Αν ο άνθρωπος είναι ο τόπος του, ας δούμε την Πόλη φωτισμένη στον χρόνο και με αφορμή τον εγκλεισμό ως απεγκλωβισμένοι από το παρόν, πχ την Αθήνα. «Ναι, τη χαρά της γης», και της «νέας αυγής!»
Ξεκινώντας από τον «χρυσού αιώνα’», η Πόλη των Αθηνών, κατά τον Αριστοτέλη, θα έπρεπε να έχει 5.000 ανθρώπους και κατά τον Πλάτωνα 5.040. Αυτό προέκυπτε από την λογική της ευτυχισμένης ζωής, δηλαδή από την ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη του ατομικού με το συλλογικό. Η ευτυχία βρισκόταν στην αρμονία, την ομορφιά, τη δικαιοσύνη, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των κορυφαίων φιλοσόφων του κόσμου (νυν και αεί), που τυγχάνει να ήταν Έλληνες πολίτες.
Παρατηρώντας και βιώνοντας έλεγαν: Οι αποστάσεις να είναι τέτοιες, ώστε να σε βλέπω, να με βλέπεις και αυτό να δημιουργεί μία αρμονική σχέση, ευφορία και για τους δύο, καθώς μου επιτρέπει να «κρατώ τον εαυτό μου», ενώ ταυτόχρονα είμαι κοινωνικό ον, που προσφέρει στην Πόλη και παράγει ειρήνη, δημοκρατία, Πολιτισμό.
Έπρεπε η Πόλη να απλώνεται τόσο, ώστε να ακούγεται παντού η φωνή του ντελάλη (ο ανθρώπινος ήχος, μεταφραζόμενος και ως ο ήχος του τόπου). Τα στοιχεία αυτά και άλλα δόθηκαν στον σπουδαιότερο πολεοδόμο της εποχής, που ήταν ταυτόχρονα και αρχιτέκτονας, περιβαλλοντολόγος, φυσικός, φιλόσοφος και φυσικά ποιητής (η ποίηση τότε είχε άλλες διαστάσεις), ώστε να σχεδιαστεί η ιδανική Πόλη. Κατά τον Ιππόδαμο, τα σπίτια θα έπρεπε να είναι ίδιων διαστάσεων, ώστε να μην αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός, διώροφα, με άνεση, με τους ελεύθερους χώρους, ώστε το ιδιωτικό με το δημόσιο να είναι σε άμεση και λειτουργική επαφή. Οι χώροι θα έπρεπε να έχουν τέτοια κλίση, ώστε να αξιοποιείται το φως, ο αέρας και τα ευεργετήματα της θάλασσας (καθώς επρόκειτο για τον Πειραιά). Με αυτές τις βασικές προδιαγραφές, που όμως έμειναν στα σχέδια, και άλλες λεπτομέρειες, που αποφεύγω εδώ, η Πόλη μπορούσε να δημιουργεί Πολίτες και Πολιτισμό.
Ο Πολίτης τώρα ήταν το ζητούμενο, καθώς με κάποιον τρόπο όλοι θεωρούνταν καλλιτέχνες. Ήταν ο χορευτής (πιστεύω σ’ έναν Θεό χορευτή, μας λέει ο Νίτσε) με την έννοια ότι ήξερε να σταθεί απέναντι στα ουσιώδη, να ακούσει, να περπατήσει, να αποκαλύψει το ωραίο εκεί που αυτό δεν φαίνεται, με ανοιχτό ορίζοντα στη μνήμη, στο νέο, στο άγνωστο.
Ο Πολίτης ως Πλάνης (flâner) που κινείται ανάμεσα στο όνειρο και την ανθρώπινη σύμβαση, καθώς συλλαμβάνει τον ρυθμό της ημέρας και αυτόν της ανθρώπινης περιπέτειας: γιατί από αυτήν γράφεται η ιστορία, η οποία είναι σώμα που αυτό με τη σειρά του «ο ναός της ύπαρξης» που απλώνει το πνεύμα και την ψυχή για την επαφή με τον φτερωτό άγγελο Έρωτα.
