Motown: Η δισκογραφική που πραγματοποίησε τα όνειρα των αστεριών της

Όλα ξεκίνησαν στις 12 Ιανουαρίου 1959 όταν ο Berry Gordy με 800 δολάρια, δανεικά από την οικογένειά του, ίδρυσε μια μικρή δισκογραφική εταιρία στο Ντιτρόιτ, του Μίτσιγκαν στην Αμερική, την Motown Records, με σκοπό την προώθηση μαύρων καλλιτεχνών και την ανάδειξη της soul μουσικής μέσα από ένα ήχο που θα άγγιζε την αμερικανική νεολαία. Η εταιρεία αυτή ενσωματώθηκε με την Motown Record Corporation στις 14 Απριλίου 1960.

Ο Berry Gordy (Μπέρι Γκόρντι)

Ο 30χρονος μαύρος πρώην μποξέρ έως τότε δούλευε στο εργοστάσιο της Ford στο Ντιτρόιτ όπου εργάζονταν μερικές ώρες την ημέρα, αλλά τις υπόλοιπες τις περνούσε γράφοντας μουσική ως νέος τραγουδοποιός και παραγωγός δίσκων. Στο μυαλό του τριγυρνούσε συνεχώς ένας νέος ήχος που θα αναμίγνυε την soul, με τα gospel και το blues που του είχε γίνει έμμονη ιδέα μέσα από την αληθινή αγάπη του για την μουσική.

Η ονομασία που έδωσε στην δισκογραφική του εταιρία προέρχονταν από τις λέξεις Motor και Town που ήταν η εναλλακτική ονομασία του Ντιτρόιτ, την πόλη όπου έδρευαν οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες της Αμερικής.

H Martha Reeves χαζεύει τους δίσκους της Motown σ’ ένα δισκάδικο στο Ντιτρόιτ

Ανάμεσα στους συνεργάτες του ήταν η αδερφή του Gwen, ο Tyran Carlo, η Janis Bradford και ο Smokey Robinson και ανάμεσα στους καλλιτέχνες που ερμήνευσαν τραγούδια του Berry Gordy, στο πρώιμο στάδιο της Motown, στη δισκογραφική Jobete, ήταν η Jackie Wilson, o Marv Johnson και η Etta James. Μεταξύ των δραστηριοτήτων του υπήρξε παραγωγός των Miracles, δίνοντας τις πρωτότυπες μάστερ – ταινίες τους, πρώτα στην END και μετά στην CHESS γνωρίζοντας κάποιες επιτυχίες, όπως το “Bad Girl” που μπήκε στο Top-100 στα τέλη του 1959. Την ίδια εποχή η αδερφή του έφτιαξε τη δική της δισκογραφική, ANNA, δίνοντάς της το όνομα μιας άλλης αδερφής τους, η οποία έκανε επιτυχίες με τους Paul Gayten και Barrett Strong με το κλασικό σήμερα “Money” που μπήκε στο Top-30.

Smokey Robinson, 1963

Αυτή η επιτυχία παρακίνησε τον Berry Gordy και με την ενθάρρυνση και προτροπή του Smokey Robinson που ήταν δέκα χρόνια νεώτερός του, αποφάσισε να ξεκινήσει την Motown Records, ουσιαστικά τον Ιούνιο του 1960. H αρχή έγινε με το 45άρι των Satintones : “My Beloved/Sugar Daddy” κι ένα μήνα αργότερα ιδρύθηκε η ετικέτα Tamla-Motown που αρχικά ήταν να ονομαστεί Tammy από την επιτυχία της Debby Reynolds του 1957, που για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων, ο Gordy κατέληξε στο Tamla.

Τον πρώτο καιρό της Tamla-Motown γνωρίζουν επιτυχίες δίσκοι, όπως τα “Shop Around” των Miracles, που στις αρχές του ’61 έφθασε στο Νο2 πουλώντας ένα εκατομμύριο αντίτυπα, η τέταρτη κυκλοφορία της εταιρίας “Bye, Bye Baby” Mary Wells που μπήκε στο Top-50 στα τέλη του ίδιου έτους, οι Marvelettes με το “Please Mr. Postman” που χάρισαν το πρώτο Νο1 στην Tamla-Motown, τραγούδι που διασκεύασαν οι Beatles στο δεύτερο τους δίσκο “With The Beatles” το 1963 μαζί με άλλες δύο επιτυχίες της Motown, τα “Money” και “You Really Gotta Hold On Me”, ενώ το “Jamie” του Eddie Holland επανέφερε στο Top-50 τη δισκογραφική του Gordy.

