Μελοποιημένη ποίηση 2000-2012 | Δ' Μέρος [2007-2009]

2007: Μια «πλούσια» δισκογραφική χρονιά με κορυφές τα έργα του Νίκου Μαμαγκάκη και τον «Καβάφη» δια χειρός Δημήτρη Παπαδημητρίου

Το 2007, η «Ιδαία», το δισκογραφικό label του Νίκου Μαμαγκάκη συνεχίζει την έντονη εκδοτική του δραστηριότητα με αρκετούς δίσκους από το ευρύ φάσμα της μελοποιημένης ποίησης που υπηρετει ο Μαμαγκάκης. Έτσι, κυκλοφορούν, μεταξύ των άλλων, οι ακόλουθοι δίσκοι:

«Άσμα Ασμάτων - Ιερά τραγούδια του Έρωτα - Ερωτόριο ΙΙΙ»: Ένα πολύτεχνο έργο βασισμένο σε σπουδαία ερωτικά κείμενα των αιώνων που είναι γραμμένα στην ελληνική γλώσσα. Βασίζεται στα κείμενα της Σαπφώς, την Παλατινή Ανθολογία και το «Ασμα Ασμάτων» από την μετάφραση των Εβδομήκοντα και στην ερμηνεία είναι η Σαββίνα Γιάννάτου.

«Εαρινή Συμφωνία» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου: Ο Νίκος Μαμαγκάκης γράφει για το έργο αυτό: «Εργασία αφιερωμένη στον Μάνο Χατζιδάκι, το πιο ερωτικό ποίημα της νεοελληνικής γλώσσας κατά τη γνώμη μου. Απαιτεί δεξιοτεχνία κιθαριστική και φωνητική (είναι γραμμένο για την Έλενα Παπανδρέου και τον Τάση Χριστογιαννόπουλο) και είναι από τις μουσικές που αγαπώ και πιστεύω πολύ, πράγμα που δεν το συνηθίζω και πολύ. Στη νέα εκτέλεση αφαιρέθηκε ένα κομμάτι και χωρίς άλλη επέμβαση ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος ξανατραγούδησε με κατά την γνώμη μου τελειότητα την Εαρινή Συμφωνία και η άψογη ερμηνεία του μοναδικού γυναικείου τραγουδιού από την σπουδαία τραγουδίστρια και νέα φίλη μου Χαρά Κεφαλά .Θα θελα να πιστεύω ότι η Εαρινή Συμφωνία θα απασχολήσει μελλοντικά κιθαριστές και τραγουδιστές. Ο Δημήτρης Κοτρωνάκης που έχει τον ρόλο της κιθάρας στάθηκε στο ύψος του. Από μουσικής απόψεως το θεωρώ προχωρημένο και ίσως το μόνο έργο που έχει γραφτεί εξ αρχής για κιθάρα και φωνή. [Πηγή: www.musicpaper.gr]

«Ερωτόκριτος» του Βιτσένζου Κορνάρου: Ο συνθέτης επίσης γράφει: «Είναι το πρώτο μου έργο που κυκλοφόρησε σε δίσκο και είχε λαϊκή απήχηση. Δεν βασίζεται στο επαναληπτικό μοτίβο των 5/8, που έχει γεννήσει η αέναη εκφορά του δεκαπεντασύλλαβου του Ερωτόκριτου και που παίζεται και τραγουδιέται από τους παραδοσιακούς μουσικούς της Κρήτης. (Είναι αμιγώς παραδοσιακό και δεν ανήκει σε επώνυμο δημιουργό). Εγώ δανείστηκα μόνο το άρωμά του, δεν το έχω μεταχειριστεί ούτε μια φορά αυτούσια, αντίθετα έχω επινοήσει ένα πλήθος από νέα μοντέλα (παραλλαγές) πάνω στους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Σ' αυτή την εκδοχή που την θεωρώ και την πιο επιτυχή το έργο έχει ανανεωθεί εκ βάθρων. Στο αρχικό και πολύ σπουδαίο λιμπρέτο του Παναγιώτη Μουλλά μουσικές και μορφολογικές ανάγκες μ' έκαναν να προσθέσω πολλά νέα κομμάτια. Ο Γ. Σεφέρης στα «Ημερολόγια του ‘64» ονομάζει όαση μια Τετάρτη που άκουσε στο σπίτι του Δοξιάδη τον Ερωτόκριτο μου αυτό, για τρεις φωνές και πέντε όργανα και σε ένα μπιλιέτο που μου ‘στειλε μου λέει «Μαμαγκάκη, το έργο σου είναι γραμμένο με γνώση και με τρόπο». Ο πολύ μεγάλος φιλόλογος, καθηγητής Στυλιανός Αλεξίου στον πρόλογό του για τον Ερωτόκριτο αναφέρει τη μπαλάντα για τρεις φωνές και πέντε όργανα καθώς και την όπερα Ερωτόκριτος - Αρετούσα το 1985 σαν τα μοναδικά μουσικά επιτεύγματα γύρω από τον Ερωτόκριτο στους τέσσερις αιώνες ζωής του έργου.» [Πηγή: www.musicpaper.gr]

«Μπολιβάρ» σε ποίηση Νίκου Εγγονόπουλου: Πρόκειται για επίσης μια καινούρια ηχητική επεξεργασία της σύνθεσης του Νίκου Μαμαγκάκη σε φόρμα λαϊκής καντάτας, όπως κυκλοφόρησε από την εταιρεία «Λύρα», το 1968, με την ερμηνεία του Γιώργου Ζωγράφου. Στη νέα αυτή εκδοχή του τραγουδά ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος και απαγγέλλει ο Μαμαγκάκης.

Το 2007 είχαμε ένα έργο, θα λέγαμε ορόσημο για τη δεκαετία του 2000, και όχι μόνο, στο χώρο της μελοποιημένης ποίησης. Πρόκειται για δεκαοκτώ τραγούδια πάνω στην ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη μελοποιημένα από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Η πολυτελέστατη έκδοση των τριών cd , και του ένθετου 136 σελίδων είχε τον τίτλο: «Πού… γι’ Αλεξανδρινό γράφει Αλεξανδρινός» ερμηνευμένα από τους: Φωτεινή Δάρρα, Ειρήνη Καραγιάννη, Τάσσο Αποστόλου, Ανδρέα Σμυρνάκη, Νικόλα Στυλιανού, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Αντώνη Λουδάρο και Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη. Το έργο ηχογραφήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και παίζει η Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη. Ο Παπαδημητρίου εξηγεί στο σημείωμα του δίσκου: «...Το τι μεσολάβησε και φτάσαμε εδώ είναι πιο εύκολο σήμερα πια να σας το μαρτυρήσω με τη μουσική. Πάντως, εν ολίγοις, η επιχειρηματολογία περί του αντιθέτου με οδήγησε στον εντοπισμό προβλημάτων και με έβαλε αυτόματα στη διαδικασία επίλυσής τους.. Τα τραγούδια αυτά γράφτηκαν για να ακουστούν από το κοινό ως σύγχρονα ελληνικά τραγούδια. Κατάγονται δηλαδή πρωτογενώς από το ελληνικό έντεχνο τραγούδι. Προσφέρονται στη συμφωνική παράδοση ως εκδοχή του ελληνικού λόγιου τραγουδιού που φύτρωσε σε ελληνικό μουσικό έδαφος μέσω της μετεξέλιξης του φολκλορικού ιδιώματος στον σύγχρονο ελληνικό μελωδισμό.. Μέσα μου, στη διάρκεια της σύνθεσης, φανταζόμουν το είδος στο οποίο θα ανήκε το έργο αυτό ως ένα Νέο Ελληνικό Συμφωνικό Τραγούδι. Το θέμα ήταν το νέο αυτό είδος να εκφράζει εξίσου είτε αυτούς που ακούν με καλλιτεχνική διάθεση ελληνικό τραγούδι είτε τους "άλλους", που προτιμούν την "ξενόγλωσση" συμφωνική μουσική και νιώθουν κάποιο κενό στην αντίστοιχη ελληνική μουσική γραμματεία.. Πρέπει επίσης να προσθέσω κάτι σε αυτήν τη μικρή σημείωση: η μελοποίηση του έργου ενός ποιητή από ένα συνθέτη είναι η στιγμιαία αντανάκλαση της ψυχής του συνθέτη στον στίλβοντα κόσμο του ποιητή και επ' ουδενί μια επιστημονική "μεταγλώττιση" από τον Λόγο στη Μουσική (πως θα μπορούσε, άλλωστε;). Πρόκειται δηλαδή και πάλι για την πρόσθετη δυνατότητα της (και) ερμαφρόδιτης τέχνης να γονιμοποιείται από μόνη της. Και είναι αυτή η δυνατότητα που κάνει την Τέχνη ανεξάρτητη και ανίκητη, όπως σίγουρα θα συμφωνούσε ο Καβάφης».