Με τα νέα δεδομένα, λοιπόν, ας δούμε την νέα Πόλη προσαρμοζόμενη από τη γνώση της ανθρώπινης σοφίας. Ας ακούσουμε τα πουλιά που δίνουν τον μελωδικό μουσικό τόνο (ο κορυφαίος συνθέτης Μάρκος Βαμβακάρης, που έγραψε αριστουργήματα, είπε ότι έμαθε μουσική ακούγοντας τα πουλιά). Ας δούμε τον δημόσιο χώρο με τα πολύτιμα και αναγκαία ως δικό μας κήπο που φιλοξενεί φίλους, τροβαδούρους και μαστόρους, που αντιλαμβάνονται την ουσία της παρουσίας και άλλο τόσο την αξία της απουσίας. Με σύντροφο τη Ζωή, ισότιμη με το Θάνατο, να κρατούν το «πᾶν μέτρον ἄριστον» και το χιούμορ εν πτήσει, με την τρυφερή πλευρά της ζωής.
Αυτό ακούγεται σήμερα ως παραμυθάκι (μήπως σε αυτό δεν αναζητάμε πάντα την ανακούφιση και την αλήθεια;), αλλά αν το παραμύθι ψηλώσει, μπορεί να γίνει πλάτανος που τουλάχιστον θα δροσίζει τον περιπλανώμενο διαβάτη, τον εξεγερμένο, αυτόν που αγάπησε τον άνθρωπο, που λάτρεψε τη δικαιοσύνη, την ομορφιά και θέλησε να την προσφέρει με όλη του την ύπαρξη.
Μια αρχή μπορεί να γίνει, μικρή έστω, και μέσα από το διαδίκτυο, που χρήσιμο είναι να αποφευχθεί ο φανατισμός υπέρ του διαλόγου, που όπως το νέφος, μολύνει την Πόλη, τους Πολίτες, τον Πολιτισμό.
Πόλεμος ίσον πολλοί άνθρωποι σε λίγο χώρο. Η Πόλη ψάχνει μία κανονικότητα αυτόν τον καιρό, που δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη και δικαιολογημένος φόβος. Είναι μία ευκαιρία στην καθημερινότητα να σταθούμε στην «αγάπη της ελευθερίας μέσα στην αγάπη».
Υ.Γ. Ας δημιουργηθούν καλλιτεχνικά έργα για τη νέα πόλη, τον πολίτη, τον τοπικό, οικουμενικό και διαχρονικό πολιτισμό. Για την γειτονιά μας, για τα παιδιά του κόσμου ρε γα..το!
Θ.Ρ
Ξεκινώντας από τον «χρυσού αιώνα’», η Πόλη των Αθηνών, κατά τον Αριστοτέλη, θα έπρεπε να έχει 5.000 ανθρώπους και κατά τον Πλάτωνα 5.040. Αυτό προέκυπτε από την λογική της ευτυχισμένης ζωής, δηλαδή από την ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη του ατομικού με το συλλογικό. Η ευτυχία βρισκόταν στην αρμονία, την ομορφιά, τη δικαιοσύνη, σύμφωνα με τις αντιλήψεις των κορυφαίων φιλοσόφων του κόσμου (νυν και αεί), που τυγχάνει να ήταν Έλληνες πολίτες.
Παρατηρώντας και βιώνοντας έλεγαν: Οι αποστάσεις να είναι τέτοιες, ώστε να σε βλέπω, να με βλέπεις και αυτό να δημιουργεί μία αρμονική σχέση, ευφορία και για τους δύο, καθώς μου επιτρέπει να «κρατώ τον εαυτό μου», ενώ ταυτόχρονα είμαι κοινωνικό ον, που προσφέρει στην Πόλη και παράγει ειρήνη, δημοκρατία, Πολιτισμό.
Έπρεπε η Πόλη να απλώνεται τόσο, ώστε να ακούγεται παντού η φωνή του ντελάλη (ο ανθρώπινος ήχος, μεταφραζόμενος και ως ο ήχος του τόπου). Τα στοιχεία αυτά και άλλα δόθηκαν στον σπουδαιότερο πολεοδόμο της εποχής, που ήταν ταυτόχρονα και αρχιτέκτονας, περιβαλλοντολόγος, φυσικός, φιλόσοφος και φυσικά ποιητής (η ποίηση τότε είχε άλλες διαστάσεις), ώστε να σχεδιαστεί η ιδανική Πόλη. Κατά τον Ιππόδαμο, τα σπίτια θα έπρεπε να είναι ίδιων διαστάσεων, ώστε να μην αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός, διώροφα, με άνεση, με τους ελεύθερους χώρους, ώστε το ιδιωτικό με το δημόσιο να είναι σε άμεση και λειτουργική επαφή. Οι χώροι θα έπρεπε να έχουν τέτοια κλίση, ώστε να αξιοποιείται το φως, ο αέρας και τα ευεργετήματα της θάλασσας (καθώς επρόκειτο για τον Πειραιά). Με αυτές τις βασικές προδιαγραφές, που όμως έμειναν στα σχέδια, και άλλες λεπτομέρειες, που αποφεύγω εδώ, η Πόλη μπορούσε να δημιουργεί Πολίτες και Πολιτισμό.
