Ο «αρρωστημένος» έρωτας Ναπολέοντα - Ιωσηφίνας: Από τον μύθο στο σινεμά

Πόσο ο Ρίντλεϊ Σκοτ θα πετύχει αυτό που δεν κατάφεραν ο Κιούμπρικ και ο Τζάκσον
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης είναι πιθανότατα ο πιο διάσημος Γάλλος όλων των εποχών και σύμφωνα με ακαδημαϊκές πηγές, μετά τον Ιησού είναι η δεύτερη προσωπικότητα που έχει αποτυπωθεί περισσότερο στον κινηματογράφο.

Ήταν μία πολύπλοκη προσωπικότητα, του οποίου η αύρα, η βαρβαρότητα, αλλά και η ιδιοφυία του ήταν η τέλεια θεματική για σπουδαίες τανίες και αποτελεί μία πρόκληση, στην οποία δεν μπορεί να αντισταθεί κανένας σοβαρός σκηνοθέτης.

Μία τέτοια περίπτωση είναι και ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο οποίος 85 ετών πλέον και με μεγάλες ταινίες στο ενεργητικό του, υπέκυψε στον πειρασμό για να δημιουργήσει το πορτρέτο του κορσικανού στρατηγού. 

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Χοακίν Φίνιξ, παλιός γνώριμος του Ρίντλεϊ Σκοτ από τον «Μονομάχο», όπου είχε ενσαρκώσει τον Κόμοδο, την Βανέσα Κέρμπι ( "The Crown") ως Ιωσηφίνα και με το soundtrack ντυμένοα από τα «μέταλλα» των Black Sabbath, καθώς και ένα cover του National Anthem των Radiohead.



Η ταινία υπόσχεται να διηγηθεί την ιστορία του Ναπολέοντα μέσα από τον βασανιστικό, τοξικό έρωτα με την Ιωσηφίνα, τις ζήλιες και τις εμμονές του, όπως το σχέδιό του να κατακτήσει ολόκληρη την Ευρώπη. Από τα τρέιλερ, που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, φαίνεται πως πρόκειται για ένα ακόμη έπος του Σκοτ με το σήμα κατατεθέν του που δεν είναι άλλο από τις σκηνές μάχης.

Σκηνοθετώντας μία ταινία για τον Ναπολέοντα, ο Ρίντλεϊ Σκοτ βάζει ένα προσωπικό στοίχημα. Θέτει εαυτόν στη σειρά διαδοχής των σκηνοθετών, που αποτύπωσαν τον Γάλλο στρατηλάτη από την εποχη του Louis Lumière, ο οποίος το 1897 είχε σκηνοθετήσει ένα φιλμ μικρού μήκους με τον Ναπολέοντα να λογομαχεί με τον Πάπα Πίο VII. Ακολούθησε το 1927 ο Abel Gance με μία σπουδή 330 λεπτών πάνω στον χαρακτήρα του στρατηγού, με τον Albert Dieudonné στον ομώνυμο ρόλο.

Ταινίες με θέμα τον Ναπολέοντα σκηνοθέτησαν επίσης ο Γαλλο-ρώσος Sacha Guitry και ο Ρωσο-ουκρανός Sergei Bondarchuk.

Ωστόσο, οι αγγλόφωνοι σκηνοθέτες συχνά αποτύγχαναν, όταν ερχόταν η ώρα να σκηνοθετήσουν σχετικά με τον Βοναπάρτη.Τσάρλι Τσάπλιν, Στάνλεϊ Κιούμπρικ, Πίτερ Τζάκσον, νικήθηκαν ουσιαστικά από το τεράστιο μέγεθος της έρευνας, τις αντιφάσεις της ιστορίας και του θέματος, όπως στην περίπτωση του Κιούμπρικ, που χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη ταινία που δεν έγινε ποτέ, απλά επειδή τα ιστορικά έπη ήταν εκτός μόδας στα χολιγουντιανά στούντιο.