Brenda Holloway

Αυτή ήταν η αρχή της ιστορίας της Motown, της δισκογραφικής που έβγαζε ένα ήχο ζεστό και οικείο που έβρισκε όλο και μεγαλύτερη ανταπόκριση στο νεανικό κοινό, ο φίνος ήχος που ονειρευόταν ο Berry Gordy και ξημεροβραδιαζόταν στην εταιρία για να κάνει το όραμά του πραγματικότητα. Ο ιδρυτής της εταιρίας μάλιστα τοποθέτησε μια μεγάλη πινακίδα στα μπροστινά παράθυρα της που έγραφε το σύνθημα “Hitsville U.S.A.”, όταν μετακόμισε σε ένα μεγαλύτερο κτίριο, στην οδό 2648 W. Grand Blvd, δείχνοντας την αλαζονεία του. Στο σπίτι αυτό όπου βγήκαν αληθινά τα όνειρα των αστεριών της Motown και τα δικά του.

Το σπίτι της Motown Records στο Ντιτρόιτ

Το 1959 ο Μπέρυ Γκόρντυ συγκέντρωσε τους καλύτερους μουσικούς της Jazz και του Blues που δημιούργησαν το δικό τους μύθο στη θρυλική γειτονιά του Ντιτρόιτ, τη Motown. Σ’ ένα μικρό σπίτι, στο μικρό του υπόγειο ήταν το θρυλικό Στούντιο Α, “Ο λάκος με τα φίδια”, όπως τον είχαν βαφτίσει οι ίδιοι. Οι Funk Brothers ήταν οι μουσικοί πίσω από τους ερμηνευτές, αλλά και τα φωνητικά σύνολα, σπουδαίοι μαύροι και λευκοί μουσικοί, οι αφανείς ήρωες της Motown, που έπαιζαν απίστευτα πράγματα και δημιούργησαν αυτό το φανταστικό και αναγνωρίσιμο ήχο που έφτανε στα αυτιά μας, αλλά στερήθηκαν τη δόξα.

Ήταν η πιο μεγάλη μηχανή επιτυχιών στην ιστορία της μουσικής. Συνήθως τα ονόματά των Funk Brothers δεν αναφέρονταν καν στους δίσκους, αλλά χωρίς αυτούς ο ήχος της Motown δεν θα ήταν ο ίδιος. Ανάμεσά τους ένας από τους σπουδαιότερους μπασίστες όλων των εποχών, ο βασανισμένος James Jamerson, που πέθανε το 1983. Η πρώτη τους περιοδεία στην Αμερική έγινε το 1962 με συναυλίες σε 31 πόλεις. Η ιστορία των Funk Brothers έχει καταγραφεί και υπάρχει στο dvd “Standing In The Shadows Of Motown” (έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα με τον τίτλο : “Τα Μελωδικά Τραγούδια της Motown”), το 2006,μια ταινία του Paul Justman.

Ο μοναδικός αλλά και αδικοχαμένος Marvin Gaye

Μια μουσική χαρούμενη, λυπημένη, ρομαντική, χορευτική, ψυχωμένη που άλλαξε τον ήχο της Αμερικής, The Sound of Young America όπως το ονόμασε ο Berry Gordy και τον υποστήριζαν ονόματα όπως οι : Stevie Wonder, The Temptations, Diana Ross and The Supremes, Jackson 5, Marvin Gaye, The Four Tops, Smokey Robinson and The Miracles, Diana Ross, Gladys Knight and The Pips, Jr. Walker & The All Stars, Martha & The Vandellas, The Marvellettes, Mary Wells, Commodores, Boyz II Men, DeBarge ήταν τα μεγαλύτερα αστέρια που καθιέρωσαν και συνέχισαν τον ήχο που έγινε γνωστός ως Motown Sound. Ένας ήχος σαν να τον συναρμολόγησε ο Gordy, όπως τα αυτοκίνητα στην αυτοκινητοβιομηχανία που δούλευε.