Τη χρονιά αυτή κυκλοφορεί και το τελευταίο μέχρι σήμερα καινούριο έργο του Μίκη Θεοδωράκη, «Οδύσσεια», σε ποίηση, όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο, του Κώστα Καρτελιά, με την ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη. Αναφέρουμε το «όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο» αφού δεν πρόκειται για μελοποίησεις ποιημάτων από κάποια ποιητική συλλογή του Καρτελια, ωστόσο διατηρώντας το «βάπτισμα» που του αποδίδει ο συνθέτης, εντάσσουμε το δίσκο αυτό στο παρόν αφιέρωμα. Η ισχύς αυτού του δίσκου θα λέγαμε έγκειται στην ενορχήστρωση και τη διεύθυνση της Ιρίνας Βαλεντίνοβα και στον πρωταγωνιστικό ρόλο των εγχόρδων, των κρουστών και του σαξόφωνου (Δημήτρης Τσάκας), τα οποία έντυσαν το λυρισμό της μουσικής του Θεοδωράκη. Τα ποίηματα του Καρτελιά, θα λέγαμε, περισσότερο προσιδεάζουν σε στίχους, με το ταξιδιωτικό τους στίγμα να είναι παρών αλλά και σε πολλές περιπτώσεις αναμενόμενο.

Ο Μάνος Ξυδούς κυκλοφορεί το δίσκο του «Βράδιασε, τα ξαναλέμε» ο οποίος είναι βασισμένος κυρίως στην ποίηση του Χαράλαμπου Χατζηνάκη, νεοέλληνα «καββαδιακού» ποιητή από την Ικαρία, ο οποίος εμφανίζεται στα ελληνικά γράμματο το 1992, ενω περιλαμβάνονται και μελοποιήσεις των ποιημάτων «Αμαρτωλόν» της Γαλατείας Καζαντζάκη (από τους Γιώργο Σταυρακάκη και Νίκου Χρονάκη) και «Για σένα στις επιθυμίες μου» της Κικής Δημουλά. (από τον Κώστα Παρίση). Τα τραγούδια χωρίς μεγάλες μελοποιητικές προεκτάσεις φτιαγμένα για παρέες, με μια αλέγκρο διάθεση στο πνεύμα των τραγουδιών των Πυξ Λάξ. Ωστόσο οι ταξιδιάρικοι καια αφηγηματικοί στίχοι του Χατζηνάκη δένουν με τη μπαλανταδόρικη φωνή του Ξυδού προσφέροντας ένα ομοιογενές αποτέλεσμα που χωρίς να διεκδικεί δάφνες διαχρονικής επιτυχίας, ακούγεται ευχάριστα.

Ποιήματα ενός ακόμα άγνωστου στο ευρύ κοινό ποιητή, του Βάσου Βογιατζόγλου (γεννηθείς το 1935) μελοποιεί και δισκογραφεί από τον Καθρέπτη και τη Chroma Musica (Μόντρεαλ του Καναδά) τη χρονιά αυτή, ο συνθέτης Χρύσανθος Μουζακίτης. Ο δίσκος ονομάζεται «Διάθλαση» και περιλαμβάνει δώδεκα μελοποιημένα ποίηματα για μικρό συμφωνικό σύνολο, με τις ερμηνείες της σοπράνου, Μαρίας Διαμαντή και του τενόρου, Δημήτρη Ηλία. Η εργασία, με έντονο το επτανησιακό μελωδικό στοιχείο και την ελληνοκεντρικότητα στο στίχο, αφορά μάλλον ένα πιο περιορισμένο κοινό αλλοτινών εποχών και μεγαλύτερης ηλικίας, όπου ο ρομαντισμός και η νοσταλγία κυριαρχούν.

Με αφορμή τα 70 χρόνια από τον θάνατο του Ισπανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ο Μάριος Φραγκούλης ερμηνεύει το νέο κύκλο τραγουδιών του συνθέτη Δημήτρη Μαραμή με τη συμμετοχή του Κωνσταντίνου Κληρονόμου και του κλασσικού κιθαριστικού ντουέτου διεθνούς φήμης, Στέλιου Γκόλγκαρη και Βασίλη Μαστοράκη. Στην ουσία, ο δίσκος αυτός, με τον τίτλο: «Amor Oscuro - Σκοτεινός Έρωτας» που κυκλοφόρησε από το Sony , είναι η συνέχεια του προ τριετίας δίσκου, «Τα σονέτα του σκοτεινού έρωτα», καθώς στα πέντε τραγούδια εκείνης της εργασίας προστίθενται ακόμα επτά (συν δυο οργανικά) πάντα σε μουσική του Μαραμή και σε απόδοση του Σωτήρη Τριβιζά. Επίσης, πλούσια έκδοση, 32 σελίδων με εισαγωγικό σημείωμα του Μάνου Ελευθερίου για τον ποιητή και με έργα ζωγραφικής του Στάθη Βατανίδη. Την ενορχήστρωση ανέλαβαν ο Μαραμής μαζί με τον σπουδαίο μουσικό, Θύμιο Παπαδόπουλο. Η φωνή του Φραγκούλη λυρική και δυναμική συγχρόνως, ταίριαξε τόσο με το πνεύμα των ποιημάτων του Λόρκα όσο και τη μουσική του Μαραμή, αποβάλλοντας τη στομφώδη έκφραση ενός τενόρου και τονίζοντας τις χαμηλές της οκτάβες. Ένας πολύ αξιόλογος δίσκος με συνεπή και αξιοπρόσεκτη παρουσία μέσα στο χρόνο.

To 1974 o συνθέτης Νικηφόρος Ρώτας (1929-2004) είχε κυκλοφορήσει μια δισκογραφική εργασία πάνω σε ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Το 2007, αυτός ο δίσκος επανεκδίδεται και προστίθενται και τέσσερα ακόμα τραγούδια που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην αρχική του εκδοχή. Ο τίτλος του «Τραγούδια Καβάφη». Αντιγράφουμε την κριτική του Ηρακλή Οικονόμου όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εποχή», το Νοέμβριο του 2009: «Ο δίσκος περιλαμβάνει 18 μελοποιημένα ποιήματα του Καβάφη, σε σύνθεση και ερμηνεία του Ρώτα. Τη φωνή του Ρώτα συνοδεύουν άλλοτε πιάνο, άλλοτε κιθάρα, άλλοτε τύμπανα, και άλλοτε μηχανικοί ή ηλεκτρονικοί ήχοι, παιγμένα όλα από τον ίδιο το συνθέτη. Το μουσικό σύμπαν του Ρώτα είναι πολυδιάστατο και καθόλου «ευχάριστο». Επηρεασμένος βαθύτατα από τη μουσική πρωτοπορία των δεκαετιών του ’60 και του ’70, ο Ρώτας πλάθει για τον Καβάφη μια σκοτεινή, σχεδόν τελετουργική ατμόσφαιρα. Κρότοι και μηχανικοί ήχοι ενσωματώνονται σε μια ερμηνεία - απαγγελία, η οποία συνταράσσει μες στην ατέλειά της. Η Βυζαντινή παιδεία του Ρώτα - μαθήτευσε σε μικρή ηλικία πλάι στον Σίμωνα Καρά - είναι επίσης εμφανής στους δρόμους της απαγγελίας του. Πρόθεση του Ρώτα είναι η ανάδειξη των δύο στοιχείων που ο ίδιος θεωρεί ως κομβικά στην ποίηση του Καβάφη: την εναντίωση (ειρωνεία, σάτιρα, σαρκασμό) και την παρόρμηση (πίστη, τόλμη, φθορά). Όλα αυτά τα στοιχεία, σε διαφορετικές δοσολογίες το καθένα, είναι ανιχνεύσιμα στα «Τραγούδια Καβάφη». Τραγούδια που δεν τραγουδιούνται αλλά ακούγονται, απαιτώντας την πλήρη κινητοποίηση και σχεδόν Μπρεχτική αποστασιοποίηση του ακροατή».

