Πρωινό Κυριακής και οι έμποροι της αγοράς στο Μπεζεστένι απέχουν από την καθημερινή τους ρουτίνα. Ωστόσο, έξω από τα κλειστά καταστήματα της ιστορικής αγοράς της Θεσσαλονίκης, έχουν στηθεί πάγκοι που «πουλάνε» τα αντίστοιχα προϊόντα που αναγράφονται στις ταμπέλες των μαγαζιών.
Κορδέλες, κουμπιά, υφάσματα, κλωστές «αγοράζονται» από …ανήλικους «πελάτες» και με τον τρόπο αυτό αντιλαμβάνονται πώς λειτουργούσαν τα 136 μαγαζιά στο συγκεκριμένο εμπορικό κέντρο, ποιοι ψώνιζαν από εκεί και συνειδητοποιούν ότι στο παρελθόν δεν αγοράζαμε έτοιμα ενδύματα, αλλά τα ράβαμε.
Λίγη ώρα αργότερα αποκτά ζωή και η αγορά Βλάλη, όπου οι μητέρες – συνοδοί των παιδιών, παίρνουν θέση έξω από τα επίσης κλειστά καταστήματα, διαλαλώντας την πραμάτεια τους, που είναι και σ’ αυτήν την περίπτωση αντίστοιχη με το μαγαζί μπροστά από το οποίο εγκαταστάθηκαν. Εκκλησιαστικά είδη, όσπρια, μπαχαρικά, φύλλο για κανταΐφι… Αγοραστές είναι και πάλι τα ίδια παιδιά. Μέσα από αυτό το παιχνίδι ρόλων, παιδιά ηλικίας από 6 έως 10 ετών, γνωρίζουν καλύτερα τη Θεσσαλονίκη, την ιστορία, την κουλτούρα και την αρχιτεκτονική της. Πρόκειται για μία από τις δράσεις που υλοποιεί από την πρώτη χρονιά λειτουργίας του, το δημιουργικό βιβλιοπωλείο «Νους και Γνώση».
«Με τον τρόπο αυτό δίνουμε ζωή σε σημεία της πόλης που κάποτε ήταν πολύ σπουδαία και σημαντικά για τη λειτουργία της κοινωνίας. Έτσι, η συγκεκριμένη ενότητα είχε ως θέμα τις αγορές του προηγούμενου αιώνα στη Θεσσαλονίκη, τους εμπορικούς δρόμους, το Μπεζεστένι και το Καπάνι, όπου κάναμε βιωματικά εργαστήρια με τα παιδιά, στήνοντας μαγαζάκια μια Κυριακή που ήταν κλειστές οι αγορές», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Αναστασία Σαμολαδά, ιδιοκτήτρια του δημιουργικού βιβλιοπωλείου.
Το Νους και Γνώση δημιουργήθηκε πριν από 12 χρόνια, όταν η κ. Σαμολαδά έμεινε άνεργη και αποφάσισε να υλοποιήσει το όνειρό της, να ανοίξει ένα παιδικό βιβλιοπωλείο. «Δεν ήταν ακριβώς βιβλιοπωλείο, ήταν …σπιτομάγαζο! Στο χώρο του μεγάλωσα τα παιδιά μου, εκεί τους έπαιρνε ο ύπνος, είχε πάντα καναπέδες, πολυθρόνες, ένα μικρό σαλονάκι και αποτελούσε ένα σημείο που ερχόταν ο κόσμος και τα λέγαμε», περιγράφει. Λόγω ότι επιθυμούσε πάντα να είναι ένα διαφορετικό και δημιουργικό βιβλιοπωλείο, από την πρώτη στιγμή λειτούργησαν στους χώρους του τμήματα παιδικής λέσχης ανάγνωσης, δημιουργικής γραφής, μουσικά, αρχιτεκτονικής.
Η πανδημία έβαλε «φρένο» σε αυτά τα εργαστήρια, αλλά ταυτόχρονα, επειδή τόνισε την ανάγκη για εξωστρέφεια, γέννησε την ιδέα να γίνονται εξωτερικές δράσεις με τους εισηγητές των εργαστηρίων, όπως επισκέψεις σε μουσεία, σε εκθέσεις, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς. «Ήθελα πολύ να κάνω κάτι με τα παιδιά σε εξωτερικούς χώρους, γιατί κλειστήκαμε και πιεστήκαμε πολύ όλοι μας αυτή τη διετία της πανδημίας. Αποφάσισα να υλοποιήσουμε δράσεις για να ανακαλύψουμε από κοινού την πόλη, τις γωνιές και τους κρυμμένους θησαυρούς της. Με ενδιέφερε να δούμε την ιστορία της Θεσσαλονίκης και να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με ιστορικά γεγονότα που στο σχολείο ίσως δουλεύονται λίγο πιο κλειστά και μέσα από αυτά να μάθουν για την πυρκαγιά του 1917, τους Εβραίους και το εμπορικό κομμάτι της πόλης», εξηγεί.
