Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος μας λέει για την ερωτική ποίηση του Καβάφη: «Ο έρωτας υπήρξε ανέκαθεν (και εξακολουθεί να αποτελεί) ένα από τα βασικά και προσφιλή θέματα στην παγκόσμια ποίηση. Η καινοφανής καβαφική δημιουργία προσφέρει και στο θέμα αυτό νέα οπτική, παραμερίζοντας τους σχετικούς τρόπους της παραδοσιακής ποίησης. Η φωνή που μιλάει στα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη αποφεύγει συχνά να αναφέρεται σε πρώτο πρόσωπο. Ό,τι περιγράφεται στους καβαφικούς στίχους στηρίζεται κυρίως στη λειτουργία της μνήμης. Πρόκειται δηλαδή για ποιήματα τα οποία στο σύνολό τους είναι περισσότερο αναπολήσεις περασμένων στιγμών, ιστορίες που αναβιώνουν στο νοητικό επίπεδο, παρά εντυπώσεις που διαφυλάσσουν τη θέρμη της πρόσφατης ερωτικής εμπειρίας. Επιπλέον, δεν προσδιορίζεται πάντοτε με σαφήνεια το φύλο των εραστών. Σε πάρα πολλά από τα ποιήματα αυτά είναι δύσκολο να διακρίνουμε ποιος μιλάει για ποιον. Η «τολμηρή» για τα δεδομένα των αρχών του 20ου αιώνα ερωτική θεματολογία του Αλεξανδρινού αποτέλεσε έναν από τους σταθερούς άξονες γύρω από τον οποίον αναπτύχθηκε κατά καιρούς η αντικαβαφική κριτική, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η γενικότερη πρόσληψη του Καβάφη. Τον πλέον επιτυχή για την περίπτωση χαρακτηρισμό έχει καταθέσει η Μαργαρίτα Γιουρσενάρ, υποστηρίζοντας ότι τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη είναι περισσότερο ποιήματα περί έρωτος, παρά ποιήματα γραμμένα για ένα ή περισσότερα ερωτικά πρόσωπα. Πρόκειται για μια «σπαρακτική και ωστόσο ανάλαφρη αντίληψη της ηδονής, χωρίς αυτοεξευτελισμό, χωρίς ρητορεία, χωρίς ίχνος εκείνης της ερμηνευτικής παράκρουσης στην οποία μας έχει συνηθίσει η μετα-φροϋδική εποχή». Δ.Δ.
