H Φιλιώ Πυργάκη γεννήθηκε στον Aσπρόκαμπο Kορινθίας το 1939 και εμφανίστηκε στο πάλκο στα μισά της δεκαετίας του ’50.
Ήταν η εποχή που οι τραγουδιστές, ειδικά στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού, μεστώνονταν από παιδάκια. Την περίοδο εκείνη το είδος αναζητούσε νέους πρωταγωνιστές που θα εξέφραζαν, και το χτες αλλά και το -τότε- «σήμερα».
Στην κοινωνία η ξενιτειά αποτελούσε μονόδρομο για πολλούς όπως και η εσωτερική μετανάστευση. Τα νέα δεδομένα και το πάντρεμα του χωριού με την πόλη αντανακλάστηκαν μέσα από νέες δημιουργίες που πατούσαν γερά στο παρελθόν αλλά εμπλουτίζονταν από τα κατάλληλα μπολιάσματα των καιρών. Αυτό ίσχυε και για τη δισκογραφία αλλά και για την διασκέδαση. Το γλέντι, ο χορός, το ξέδομα αποτελούσε ανάγκη ζωής, σε έναν τόπο όπου οι άνθρωποί έχουν το τραγούδι ως τροφή.
Η Πυργάκη απ’ τα πρώτα χρόνια του ’60 έγινε στο «ψωμί του κόσμου» ηχογραφώντας σειρά δίσκων 45 στροφών στην Κολούμπια έχοντας στο πλευρό της τον πολύ Γιώργο Κόρο στο βιολί και τον κλαρινίστα Κώστα Κοντογιώργο που με τη σειρά του ήταν «φίρμα» της εταιρείας στο εργοστάσιο στον Περισσό. Δική του ανακάλυψη ήταν η Πυργάκη και με δικά του τραγούδια ξεκίνησε και αγαπήθηκε από το πανελλήνιο.
Η φωνή της ήταν καταιγίδα που ράγιζε τις καρδιές και ρίζωνε σ’ αυτές. Δεν είχε το «βελούδο» της Βέρρα ή το «κεντράρισμα» της Κολλητήρη αλλά ήταν περίτεχνη με τη μεστότητά της και συγκινούσε.
Δούλεψε γερά στα «δημοτικάδικα», τα μαγαζιά που άνθιζαν στο κέντρο και τα «εξαπτέρυγα» της Αθήνας (Έλατο, Πλάτανο, Bοσκοπούλα, Eλληνικό Γλέντι, Σταλακτίτες, Γλυκοχαράματα, Αγρίμια κ.ά) συνεργαζόμενη με σπουδαίους ερμηνευτές (Καρναβά, Κάβουρα, Σκαφίδα κ.ά.) και οργανοπαίκτες (Κόρο, Βασιλόπουλο, Γιαούζο, Κοκοντίνη, Mάκη Bασιλειάδη, Βαγγέλη και Βασίλη Σούκα, Μάγκα κ.ά).
Στα πανηγύρια λειτουργούσε σαν κεντρικό σημείο αναφοράς. Ήταν απ’ τις περιπτώσεις που πρώτα έπρεπε να κλείσεις εκείνην και μετά να πας στους επόμενους. Η Πυργάκη στην περιοχή της Λαμίας και της Λειβαδιάς ακόμη και λίγο πριν φύγει απ’ τη ζωή… ήταν Θεά! Και μόνο η παρουσία της προκαλούσε κύματα ενθουσιασμού στους μερακλήδες αλλά και τους νεότερους. Αλλά γενικά η Πυργάκη είχε πανελλήνια πέραση γι’ αυτό και εμφανίστηκε σε πολλές γωνιές της χώρας μας καθώς και σε Αμερική, Καναδά, Γερμανία, Αυστραλία, Σκανδιναβία, γνωρίζοντας μεγαλειώδη υποδοχή.
Μετά το δισκογραφικό ντεμπούτο της με το κλέφτικο «Βαρέθηκα τα νιάτα μου» και το τσάμικο «Μην τα μαλώνεις τα παιδιά» ακολούθησε το 1964 το καλαματιανό «Πέρασε ένας κυνηγός», πάντα του Κοντογιώργου και με τον Κόρο στο βιολί.
Το 1966 σειρά είχαν το «Λιβανατείκο» (κλαρίνο ο Γιώργος Γιαούζος) και το σπαρακτικό τσάμικο «Πουλιά μου σας παρακαλώ» (κλαρίνο ο Βασίλης Σαλέας), που στέριωσαν πια για τα καλά την Πυργάκη στο μουσικό στερέωμα και στη συνείδηση του κόσμου.
Μέχρι και λίγο μετά τα μισά του ΄70 παρέμεινε στην Κολούμπια ηχογραφώντας 45άρια αλλά και μεγάλους δίσκους.