Μία από τις αγαπημένες δράσεις, όπως επισημαίνει, ήταν η επίσκεψη στη Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης. «Εκεί είδαν τη “Συνοικία των Εξοχών”, το ανατολικό τμήμα των τειχών όπου ήταν τα εξοχικά των Εβραίων με ιδιωτικές παραλίες και οργανωμένα μπάνια με μπανιέρες.
Αμέσως μετά επισκέφθηκαν τα λουτρά στην περιοχή στα Λουλουδάδικα, όπου είδαν την αντίθεση σε σχέση με τους ανθρώπους χαμηλότερων στρωμάτων, που δεν είχαν ιδιωτικό μπάνιο και πήγαιναν όλοι μαζί σε λουτρά για την καθαριότητά τους. Ταυτόχρονα, εξέτασαν την αρχιτεκτονική της εποχής που διασώζεται, σε συνδυασμό με το γύρω περιβάλλον», λέει η κ. Σαμολαδά.
Ακόμη κι αν οργανώνονται πολλές εξωτερικές δράσεις, σε πρώτο ρόλο παραμένει το βιβλίο, τονίζει η ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου. Όπως υπογραμμίζει, το βιβλίο αποτελεί σε κάθε περίπτωση τη βάση και την αρχική πληροφορία και από εκεί προέρχεται η θεματολογία που εξετάζουν με αυτόν τον διαφορετικό τρόπο. «Είναι χαρακτηριστικό ότι σε τέτοιου είδους δημιουργικά και ελεύθερα εργαστήρια, το παιδί δε φοβάται να εκφραστεί καλλιτεχνικά ή να πει τη σκέψη του και μέσα σ’ αυτά τα χρόνια έχω ακούσει ξεκάθαρα να “σκάει” κάτι στον εγκέφαλο των παιδιών και να ανοίγει παράθυρο προς τα κάπου», δηλώνει.
Κορδέλες, κουμπιά, υφάσματα, κλωστές «αγοράζονται» από …ανήλικους «πελάτες» και με τον τρόπο αυτό αντιλαμβάνονται πώς λειτουργούσαν τα 136 μαγαζιά στο συγκεκριμένο εμπορικό κέντρο, ποιοι ψώνιζαν από εκεί και συνειδητοποιούν ότι στο παρελθόν δεν αγοράζαμε έτοιμα ενδύματα, αλλά τα ράβαμε.
Λίγη ώρα αργότερα αποκτά ζωή και η αγορά Βλάλη, όπου οι μητέρες – συνοδοί των παιδιών, παίρνουν θέση έξω από τα επίσης κλειστά καταστήματα, διαλαλώντας την πραμάτεια τους, που είναι και σ’ αυτήν την περίπτωση αντίστοιχη με το μαγαζί μπροστά από το οποίο εγκαταστάθηκαν. Εκκλησιαστικά είδη, όσπρια, μπαχαρικά, φύλλο για κανταΐφι… Αγοραστές είναι και πάλι τα ίδια παιδιά. Μέσα από αυτό το παιχνίδι ρόλων, παιδιά ηλικίας από 6 έως 10 ετών, γνωρίζουν καλύτερα τη Θεσσαλονίκη, την ιστορία, την κουλτούρα και την αρχιτεκτονική της. Πρόκειται για μία από τις δράσεις που υλοποιεί από την πρώτη χρονιά λειτουργίας του, το δημιουργικό βιβλιοπωλείο «Νους και Γνώση».
«Με τον τρόπο αυτό δίνουμε ζωή σε σημεία της πόλης που κάποτε ήταν πολύ σπουδαία και σημαντικά για τη λειτουργία της κοινωνίας. Έτσι, η συγκεκριμένη ενότητα είχε ως θέμα τις αγορές του προηγούμενου αιώνα στη Θεσσαλονίκη, τους εμπορικούς δρόμους, το Μπεζεστένι και το Καπάνι, όπου κάναμε βιωματικά εργαστήρια με τα παιδιά, στήνοντας μαγαζάκια μια Κυριακή που ήταν κλειστές οι αγορές», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Αναστασία Σαμολαδά, ιδιοκτήτρια του δημιουργικού βιβλιοπωλείου.