Ιδιαίτερος είναι ο δίσκος των Χειμερινών Κολυμβητών , «ο πέρασμά σου», ο οποίος κυκλοφορεί αυτή τη χρονιά με 21 τραγούδια σε ποίηση των Κώστα Βάρναλη, Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Βαρβέρη, Ντίνου Χριστιανόπουλου, Νίκου Καββαδία, Καϊς Εμπν Μουάζ σε μετάφραση Κώστα Τρικογλίδη και διασκευή Αντώνη Μπακιρτζή, Ασίζ Νεζίν σε μετάφραση Στέλιου Μαγιόπουλου, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, σε μετάφραση Βασίλη Ρώτα, και Ναζίμ Χικμέτ σε μετάφραση Στέλιου Μαγιόπουλου καθώς και ένα απόσπασμα από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντος. Συμμετέχουν η Ελευθερία Αρβανιτάκη και η Χορωδία Δήμου Γλυκών Νερών. Η μουσική των Χειμερικών Κολυμβητών, ένα ιδιόχρωμο κράμα καντάδας και ρεμπέτικου, έρχεται να ντύσει τα ποιήματα, φέρνοντας τα στο κλίμα της αισθητική των Κολυμβητών και στην ιδιαίτερη φωνή του Αργύρη Μπακιρτζή και όχι το αντίστροφο. Η μουσική, λοιπόν, των Χειμερινών Κολυμβητών δεν πρωτοτυπεί σε σχέση με τις προηγούμενες δισκογραφικές τους δουλειές, η λαϊκότητα όμως με την οποία ντύνονται ποιήματα, όπως ο «Ερωτικός λόγος» του Σεφέρη, θυμίζοντας ανάλογες μελοποίησεις -ως προς το στόχο- του Μίκη Θεοδωράκη βλ. «Πολιτεία Α' και Β΄», καθιστά το αποτέλεσμα ενδιαφέρον μολονότι μειονεκτεί ως προς το εύρος των μελωδιών.

Η Αλίκη Καγιαλόγλου με ευδόκιμη παρουσία στο χώρο της μελοποιημένης ποίησης παρουσιάζει την τρίτη εργασία της από το προσωπικό της label με τον τίτλο «Συν Αθηνά και Χείρα Κίνει», μια ανάγνωσή της στη «Θαλασσινή Ωδή» του Φερνάντο Πεσσόα, υπό τη μουσική υπόκρουση της κιθάρας του Μιχάλη Σουρβίνου. Στον ίδιο δίσκο τραγουδά fados και την ποίηση των Πορτογάλων ποιητών, D. Antonio de Braganca και Pedro Homen de Mello.

Η Μάρθα Μεναχέμ, μουσικός και τραγουδοποιός κυκλοφορεί το 2007 την πρώτη της δισκογραφική εργασία με τίτλο «Μικρή Ελεγεία». Στο δίσκο βρίσκουμε μελοποιήσεις ποιημάτων των: Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Κωνσταντίνου Καβάφη, Κώστα Τριπολίτη, Στέλιου Γεράνη και Θράσου Καμινάκη. Ερμηνεύει η ίδια καθώς και οι: Χρήστος Θηβαίος, Απόστολος Ρίζος και Γιάννης Λεκόπουλος. Αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο καθώς διακρίνεται μελωδική φλέβα που είναι και το ζητούμενο με τις τζαζ στιγμές και κυρίως τη χαμηλόφωνη λυρικότητα να υπερισχύει.

Ξεχωριστός ο δίσκος που παρουσίασε η Σαβίνα Γιαννάτου, «Μουσική Δωματίων». Δεκαοκτώ ποιήματα των: Τάκη Σινόπουλου, Βαγγέλη Ροζακέα, Γιώργη Παυλόπουλου, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Γιάννη Αγγελάκα, Δημήτρη Παπανικολάου, Σαββίνας Γιαννάτου, Τάσου Λειβαδίτη και Ομάρ Καγιάμ. Μελοποιήσεις, αυτοσχεδιασμοί, παιχνίδια της φωνής και απαγγελίες συνθέτουν αυτή την ιδιόμορφη δισκογραφική δουλειά μια «μουσική δωματίων για ακορντεόν, βιολί, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο και γραφομηχανή, μια ιστορία δωματίου για έναν άντρα που γράφει σε ένα δωμάτιο κάποιου σπιτιού ένα ποίημα γεμάτο τρύπες. Θυμάται, αυτοπροσδιορίζεται, μόνος ή με μια γυναίκα. Η ιστορία εξελίσσεται, μέσα από κάμαρες, και σκάλες και διαδρόμους, μέσα από στίχους ποιημάτων και τραγουδιών» όπως έγραφε χαρακτηριστικά το Δελτίο Τύπου προβολής του δίσκου.

«Τραγούδια του έρωτα και του θανάτου» τιτλοφορεί το δίσκο σε ποίηση Κώστα Καρυωτάκη ο Antonio Chincoa, γεννημένος στη Σεβίλλη της Ισπανίας και μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας εδώ και μια δεκαπενταετία, ένα έργο σε δική του μουσική και ερμηνεία και ενορχήστρωση του Τάσου Καλαϊτζή. Οι μελωδίες κυρίως σε κλασικές λατινοαμερικάνικες γραμμές, με το γρήγορο τέμπο, λειτουργούν αντιστικτικά σε σχέση με τους γνώριμης ατμόσφαιρας στίχους του Καρυωτάκη, κάτι που παρουσιάζει μεν μια πρωτοτυπία, ωστόσο ως αποτέλεσμα μειονεκτεί αφού δεν αναδεικνύεται η ουσία των λόγων του ποιητή σε συνδυασμό με τη ξενόφερτη προφορά του Chincoa που αποδυναμώνει πλήρως τις όποιες καλές μουσικές εμπνεύσεις παρουσιάζει.

Μελοποιημένα ποιήματα βρίσκουμε και στους ακόλουθους δίσκους:

Υπόγεια Ρεύματα, «Νέα μέρα»: Το ποίημα του Φρανσουά Βιγιόν (μετφρ.: Γιώργου Κοροπούλη), «Ωραίο μάθημα στα χαμένα παιδιά»

Νίκος Μαϊντάς, «Σπασμένα ρολόγια»: Το ποίημα του Κώστα Ουράνη, «Όνειρο μέσα σ' όνειρο»

Διονύσης Τσακνής, «Τι γυρεύεις στον ύπνο μου, πατέρα»: Το γνωστό, λόγω της μελοποίησης του Νικόλα Άσιμου, ποίημα «Ουλαλούμ» του Γιάννη Σκαρίμπα, εδώ σε μια νέα μελοποιητική εκδοχή

Ορφέας Περίδης, «Κάποιον αγαπάει ακόμα»: Πιστός στις μελοποιήσεις ποιητών τα τελευταία χρόνια ο Ορφέας Περίδης μελοποιεί ποιήματα των: Τίτου Πατρίκιου, «Όταν κοπάζει ο θόρυβος», Κωστή Παλαμά, «Ο ίσιος δρόμος» [νέα ενορχηστρωτική ματιά στο ποίημα που είχε μελοποιήσει για το δίσκο με τις μελοποίησεις ποιημάτων του Παλαμά του 2004) και Τζωρτζ Ροντίλβα, «Μες τον υπόνομο» (ποίημα που ανακάλυψε σε μια underground έκδοση και πρόκειται μάλλον για ποιητικό ψευδώνυμο έλληνα δημιουργού)

Domenica, «Χίλιες φορές έτσι»: Για ακόμα μια φορά μελοποιούν ποίημα του Μήτσου Παπανικολάου. Πρόκειται για τις «Ώρες»

Ερασιτέχνες Εραστές, «Ανταύγειες»: Στο δίσκο του συγκροτήματος από τη Θεσσαλονίκη παρουσιάζονται δυο ποιήματα του Πέτρου Βαλχάλα, με άλλα λόγια όπως ήταν το ψευδώνυμο με το οποίο ο Νίκος Καββαδίας, νεαρός, το 1928, δημοσίευσε τα ποιήματά του «Είσαι ανθός» και «Το δάκρυ»

Λάκης Λαζόπουλος, «Θρύψαλα»: Μελοποίηση από τον Νίκο Καρανικόλα του ποιήματος του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, «Spleen»

Τάσος Φραγκαναστάσης, «Αφιέρωμα στην ποίηση»: Στο δίσκο βρίσκουμε απόπειρες μελοποίησης ποιημάτων ελλήνων ποιητών (Μυρτιώτισσα, Λαπαθιώτης, Ταρσούλη, Παπαδιαμαντόπουλος, Γρυπάρης, Χριστοδούλης, Ζαμπέλιος, Χριστόπουλος, Λιάκος), το αποτέλεσμα όμως είναι εκτός του ερασιτεχνισμού του, αισθητικά κακόηχο, όπως στο γνωστό ποίημα της Μυρτιώτισσας, «Σ' αγαπώ»