Η συνθετική ομάδα της Motown : Eddie Holland και Lamont Dozier στα μέσα των 60s

Μαζί του δούλευε και η περίφημη συνθετική ομάδα των Eddie Holland, Lamont Dozier, Brian Holland (Holland-Dozier, Holland ή H-D-H) που έγραφαν την μία μετά την άλλη επιτυχία. Το 1968 η εταιρεία είχε πέντε επιτυχίες στο Top-10 στο Hot-100 του Billboard και πέτυχε ένα άλλο πρωτοφανές επίτευγμα, καταλαμβάνοντας τις τρεις πρώτες θέσεις για έναν ολόκληρο μήνα.

Ο μικρός Στήβι το 1961 σε ηλικία 11 ετών προσχωρεί στο δυναμικό της Motown

Ο Gordy ανακάλυψε σε ηλικία 11 ετών το Stevie Wonder, τον Little Stevie στα πρώτα εκείνα νεανικά του βήματα, ένα ανεπανάληπτο ταλέντο που έφερε στην Motown, όπως και τον Marvin Gaye που ήθελε να γίνει τζαζ τραγουδιστής, αλλά τον έπεισε να τραγουδήσει soul κι έκανε τη γνωστή πετυχημένη καριέρα. Μεγάλο αστέρι φυσικά υπήρξε η Diana Ross με τις Supremes.

Τι ήταν λοιπόν ο ήχος της Motown ; Υπέροχες μελωδίες, ρυθμικά χτυπήματα χεριών, απίθανες μπασογραμμές και αξεπέραστες ενορχηστρώσεις, ερωτικά τραγούδια που έλεγαν απλές ιστορίες με χαρούμενο ή θλιμμένο τρόπο. Ένας μεγάλος κατάλογος ελκυστικών τραγουδιών όπως τα “Heat Wave”, “Dancing In Te Street”, Tracks Of My Tears”, “My Guy”, “Baby Love”, “Where Did Our Love Go ?”, “You’ve Really Got A Hold On Me” , "Reach Out, I'll Be There," "I Can't Help Myself," "Get Ready," "Stop! In the Name of Love," "The Way You Do the Things You Do" και πόσα ακόμη διαχρονικά τραγούδια με τον αναγνωρίσιμο ήχο της Motown. H προσπάθεια του Berry Gordy να επιβάλλει τον ήχο των νέων της Αμερικής (Sound of Young American κάτι που έγραφε στα εξώφυλλα και στις ετικέτες των δίσκων της Motown) και που σφράγισε την εποχή του βινυλίου.

Στις 23 Ιουνίου του 1963 Ο Martin Luther King επισκέπτεται το Cobo Hall στο Ντιτρόιτ για να δώσει μια ιστορική ομιλία με τίτλο “I Have A Dream” (Έχω ένα όνειρο), η οποία ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε από τον Motown με τίτλο “The Tracks Of My Tears” το 1965, από την ομώνυμη επιτυχία των Miracles με τον Smokey Robinson.

Το 1964 έφθασε το πρώτο κύμα επιτυχίας στο Ηνωμένο Βασίλειο με την Mary Wells και τις Supremes να έχουν την πρωτιά. Τον επόμενο χρόνο, η ετικέτα Tamla-Motown κυκλοφόρησε επίσημα με μια περιοδεία γεμάτη αστέρια της που έπαιξαν σε πόλεις και κωμοπόλεις σε ολόκληρη τη Βρετανία με τους Supremes, Martha & The Vandellas, The Miracles with Smokey Robinson και έναν 14χρονο, τον Stevie Wonder. Καλλιτέχνες που έφεραν την ψυχή και το R&B στο mainstream.

Classic Motown The Invasion Begins: Το πρώτο «βρετανικό κύμα» της Motown με όλα τα στέρια της έτοιμο για την πρώτη περιοδεία στην Μεγάλη Βρετανία

Το 1966 ένα άσημο συγκρότημα της Motown, οι Mynah Birds, στο οποίο συμμετείχε ο άγνωστος τότε Rick James και κατοπινός μεγάλος αστέρας της, μαζί με τον Neil Young ηχογράφησαν το ντεμπούτο τους στην εταιρία του Berry Gordy, «It’s My Time”, ένα τραγούδι που έμεινε ακυκλοφόρητο για 40 χρόνια και συμπεριλήφθηκε τελικά το 2006 μαζί με το “Go on and Cry”στην συλλογή “The Complete Motown Singles, Vol. 6 : 1966”

Ακούστε τα εδώ (Νο13-14): https://ClassicMotown.lnk.to/ItsMyTime ή εδώ : https://spoti.fi/2WSuU1g

Την εποχή των ταραχών στο Ντιτρόιτ το 1967, τα πράγματα άλλαξαν. Ο Berry Gordy μετακόμισε στο Λος Άντζελες στις αρχές της δεκαετίας του 70 μετά την μεγάλη επιτυχία του Marvin Gaye “What’s Goin’ On”, αναζητώντας ένα νέο ήχο και η χρυσή συνθετική ομάδα Holland – Dozier – Holland αποχώρησε από την Motown δυσαρεστημένη από το ύψος των αμοιβών της.