Joaquin-Phoenix-as-Napoleon.webp

Ακόμη μία δυσκολία στην κινηματογραφική απεικόνιση του Ναπολέοντα για το αγγλόφωνο κοινό ήτα το γεγονός, ότι για τον αγγλόφωνο κόσμο ο Βοναπάρτης ήταν μία κακή καρικατούρα. Είναι είτε ένας ξένος κακός που θέλει να εισβάλει στη Βρετανία, είτε πιο απαίσιο, ένας δολοφόνος πολεμοχαρής τύραννος, ένα πρωτότυπο για τον Αδόλφο Χίτλερ.

Για τους Γάλλους τα πράγματα είναι διαφορετικά. Είτε τους αρέσει, είτε όχι, ο Ναπολέων είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας τους και του ποιοι είναι τώρα.

Στα περισσότερα λογοτεχνικά κείμενα του 19ου αιώνα, από τον Μπαλζάκ και τον Ουγκό μέχρι τον Edgar Quinet, υπάρχει μία τεράστια συζήτηση για το αν ο Ναπολέων ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ηγέτες όλων των εποχών, που ήρθε να βάλει σε τάξη το χάος της μεταπολεμικής γαλλίας και να προχωρήσει στο "Μεγάλο Έθνος" ή αν ο άκρατος εγωισμός του έφερε μόνο καταστροφή.

Πάντως, ήδη έχουν αρχίσει τα σχόλια περί ιστορικών αστοχιών στην ταινία κ για το κατά πόσο τελικά ο Σκοτ έχει φιλοτεχνήσει "σωστά" το πορτρέτο του Βοναπάρτημε τον ίδιο να απαντά στους επικριτές του: "Get a life".

Ένας αρρωστημένος έρωτας

Αυτό που πραγματεύεται η ταινία του Σκοτ είναι η σχέση του με την επί 13 χρόνια σύζυγό του Ιωσηφίνα.

Πολλοί μελετητές και ιστορικοί έχουν διαψεύσει την επίσημη ιστορία που πάντα πουλούσε στο ναπολεόντειο καθεστώς: Αυτή που έλεγε ότι ενώ ο ήρωας θριάμβευε στο πεδίο της μάχης εναντίον των εχθρών της Δημοκρατίας, η Ιωσηφίνα, η ερωμένη του και γλυκιά σύζυγός του, τον περίμενε στο Παρίσι, λαχταρώντας τον από μακριά, κεντώντας τη μέρα και κλαίγοντας τη νύχτα, όπως η Πηνελόπη στην Οδύσσεια.

Ο Ναπολέων και η Ιωσηφίνα γνωρίστηκαν στα ελευθέρων ηθών γαλλικά σαλόνια του 1795, όταν ο ζήλος Γαλλικής Επανάστασης είχε ήδη καταλαγιάσει λίγο και μια νέα αριστοκρατία εξακολουθούσε να κάνει λίγο-πολύ τα ίδια πράγματα με την παλιά.

Napoleon-and-Josephine.webp

Εκείνη την εποχή, ο Ναπολέων δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας νεαρός στρατιώτης και νεοαποκτηθείσα φήμη επειδή είχε υπερασπιστεί την κυβέρνηση  ως επικεφαλής ενός μικρού στρατού κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων των μοναρχικών εναντίον του επαναστατικού καθεστώτος. Εκείνη ήταν έξι χρόνια μεγαλύτερή του και είχε γίνει μία από τις πιο διάσημες χήρες του Παρισιού, αφότου ο σύζυγός της υποκόμης Αλεξάντρ ντε Μποαρνέ εκτελέστηκε στην γκιλοτίνα.

