«Πράσινο φως» από το ΚΑΣ στην έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα στο σήμερα» που θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Ακρόπολης.
Μοναδικά έργα, όπως η «Συκοφαντία του Απελλή» του Σάντρο Μποτιτσέλι και του εργαστηρίου του, που ανήκει στη συλλογή του μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία, «Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του» του Π.Π. Ρούμπενς από το Μουσείο του Prado, το άγαλμα Χίμαιρας του 400 π.Χ. από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας και η Υδρία του «ζωγράφου του Μειδία» (περίπου 410 π.Χ.) που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, θα «ταξιδέψουν» στη χώρα μας προκειμένου να παρουσιαστούν στην περιοδική έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα στο σήμερα», που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Ακρόπολης από 1η Δεκεμβρίου 2023 έως 14 Απριλίου 2024.
Περίπου 160 έργα γλυπτικής, κεραμικής, ζωγραφικής και μεταλλοτεχνίας από μουσεία και συλλογές του εξωτερικού, φυσικά και της Ελλάδας, όπως η «Αλληγορία Θείας Μετάληψης» από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, το αγαλμάτιο Πλούτου (1ος αι. μ.Χ.) από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τμήματα ψηφιδωτών με προσωποποιήσεις της Θάλασσας και του Ωκεανού (270 -300 μ.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και ο πίνακας «4 εποχές» του Γιάννη Τσαρούχη από ιδιωτική συλλογή, θα πλαισιώνουν την έκθεση, που πήρε όχι μόνο ομόφωνα το «πράσινο φως», αλλά και τα εύσημα από τα μέλη του ΚΑΣ.
Peter Paul Rubens: Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του
Σταμπολίδης: Είναι μία πολύ δύσκολη έκθεση
«Είναι μια πολύ δύσκολη έκθεση, ακόμα και το ίδιο το θέμα, γιατί έχει να κάνει όχι μόνο με έναν διάλογο (όπως για παράδειγμα η έκθεση "Αρχαιότητα και Πικάσο" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης που αφορούσε διάλογο αρχαιοτήτων με έργα σύγχρονης τέχνης), αλλά με μια τετραλογία: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση, Σύγχρονη Τέχνη», δήλωσε το μέλος του ΚΑΣ, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης, γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, που είχε την ιδέα και επιμελείται την περιοδική έκθεση.
Όπως εξάλλου ανέφερε στη συνεδρίαση, «η Αθήνα δεν είναι πια μόνο stop over για τα νησιά, αλλά αποτελεί προορισμό και για τον χειμώνα. Μπορεί, λοιπόν, θαυμάσια να έρθει κόσμος ένα τριήμερο ή τετραήμερο για να δουν μια έκθεση, όπως κάνουν τα μεγάλα μουσεία, π.χ. το Λούβρο, το Βρετανικό Μουσείο και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης».
Σάντρο Μποτιτσέλι: Η συκοφαντία του Απελλή
«ΝοΗΜΑΤΑ» στο μουσείο Ακρόπολης
Όσο για τον λόγο που η λέξη «ΝοΗΜΑΤΑ» έχει μικρό το όμικρον, ο Ν. Σταμπολίδης εξήγησε: «Για να μπορεί το νόημα να είναι και νήμα», καθώς η θεματική της έκθεσης, που είναι οι προσωποποιήσεις και οι αλληγορίες, αποτελεί και το νήμα που ενώνει τις διαφορετικές εποχές, από την αρχαιότητα έως το σήμερα. «Ο ελληνικός πολιτισμός είναι ανθρωποκεντρικός, δηλαδή οι άνθρωποι φαντάστηκαν τους θεούς τους κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση των ιδίων. Επομένως, προσωποποιούν έννοιες που, πολλές φορές, ανάμεσα στις προσωποποιημένες αυτές έννοιες και τους συμβολισμούς τους, έχουμε το πλάσιμο μιας ιστορίας που είναι ουσιαστικά μια αλληγορία», συμπλήρωσε μιλώντας για τη διαχρονία της θεματικής.
Η έκθεση διαρθρώνεται στις ενότητες Χρόνος, Φύση (γεωγραφικοί όροι, ουράνια σώματα), Θεός (θεοποιημένες έννοιες φυσικών και ανθρώπινων στοιχείων), Άνθρωπος (ψυχικές, πνευματικές και σωματικές καταστάσεις, συναισθήματα, πνευματικά έργα), Θεσμός (Πόλεις, Δήμος, Δημοκρατία, Βία, Κράτος, Δικαιοσύνη, τελετές), Αλληγορίες. Όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, την έκθεση θα «ανοίγει» το έργο του Ρούμπενς και θα «κλείνει» το άγαλμα της Χίμαιρας, ενώ το μόνο έργο για το οποίο δεν έχει ακόμα δοθεί απάντηση στο αίτημα δανεισμού του είναι η «Κραυγή» του Έντβαρτ Μουνκ, που στην έκθεση θα μπορούσε να αφορά την «προσωποποίηση της απελπισίας».
Γιάννης Τσαρούχης: Τέσσερις Εποχές
Οκτώ έργα από το Βρετανικό Μουσείο στο Μουσείο Ακρόπολης
Τέλος, όσον αφορά τα οκτώ έργα από το Βρετανικό Μουσείο που θα συμμετέχουν στην έκθεση, τόσο τα μέλη όσο και ο γγ του ΚΑΣ επισήμαναν ότι πρόκειται για μια επιστημονική συνεργασία που ευνοεί τις σχέσεις μεταξύ μουσείων και σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με το αίτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα το οποίο, όπως είναι γνωστό, έχει αναγνωριστεί με απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO ως διακρατικό/διακυβερνητικό.