Ενώ οι Jackson 5 γνώριζαν μεγάλη επιτυχία πετυχαίνοντας με το ντεμπούτο άλμπουμ τους τo 1968 στην Motown – μεταγραφή από την Steel town Records - τέσσερις Νο1 επιτυχίες στο Τοπ-100, δεν ήταν πια το ίδιο κλίμα στην Motown που μπροστά στην πρόκληση της νέας δεκαετίας και των νέων μουσικών ρευμάτων, έδειχνε εξαντλημένη. Ωστόσο στις αρχές της δεκαετίας του 70 γνώρισε την μεγαλύτερή της ίσως επιτυχία με το δίσκο “What’s Goin On” με τον Marvin Gaye να κάνει πάταγο το 1971, αλλά με τον Gordy να μην είναι σύμφωνος με τον τίτλο του τραγουδιού. Στο άλμπουμ αυτό οι Funk Brothers, σύμφωνα με τους ίδιους, έπαιξαν την καλύτερη μουσική έως τότε. Όμως η μετακίνηση της Motown στο Λος Άντζελες σήμανε και το τέλος της συνεργασίας τους με τη δισκογραφική του Berry Gordy. Έτσι επέστρεψαν στη βάση τους, δηλαδή παίζοντας μουσική στα κλαμπάκια του Ντιτρόιτ.

Ο Stevie Wonder, ενήλικος πια στα 21 του, απέκτησε τον έλεγχο της μουσικής του κυκλοφορώντας μια σειρά από σπουδαίους δίσκους όπως τα “Talking Book”, “Innervisions”, “Songs In The Key Of Life” από το 1972 έως το 1976.

Η ανεπανάληπτη Diana Ross με τις Supremes : Florence Ballard και Mary Wilson

H Motown είναι πια περισσότερο εγκεφαλική και σοφιστικέ σύμφωνα με τις επιταγές της εποχής απ’ ότι στη δεκαετία του 60 που ήταν πιο «ελαφριά». Μια δημιουργική στροφή για την εταιρία του Gordy, που έμελλε να είναι και η τελευταία της. Ο Gordy πλέον επεκτείνει τη δραστηριότητά του και στο κινηματογράφο κάνοντας δυο σπουδαίες ταινίες με πρωταγωνίστρια το μεγάλο αστέρι της Motown, την Dianna Ross, στο ρόλο της Billie Holiday το “Lady Sings The Blues” το 1972, ταινία υποψήφια για 5 Όσκαρ, και η Diana Ross υποψήφια για την Καλύτερη Ερμηνεία, ενώ πρωταγωνιστεί και στο “Mahogany” (1975) του Gordy. Δύο παραγωγές της Motown Productions.

Ο Berry Gordy, ιδρυτής του Motown, σήμερα σε ηλικία 91 ετών, παραδέχεται ότι δεν έκανε πάντα το σωστό. Στο μυαλό του είναι η περίπτωση του δίσκου “Cloud Nine” (1969) των Temptations που παρ’ όλου βραβεύτηκε με Grammy, ο ίδιος δεν ήθελε να κυκλοφορήσει!

Ως ιδρυτής του Motown, έχει το μουσικό αυτί και μόλις ακούσει ένα τραγούδι είναι σε θέση να γνωρίζει αν θα γίνει επιτυχία ή όχι. Ένας μουσικός θρύλος που έχει δημιουργήσει πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες και έχει σημειώσει επιτυχίες που έφθασαν στην κορυφή των charts του Billboard και με πολλούς νικητές Βραβείων Grammy στο ενεργητικό του, ωστόσο με την πάροδο των ετών, παραδέχεται ότι δεν έπραξε πάντα το σωστό.