Όταν ο Ναπολέων συνάντησε την Ιωσηφήνα εντυπωσιάστηκε και με τη βοήθεια του Paul Barras, ηγέτη της κυβέρνησης εκείνη την εποχή (και μετέπειτα εραστή Ιωσηφίνας), μέσα σε μόλις έξι μήνες την παντρεύτηκε σε μια πολιτική τελετή στο Δημαρχείο του Παρισιού. Στο πιστοποιητικό γάμου, είπαν και οι δύο ψέματα για την ηλικία τους. Εκείνη αφαίρεσε τέσσερα χρόνια και εκείνος πρόσθεσε ένα.

Δύο ημέρες μετά το γάμο τους, ο Ναπολέων έπρεπε να φύγει. Ως διοικητής του Στρατού της Ιταλίας, κατέληξε να εισβάλει στη χώρα αυτή. Αυτά τα χρόνια ήταν η αρχή της δόξας του γαλλικού στρατού: Η κατάληψη της Ιταλίας, η παράδοση της Αυστρίας. Αλλά ενώ το μυαλό του στρατιώτη ήταν απασχολημένο με τον σχεδιασμό τακτικών στο πεδίο της μάχης, η καρδιά του σκεφτόταν την Ιωσηφίνα. Ο Ναπολέων της έγραφε συνεχώς, μερικές φορές περισσότερες από μία φορές την ημέρα. Γράμματα γεμάτα αγάπη και πόθο που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του θρυλικού ρομάντζου του.

Στις επιστολές, ωστόσο, υπήρχαν κατηγορίες εναντίον της για τις παρατεταμένες σιωπές της. Μόλις εκείνος έφυγε, εκείνη επέστρεψε στους παλιούς της τρόπους: Έκανε συλλογή από εραστές και ζούσε την υψηλή ζωή στο Παρίσι. Κατά καιρούς, ωστόσο, της έγραφε δηλώνοντας την «άνευ όρων αγάπη» του. Σύντομα, της ζήτησε να έρθει να τον δει στην Ιταλία, όπου τα πράγματα πήγαιναν περίφημα. Εκείνη συνέχισε να το αποφεύγει.

Λέγεται ότι η Ιωσηφίνα σκαρφίστηκε εγκυμοσύνη και, αργότερα, μια έκτρωση, προκειμένου να παραμείνει στο Παρίσι. Απελπισμένος ο στρατηγός ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει τους στρατούς του εν μέσω μάχης για να επιστρέψει στην αγάπη του, ίσως υποψιαζόμενος ήδη ότι κάτι περίεργο συνέβαινε. Αυτό ταρακούνησε την κυβέρνηση και, αντιμέτωπος με τον κίνδυνο ότι η άρνηση της Ιωσηφίνας να εγκαταλείψει τη Γαλλία θα έθετε σε κίνδυνο την πορεία του πολέμου, ο Barras έπεισε την Ιωσηφίνα να φύγει στην αγκαλιά του συζύγου της. Και πάντα συνοδεία του εραστή της εκείνη την περίοδο, τον στρατιώτη Hippolyte Charles.

Μετά την εκστρατεία στην Ιταλία, ο Ναπολέων και η Ιωσηφίνα απόλαυσαν μια σύντομη ερωτική περίοδο στο Παρίσι, και στη συνέχεια ο στρατηγός και τα στρατεύματά του ξεκίνησαν για την κατάκτηση της Αιγύπτου, προκειμένου να προστατεύσουν τα γαλλικά εμπορικά συμφέροντα και να αποκόψουν τη διαδρομή προς την Ινδία, που χρησιμοποιούσε η Μεγάλη Βρετανία, ο μεγαλύτερος εχθρός της Γαλλίας. Και το έργο ξανάρχισε. Η Ιωσηφίνα συνέχισε τους έρωτές της, εξακολουθώντας να είναι πολύ επικεντρωμένη στον Hippolyte. Ο Ναπολέων συνέχισε να κατακτά εδάφη για τη χώρα του και, με αυτή την ευκαιρία επίσης, να κλέβει πολλά από τα αρχαιολογικά κοσμήματα της αρχαιότητας που μπορούμε να θαυμάσουμε ακόμη και σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.