Klaudia Delmer - Mimis Plessas, «Lamar - Δρόμοι της θάλασσας»: Ο Μίμης Πλέσσας μελοποιεί από το πρωτότυπο τους ποιητές J. L. Borges, P. Neruda, A. Gala, R. Alberti, A. Machado καθώς και τον Έλληνα ποιητή, Δημήτρη Μπρούχο («Αιγαίου φως» και «Δρόμοι της θάλασσας») για τη φωνή της Πολωνέζας και μεγαλωμένης στην Ισπανία, Klaudia Delmer

Sotos Kappas, «Reflections in time»: Πρόκειται για μια ανεξάρτη χειροποίητη παραγωγή μέσα στην οποία βρίσκουμε μελοποιήσεις ποιημάτων των Νίκου Καζαντζάκη, Κώστα Καρθωτάκη, Γεωργίου Δροσίνη, Ιωάννη Πολέμη και Νίκου Εγγονόπουλου

Πάνος Κατσιμίχας - Μάνος Ξυδούς, «Μέχρι να πάρεις παγωτό σε βρίσκει ο χειμώνας». Τρία μελοποιημένα ποιήματα τα δύο εκ των οποίων είναι ερμηνευμένα από τους αδελφούς Κατσιμίχα. Το πρώτο με τον τίτλο «Δεν μας ανήκει τίποτα», βασίζεται σε απόσπάσματα από ποίηση των Μπρεχτ (από το θεατρικό του έργο «H απόφαση» - Die Massnahme) και Λόρκα (από το ποίημά του, «Έκοψαν τρία δέντρα»). Το δεύτερο, «Λευκό πουλι» (Μέρος ΙΙ) είναι από το ποίημα του Χαράλαμπου Χατζηνάκη, «Μυστικό βαθύ» και το τρίτο είναι ποίηση του Άλκη Αλκαίου με τον τίτλο «Παγίδα»

2008: Ευρύτητα ως προς τις επιλογές των ποιητών και το μουσικό ύφος των συνθέσεων

Τη χρονιά αυτή κυκλοφόρησε το τρίτο έργο του νέου συνθέτη, Φίλιππου Περιστέρη, «Επύλλια». που περιλαμβάνει μελοποιημένη ποίηση των Καβάφη, Καρυωτάκη, Παλαμά, Πολυδούρη, Σολωμού, Ελευθερίου, Μπουρμπούλη καθώς και των Γιαγιάννου, Θεοδωρόπουλου, Μαλλιά, Ξένου, Παλάντζα, Παπαγιανόπουλου, Τσέρνα, Φλουρή και Χαλιακόπουλου. Ερμηνεύουν οι τραγουδιστές Β. Αξιώτης, Αρ. Αργύρης, Γ. Βεληβασάκη, Π. Γαϊτάνος, Χρ. Γιατσίδης, Β. Δούβαλης, Γ. Ευθυμιάδης, Β. Καταραχιάς, Χ. Κεχαγιόγλου, Κ. Κληρονόμος, Κ. Μάντζιος, Ελ. Οικονόμου, Ι. Φόρτη, τα συγκροτήματα των Σαγίρ και Crazy Lazy ενώ υπάρχουν και δυο απαγγελίες των ηθοποιών Χρ. Τσάγκα και Ν. Καλογερόπουλου. Ο Περιστέρης εμφανίζει σαφώς μελωδική φλέβα και γνώση καταθέτοντας μουσικές ιδέες που ξετυλίγονται με αρκετή επιτυχία σε ορισμένα τραγούδια (Αχ η καρδιά μου, Επιθυμίες, Γαλάζια ραψωδία, Η ευχή,). Η πρότασή του, όμως, θα κέρδιζε περισσότερους επαίνους αν ο ίδιος «σεβόταν» λιγότερο τα κείμενα και προσπαθούσε να τα δει με μια διαφορετική από την αναμενόμενη μουσική ματιά - λόγω της μουσικής μας ιστορίας - όπως προσπάθησε και έδειξε ότι μπορεί να πετύχει (Τελευταίο ταξίδι, Εν Ερμουπόλει) και κυρίως αν είχε γίνει προσεκτικότερη διανομή των τραγουδιών στους τραγουδιστές.

Η Σοφία Καμαγιάννη, δημιουργός με αξιόλογη παρουσία στο χώρο της πειραματικής και ηλεκτροακουστικής μουσικής, καθώς και της μουσικής για θέατρο, στο δίσκο της «Στων άστρων την άλω» μελοποιεί κι αυτή με τη σειρά της Έλληνες ποιητές: Κική Δημουλά, Νίκο Εγγονόπουλο, Διονύση Καρατζά, Κώστα Καρυωτάκη, Ποθητού Μπάικα, Κωστή Παλαμά, Μαρία Πολυδούρη και Γιώργου Σαραντάρη). Αξιοπρόσεκτη εργασία με μια δεμένη ακουστική ορχήστρα (φλάουτο, κλαρινέτο, βιολί, βιντσέλο, κοντραμπάσο, πιάνο) αλλά και με ηλεκτρονικά samples συνδυαζόμενα με φυσικά όργανα (στην απαγγελία της Δημουλά στο καταληκτήριο μελοποιημένο ποίημα) και ερμηνείες από τη Δώρα Πετρίδου, την Άννη Ονουφρίου και τον Ηλία Βαμβακούση ενώ συμμετέχει και ο ηθοποιός Αιμίλιος Χειλάκης. Επιλογή δύσκολων ποιημάτων ως προς τη μελοποίηση, η οποία θυμίζει τεχνοτροπία από την Λένα Πλάτωνος (με φυσικό ήχο) και την Μαρία Βουμβάκη, φανερώνοντας μια ελπιδοφόρα συνθέτρια, οι μελωδίες της οποίας, στέκουν και αυτόνομα. Σε ορισμένα δε τραγούδια η προσπάθεια της να «πατήσει» πάνω στους στίχους, άφησε σε δευτερο πλάνο, δηλαδή, αδίκησε, την εμπνευσμένη μελωδία.

Η Νένα Βενετσάνου, το 2008, επανέρχεται με μια νέα ερμηνεία ενός κλασικού έργου του σύγχρονου ελληνικού ρεπερτορίου, τους «Προσανατολισμούς» του Οδυσσέα Ελύτη σε μουσική του Ηλία Ανδριόπουλου, [Α΄κυκλοφορία το 1984, με ερμηνεύτρια την Άλκηστη Πρωτοψάλτη] εδώ συνεργαζόμενη με τον πιανίστα και συνθέτη Αντώνη Ανισέγκο σε μια μεταγραφή των τραγουδιών στη μινιμαλιστική τους μορφή για πιάνο-φωνή. Ο ίδιος ο συνθέτης σημειώνει: «Οι "Προσανατολισμοί" αποτελούν την εικαστική αποτύπωση απρόσμενων εικόνων, οπτικών και συναισθηματικών, που αναδεικνύονται με λεπτό ποιητικό τρόπο, μέσα σ΄ ένα κλίμα έντονου και απέραντου λυρισμού... Η μουσική, άλλοτε με κατάνυξη και άλλοτε με μεθυστικό διονυσιακό τρόπο, ξεπηδά για ν΄ αναδείξει μέσα από λεπτούς ήχους, όλη αυτή την τελετουργία. Η γραμμή της μελωδίας είναι απλή και, με την καλή έννοια, λαϊκή. Συνυπάρχει αρμονικά με το μοντέρνο στίχο, δίνοντας το βάρος της στη συναισθηματική του φόρτιση». Ο δίσκος προσφέρεται για κατά μόνας ακροάσεις.

Το 2008, εορτάζοντας τα 150 χρόνια από το θάνατο του Διονυσίου Σολωμού (1857) κυκλοφόρησε ένα πολυτελές λεύκωμα με τίτλο «Σολωμός Ιόνια Μουσικός», το οποίο περιλαμβάνει τρία cd - απάνθισμα της επτανησιακής ή επτανησιότροπης μουσικής προσέγγισης του ποιητή. Η έκδοση αποτελεί καρπό του συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων» και έγινε με τη χορηγία της Βουλής. Σπάνιες ηχογραφήσεις μουσικής, λαϊκής και έντεχνης, εμπνευσμένης από τη σολωμική ποίηση, από τις αρχές του 19ου αιώνα ως σήμερα, συνθέτουν το υλικό, η κατάταξη του οποίου έχει γίνει κατά τόπο, προέλευση και κατά χρονολογία σύνθεσης. Το «ταξίδι» στο έργο του Σολωμού ξεκινά από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» του Νικόλαου Χαλικιόπουλου - Μάντζαρου, του κυριότερου εκπροσώπου της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής και μεταξύ άλλων ακούγονται έργα των Γεώργιου Καζάσογλου, Σπυρίδωνα Ξύνδα, Κίμωνα Χυτήρη, Αντώνη Βασιλάκη, Θεόδωρου Σπάθη, Τζώρτζη Δελλαπόρτα, κομμάτια αγνώστων μαζί με έργα των Παύλου Καρρέρ, Αλέκου Ξένου, Σπύρου Καψάσκη, Δημήτρη Λάγιου, Διονύση Βισβάρδη, Τιμόθεου Αρβανιτάκη. Στην ερμηνεία των έργων ακούγονται λυρικοί τραγουδιστές, όπως οι Κώστας Πασχάλης, Μιρέιγ Φλερύ, Κική Μορφωνιού, Βασ. Κουντούρης - Φλαμπουριάρης, Σπύρος Μπερής, Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη, Δήμος Φλεμοτόμος κ.ά. λαϊκοί τραγουδιστές, φωνητικά συγκροτήματα και συμφωνικά σύνολα και μπάντες.