Οι Temptations όπως εμφανίστηκαν στο Ed Sullivan Show

Όταν ο Γκόρντι εμφανίστηκε στο "Master Class της Oprah", παραδέχθηκε ότι ένα άλμπουμ των Temptations που δεν ήθελε να κυκλοφορήσει, έμελλε να γίνει το πρώτο άλμπουμ της Motown που πήρε Grammy! Ο λόγος ήταν ότι πίστευε πώς δεν ταιριάζει με το όραμά του για τη Motown. Ως ιδρυτής της εταιρείας, ήταν τόσο αφοσιωμένος στη δημοκρατική της δομή και επέτρεψε στον εαυτό του να περάσει η γνώμη των συναδέλφων του στη Motown. Αυτό ακριβώς συνέβη με το άλμπουμ "Cloud Nine" των Temptations.

«Μιλούσε για ουσίες και δεν ήθελα να το βάλω», λέει ο Γκόρντι. «Το προσωπικό μου όμως ψήφισε υπέρ. Ήμουν πολύ, πολύ αναστατωμένος".

Ο Motown κυκλοφόρησε το "Cloud Nine", παρά την αποδοκιμασία του Γκόρντι, και το τραγούδι του τίτλου του άλμπουμ κέρδισε το Grammy for Best Rhythm & Blues Group Performance, Vocal και Instrumental το 1969.

Παίξε και κέρδισε ένα Motown Mini Cooper!

Το Grammy του δίσκου των Temptations εκτόξευσε τη δημοτικότητα της Motown η οποία ξεκίνησε έναν διαγωνισμό όπου οι θαυμαστές θα μπορούσαν να κερδίσουν ένα Motown Mini! Ο διαγωνισμός ζητούσε από τους διαγωνιζόμενους να επιλέξουν 12 επιτυχίες της Motown για μια συλλογή Motown Chartbusters που θα περιλάμβανε 20 τραγούδια, τα δημοφιλέστερα.

Το άστρο του Rick James έλαμψε την εποχή της disco-soul και ήταν η πιο rock εκδοχή της μαύρης μουσικής στη Motown

Στη δεκαετία του 80 έλαμψαν τα αστέρια του Rick James και του Lionel Richie αλλά και τα τραγούδια της Motown μέσω της πολύ καλής ταινίας “Η Μεγάλη Ανατριχίλα” (“The Big Chill”) του 1983 που ήταν γεμάτη από Motown Sound, όπως και το σάουντρακ της οποίας περιείχε αποκλειστικά κλασικές επιτυχίες της Motown, μεταξύ άλλων των Marvin Gaye, Smokey Robinson, Temptations των οποίων έγινε επιτυχία πάλι το “Ain’t Too Proud To Beg” ένα τραγούδι που πρωτοκυκλοφόρησαν στις αρχές του 1966, στις μεγάλες δόξες της Motown και έκαναν επίσης επιτυχία οι Rolling Stones το 1974 και ο Rick Astley το 1988.

Το γυναικείο σχήμα των Velvelettes ποζάρει στο Ντιτρόιτ έξω από το καλύτερο κλαμπ της πόλης, το “20 Grand”

Μέχρι το 1988 ο Gordy πούλησε την δισκογραφική εταιρία στην MCA και αυτή με την σειρά της στην Polygram η οποία εν συνεχεία αγοράστηκε από την Universal. Αλλά ποιος νοιάζεται ; Η μεγάλη επιτυχία της Motown είναι ότι ο ήχος της δεν είναι καθόλου «γερασμένος», αν και 62 ετών, αλλά τόσο μοντέρνος και επιδραστικός.

Στα τέλη της δεκαετίας του 80 και στη διάρκεια της δεκαετίας 90 σχεδόν όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες της Motown εντάχθηκαν στο Rock and Roll Hall of Fame. Στη δική του ένταξη το 1988, ο ιδρυτής της Motown Μπέρι Γκόρντυ ανέφερε στην ομιλία του : «Ο Γκόρντι προσπάθησε να αμβλύνει το φυλετικό χάσμα με μουσική που θα μπορούσε να αγγίξει όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός τους».

Σήμερα, η ετικέτα Motown είναι μέρος του Universal Music Group, με τον κλασσικό καταγεγραμμένο κατάλογο μουσικής του που διαχειρίζεται η Universal Music Enterprises (UMe). Τα διαχρονικά τραγούδια του Motown μεταξύ 1959 και 1985 εκπροσωπούνται από το EMI Music Publishing.