Στη συνέχεια δισκογράφησε σε μικρότερες εταιρείες, σημειώνοντας επιτυχία, ενώ κυριολεκτικά αμέτρητες είναι οι ζωντανές ηχογραφήσεις που κυκλοφορούν με εκείνη πρωταγωνίστρια.Αν μπορούσαν να μετρηθούν οι πωλήσεις αυτών των άλμπουμ θα μιλάγαμε για… ατέλειωτη πλατίνα. Οι εγγραφές αυτές, παρά τα ταπεινά τεχνολογικά μέσα, -λίγες είναι αντάξιές της-, δείχνουν και τη δυναμική της αλλά και τη λατρεία του κοινού για τη φωνή της.
Στο λαϊκοδημοτικό είδος, παρά τις αστοχίες που υπήρχαν κυρίως στο στιχουργικό μέλος, η Πυργάκη κατάφερε να σταθεί μ’ αξιοπρέπεια και χαρακτήρα. Μεγάλο σουξέ έκανε με το πείραγμα του Κώστα Πίτσου στο «Σαν περπατάς, παραπατάς», απ’ τους μεγάλους ύμνους των πανηγυριών.
Δυστυχώς για μας, περιπτώσεις σαν της Πυργάκη κι άλλων ευλογημένων του δημοτικού τραγουδιού, δεν αξιοποιήθηκαν αναλόγως του χαρίσματός τους.
Η Φιλιώ Πυργάκη θεσμοθέτησε το «Καμπίσιο» και το «Καγκέλι» χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η γκάμα της δεν ήταν πλατιά. Σίγουρα όμως δεν ήταν και ατελείωτη, όπως όμως ήταν η ακτινοβολία της.
Θυμάμαι τον συνοδοιπόρο της και πηγαίο ερμηνευτή και δημιουργό Στάθη Κάβουρα, να μου περιγράφει θύμησες απ’ όταν άνθρωποι τραβούσαν στερήσεις και έκαναν πολλά χιλιόμετρα για να τους απολαύσουν, -εκείνον, τη Φιλιώ και μερικούς ακόμη καλλιτέχνες- για λίγες στιγμές, μια βραδιά.Μιλάμε για τραγουδιστές που διέθεταν ένα ευρύ και ισχυρό πυρήνα θαυμαστών που εκτιμούσαν τον τρόπο και τις προθέσεις τους.
Για πολλούς ανθρώπους για πολλά χρόνια, το να δουν έστω και για μια φορά την Πυργάκη, ήταν ένα γεγονός ζωής.
Λένε πως έφυγε στις 17 Ιουλίου 2021...
Ήταν η εποχή που οι τραγουδιστές, ειδικά στο χώρο του δημοτικού τραγουδιού, μεστώνονταν από παιδάκια. Την περίοδο εκείνη το είδος αναζητούσε νέους πρωταγωνιστές που θα εξέφραζαν, και το χτες αλλά και το -τότε- «σήμερα».
Στην κοινωνία η ξενιτειά αποτελούσε μονόδρομο για πολλούς όπως και η εσωτερική μετανάστευση. Τα νέα δεδομένα και το πάντρεμα του χωριού με την πόλη αντανακλάστηκαν μέσα από νέες δημιουργίες που πατούσαν γερά στο παρελθόν αλλά εμπλουτίζονταν από τα κατάλληλα μπολιάσματα των καιρών. Αυτό ίσχυε και για τη δισκογραφία αλλά και για την διασκέδαση. Το γλέντι, ο χορός, το ξέδομα αποτελούσε ανάγκη ζωής, σε έναν τόπο όπου οι άνθρωποί έχουν το τραγούδι ως τροφή.
Η Πυργάκη απ’ τα πρώτα χρόνια του ’60 έγινε στο «ψωμί του κόσμου» ηχογραφώντας σειρά δίσκων 45 στροφών στην Κολούμπια έχοντας στο πλευρό της τον πολύ Γιώργο Κόρο στο βιολί και τον κλαρινίστα Κώστα Κοντογιώργο που με τη σειρά του ήταν «φίρμα» της εταιρείας στο εργοστάσιο στον Περισσό. Δική του ανακάλυψη ήταν η Πυργάκη και με δικά του τραγούδια ξεκίνησε και αγαπήθηκε από το πανελλήνιο.
Η φωνή της ήταν καταιγίδα που ράγιζε τις καρδιές και ρίζωνε σ’ αυτές. Δεν είχε το «βελούδο» της Βέρρα ή το «κεντράρισμα» της Κολλητήρη αλλά ήταν περίτεχνη με τη μεστότητά της και συγκινούσε.