Ο συνθέτης Λεωνίδας Κανάρης κυκλοφορεί το 2008 το δίσκο του «One night when» στον οποίο εκτός από τις οργανικές του συνθέσεις βρίσκουμε και δέκα μελοποιήσεις του πάνω σε έργα των: Μπωντλαίρ, Καβάφη, Καρυωτάκη και Τασούλη. Λόγιο το ύφος των συνθέσεων, με χρήση χορωδιακού συνόλου (Εμμέλεια) και σοπράνου (Δάφνη Πανουργιά) και με την δεξιοτεχνία της Νικόλ Καραλή στο πιάνο. Τόσο οι οργανικές συνθέσεις (στο «Ελεγειακό Κουιντέτο» συμμετέχει το Slowing Wind Quintet [σολίστες της Σλοβένιης Φιλαρμονικής] όσο και οι μελοποιήσεις χαρακτηρίζονται από λυρικότητα και μια διακριτή χρήση του ιμπρεσιονιστικού μουσικού στοιχείου.

Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, με τη σειρά του, μελοποιεί στίχους από τρία κρητικά λαοφιλή έργα, τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου, την «Ερωφίλη» του Γεώργιου Χορτάτζη και την «Εύμορφη βοσκοπούλα» άγνωστου ποιητή ενώ υπάρχουν και κάποια τραγούδια σε στίχους δικούς του και κυκλοφορεί το δίσκο «Ποια πάθη από τον έρωντα». Οι συνθέσεις του Λουδοβίκου των Ανωγείων στα γνώριμα χαμηλόφωνα μονοπάτια, με τις σιγοψιθυριστές ερμηνείες, δεν προσθέτουν κάτι στην υπάρχουσα δισκογραφία του, όμως οι κεντημένες ενορχηστρώσεις του Γιώργου Παυλάκου, με τα χορωδιακά μέρη και τη χρήση πολλών μουσικών οργάνων (μαντολίνο, κιθάρες, τάμπλα, όμποε, αγγλικό κόρνο, βιολοντσέλο κ.ά.) προσδίδουν στον δίσκο μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και αισθητική.

H πολύ σημαντική φλαουτίστρια, Στέλλα Γαδέδη, μελοποίησε ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου στο δίσκο της «Πάντως ήταν νύχτα - Λα πουπέ», για τις ανάγκες της παράστασης «Πάντως ήταν νύχτα» που δόθηκε το Μάρτιο του 2003 στο Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη. Η ίδια η συνθέτρια αναφέρει σε συνέντευξή της:

«Όταν μου έκαναν την πρόταση απόρησα πως διάλεξαν εμένα να μελοποιήσω Ρίτσο. Κρίνοντας από τις μελοποιήσεις της στρατευμένης ποίησης του, θεωρούσα ότι ο Ρίτσος δεν ήταν της δικής μου ψυχοσύνθεσής, χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω στο ελάχιστο την αξία αυτών των έργων και την απήχησή τους στον κόσμο. Εκείνη την εποχή δεν είχα καθόλου επαφή με αυτά τα τραγούδια γιατί ήμουν πολύ νέα και άκουγα ξένα ροκ συγκροτήματα και κλασσική μουσική. Όταν όμως διάβασα τα κείμενα που είχε επιλέξει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου ενθουσιάστηκα, ήταν για μένα μια αποκάλυψη. Ένας τόσο μεγάλος ποιητής μπορεί να έχει πολλά πρόσωπα, να είναι κοντά στο κάθε άνθρωπο. Αυτός είναι ο δικός μου Ρίτσος. Κείμενα πολύ προχωρημένα ακόμα και για την εποχή μας. Ο Ρίτσος δεν ήθελε να τα εκδώσει όσο ζούσε γιατί θεωρούσε ότι δε θα γίνουν αποδεκτά από την ελληνική κοινωνία. Μιλάει για τη μοναξιά, τον έρωτα, το θάνατο και για όλες τις πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης με τρόπο μοναδικό. Απλά, καθημερινά και εντυπωσιακά ακραία. Η βαθειά εξομολόγηση ενός μοναχικού ανθρώπου που όταν γυρίζει βράδυ σπίτι του και ειδικά όταν ξεκλειδώνει την πόρτα του θέλει να είναι για κάτι ευχαριστημένος, έστω δικαιολογημένος όπως λέει. Ύστερα σιγά σιγά, όταν τα φώτα της πόλης ανάβουν ένα-ένα και η νύχτα πέφτει, αρχίζει να ελευθερώνεται από τα πράγματα, ανοίγει την πόρτα του γυάλινου κλουβιού του και μπαίνει μέσα (του). Γίνεται φως, φωτίζεται, φωτίζει.» [πηγή: περιοδικό Δίφωνο, τ.χ. 161]

Ο νέος τραγουδοποιός Ηλίας Βαμβακούσης, το διάστημα 2005 με 2008 μελοποιεί και ερμηνεύει το ποιητικό έργο του Ανδρέα Παγουλάτου, «Πέραμα», που κυκλοφόρησε το 2008 στην Ιταλία και στην Ελλάδα με τίτλο «Perama elisuocanto». Ο Θάνος Μικρούτσικος σημειώνει στην ελληνική έκδοση του δίσκου: «Όταν ο Παγουλάτος με πληροφόρησε ότι ένας νεώτατος συνθέτης, ο Ηλίας Βαμβακούσης, έγραψε μουσική πάνω στο ποίημά του και μάλιστα μεγάλης διάρκειας -περίπου 70 λεπτών- τον ρώτησα -γνωρίζοντας καλά την ποιητική γραφή του- αν πρόκειται για μια πειραματική αντιμετώπιση του κειμένου. Εξεπλάγην όταν ο Αντρέας μου είπε ότι η δουλειά του νέου αυτού συνθέτη κινείται στον ευρύτερο χώρο αυτού που ονομάζουμε έντεχνο νεοελληνικό τραγούδι. Αυτό μου φαινόταν σχεδόν αδύνατο για τέτοιας φόρμας ποίηση. Μου έστειλε το cd και πραγματικά τα έχασα. Χωρίς περιστροφές πρόκειται για μια εξαιρετική μουσική εργασία που αποδεικνύει ότι ο Βαμβακούσης έχει σπουδαίο ταλέντο αλλά και αφομοιωτική ικανότητα που δεν συμβαδίζει με το νεαρό της ηλικίας του. Αυτός και η ομάδα Πλάνητες εν πλω δημιούργησαν μια δουλειά που κινείται σε πολλές φόρμες με τρόπο τέτοιο ώστε η μια να απορρέει από την άλλη και όλα να λειτουργούν απολύτως φυσιολογικά. Κύριο χαρακτηριστικό η μίξη στοιχείων και ο καταιγισμός διαφορετικών τρόπων έτσι όπως το Ποίημα απαιτεί. Και με μια εκτέλεση από πλευράς των μουσικών άρτια, με πειθαρχία και φαντασία, με ελεγχόμενους αυτοσχεδιασμούς που απορρέουν από τη σύνθεση. Γοητευτικό ταξίδι αφού η Δύση και η Ανατολή είναι παρούσες στο Ξάφνου (Νο 1), στα Βήματα ((Νο 2), στα Περάσματα (Νο 9) και στους Πόσους δρόμους (Νο 12). Επίμονη συνεχής παράθεση θέματος, δηλαδή μινιμαλιστικός τρόπος -αλλά χωρίς τη γνωστή πλήξη του μινιμαλισμού- βρίσκουμε στα εξαιρετικά Βήματα και στα Περάσματα, σύγχρονο recitativo υψηλής πνοής! Με τον βυζαντινό τρόπο παρόντα στον Αφιλόξενο τόπο (Νο 4) να εξελίσσεται ως θέμα του σήμερα και τελικώς να λειτουργεί ως απόηχος του χθες και με αξιοσημείωτα soli των οργάνων στο ίδιο κομμάτι, όπως το solo του μπάσου του Νίκου Μάρκου. H Γυναίκα (Νο 5) είναι ένα σύγχρονο αριστουργηματικό blues- πρωτότυπο υπόδειγμα του είδους. Αλλά και η Άγκυρα (Νο 10) με τις μετατροπίες, το solo της ηλεκτρικής κιθάρας (Σπύρος Λιβάνης) ξεκινάει μ’ ένα ζεϊμπέκικο της Λατινικής Αμερικής, απόδειξη της τόλμης του Βαμβακούση στη χρήση ετερόκλητων στοιχείων, τα οποία όμως λειτουργούν ενιαία. Τέλος στα Θύματα (Νο 8), ένα εκπληκτικό θέμα από τα καλύτερα που έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια συνοδεύει την πολλή καλή αφήγηση του Αντρέα Παγουλάτου. Ο Ζαχαρίας Βαμβακούσης, ο Φοίβος Κουντουράκης και η Παυλίνα Κωνσταντοπούλου έπαιξαν και τραγούδησαν έξοχα. Μπράβο στους Πλάνητες εν πλώ και πιστεύω ότι ο Ηλίας Βαμβακούσης είναι ένας σπουδαίος συνθέτης που έχει να προσφέρει πολλά στην Ελληνική Μουσική.»