Το Νους και Γνώση δημιουργήθηκε πριν από 12 χρόνια, όταν η κ. Σαμολαδά έμεινε άνεργη και αποφάσισε να υλοποιήσει το όνειρό της, να ανοίξει ένα παιδικό βιβλιοπωλείο. «Δεν ήταν ακριβώς βιβλιοπωλείο, ήταν …σπιτομάγαζο! Στο χώρο του μεγάλωσα τα παιδιά μου, εκεί τους έπαιρνε ο ύπνος, είχε πάντα καναπέδες, πολυθρόνες, ένα μικρό σαλονάκι και αποτελούσε ένα σημείο που ερχόταν ο κόσμος και τα λέγαμε», περιγράφει. Λόγω ότι επιθυμούσε πάντα να είναι ένα διαφορετικό και δημιουργικό βιβλιοπωλείο, από την πρώτη στιγμή λειτούργησαν στους χώρους του τμήματα παιδικής λέσχης ανάγνωσης, δημιουργικής γραφής, μουσικά, αρχιτεκτονικής.
Η πανδημία έβαλε «φρένο» σε αυτά τα εργαστήρια, αλλά ταυτόχρονα, επειδή τόνισε την ανάγκη για εξωστρέφεια, γέννησε την ιδέα να γίνονται εξωτερικές δράσεις με τους εισηγητές των εργαστηρίων, όπως επισκέψεις σε μουσεία, σε εκθέσεις, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς. «Ήθελα πολύ να κάνω κάτι με τα παιδιά σε εξωτερικούς χώρους, γιατί κλειστήκαμε και πιεστήκαμε πολύ όλοι μας αυτή τη διετία της πανδημίας. Αποφάσισα να υλοποιήσουμε δράσεις για να ανακαλύψουμε από κοινού την πόλη, τις γωνιές και τους κρυμμένους θησαυρούς της. Με ενδιέφερε να δούμε την ιστορία της Θεσσαλονίκης και να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με ιστορικά γεγονότα που στο σχολείο ίσως δουλεύονται λίγο πιο κλειστά και μέσα από αυτά να μάθουν για την πυρκαγιά του 1917, τους Εβραίους και το εμπορικό κομμάτι της πόλης», εξηγεί.
Μία από τις αγαπημένες δράσεις, όπως επισημαίνει, ήταν η επίσκεψη στη Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης. «Εκεί είδαν τη “Συνοικία των Εξοχών”, το ανατολικό τμήμα των τειχών όπου ήταν τα εξοχικά των Εβραίων με ιδιωτικές παραλίες και οργανωμένα μπάνια με μπανιέρες.
Αμέσως μετά επισκέφθηκαν τα λουτρά στην περιοχή στα Λουλουδάδικα, όπου είδαν την αντίθεση σε σχέση με τους ανθρώπους χαμηλότερων στρωμάτων, που δεν είχαν ιδιωτικό μπάνιο και πήγαιναν όλοι μαζί σε λουτρά για την καθαριότητά τους. Ταυτόχρονα, εξέτασαν την αρχιτεκτονική της εποχής που διασώζεται, σε συνδυασμό με το γύρω περιβάλλον», λέει η κ. Σαμολαδά.
Ακόμη κι αν οργανώνονται πολλές εξωτερικές δράσεις, σε πρώτο ρόλο παραμένει το βιβλίο, τονίζει η ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου. Όπως υπογραμμίζει, το βιβλίο αποτελεί σε κάθε περίπτωση τη βάση και την αρχική πληροφορία και από εκεί προέρχεται η θεματολογία που εξετάζουν με αυτόν τον διαφορετικό τρόπο. «Είναι χαρακτηριστικό ότι σε τέτοιου είδους δημιουργικά και ελεύθερα εργαστήρια, το παιδί δε φοβάται να εκφραστεί καλλιτεχνικά ή να πει τη σκέψη του και μέσα σ’ αυτά τα χρόνια έχω ακούσει ξεκάθαρα να “σκάει” κάτι στον εγκέφαλο των παιδιών και να ανοίγει παράθυρο προς τα κάπου», δηλώνει.
