που διασκευάζει και σκηνοθετεί, πρωταγωνιστώντας, ο Γιώργος Κιμούλης. Η πρεμιέρα θα δοθεί στις 23 του μήνα στο Φεστιβάλ Βύρωνα και με αυτή την αφορμή ο Διονύσης Τσακνής μιλά στην Ιωάννα Κλεφτογιάννη και την Ελευθεροτυπία.
Πώς θα περιγράφατε, κύριε Τσακνή, τη σχέση σας με το θέατρο;
Ως σχέση 30 ακριβώς χρόνων. Λίγοι το ξέρουν, αλλά μπήκα στο χώρο αυτό, πριν την επίσημη «είσοδό» μου στο χώρο της δισκογραφίας. Ήδη αριθμώ πάνω από 70 μουσικές για θεατρικές παραστάσεις. Δηλαδή, δεκάδες για να μην πω εκατοντάδες ώρες μουσικής.
Η σχέση σας με το κοινό στις συναυλίες έχει κάτι από αυτή του ηθοποιού με το κοινό του;
Στον τομέα της απεύθυνσης, ναι. Η διαφορά έγκειται στην υποκριτική. Ο ερμηνευτής της μουσικής δεν υποδύεται ρόλο, πράγμα που συμβαίνει με τον ηθοποιό.
Οι πρόβες δεν σας κουράζουν;
Καθόλου. Τις θεωρώ ως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της όλης διαδικασίας. Εκεί μαθαίνω ακόμα. Δεν υπάρχει πρόβα απ' την οποία δεν έχω αποκομίσει κάτι.
Τι σας αρέσει περισσότερο σε μια παράσταση;
Η ανταπόκριση του κοινού, φυσικά. Και είτε συμμετέχω ο ίδιος, είτε όχι, η αναμέτρηση με τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισης, εκεί βάζω τον πήχη.
Πώς συνεργάζεστε με το σκηνοθέτη; Σας δίνει κατευθύνσεις; Ειδικά τώρα με τον Κιμούλη, που θεωρείται συγκεντρωτικός;
Η έλλειψη συνεργασίας με το σκηνοθέτη συνήθως οδηγεί σε δύο διαφορετικές αναγνώσεις του έργου, πράγμα το οποίο περιγράφει ένα... Βατερλό. Όλοι οι συντελεστές οφείλουν να υπηρετήσουν μια συγκεκριμένη άποψη. Τυχαίνει στο θέατρο, ο έχων το γενικό πρόσταγμα, να είναι ο σκηνοθέτης. Πριν απ' όλες του τις «ιδιότητες», ο Κιμούλης είναι φίλος μου. Όχι γνωστός, φίλος μου. Θα διόρθωνα τη λέξη «συγκεντρωτικός» με την πρόταση «ξέρει ακριβώς τι θέλει να κάνει». Ε λοιπόν, δεν υπάρχει μεγαλύτερη τύχη για έναν ηθοποιό, συνθέτη, σκηνογράφο, ενδυματολόγο, φωτιστή, να έχει έναν άνθρωπο να τον καθοδηγεί.
Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες, οι δυσκολίες στη σύνθεση μουσικής για το θέατρο;
Η πρώτη ιδιαιτερότητα είναι πως δεν ξεκινάς απ' την ανάγκη να εκφραστείς σε κάτι που αποφασίζεις ο ίδιος. Η παραγγελία λοιπόν από μόνη της συνιστά την πρώτη ιδιαιτερότητα. Η πρώτη δυσκολία είναι οι χρόνοι. Μέσα σ' ένα εντελώς ορισμένο εκ των προτέρων διάστημα, πρέπει να παραδώσεις το έργο σου. Πρέπει να συμφωνήσεις -πάντα με το σκηνοθέτη σου- στο ύφος της όλης μουσικής, στις σκηνές που χωράει ή όχι ο μουσικός λόγος (διότι περί αυτού πρόκειται), στις διάρκειες κ.λπ. Κι εκεί είναι που μπαίνει και ξαναμπαίνει το ερώτημα στον εαυτό σου: Μπορώ να ξαναγράψω;
Ειδικά, για την αρχαία κωμωδία και ειδικότερα για τα χορικά υπάρχουν απαγορεύσεις και κανόνες ή είναι τα πάντα ανοικτά;
Ο πρώτος και απαράβατος κανόνας είναι να φτάνει ο λόγος στον τελευταίο θεατή. Απαγορεύονται ρητά οι παρατονισμοί, στους οποίους εύκολα παγιδευόμαστε οι συνθέτες, προκειμένου να ομορφύνουμε τις μουσικές φράσεις μας. Η μουσική πρέπει να υπηρετεί το λόγο και όχι το αντίστροφο. Κατά τα άλλα, δεν νομίζω πως σήμερα μιλάει κανείς για άλλου είδους απαγορεύσεις όσον αφορά στη χρήση μουσικών οργάνων ή μουσικού ιδιώματος. Μπορείς να δεχτείς από συμφωνική ορχήστρα, μέχρι beat, αρκεί να υπάρχει συνέπεια με το όλο ύφος της παράστασης.
