ότι σας ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς περνάει ο κόσμος από κάτω.
Πάρα πολύ! Μα γι’ αυτό τραγουδάω! Για ποιον άλλο λόγο να είμαι εκεί; Να δείχνω τι; Έτσι μιλάω με τους ανθρώπους, με ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς περνάνε. Δεν το καταλάβαινα από την αρχή, ότι είναι αυτός ο σκοπός που τραγουδάω. Πέρα από το ότι και αυτό είναι επάγγελμα, η ουσία είναι η επικοινωνία. Να φεύγει ο άλλος και να νιώθει γεμάτος. Να φεύγει θεραπευμένος. Να έρχεται με ένα πρόβλημα και φεύγοντας να το έχει ξεχάσει. Και στην καλύτερη περίπτωση, να το έχει λύσει κιόλας. Συμβαίνει πολλές φορές. Η μουσική κάνει τέτοια θαύματα. Είναι πολυδιάστατη, δεν είναι κάτι τελείως ανθρώπινο. Είναι πολλά πράγματα μαζί που βγαίνουν σε ένα. Είναι θεϊκό πράγμα η μουσική, γι’ αυτό μπορεί να δίνει λύσεις. Να λυτρώνει, να θεραπεύει, να, να… Γι’ αυτό τραγουδάω! Απλά δεν τα σκέφτεσαι έτσι όταν ξεκινάς. Λες, ωραία, έχω μια καλή φωνή, αρέσω στον κόσμο, αρέσουν τα τραγούδια… Μετά αρχίζεις και βλέπεις τη λεπτομέρεια. Σου μιλάνε, σου λένε δυο πράγματα. Λες τι έγινε, υπάρχει κάτι πιο βαθύ εδώ μέσα! Και πιο βαθύ και πιο βαθύ και μετά πας στα πολύ βαθιά! Πας στη ουσία!
Είναι ευθύνη αυτό;
Και βέβαια είναι ευθύνη, αλλά δεν πρέπει να το παίρνουμε έτσι γιατί βαραίνει πάρα πολύ. Είναι πρόθεση, προσφορά κι αποδοχή. Είναι ένα πράγμα όπου δίνω και παίρνω. Δίνω στους ανθρώπους, παίρνω απ’ τους ανθρώπους. Είναι ηθική ανταλλαγή. Είναι ένας πολύ ωραίος τρόπος να ανταλλάσσεις με τους ανθρώπους, γιατί δε μπορούμε όλοι να είμαστε φίλοι και να μιλάμε τετ α τετ για να ανταλλάξουμε απόψεις, να ανταλλάξουμε τις ψυχές μας. Καθένας μας είναι ένα κομμάτι της ίδιας πηγής, αλλά δε μπορούμε να είμαστε κάθε μέρα όλοι μαζί και να τα λέμε. Η μουσική, όμως, σου δίνει τη δυνατότητα να αγγίξεις τους ανθρώπους και να σε αγγίξουνε. Την ώρα που τραγουδάς και ο κόσμος δέχεται, αυτό που συμβαίνει κατ’ ευθείαν είναι επικοινωνία θεϊκή! Είναι λυτρωτικό αν καταλαβαίνεις τι είναι και δεν το κάνεις για να δείξεις το φόρεμά σου, το μακιγιάζ σου, την ομορφιά σου, τον εγωισμό σου ή το πόσο καλός τραγουδιστής είσαι.
Ίσως γι’ αυτό έχει κάπως θολώσει το τοπίο και είναι δύσκολο να υπάρξουν νέα πρότυπα στο τραγούδι.
Τίποτα δεν τελειώνει. Καμπές υπάρχουνε. Κι όλο αυτό εξελίσσεται σύμφωνα με το τι ζούμε. Δεν είναι άσχετο αυτό που συμβαίνει στη μουσική με το τι συμβαίνει γύρω μας. Όλα αυτά πάνε μαζί. Λίγο ο κόσμος αδιαφορεί, έχει να φροντίσει άλλα πράγματα, παρασύρεται, είναι η τηλεόραση που προβάλει λάθος πρότυπα… Είναι πολλά. Η ουσία στο μέσα των ανθρώπων όμως, δεν αλλάζει και τίποτα δε σταματάει. Η μουσική πάντα θα υπάρχει με τις κάμψεις και τις ανόδους της. Τώρα είμαστε σε μια περίεργη περίοδο. Και πρότυπα θα υπάρξουν αν και δε χρειάζεται να γίνουν πρότυπα. Το θέμα είναι να κατανοούν βαθιά και να μεταδίδουν. Κι ο κόσμος να μπορεί να αντιλαμβάνεται. Τώρα, αντιλαμβάνεται αλλά το καταχωνιάζει γιατί έχει άλλες προτεραιότητες. Όμως ό,τι περνάει μέσα, μένει. Δε φεύγει. Γι’ αυτό κάθε μας πράξη πρέπει να έχει βάθος.
Αισιόδοξη, λοιπόν!
Ναι!
Ευχαριστώ πολύ Γλυκερία!