Το 2008 συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από το θάνατο του Άρη Αλεξάνδρου και αυτή τη χρονιά κυκλοφόρησε ο δίσκος «Το χρυσάφι τʼ ουρανού», σε ποίηση του Άρη Αλεξάνδρου μελοποιημένη από τον Μιχάλη Λουκοβίκα και ερμηνευτές την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τον Ανδρέα Καρακότα και τον συνθέτη. Συνοδεύουν 35 μουσικοί, με επικεφαλής τούς Ross Daly, Μάνο Αχαλινωτόπουλο και Κυριάκο Γκουβέντα, και με τη συνεργασία τού Γιώργου Ανδρέου. Ο Λουκοβίκας προσπάθησε να αποσυνδεθεί μουσικά από το πολιτικό φορτίο της ποίησης του Αλεξάνδρου μολονότι τα περισσότερα ποιήματα που μελοποιεί είναι πολιτικής κατεύθυνσης. Έτσι, με τη συνδρομή μιας πλειάδας εξαιρετικών μουσικών και της χρήσης φυσικών οργάνων, -μια πραγματικά φροντισμένη και πλουσιότατη παραγωγή και ενορχήστρωση με έγχορδα, πνευστά και κρουστά ακουστικά όργανα- συνθέτει μέσα σε ένα μουσικό πνεύμα που συνδυάζει την Ανατολή και τη Δύση προσφέροντας μια διαφορετική «ανάγνωση» των ποιημάτων έχοντας όμως πάντα ως στόχο τα «μηνύματα» της ποίησης του Αλεξάνδρου. Το ρίσκο της συνέπειας λόγου-μουσικής είναι μεγάλο, όμως σε πολλά τραγούδια, αυτή η απρόβλεπτη συνύπαρξη βαίνει υπέρ του, τουλάχιστον ως αισθητικό αποτέλεσμα.

Μελοποιημένα ποιήματα βρίσκουμε και στους ακόλουθους δίσκους:

Παύλος Παυλίδης & B - Movies, «Live, Θέατρο Απόλλων»: Το ποίημα του Κώστα Ουράνη, «Περαστικές» όπως το μελοποίησε ο Παυλίδης

Μιχάλης Ανδρονίκου, «Μια καθημερινη μουσική»: Δύο ποιήματα του Κωστή Παλαμά από τη συλλογή του, «Τα Τραγούδια της Πατρίδος μου»

Δώρος Δημοσθένους, «One for the road»: Το ποίημα της Σοφίας Κολοτούρου, «In Memoriam» [αφιερωμένο στον Ηλία Λάγιο] σε μουσική του Κώστα Παρίση

Στυλιανός Βαρβέρης, «Μικρή νεράιδα»: Το ποίημα του Αλέξανδρου Γαλανού, «Σ΄ ώρα πικρή»

Διάφανα Κρίνα, «Κι αγάπη πάλι θα καλεί»: Το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη, «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος»

2009: Ο μελοποιημένος Καβάφης «καθάρισε» και για αυτή τη χρονιά

Ο πρώτος δίσκος συνεργασίας του συνθέτη Χρίστου Θεοδώρου και της τραγουδίστριας Βικτωρίας Ταγκούλη, πρώην μέλη της ομάδας Σπείρα Σπείρα, κυκλοφόρησε το 2009. Πρόκειται για 11 τραγούδια, τα περισσότερα εκ των οποίων δοκιμάστηκαν σε live και σε θεατρικές παραστάσεις, και ως τέτοια ηχητικά μέρη μιας νοητής ενιαίας παράστασης, ξεδιπλώνονται και στο δίσκο. Μουσικά, ο Θεοδώρου, κινείται επιδέξια ανάμεσα σε ρυθμούς αλέγκρο («Τα γιασεμιά» (ποίηση: Κωστής Παλαμάς), «Μάτια γκρι»), παραδοσιακής μπαλάντας και λαϊκής μελωδίας ενορχηστρωμένους κατά βάση με κλασικά όργανα. Η Ταγκούλη, στις χαμηλές της οκτάβες φαίνεται να «δένει» καλύτερα με το ηχητικό περιβάλλον ωστόσο «θυσιάζει» λίγο από το θεατρικό μπρίο και τον αυθορμητισμό της σκηνής και των τραγουδιών πιθανόν λόγω της αίσθησης ότι πρόκειται για ηχογράφηση. Ο δίσκος περιλαμβάνει ακόμη ένα μελοποιημένο ποίημα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Συνολικά πρόκειται για μια σοβαρή δουλειά, που φανερώνει παιδεία και ταλέντο, με δύσκολες επιλογές κειμένων προς μελοποίηση και με διάθεση υποστήριξης του θεατρικού τραγουδιού που οφείλει όμως -κι εδώ ένα βαθμό διαφαίνεται μια υστέρηση- να αναδεικνύει πρωτίστως και το συναίσθημα.

Μια ιδιαίτερη σχέση πολλών χρόνων ολοκληρώθηκε σε ένα καλαίσθητο και φροντισμένο βιβλίο- cd και δόθηκε στην κυκλοφορία το 2009 με τον τίτλο «Ο Καβάφης του Θάνου Μικρούτσικου». Για πρώτη φορά παρουσιάζεται η συνολική εργασία του Θάνου Μικρούτσικου πάνω στην ποίηση του Κ.Π. Καβάφη, μια εργασία που ξεκινά ο συνθέτης, το 1971, σε ηλικία μόλις 24 χρόνων, όταν και αποφασίζει να μελοποιήσει για πρώτη φορά ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή. Εκείνη η πρώτη απόπειρα όπως σημειώνει στο πυκνό και επεξηγηματικό εισαγωγικό κείμενο του βιβλίου - cd ο κριτικός και ιστορικός μουσικής, Γιώργος Μονεμβασίτης, δεν καρποφόρησε. Ο Καβάφης «αντιστεκόταν» και δεν φανέρωνε τα κλειδιά ώστε να ξεκλειδώσει ο νεαρός τότε συνθέτης τη μουσικότητα των στίχων του. Με τα χρόνια η ποίηση του Καβάφη ημέρεψε, έγιναν τραγούδια, αυτόνομο έργο με τον τίτλο Ο Γέρος της Αλεξάνδρειας - με τα χρόνια προστέθηκαν και νέα τραγούδια και συνθέσεις - και παρουσιάστηκε σε διάφορες μουσικές παραστάσεις ανά τον κόσμο, με ερμηνευτές τον Κώστα Θωμαιδη, τη Γεωργία Συλλαίου, τον Σάκη Μπουλα και τον Θόδωρο Δημήτριεφ. Σύνολο, λοιπόν, δέκα τραγούδια, σε νέα μουσική επεξεργασία και ενορχήστρωση. Μουσικολογικά ο Μικρούτσικος σεβάστηκε τόσο την ατμόσφαιρα των ποιημάτων όσο και την περιρρέουσα φιλολογία του ποιητή, Με άλλα λόγια λυρικές συνθέσεις, αργόσυρτες που αναδύουν μνήμες και ζωντανεύουν αισθήσεις. Οι νότες λειτουργούν σαν πνοές των στίχων και οι ενορχηστρώσεις χρωματίζονται από τα πνευστά του Θύμιου Παπαδόπουλου. Προσωπική πάντως επιθυμία μου θα ήταν λίγη περισσότερη «ασέβεια» στα κείμενα, περισσότερες εκπλήξεις στη μελωδία. Αλλά αυτή η επιθυμία αφορά μάλλον νέες πιθανόν απόπειρες μελοποίησης ποιημάτων του Καβάφη. Στο βιβλίο, τέλος, περιέχονται επτά προσωπογραφίες του Καβάφη από τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, αρχειακό υλικό από τις παραστάσεις καθώς και μια ανθολόγηση ποιημάτων του Καβάφη από τον Θάνο Μικρούτσικο -την αναγκαιότητα της οποίας τη δικαιολογώ ως δώρο του συνθέτη στον εαυτό του αρχικά και έπειτα ως αντίδωρο στη φιλοξενία του ποιητή…