Οι «Θεσμοφοριάζουσες» είναι ελάχιστα πολιτικές, με την έννοια που γνωρίζουμε το πολιτικό στον Αριστοφάνη. Μια επιλογή που εκπλήσσει στη συγκεκριμένη φάση.
Να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για διασκευή. Οπότε οι πολιτικές αναφορές ακόμα και αν δεν υπήρχαν, στο συγκεκριμένο ανέβασμα υπάρχουν. Σε κάθε εποχή, υπάρχουν κάποια πρόσωπα επικαιρότητας, που η κωμωδία οφείλει κατά κάποιον τρόπο να ασχοληθεί μαζί τους. Ο Αριστοφάνης λοιπόν τους άλλαζε τον αδόξαστο. Έλα όμως που τα περισσότερα απ' τα πρόσωπα αυτά (αν εξαιρέσεις το Σωκράτη - ας πούμε και τον Ευριπίδη που τους είχε ιδιαίτερη... αδυναμία) δεν λένε απολύτως τίποτα στις μέρες μας. Άρα ο μεταφραστής ή ο διασκευαστής οφείλει να βρει αναφορές σε σημερινά πρόσωπα που χρήζουν ιδιαίτερης... περιποίησης και να κάνει κάτι αντίστοιχο.
Το θέατρο πρέπει να κάνει πολιτική;
Μα, το θέατρο είναι μια κατ' εξοχήν πολιτική πράξη. Δεν μπορώ να βρω είδος θεάτρου, μη εξαιρουμένου και του λεγόμενου ψυχολογικού, που να μην έχει πολιτικές αναφορές. Κάθε έργο διαδραματίζεται σε συγκεκριμένη εποχή στην οποία υπάρχει μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν οι ήρωες να μην πατούν σ' αυτό το εντελώς προσδιορισμένο εποχιακά πολιτικό τοπίο, ή να το αγνοούν. Νομίζει κανείς πως ο «Γυάλινος κόσμος» του Τενεσί Ουίλιαμς δεν είναι ένα βαθύτατα πολιτικό έργο, όταν αναφέρεται σε ανθρώπους - συντρίμμια μετά την κρίση του '29 στην Αμερική; Θα μιλάμε μέχρι το πρωί φέρνοντας τέτοια παραδείγματα. Τώρα όσον αφορά στον τρόπο που θα επιλεγεί απ' το σκηνοθέτη να γίνουν οι πολιτικές αναφορές ή να μη γίνουν (διότι κι αυτό είναι πολιτική άποψη -αντιδραστική μεν, αλλά βαθύτατα πολιτική) εξαρτάται απ' την αισθητική του και τη δυνατότητά του να αποκωδικοποιεί όχι μόνον τα μηνύματα της εποχής του, αλλά και αυτά που έρχονται απ' το μέλλον.
Ζήσαμε πρόσφατα στη χώρα μας την αναβίωση του κατεξοχήν πολιτικού θεάτρου, του μπρεχτικού. Δουλέψατε κι εσείς με εξαιρετικά αποτελέσματα σε μια παράσταση του Κ. Καζάκου. Γιατί ανατρέξαμε στον Μπρεχτ τόσο μαζικά σήμερα, στην Ελλάδα των Μνημονίων, της φτωχοποίησης, των αυτοκτονιών, της ανόδου της Χρυσής Αυγής;
Ξέρετε να μου πείτε κάποιο καλύτερο παράδειγμα οραματιστή και ταυτοχρόνως πολιτικού ανατόμου απ' αυτό του Μπρεχτ; Αυτό το ιερό θεατρικό τέρας, που στην εποχή της σημιτικής «ευδαιμονίας» λοιδορήθηκε και απαξιώθηκε απ' τις δήθεν ηγετικές θεατρικές περσόνες σαν να επρόκειτο για τον τελευταίο των τελευταίων, πήρε την εκδίκησή του. Ακόμα και ορκισμένοι εχθροί του θα αναγκαστούν (για τους λόγους του ο καθένας) να καταπιαστούν μαζί του. Δεν νομίζω, φυσικά, να φάνηκε παράξενο που δύο κομμουνιστές καλλιτέχνες σαν το σπουδαίο Κώστα Καζάκο και την αφεντιά μου ασχοληθήκαμε με το δάσκαλό μας.