Δούλεψε γερά στα «δημοτικάδικα», τα μαγαζιά που άνθιζαν στο κέντρο και τα «εξαπτέρυγα» της Αθήνας (Έλατο, Πλάτανο, Bοσκοπούλα, Eλληνικό Γλέντι, Σταλακτίτες, Γλυκοχαράματα, Αγρίμια κ.ά) συνεργαζόμενη με σπουδαίους ερμηνευτές (Καρναβά, Κάβουρα, Σκαφίδα κ.ά.) και οργανοπαίκτες (Κόρο, Βασιλόπουλο, Γιαούζο, Κοκοντίνη, Mάκη Bασιλειάδη, Βαγγέλη και Βασίλη Σούκα, Μάγκα κ.ά).
Στα πανηγύρια λειτουργούσε σαν κεντρικό σημείο αναφοράς. Ήταν απ’ τις περιπτώσεις που πρώτα έπρεπε να κλείσεις εκείνην και μετά να πας στους επόμενους. Η Πυργάκη στην περιοχή της Λαμίας και της Λειβαδιάς ακόμη και λίγο πριν φύγει απ’ τη ζωή… ήταν Θεά! Και μόνο η παρουσία της προκαλούσε κύματα ενθουσιασμού στους μερακλήδες αλλά και τους νεότερους. Αλλά γενικά η Πυργάκη είχε πανελλήνια πέραση γι’ αυτό και εμφανίστηκε σε πολλές γωνιές της χώρας μας καθώς και σε Αμερική, Καναδά, Γερμανία, Αυστραλία, Σκανδιναβία, γνωρίζοντας μεγαλειώδη υποδοχή.
Μετά το δισκογραφικό ντεμπούτο της με το κλέφτικο «Βαρέθηκα τα νιάτα μου» και το τσάμικο «Μην τα μαλώνεις τα παιδιά» ακολούθησε το 1964 το καλαματιανό «Πέρασε ένας κυνηγός», πάντα του Κοντογιώργου και με τον Κόρο στο βιολί.
Το 1966 σειρά είχαν το «Λιβανατείκο» (κλαρίνο ο Γιώργος Γιαούζος) και το σπαρακτικό τσάμικο «Πουλιά μου σας παρακαλώ» (κλαρίνο ο Βασίλης Σαλέας), που στέριωσαν πια για τα καλά την Πυργάκη στο μουσικό στερέωμα και στη συνείδηση του κόσμου.
Μέχρι και λίγο μετά τα μισά του ΄70 παρέμεινε στην Κολούμπια ηχογραφώντας 45άρια αλλά και μεγάλους δίσκους.
Στη συνέχεια δισκογράφησε σε μικρότερες εταιρείες, σημειώνοντας επιτυχία, ενώ κυριολεκτικά αμέτρητες είναι οι ζωντανές ηχογραφήσεις που κυκλοφορούν με εκείνη πρωταγωνίστρια.Αν μπορούσαν να μετρηθούν οι πωλήσεις αυτών των άλμπουμ θα μιλάγαμε για… ατέλειωτη πλατίνα. Οι εγγραφές αυτές, παρά τα ταπεινά τεχνολογικά μέσα, -λίγες είναι αντάξιές της-, δείχνουν και τη δυναμική της αλλά και τη λατρεία του κοινού για τη φωνή της.
Στο λαϊκοδημοτικό είδος, παρά τις αστοχίες που υπήρχαν κυρίως στο στιχουργικό μέλος, η Πυργάκη κατάφερε να σταθεί μ’ αξιοπρέπεια και χαρακτήρα. Μεγάλο σουξέ έκανε με το πείραγμα του Κώστα Πίτσου στο «Σαν περπατάς, παραπατάς», απ’ τους μεγάλους ύμνους των πανηγυριών.
Δυστυχώς για μας, περιπτώσεις σαν της Πυργάκη κι άλλων ευλογημένων του δημοτικού τραγουδιού, δεν αξιοποιήθηκαν αναλόγως του χαρίσματός τους.
Η Φιλιώ Πυργάκη θεσμοθέτησε το «Καμπίσιο» και το «Καγκέλι» χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η γκάμα της δεν ήταν πλατιά. Σίγουρα όμως δεν ήταν και ατελείωτη, όπως όμως ήταν η ακτινοβολία της.
Θυμάμαι τον συνοδοιπόρο της και πηγαίο ερμηνευτή και δημιουργό Στάθη Κάβουρα, να μου περιγράφει θύμησες απ’ όταν άνθρωποι τραβούσαν στερήσεις και έκαναν πολλά χιλιόμετρα για να τους απολαύσουν, -εκείνον, τη Φιλιώ και μερικούς ακόμη καλλιτέχνες- για λίγες στιγμές, μια βραδιά.Μιλάμε για τραγουδιστές που διέθεταν ένα ευρύ και ισχυρό πυρήνα θαυμαστών που εκτιμούσαν τον τρόπο και τις προθέσεις τους.
Για πολλούς ανθρώπους για πολλά χρόνια, το να δουν έστω και για μια φορά την Πυργάκη, ήταν ένα γεγονός ζωής.
Λένε πως έφυγε στις 17 Ιουλίου 2021...