Ο Πολίτης τώρα ήταν το ζητούμενο, καθώς με κάποιον τρόπο όλοι θεωρούνταν καλλιτέχνες. Ήταν ο χορευτής (πιστεύω σ’ έναν Θεό χορευτή, μας λέει ο Νίτσε) με την έννοια ότι ήξερε να σταθεί απέναντι στα ουσιώδη, να ακούσει, να περπατήσει, να αποκαλύψει το ωραίο εκεί που αυτό δεν φαίνεται, με ανοιχτό ορίζοντα στη μνήμη, στο νέο, στο άγνωστο.
Ο Πολίτης ως Πλάνης (flâner) που κινείται ανάμεσα στο όνειρο και την ανθρώπινη σύμβαση, καθώς συλλαμβάνει τον ρυθμό της ημέρας και αυτόν της ανθρώπινης περιπέτειας: γιατί από αυτήν γράφεται η ιστορία, η οποία είναι σώμα που αυτό με τη σειρά του «ο ναός της ύπαρξης» που απλώνει το πνεύμα και την ψυχή για την επαφή με τον φτερωτό άγγελο Έρωτα.
Με τα νέα δεδομένα, λοιπόν, ας δούμε την νέα Πόλη προσαρμοζόμενη από τη γνώση της ανθρώπινης σοφίας. Ας ακούσουμε τα πουλιά που δίνουν τον μελωδικό μουσικό τόνο (ο κορυφαίος συνθέτης Μάρκος Βαμβακάρης, που έγραψε αριστουργήματα, είπε ότι έμαθε μουσική ακούγοντας τα πουλιά). Ας δούμε τον δημόσιο χώρο με τα πολύτιμα και αναγκαία ως δικό μας κήπο που φιλοξενεί φίλους, τροβαδούρους και μαστόρους, που αντιλαμβάνονται την ουσία της παρουσίας και άλλο τόσο την αξία της απουσίας. Με σύντροφο τη Ζωή, ισότιμη με το Θάνατο, να κρατούν το «πᾶν μέτρον ἄριστον» και το χιούμορ εν πτήσει, με την τρυφερή πλευρά της ζωής.
Αυτό ακούγεται σήμερα ως παραμυθάκι (μήπως σε αυτό δεν αναζητάμε πάντα την ανακούφιση και την αλήθεια;), αλλά αν το παραμύθι ψηλώσει, μπορεί να γίνει πλάτανος που τουλάχιστον θα δροσίζει τον περιπλανώμενο διαβάτη, τον εξεγερμένο, αυτόν που αγάπησε τον άνθρωπο, που λάτρεψε τη δικαιοσύνη, την ομορφιά και θέλησε να την προσφέρει με όλη του την ύπαρξη.
Μια αρχή μπορεί να γίνει, μικρή έστω, και μέσα από το διαδίκτυο, που χρήσιμο είναι να αποφευχθεί ο φανατισμός υπέρ του διαλόγου, που όπως το νέφος, μολύνει την Πόλη, τους Πολίτες, τον Πολιτισμό.
Πόλεμος ίσον πολλοί άνθρωποι σε λίγο χώρο. Η Πόλη ψάχνει μία κανονικότητα αυτόν τον καιρό, που δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη και δικαιολογημένος φόβος. Είναι μία ευκαιρία στην καθημερινότητα να σταθούμε στην «αγάπη της ελευθερίας μέσα στην αγάπη».
Υ.Γ. Ας δημιουργηθούν καλλιτεχνικά έργα για τη νέα πόλη, τον πολίτη, τον τοπικό, οικουμενικό και διαχρονικό πολιτισμό. Για την γειτονιά μας, για τα παιδιά του κόσμου ρε γα..το!
Θ.Ρ