Στην Αίγυπτο ένας από τους έμπιστους άνδρες του στρατηγού του αποκάλυψε τις απιστίες της Ιωσηφίνας, οι οποίες ήταν ήδη γνωστές σε όλο το Παρίσι. Η είδηση τρέλανε τον Ναπολέοντα και επέστρεψε αμέσως στη Γαλλία. Παρά το γεγονός, ότι ήταν ψυχικά καταβαραθρωμένος δεν ζήτησε διαζύγιο. Αντιθέτως, απομακρύνθηκε σταδιακά από αυτήν, γεγονό που σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, φαινόταν να ήταν εκείνη που τον ζήλευε και να ήταν ερωτευμένη μαζί του, ενώ εκείνος άρχισε να αποτραβιέται περισσότερο και να διασκεδάζει με δικές του ερωμένες.

Το διαζύγιο και η προπαγάνδα

Αντιμέτωπη με αυτή την κατάσταση, απάντησε με συναισθηματικούς εκβιασμούς και δαπανώντας υπέρογκα χρηματικά ποσά για πολυτέλειες, κοσμήματα, ρούχα και ανακαινίσεις των ανακτόρων της, όπως αναφέρει λεπτομερώς η Madame de Rémusat, κυρία επί των τιμών της μελλοντικής αυτοκράτειρας, στα απομνημονεύματά της Las guerras privadas del clan Bonaparte: Memorias de una dama de palacio en la corte de Josefina y Napoleón Bonaparte.

Από την άλλη πλευρά, το ζήτημα της διαδοχής γινόταν όλο και πιο σημαντικό. Ειδικά όταν ο Ναπολέων στέφθηκε αυτοκράτορας δια βίου το 1805 στον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων παρουσία του Πάπα. Κάθε αυτοκράτορας χρειάζεται έναν διάδοχο, κάτι που ο ίδιος δεν είχε.

Ο Ναπολέων έστεψε αυτοκράτειρα τη σύζυγό του, η οποία εκμεταλλεύτηκε επίσης την επίσκεψη του ανώτατου ποντίφικα για να παντρευτεί στην εκκλησία. Μια περίεργη στιγμή για να το κάνει αυτό, αφού εκείνη την εποχή ο γάμος είχε διαλυθεί εντελώς. Υπήρχαν φωνές, διαφωνίες, ακόμη και σωματική βία. Ωστόσο, για χρόνια, κανείς δεν σκεφτόταν να πάρει διαζύγιο. Η Ιωσηφίνα φαινόταν επίσης να έχει ιδιαίτερο ταλέντο ως αυτοκράτειρα και ο λαός τη λάτρευε.

napoleon.jpg

Η κατάσταση διατηρήθηκε για  άλλα τέσσερα χρόνια με τον «πόλεμο» του ζευγαριού να φτάνει στο απροχώρητο, όταν ο Ναπολέων άφησε έγκυο μια από τις κυρίες εν αναμονή της Ιωσηφίνας. Μέχρι τότε πίστευε ότι ίσως ήταν στείρος και, επομένως, ήταν αδύνατο να αποκτήσει παιδιά με τη σύζυγό του. Όμως η πιθανότητα να αποκτήσει διάδοχο από άλλη γυναίκα επιτάχυνε τον χωρισμό τους.

Το ζευγάρι χώρισε τελικά το 1809, εν μέσω μιας από τις πιο άσχημες φάσεις των Ναπολεόντειων Πολέμων και, κυρίως, του Ισπανικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Ο Ναπολέων δεν έχασε την ευκαιρία να κάνει λίγη προπαγάνδα και, παρεμπιπτόντως, να τροφοδοτήσει τον μύθο της μεγάλης ερωτικής του ιστορίας με την Ιωσηφίνα.

Η ταινία κάνει πρεμιέρα στις 22 Νοεμβρίου.



Πηγές: Guardian, El Pais

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!