Τον Χάρη Παπαδόπουλο θα τον γνωρίζουν σίγουρα όσοι αγαπάνε τους Χειμερινούς Κολυμβητές (σταθερός συνεργάτης τους στο μπουζούκι, σε συναυλίες από το 1997) ή από το δίσκο «Το τραίνο φτάνει τελικά στην Κατερίνη» που το 1998 υπέγραψε μαζί με τον Μανώλη Ρασούλη. Σε αυτή τη δουλειά, του 2009, περιέχονται δεκατρείς συνθέσεις του πάνω σε ποίηση Γ. Σκαρίμπα, Κ.Π. Καβάφη, Κ.Γ. Καρυωτάκη, Τ. Σινόπουλου και Μ. Αναγνωστάκη καθώς και πέντε θέματα από το ντοκιμαντέρ «ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ» της ΕΡΤ (πρώτη μετάδοση το 1993). Τραγουδά ο ίδιος και συμμετέχουν με τρία τραγούδια η Albena Ivanova, (από ζωντανή ηχογράφηση του 1991), ο Βασίλης Λέκκας (από ζωντανή ηχογράφηση του 1994) και ο Θεόδωρος Ρήγας. Τόσο τα οργανικά του (όσο μπορεί κανείς να διακρίνει μελωδία αφού στα τρία από τα πέντε η διάρκειά τους δεν ξεπερνά τα 50 δευτερόλεπτα…) όσο και τα τραγούδια του χαρακτηρίζονται από τζαζ αυτοσχεδιασμούς άλλοτε αργούς με ένα πιάνο και άλλοτε σε πιο σουινγκ ρυθμούς με πιο γεμάτη ορχήστρα (κοντραμπάσο, φλάουτο, σαξόφωνο, βιόλα κ.ά.). Στο σύνολό του ο δίσκος παρουσιάζει ενδιαφέρον μόνο για τις μουσικές επιλογές - αναγνώσεις δύσκολων ποιημάτων οι οποίες όμως αν εξαιρέσουμε τα τραγούδια με τον Λέκκα και τον Ρήγα δεν βρίσκουν συμπαραστάτες σ τις ερμηνείες.

Εννέα ορχηστρικά και τρία τραγούδια περιέχει ο δίσκος, του 2009, «Κ. Γ. Καρυωτάκης» εμπνευσμένα από την τηλεοπτική μεταφορά της ζωής του Καρυωτάκη. Συνθέτης τους ο Βασίλης Δημητρίου, και αυτό από μόνο του αποτελεί εχέγγυο μελωδικότητας. Το τραγούδι που ερμηνεύει ο Χρήστος Θηβαίος, « Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες» προπορεύεται των άλλων, καθώς η δυσκολία της μελοποίησής του είναι ξεκάθαρη και από την αναμέτρηση ο Δημητρίου ως ένα βαθμό βγαίνει νικητής. Τα ορχηστρικά και οι απαγγελίες των ηθοποιών δεν προσθέτουν αλλά και δεν αφαιρούν τίποτα στη συνολική δισκογραφία του Δημητρίου.

Ο Νίκος Ξυδάκης παρουσίασε αυτή τη χρονιά «Μια μουσική προσωπογραφία του Κ.Π. Καβάφη - Rue Lepsius» μια ζωντανή ηχογράφηση από το Σχολείον. Οι συντελεστές του δίσκου είναι: ποίηση: Διονύσης Καψάλης, τραγούδι: Τάσης Χριστογιαννόπουλος, αφήγηση: Δ.Ν. Μαρωνίτης. Συμπράττουν επτά βιολοντσέλα της Οπερας του Καϊρου, η ορχήστρα Κλασικής Αραβικής Μουσικής AL MAHABBA. Διεύθυνση ορχήστρας: Δημήτρης Μπουζάνης, ενορχήστρωση: Δημήτρης Μπουζάνης, Γιώργος Διαμαντόπουλος. Σημειώνει ο συνθέτης για αυτή την εργασία: Η ιδέα ξεκίνησε από μία παραγγελία να κάνω ένα έργο πάνω στον Καβάφη. Το βέβαιο ήταν πως δε με ενδιέφερε ιδιαίτερα να μελοποιήσω ποιήματά του. Έπειτα, ως Αιγυπτιώτης δεν το θεωρούσα αυτονόητο να ασχοληθώ με τον Καβάφη, για να μην πω ότι ήταν και αυτό που φοβόμουν περισσότερο απ’ όλα. Σκέφθηκα λοιπόν ότι θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να κάνω κάτι για εκείνον με έναν άλλο τρόπο. Σαν να έγραφα ένα μεγάλο τραγούδι αφιερωμένο σ’ αυτόν. Ζήτησα από το φίλο μου και ποιητή Διονύση Καψάλη να μου γράψει τα λόγια για το τραγούδι αυτό. Το αποτέλεσμα ήταν ο Καψάλης να φιλοτεχνήσει ένα πολύ ανθρώπινο και συγκινητικό πορτρέτο του Καβάφη. Ασφαλώς μιλάει και για τα ποιήματά του αλλά κυρίως και για στιγμές της ζωής και της ζωής του. Είναι λες και ακολουθεί κατά γράμμα την υπόδειξη που υπάρχει σε ένα καβαφικό ποίημα που λέει: «οι στίχοι σου έτσι να γραφούν που νάχουν, ξέρεις, από την ζωή μας μέσα των». Η αλήθεια είναι πως πέρασα από σαράντα κύματα γιατί το ίδιο το κείμενο ήταν σύνθετο. Περιείχε τραγούδια, αφηγηματικά στοιχεία, μονολόγους. Η μουσική, πάλι, είναι σαν μία ηχητική σκηνοθεσία. Μια μουσική που άκουγες στο δρόμο, στο ραδιόφωνο, στα καφενεία, στα αστικά σαλόνια, στο Κάιρο, στην Αλεξάνδρεια. Προσπάθησα να φέρω κοντά αυτό το κλίμα της ανατολής και κυρίως το μείγμα αυτού του κόσμου με τη μουσική. Ένα αίσθημα βαθύ για μένα. Φυσικό είναι να επιβεβαιώνονται αναπόφευκτα μέσα απ’ όλα αυτά και συνάμα τον Καβάφη και δικές μου συγκινήσεις και αγάπες. Πάντως τίποτα δε ζητάμε να αποδείξουμε ούτε και να προσθέσουμε γύρω από τον Αλεξανδρινό ποιητή. Τίποτε διαφορετικό από ένα τραγούδι που γράφτηκε γι’ αυτόν. Ένα τραγούδι που αφηγείται, τραγουδάει, μιλάει, παίζει μουσική».