Μοναδικά έργα, όπως η «Συκοφαντία του Απελλή» του Σάντρο Μποτιτσέλι και του εργαστηρίου του, που ανήκει στη συλλογή του μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία, «Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του» του Π.Π. Ρούμπενς από το Μουσείο του Prado, το άγαλμα Χίμαιρας του 400 π.Χ. από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας και η Υδρία του «ζωγράφου του Μειδία» (περίπου 410 π.Χ.) που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, θα «ταξιδέψουν» στη χώρα μας προκειμένου να παρουσιαστούν στην περιοδική έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και αλληγορίες από την αρχαιότητα στο σήμερα», που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Ακρόπολης από 1η Δεκεμβρίου 2023 έως 14 Απριλίου 2024.
Περίπου 160 έργα γλυπτικής, κεραμικής, ζωγραφικής και μεταλλοτεχνίας από μουσεία και συλλογές του εξωτερικού, φυσικά και της Ελλάδας, όπως η «Αλληγορία Θείας Μετάληψης» από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, το αγαλμάτιο Πλούτου (1ος αι. μ.Χ.) από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τμήματα ψηφιδωτών με προσωποποιήσεις της Θάλασσας και του Ωκεανού (270 -300 μ.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και ο πίνακας «4 εποχές» του Γιάννη Τσαρούχη από ιδιωτική συλλογή, θα πλαισιώνουν την έκθεση, που πήρε όχι μόνο ομόφωνα το «πράσινο φως», αλλά και τα εύσημα από τα μέλη του ΚΑΣ.
Peter Paul Rubens: Ο Κρόνος καταβροχθίζει τα παιδιά του
Σταμπολίδης: Είναι μία πολύ δύσκολη έκθεση
«Είναι μια πολύ δύσκολη έκθεση, ακόμα και το ίδιο το θέμα, γιατί έχει να κάνει όχι μόνο με έναν διάλογο (όπως για παράδειγμα η έκθεση "Αρχαιότητα και Πικάσο" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης που αφορούσε διάλογο αρχαιοτήτων με έργα σύγχρονης τέχνης), αλλά με μια τετραλογία: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση, Σύγχρονη Τέχνη», δήλωσε το μέλος του ΚΑΣ, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης, γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, που είχε την ιδέα και επιμελείται την περιοδική έκθεση.
Όπως εξάλλου ανέφερε στη συνεδρίαση, «η Αθήνα δεν είναι πια μόνο stop over για τα νησιά, αλλά αποτελεί προορισμό και για τον χειμώνα. Μπορεί, λοιπόν, θαυμάσια να έρθει κόσμος ένα τριήμερο ή τετραήμερο για να δουν μια έκθεση, όπως κάνουν τα μεγάλα μουσεία, π.χ. το Λούβρο, το Βρετανικό Μουσείο και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης».
Σάντρο Μποτιτσέλι: Η συκοφαντία του Απελλή
«ΝοΗΜΑΤΑ» στο μουσείο Ακρόπολης
Όσο για τον λόγο που η λέξη «ΝοΗΜΑΤΑ» έχει μικρό το όμικρον, ο Ν. Σταμπολίδης εξήγησε: «Για να μπορεί το νόημα να είναι και νήμα», καθώς η θεματική της έκθεσης, που είναι οι προσωποποιήσεις και οι αλληγορίες, αποτελεί και το νήμα που ενώνει τις διαφορετικές εποχές, από την αρχαιότητα έως το σήμερα. «Ο ελληνικός πολιτισμός είναι ανθρωποκεντρικός, δηλαδή οι άνθρωποι φαντάστηκαν τους θεούς τους κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση των ιδίων. Επομένως, προσωποποιούν έννοιες που, πολλές φορές, ανάμεσα στις προσωποποιημένες αυτές έννοιες και τους συμβολισμούς τους, έχουμε το πλάσιμο μιας ιστορίας που είναι ουσιαστικά μια αλληγορία», συμπλήρωσε μιλώντας για τη διαχρονία της θεματικής.
Η έκθεση διαρθρώνεται στις ενότητες Χρόνος, Φύση (γεωγραφικοί όροι, ουράνια σώματα), Θεός (θεοποιημένες έννοιες φυσικών και ανθρώπινων στοιχείων), Άνθρωπος (ψυχικές, πνευματικές και σωματικές καταστάσεις, συναισθήματα, πνευματικά έργα), Θεσμός (Πόλεις, Δήμος, Δημοκρατία, Βία, Κράτος, Δικαιοσύνη, τελετές), Αλληγορίες. Όπως σημειώθηκε στη συνεδρίαση, την έκθεση θα «ανοίγει» το έργο του Ρούμπενς και θα «κλείνει» το άγαλμα της Χίμαιρας, ενώ το μόνο έργο για το οποίο δεν έχει ακόμα δοθεί απάντηση στο αίτημα δανεισμού του είναι η «Κραυγή» του Έντβαρτ Μουνκ, που στην έκθεση θα μπορούσε να αφορά την «προσωποποίηση της απελπισίας».
Γιάννης Τσαρούχης: Τέσσερις Εποχές
Οκτώ έργα από το Βρετανικό Μουσείο στο Μουσείο Ακρόπολης
Τέλος, όσον αφορά τα οκτώ έργα από το Βρετανικό Μουσείο που θα συμμετέχουν στην έκθεση, τόσο τα μέλη όσο και ο γγ του ΚΑΣ επισήμαναν ότι πρόκειται για μια επιστημονική συνεργασία που ευνοεί τις σχέσεις μεταξύ μουσείων και σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με το αίτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα το οποίο, όπως είναι γνωστό, έχει αναγνωριστεί με απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO ως διακρατικό/διακυβερνητικό.