Πώς σας φάνηκαν τα εκλογικά αποτελέσματα; Αναμενόμενα;
Όπως τα περίμενα, κι αυτό χωρίς δυστυχώς ή ευτυχώς. Δεν με εξέπληξε τίποτα.
Είναι νίκη της Αριστεράς η πρωτιά στην περιφέρεια;
Υπάρχει και η ανάγνωση πως είναι ήττα του άλλοτε δικομματισμού. Η Αριστερά νικά όταν επιβεβαιώνεται στην πράξη. Όταν εξαγγελίες και έργα γίνονται ένα, όταν η καθημερινότητα την επαληθεύει. Εύχομαι η κυρία Δούρου να μην διαψεύσει τους ψηφοφόρους της.
Το ποσοστό της Χ.Α. σας ενόχλησε;
Το σίγουρο είναι πως δεν χάρηκα. Το θέμα -επαναλαμβάνω- είναι ότι δεν με εξέπληξε. Περίμενα τα ποσοστά της. Μόνον πολιτικά τυφλοί, ανιστόρητοι ή αιθεροβάμονες αγνοούσαν τη δυνατότητα διείσδυσής της στα κατεστραμμένα μικροαστικά στρώματα και στις εξαθλιωμένες κατηγορίες του πληθυσμού. Αν φάνηκε κάτι και μάλιστα κραυγαλέα, είναι πως το φαινόμενο φασισμός δεν αντιμετωπίζεται με δικαστικά τερτίπια.
Είμαστε λαός των αντιφάσεων. Ο πρώτος μετανάστης δήμαρχος (Σύρος) εκλέχθηκε στη Μανολάδα των φραουλοπαραγωγών!
Με πιάνετε αδιάβαστο. Ενδιαφέρον μού ακούγεται. Οι εποχές, πάντως, είναι ανοικτές στις αντιφάσεις.
Ήταν αναμενόμενο η Λεπέν να χτυπήσει τόσο υψηλό ποσοστό στη Γαλλία; Τι συμβαίνει και η Ευρώπη -βλέπουμε και στην Ουκρανία τι συμβαίνει- καταφεύγει στην άκρα Δεξιά;
Επιμένω. Η προσεκτική μελέτη της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας δίνει απαντήσεις σε όλα τα φαινόμενα σαν αυτά που φαίνεται να ευδοκιμούν στη Γηραιά Ήπειρο. Οι θεωρητικοί της μαρξιστικής σκέψης, απ' τον Γκιόργκι Δημητρόφ και την Τρίτη Διεθνή, μέχρι τον Γκράμσι και τους νεότερους, έχουν αναλύσει με τεκμηριωμένες απόψεις και έχουν εξηγήσει με σαφήνεια τις αιτίες αυτής της πολιτικής τερατογένεσης.
Η Ν.Δ. επιμένει «δεν υπάρχει εικόνα ανατροπής». Ζει σε άλλο παράλληλο; Τι ισχύει; Ο δικομματισμός δεν πέθανε;
Το θέμα είναι μην ανακράξουμε «ο δικομματισμός απέθανεν, ζήτω ο νέος δικομματισμός». Όσο για τη Ν.Δ., φαντάζεσαι να ομολογούσε ολοκληρωτική ήττα. Τότε θα μιλούσαμε για αυτοακύρωση και πολιτική αυτοκτονία.
Την εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ την περιμένατε; Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ, που προσβλέπει προς την Κεντροαριστερά, θα καλύψει το κενό του;
Κρατήστε κάποιες επιφυλάξεις. Ποτέ δεν βλάπτουν. Οι διεργασίες για ανασυγκρότηση του λεγόμενου κεντροαριστερού χώρου έχουν αρχίσει. Θα χυθεί πολύ μελάνι και τα αγριεμένα και αγριευτικά συνάμα τηλεοπτικά μικρόφωνα θα πάρουν φωτιά. Τώρα, όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος, μη μου ζητάτε να προβλέψω κάτι που δεν θα ευχόμουν.
Το ότι οι Γερμανοί βλέπουν ως «εθνική καταστροφή την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ» δεν είναι κακό σημάδι!
Προφανώς, ξεχνάτε ότι μια δήλωση μπορεί να έχει και το χαρακτήρα πίεσης ή προσπάθειας σωφρονισμού.
Αν εκλεγεί και στις βουλευτικές εκλογές πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, θα μπει φρένο στα Μνημόνια και θα αυξηθούν οι μισθοί, όπως επαγγέλλεται;
Δεν πιστεύω τίποτα, αν δεν αλλάξει ριζικά η μέχρι τώρα ακολουθούμενη πορεία. Δεν καταλαβαίνω, για παράδειγμα, γιατί ο κύριος Μηλιός ή ο κύριος Σταθάκης έχουν δυνατότητες διαπραγμάτευσης, καλύτερες απ' αυτές του κ. Στουρνάρα ή όποιου άλλου σημερινού κυβερνητικού στελέχους. Με το δήμιό σου δεν διαπραγματεύεσαι. Όχι γιατί δεν το θες εσύ, αλλά αυτός. Επομένως δεν είναι θέμα διαπραγμάτευσης, αλλά αλλαγής πορείας 180 μοιρών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο Τσίπρας διεμήνυσε στον Σαμαρά πως με τα νέα εκλογικά δεδομένα δεν έχει νομιμοποίηση για τίποτα. Έχει βάση ο ισχυρισμός;
Ρωτήστε και τους δύο. Μα ποιος δεν καταλαβαίνει πως όλ' αυτά είναι επικοινωνιακά παιχνίδια με τελικό νικητή τις ειδήσεις των οκτώ...;.
Πρέπει η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ;
Σε όσους με ξέρουν, είναι καλά γνωστές οι απόψεις μου. Και για να μη μακρηγορούμε, είμαι εναντίον και του ευρώ, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της. Μη ζητήσετε εξηγήσεις, συνέντευξη κάνουμε, όχι πολιτική διάλεξη.
Αρνηθήκατε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να κατεβείτε το 2010 στο Δήμο Αθηναίων, δηλώνοντας ότι στηρίζετε τον υποψήφιο του ΚΚΕ. Σας ξαναέκαναν πρόταση έκτοτε;
Ξέρετε, ανήκω σε μια κατηγορία ανθρώπων που δεν θα σκότωναν τη μάνα τους για ένα χρίσμα. Ρίξτε μια ματιά γύρω σας και θα βρείτε στρατιά ολόκληρη που θα έκανε ακριβώς το αντίθετο. Ή μήπως όχι; Μια υποψηφιότητα από μόνη της (και δεν μιλάω καν για εκλογή) ανοίγει πολλές πόρτες για επιτυχίες κάθε είδους. Φαίνεται πως μάλλον πάω κόντρα σ' αυτό που λέγεται προσωπικό συμφέρον. Στις πρόσφατες εκλογές, δέχτηκα την τιμητική πρόταση από το φίλο και σύντροφό μου Αλέκο Αλαβάνο για συμμετοχή μου στο ευρωψηφοδέλτιο. Αρνήθηκα μεν για τελείως διαφορετικούς λόγους, αλλά τον στήριξα με την ψήφο μου.
Αρνείστε να πολιτευτείτε;
Πολιτεύομαι καθημερινά μέσα απ' τη μουσική και τους στίχους μου και τη στάση ζωής μου, συμμετέχοντας στους κοινωνικούς αγώνες του λαού μας.
Η Ουκρανία εξελίσσεται στη νέα Γιουγκοσλαβία;
Έλειπα απ' την τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ και δεν με ενημέρωσαν σχετικά οι κομισάριοι. Ποιος, αλήθεια, μπορεί να κάνει τέτοιες προβλέψεις;
Τι θα μας σώσει, τελικά, τώρα που ο καπιταλισμός αρρώστησε και ξερνάει σάπιες σάρκες; Ο κομμουνισμός, ο σοσιαλισμός; Τι;
Έτσι κι αλλιώς, το μέλλον είναι κόκκινο. Να τα λέμε αυτά! Το αν θα το ζήσω είναι μια άλλη ιστορία...
Σε τι ελπίζετε;
Στο Σχέδιο Β της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της Κουκουέδικης ανατροπής. Και για να γίνω σαφέστερος, στην ενότητα όλων των αντιΕΕ και αντικαπιταλιστικών δυνάμεων.
«Θεσμοφοριάζουσες», σε μετάφραση: Κ.Χ. Μύρη, διασκευή, δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Κιμούλης και Πιτσιρίκος. Σκηνοθεσία: Γιώργος Κιμούλης. Σκηνικά - Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Διονύσης Τσακνής.
Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κιμούλης, Δημήτρης Πιατάς, Φαίη Ξυλά, Θανάσης Αλευράς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Ραφαήλος και Χάρης Χιώτης.
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
Πηγή: www.enet.gr
Πώς θα περιγράφατε, κύριε Τσακνή, τη σχέση σας με το θέατρο;
Ως σχέση 30 ακριβώς χρόνων. Λίγοι το ξέρουν, αλλά μπήκα στο χώρο αυτό, πριν την επίσημη «είσοδό» μου στο χώρο της δισκογραφίας. Ήδη αριθμώ πάνω από 70 μουσικές για θεατρικές παραστάσεις. Δηλαδή, δεκάδες για να μην πω εκατοντάδες ώρες μουσικής.
Η σχέση σας με το κοινό στις συναυλίες έχει κάτι από αυτή του ηθοποιού με το κοινό του;
Στον τομέα της απεύθυνσης, ναι. Η διαφορά έγκειται στην υποκριτική. Ο ερμηνευτής της μουσικής δεν υποδύεται ρόλο, πράγμα που συμβαίνει με τον ηθοποιό.
Οι πρόβες δεν σας κουράζουν;
Καθόλου. Τις θεωρώ ως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της όλης διαδικασίας. Εκεί μαθαίνω ακόμα. Δεν υπάρχει πρόβα απ' την οποία δεν έχω αποκομίσει κάτι.
Τι σας αρέσει περισσότερο σε μια παράσταση;
Η ανταπόκριση του κοινού, φυσικά. Και είτε συμμετέχω ο ίδιος, είτε όχι, η αναμέτρηση με τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτό είναι το μέτρο σύγκρισης, εκεί βάζω τον πήχη.
Πώς συνεργάζεστε με το σκηνοθέτη; Σας δίνει κατευθύνσεις; Ειδικά τώρα με τον Κιμούλη, που θεωρείται συγκεντρωτικός;
Η έλλειψη συνεργασίας με το σκηνοθέτη συνήθως οδηγεί σε δύο διαφορετικές αναγνώσεις του έργου, πράγμα το οποίο περιγράφει ένα... Βατερλό. Όλοι οι συντελεστές οφείλουν να υπηρετήσουν μια συγκεκριμένη άποψη. Τυχαίνει στο θέατρο, ο έχων το γενικό πρόσταγμα, να είναι ο σκηνοθέτης. Πριν απ' όλες του τις «ιδιότητες», ο Κιμούλης είναι φίλος μου. Όχι γνωστός, φίλος μου. Θα διόρθωνα τη λέξη «συγκεντρωτικός» με την πρόταση «ξέρει ακριβώς τι θέλει να κάνει». Ε λοιπόν, δεν υπάρχει μεγαλύτερη τύχη για έναν ηθοποιό, συνθέτη, σκηνογράφο, ενδυματολόγο, φωτιστή, να έχει έναν άνθρωπο να τον καθοδηγεί.
Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες, οι δυσκολίες στη σύνθεση μουσικής για το θέατρο;
Η πρώτη ιδιαιτερότητα είναι πως δεν ξεκινάς απ' την ανάγκη να εκφραστείς σε κάτι που αποφασίζεις ο ίδιος. Η παραγγελία λοιπόν από μόνη της συνιστά την πρώτη ιδιαιτερότητα. Η πρώτη δυσκολία είναι οι χρόνοι. Μέσα σ' ένα εντελώς ορισμένο εκ των προτέρων διάστημα, πρέπει να παραδώσεις το έργο σου. Πρέπει να συμφωνήσεις -πάντα με το σκηνοθέτη σου- στο ύφος της όλης μουσικής, στις σκηνές που χωράει ή όχι ο μουσικός λόγος (διότι περί αυτού πρόκειται), στις διάρκειες κ.λπ. Κι εκεί είναι που μπαίνει και ξαναμπαίνει το ερώτημα στον εαυτό σου: Μπορώ να ξαναγράψω;
Ειδικά, για την αρχαία κωμωδία και ειδικότερα για τα χορικά υπάρχουν απαγορεύσεις και κανόνες ή είναι τα πάντα ανοικτά;
Ο πρώτος και απαράβατος κανόνας είναι να φτάνει ο λόγος στον τελευταίο θεατή. Απαγορεύονται ρητά οι παρατονισμοί, στους οποίους εύκολα παγιδευόμαστε οι συνθέτες, προκειμένου να ομορφύνουμε τις μουσικές φράσεις μας. Η μουσική πρέπει να υπηρετεί το λόγο και όχι το αντίστροφο. Κατά τα άλλα, δεν νομίζω πως σήμερα μιλάει κανείς για άλλου είδους απαγορεύσεις όσον αφορά στη χρήση μουσικών οργάνων ή μουσικού ιδιώματος. Μπορείς να δεχτείς από συμφωνική ορχήστρα, μέχρι beat, αρκεί να υπάρχει συνέπεια με το όλο ύφος της παράστασης.
Οι «Θεσμοφοριάζουσες» είναι ελάχιστα πολιτικές, με την έννοια που γνωρίζουμε το πολιτικό στον Αριστοφάνη. Μια επιλογή που εκπλήσσει στη συγκεκριμένη φάση.
Να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για διασκευή. Οπότε οι πολιτικές αναφορές ακόμα και αν δεν υπήρχαν, στο συγκεκριμένο ανέβασμα υπάρχουν. Σε κάθε εποχή, υπάρχουν κάποια πρόσωπα επικαιρότητας, που η κωμωδία οφείλει κατά κάποιον τρόπο να ασχοληθεί μαζί τους. Ο Αριστοφάνης λοιπόν τους άλλαζε τον αδόξαστο. Έλα όμως που τα περισσότερα απ' τα πρόσωπα αυτά (αν εξαιρέσεις το Σωκράτη - ας πούμε και τον Ευριπίδη που τους είχε ιδιαίτερη... αδυναμία) δεν λένε απολύτως τίποτα στις μέρες μας. Άρα ο μεταφραστής ή ο διασκευαστής οφείλει να βρει αναφορές σε σημερινά πρόσωπα που χρήζουν ιδιαίτερης... περιποίησης και να κάνει κάτι αντίστοιχο.
Το θέατρο πρέπει να κάνει πολιτική;
Μα, το θέατρο είναι μια κατ' εξοχήν πολιτική πράξη. Δεν μπορώ να βρω είδος θεάτρου, μη εξαιρουμένου και του λεγόμενου ψυχολογικού, που να μην έχει πολιτικές αναφορές. Κάθε έργο διαδραματίζεται σε συγκεκριμένη εποχή στην οποία υπάρχει μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν οι ήρωες να μην πατούν σ' αυτό το εντελώς προσδιορισμένο εποχιακά πολιτικό τοπίο, ή να το αγνοούν. Νομίζει κανείς πως ο «Γυάλινος κόσμος» του Τενεσί Ουίλιαμς δεν είναι ένα βαθύτατα πολιτικό έργο, όταν αναφέρεται σε ανθρώπους - συντρίμμια μετά την κρίση του '29 στην Αμερική; Θα μιλάμε μέχρι το πρωί φέρνοντας τέτοια παραδείγματα. Τώρα όσον αφορά στον τρόπο που θα επιλεγεί απ' το σκηνοθέτη να γίνουν οι πολιτικές αναφορές ή να μη γίνουν (διότι κι αυτό είναι πολιτική άποψη -αντιδραστική μεν, αλλά βαθύτατα πολιτική) εξαρτάται απ' την αισθητική του και τη δυνατότητά του να αποκωδικοποιεί όχι μόνον τα μηνύματα της εποχής του, αλλά και αυτά που έρχονται απ' το μέλλον.
Ζήσαμε πρόσφατα στη χώρα μας την αναβίωση του κατεξοχήν πολιτικού θεάτρου, του μπρεχτικού. Δουλέψατε κι εσείς με εξαιρετικά αποτελέσματα σε μια παράσταση του Κ. Καζάκου. Γιατί ανατρέξαμε στον Μπρεχτ τόσο μαζικά σήμερα, στην Ελλάδα των Μνημονίων, της φτωχοποίησης, των αυτοκτονιών, της ανόδου της Χρυσής Αυγής;
Ξέρετε να μου πείτε κάποιο καλύτερο παράδειγμα οραματιστή και ταυτοχρόνως πολιτικού ανατόμου απ' αυτό του Μπρεχτ; Αυτό το ιερό θεατρικό τέρας, που στην εποχή της σημιτικής «ευδαιμονίας» λοιδορήθηκε και απαξιώθηκε απ' τις δήθεν ηγετικές θεατρικές περσόνες σαν να επρόκειτο για τον τελευταίο των τελευταίων, πήρε την εκδίκησή του. Ακόμα και ορκισμένοι εχθροί του θα αναγκαστούν (για τους λόγους του ο καθένας) να καταπιαστούν μαζί του. Δεν νομίζω, φυσικά, να φάνηκε παράξενο που δύο κομμουνιστές καλλιτέχνες σαν το σπουδαίο Κώστα Καζάκο και την αφεντιά μου ασχοληθήκαμε με το δάσκαλό μας.
Πώς σας φάνηκαν τα εκλογικά αποτελέσματα; Αναμενόμενα;
Όπως τα περίμενα, κι αυτό χωρίς δυστυχώς ή ευτυχώς. Δεν με εξέπληξε τίποτα.
Είναι νίκη της Αριστεράς η πρωτιά στην περιφέρεια;
Υπάρχει και η ανάγνωση πως είναι ήττα του άλλοτε δικομματισμού. Η Αριστερά νικά όταν επιβεβαιώνεται στην πράξη. Όταν εξαγγελίες και έργα γίνονται ένα, όταν η καθημερινότητα την επαληθεύει. Εύχομαι η κυρία Δούρου να μην διαψεύσει τους ψηφοφόρους της.
Το ποσοστό της Χ.Α. σας ενόχλησε;
Το σίγουρο είναι πως δεν χάρηκα. Το θέμα -επαναλαμβάνω- είναι ότι δεν με εξέπληξε. Περίμενα τα ποσοστά της. Μόνον πολιτικά τυφλοί, ανιστόρητοι ή αιθεροβάμονες αγνοούσαν τη δυνατότητα διείσδυσής της στα κατεστραμμένα μικροαστικά στρώματα και στις εξαθλιωμένες κατηγορίες του πληθυσμού. Αν φάνηκε κάτι και μάλιστα κραυγαλέα, είναι πως το φαινόμενο φασισμός δεν αντιμετωπίζεται με δικαστικά τερτίπια.
Είμαστε λαός των αντιφάσεων. Ο πρώτος μετανάστης δήμαρχος (Σύρος) εκλέχθηκε στη Μανολάδα των φραουλοπαραγωγών!
Με πιάνετε αδιάβαστο. Ενδιαφέρον μού ακούγεται. Οι εποχές, πάντως, είναι ανοικτές στις αντιφάσεις.
Ήταν αναμενόμενο η Λεπέν να χτυπήσει τόσο υψηλό ποσοστό στη Γαλλία; Τι συμβαίνει και η Ευρώπη -βλέπουμε και στην Ουκρανία τι συμβαίνει- καταφεύγει στην άκρα Δεξιά;
Επιμένω. Η προσεκτική μελέτη της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας δίνει απαντήσεις σε όλα τα φαινόμενα σαν αυτά που φαίνεται να ευδοκιμούν στη Γηραιά Ήπειρο. Οι θεωρητικοί της μαρξιστικής σκέψης, απ' τον Γκιόργκι Δημητρόφ και την Τρίτη Διεθνή, μέχρι τον Γκράμσι και τους νεότερους, έχουν αναλύσει με τεκμηριωμένες απόψεις και έχουν εξηγήσει με σαφήνεια τις αιτίες αυτής της πολιτικής τερατογένεσης.
Η Ν.Δ. επιμένει «δεν υπάρχει εικόνα ανατροπής». Ζει σε άλλο παράλληλο; Τι ισχύει; Ο δικομματισμός δεν πέθανε;
Το θέμα είναι μην ανακράξουμε «ο δικομματισμός απέθανεν, ζήτω ο νέος δικομματισμός». Όσο για τη Ν.Δ., φαντάζεσαι να ομολογούσε ολοκληρωτική ήττα. Τότε θα μιλούσαμε για αυτοακύρωση και πολιτική αυτοκτονία.
Την εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ την περιμένατε; Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ, που προσβλέπει προς την Κεντροαριστερά, θα καλύψει το κενό του;
Κρατήστε κάποιες επιφυλάξεις. Ποτέ δεν βλάπτουν. Οι διεργασίες για ανασυγκρότηση του λεγόμενου κεντροαριστερού χώρου έχουν αρχίσει. Θα χυθεί πολύ μελάνι και τα αγριεμένα και αγριευτικά συνάμα τηλεοπτικά μικρόφωνα θα πάρουν φωτιά. Τώρα, όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος, μη μου ζητάτε να προβλέψω κάτι που δεν θα ευχόμουν.
Το ότι οι Γερμανοί βλέπουν ως «εθνική καταστροφή την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ» δεν είναι κακό σημάδι!
Προφανώς, ξεχνάτε ότι μια δήλωση μπορεί να έχει και το χαρακτήρα πίεσης ή προσπάθειας σωφρονισμού.
Αν εκλεγεί και στις βουλευτικές εκλογές πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, θα μπει φρένο στα Μνημόνια και θα αυξηθούν οι μισθοί, όπως επαγγέλλεται;
Δεν πιστεύω τίποτα, αν δεν αλλάξει ριζικά η μέχρι τώρα ακολουθούμενη πορεία. Δεν καταλαβαίνω, για παράδειγμα, γιατί ο κύριος Μηλιός ή ο κύριος Σταθάκης έχουν δυνατότητες διαπραγμάτευσης, καλύτερες απ' αυτές του κ. Στουρνάρα ή όποιου άλλου σημερινού κυβερνητικού στελέχους. Με το δήμιό σου δεν διαπραγματεύεσαι. Όχι γιατί δεν το θες εσύ, αλλά αυτός. Επομένως δεν είναι θέμα διαπραγμάτευσης, αλλά αλλαγής πορείας 180 μοιρών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο Τσίπρας διεμήνυσε στον Σαμαρά πως με τα νέα εκλογικά δεδομένα δεν έχει νομιμοποίηση για τίποτα. Έχει βάση ο ισχυρισμός;
Ρωτήστε και τους δύο. Μα ποιος δεν καταλαβαίνει πως όλ' αυτά είναι επικοινωνιακά παιχνίδια με τελικό νικητή τις ειδήσεις των οκτώ...;.
Πρέπει η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ;
Σε όσους με ξέρουν, είναι καλά γνωστές οι απόψεις μου. Και για να μη μακρηγορούμε, είμαι εναντίον και του ευρώ, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της. Μη ζητήσετε εξηγήσεις, συνέντευξη κάνουμε, όχι πολιτική διάλεξη.
Αρνηθήκατε την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να κατεβείτε το 2010 στο Δήμο Αθηναίων, δηλώνοντας ότι στηρίζετε τον υποψήφιο του ΚΚΕ. Σας ξαναέκαναν πρόταση έκτοτε;
Ξέρετε, ανήκω σε μια κατηγορία ανθρώπων που δεν θα σκότωναν τη μάνα τους για ένα χρίσμα. Ρίξτε μια ματιά γύρω σας και θα βρείτε στρατιά ολόκληρη που θα έκανε ακριβώς το αντίθετο. Ή μήπως όχι; Μια υποψηφιότητα από μόνη της (και δεν μιλάω καν για εκλογή) ανοίγει πολλές πόρτες για επιτυχίες κάθε είδους. Φαίνεται πως μάλλον πάω κόντρα σ' αυτό που λέγεται προσωπικό συμφέρον. Στις πρόσφατες εκλογές, δέχτηκα την τιμητική πρόταση από το φίλο και σύντροφό μου Αλέκο Αλαβάνο για συμμετοχή μου στο ευρωψηφοδέλτιο. Αρνήθηκα μεν για τελείως διαφορετικούς λόγους, αλλά τον στήριξα με την ψήφο μου.
Αρνείστε να πολιτευτείτε;
Πολιτεύομαι καθημερινά μέσα απ' τη μουσική και τους στίχους μου και τη στάση ζωής μου, συμμετέχοντας στους κοινωνικούς αγώνες του λαού μας.
Η Ουκρανία εξελίσσεται στη νέα Γιουγκοσλαβία;
Έλειπα απ' την τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ και δεν με ενημέρωσαν σχετικά οι κομισάριοι. Ποιος, αλήθεια, μπορεί να κάνει τέτοιες προβλέψεις;
Τι θα μας σώσει, τελικά, τώρα που ο καπιταλισμός αρρώστησε και ξερνάει σάπιες σάρκες; Ο κομμουνισμός, ο σοσιαλισμός; Τι;
Έτσι κι αλλιώς, το μέλλον είναι κόκκινο. Να τα λέμε αυτά! Το αν θα το ζήσω είναι μια άλλη ιστορία...
Σε τι ελπίζετε;
Στο Σχέδιο Β της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της Κουκουέδικης ανατροπής. Και για να γίνω σαφέστερος, στην ενότητα όλων των αντιΕΕ και αντικαπιταλιστικών δυνάμεων.
«Θεσμοφοριάζουσες», σε μετάφραση: Κ.Χ. Μύρη, διασκευή, δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Κιμούλης και Πιτσιρίκος. Σκηνοθεσία: Γιώργος Κιμούλης. Σκηνικά - Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Διονύσης Τσακνής.
Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κιμούλης, Δημήτρης Πιατάς, Φαίη Ξυλά, Θανάσης Αλευράς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Ραφαήλος και Χάρης Χιώτης.
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
Πηγή: www.enet.gr