Ποίηση -ενός όχι τόσο γνωστού ποιητή, που το 2008 μας άφησε για άλλα “εκδοτικά' τοπία, συνθέσεις ενός μουσικού και καθηγητή ηλεκτροακουστικής και εκφραστική ζωγραφική, συνθέτουν ένα γερό τρίπτυχο που ηχητικά πρωτοπορεί, είναι ο δίσκος «Το ποτάμι». Συνθέτης ο Λάσκαρης Μουρτζόπουλος και ποιητής ο Χρίστος Λάσκαρης. Μινιμαλιστικές γραφές και συνθέσεις, με ηλεκτροακουστικά ξεσπάσματα αργόπνοων απαγγελιών. Ο ίδιος ο συνθέτης ορίζει τις μουσικές συντεταγμένες του έργου του: «Ο τρόπος μου για «μελοποίηση» ακολουθεί ακριβώς τον αντίθετο δρόμο από τα συνηθισμένα! Ακολούθησα τη μέθοδο «Μιχάλη Σιγανίδη», που πιστεύω ότι την ανακάλυψε -αλλά που βλέπω και αρκετούς ακόμη να την ακολουθούν-, δηλαδή το να ρίχνεις «ξερά» την απαγγελία του ποιητή πάνω σε μια γερή μουσική βάση. Δηλαδή σαν ραπάρισμα από τον ποιητή! Άλλωστε βοήθησα τον Μιχάλη να φτιάξει τους πρώτους εκείνους δίσκους του και από τότε κατάλαβα ότι η ποιητική γλώσσα ξαναζωντανεύει με αυτόν τον τρόπο, και ειδικά αν δεν πας να το "παίξεις" Θεοδωράκης ή Χατζιδάκις. Προφανώς αυτοί, τότε, είχαν κάνει μιαν επανάσταση συνδυάζοντας τραγουδισμένη ποίηση και εκσυγχρονισμένες λαϊκές μουσικές φόρμες. Αλλά από τότε πέρασε καιρός και υπήρξε κορεσμός από συμβατικές «έντεχνες» μελοποιήσεις. Πλέον το λεγόμενο «ελληνικό τραγούδι» λειτουργεί σαν ένα κατεστημένο, που τελικά φθείρει και την ποίηση και τη γλώσσα μας. Παράγει μουσικές χωρίς εσωτερικό παλμό· όπως άλλωστε λειτουργεί και η κοινωνία μας. Και τελείως εμπειρικά έχω οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι κάθε ζωντανή και δυνατή γλώσσα χτίζεται πάνω σε προσωδία, εντάσεις και ρυθμούς, όπως άλλωστε και όλη η μουσική, σε extreme περίπτωση το ραπ και σε διαχρονική βάση, κυρίως, η jazz. Η ποίηση του Λάσκαρη έχει δυνατούς εσωτερικούς ρυθμούς, θα έλεγα ότι έχει κάτι από τα μέτρα της δημοτικής παράδοσης και των ομηρικών στίχων. Αλλά ταυτόχρονα, υπήρχε το πρόβλημα ότι κάθε ποίημά του διαρκεί τόσο εξωφρενικά λίγο σε «πραγματικό χρόνο», αφού περιέχει μόνο μερικούς στίχους. Έπρεπε λοιπόν να φτιάξω μουσικές βάσεις που με αφετηρία τους εσωτερικούς ρυθμούς του λόγου, να διευρύνουν τη χρονική διάσταση, ώστε το μουσικό κομμάτι τελικά να αναπτύσσεται σε 3-4 λεπτά. Έτσι η μουσική γεμίζει το χρόνο ανάμεσα στις λιγοστές φράσεις του ποιητή, προσπαθώντας να είναι σε διάλογο με τα νοήματα και όσο το δυνατό να τα σχολιάζει, φτιάχνοντας κατάλληλα δραματικά ηχοτοπία που λειτουργούν με επαναλήψεις και στο υπόβαθρο, σχεδόν υποσυνείδητα. Όσο για το μουσικό στυλ, πιστεύω ότι σχεδόν ο,τιδήποτε θα μπορούσε να συνοδεύσει τις τόσο δυνατές απαγγελίες του Λάσκαρη· ακόμη και heavy metal! [Πηγή: περιοδικό Jazz & Τζαζ, Ιούλιος 2009].

Το 2009 ήταν εκτός από Έτος Ρίτσου και Έτος Σαραντάρη. Η Μαρίζα Κωζ αποφάσισε να δισκογραφήσει 6 μελοποιημένα, από την ίδια, ποιήματά του και να μας τα προσφέρει εν μέσω τζαζ και ροκ ηχοκυμάτων στο δίσκο της, «Πάνω στη θάλασσα εγώ τραγουδώ». Οι ενορχηστρωτές Νάσος Γκρόζας και Γιάννης Σπυρόπουλος αποτέλεσαν το θεμέλιο λίθο ενός δυναμικού δίσκου ο οποίος συμπληρώνεται -χωρίς όμως ουσιαστικό λόγο- από δικά της τραγούδια και δημοτικά. Τριάντα και χρόνια μετά τη «Φάτα Μοργκάνα» του Καββαδία, έρχεται μια νέα θάλασσα μέσα της, και την εμπνέει.

Το «Ασμα Ασμάτων», το ωραιότερο ερωτικό ποίημα όλων των εποχών, όπως έχει χαρακτηριστεί, παρουσιάζεται επισήμως και για πρώτη φορά στη δισκογραφία, σε μετάφραση του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μελοποιημένο από τον Μάριο Στρόφαλη, το 2009, στον ομώνυμο δίσκο. Αιτία και αφορμή τής εν λόγω έκδοσης αποτέλεσε η θεατρική μορφή του ποιήματος που παρουσιάστηκε το 2008, σε μορφή μιούζικαλ, με τίτλο «Τα μαγικά του έρωτα» στο θέατρο Δίπυλον, σε σκηνοθεσία της Ράιας Μουζενίδου. Η κινηματογραφική και θεατρική εμπειρία του συνθέτη σε συνδυασμό με τη χρήση του κουαρτέτου εγχόρδων και τη λυρικότητα που αποπνέει το ποίημα, έδωσε χαμηλόφωνες και αισθαντικές μουσικές συνθέσεις, ερμηνευμένες από τους ηθοποιούς της παράστασης, Άντονι Μπερκ, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου και Αναστασία Μολυβδά.

Ο Κύπριος συνθέτης και μουσικοδιδάσκαλος, Ευαγόρας Καραγιώργης, κυκλοφορεί αυτή τη χρονιά το δίσκο του «Σαν έτοιμος από καιρό» με οκτώ τραγούδια για φωνή και πιάνο και πέντε μονοστινάτι για πιάνο (μία επαναλαμβανόμενη μουσική ιδέα (οστινάτο) στο αριστερό χέρι του πιανίστα). Οι ηχογραφήσεις του δίσκου πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή του Μανώλη Νεοφύτου στο πιάνο και των Ανδρέα Καρακότα, Παυλίνας Κωνσταντοπούλου και Αλέξη Αναστασίου στο τραγούδι. Τα οκτώ τραγούδια είναι μελοποιήσεις ποιημάτων του Καβάφη, του Δροσίνη και των K υπρίων ποιητών Μιχάλη Πασιαρδή και Μιχάλη Πιερή καθώς και δυο αρχαία επιτύμβια επιγράμματα. Ο λόγιος χαρακτήρας συνδυάζεται με τα λαϊκότροπα και παραδοσιακά στοιχεία και με αισθαντικές ερμηνείες των τραγουδιστών χωρίς όμως τις εκπλήξεις ή κάποιον σημαίνοντα νεωτερισμό.

Στην εκπνοή του 2009, το συγκρότημα Άνεμος κυκλοφορεί το δίσκο, «Χρυσός Λόγος», με μελοποιημένα ποιήματα (Κική Δημουλά, Ανδρέας Εμπειρίκος, Λίνα Νικολακοπουλου, Βασιλική Νικοπουλου, Τζαλαλαντίν Ρουμί, Γιώργος Σκούρτης και Dylan Thomas), τραγούδι και ηχητικούς λαρυγγισμούς (Κατερίνα Νιτσοπούλου), απαγγελίες (Κική Δημουλά, Λίνα Νικολακοπούλου), και μουσικές συνθέσεις (Κώστας Χατζόπουλος). Οι «Άνεμος» α ποδομούν την ουσία του λόγου και την μετατρέπουν σε ένα λεκτικό χαλί για να πατήσει πάνω η ξενική (κυριολεκτικά και μεταφορικά) εκφορά της Νιτσοπούλου και οι ποπίζουσες και ευθυγραμμισμένες μελωδίες και ενορχηστρώσεις του Χατζόπουλου. Όταν ορθώνονται όμως εμπευσμένες μουσικές γέφυρες πάνω στα λόγια π.χ. «Η περιφραστική Πέτρα» και ακούγεται η ξενόγλωσση τραγουδιστική απόδοση της Νιτσοπούλου, τότε το αποτέλεσμα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Μελοποιημένα ποιήματα βρίσκουμε και στους ακόλουθους δίσκους:

Magic De Spell, «ΟΚ...πατέρα»: Τα ποιήματα «Στη ζώνη του πυρός» της Ελευθερίας Αναγνωστάκη Τζαβάρα και «Τα χελιδόνια πενθούν στην αγκαλιά σου» του Πάμπου Φιλίππου

Νίκος Ζουρνής, «Χιλιόμετρα»: Απόσπασμα από την ποιητική σύνθεση του Γιάννη Ρίτσου, «Πρωινό άστρο» σε ερμηνεία του Μανώλη Λιδάκη

Γιώργος Σταθόπουλος, «Ασκήσεις ισορροπίας»: Μελοποίηση του ποιήματος «Τα Τείχη» του Κωνσταντίνου Καβάφη

Electric Litany, «How to be a child & win the war»: Στο τραγούδι «Τear» περιέχεται απόσπασμα από τη «Σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου