Τα «Πρέσπεια 2018» για τα 70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου
Στα 70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα ήταν αφιερωμένες οι φετινές εκδηλώσεις «Πρέσπεια» που πραγματοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας και τον Άγιο Αχίλλειο των Πρεσπών για 29η χρονιά, από την Πέμπτη 23 μέχρι την Κυριακή 26 Αυγούστου. (Αν και για να είμαστε απολύτως ακριβείς τα 70 χρόνια συμπληρώνονται το 2019, αφού ο εμφύλιος τέλειωσε το 1949). Οι φετινές εκδηλώσεις ήταν επίσης αφιερωμένες στα θύματα της μεγάλης πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική.
Εμείς βρεθήκαμε την Παρασκευή 24 Αυγούστου στο μαγευτικό νησάκι του Αγίου Αχιλλείου, για να παρακολουθήσουμε τη συναυλία του Γιώργου Νταλάρα με τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Ρίτσου «Ρωμιοσύνη» και «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας». Στην παράσταση συμμετείχε ο Γιώργος Κιμούλης, που διάβασε αποσπάσματα από τους αμελοποίητους στίχους της «Ρωμιοσύνης», η μικτή χορωδία «Αμύντας» του Αμυνταίου Φλώρινας υπό τη διεύθυνση της Ξένιας Τσαβκοπούλου, καθώς και δεκατετραμελής ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Παπαχριστούδη.
Την εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκαν εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου απ’όλους τους πολιτικούς χώρους (πλην βεβαίως της «Χρυσής Αυγής»), παρουσίασε, όπως κάθε χρόνο, ο Αλέξης Κωστάλας. Ο Δήμαρχος Πρεσπών Παναγιώτης Πασχαλίδης, σαν οικοδεσπότης της βραδιάς, απηύθυνε δεκάλεπτο χαιρετισμό, ενώ ο Γιώργος Λιάνης, σαν καλλιτεχνικός διευθυντής των «Πρεσπείων», αναφέρθηκε στη σημασία του θεσμού και τόνισε πως είναι ιδιαίτερα σημαντική, τη στιγμή μάλιστα που γιορτάζονται τα 70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου, η παρουσία εκπροσώπων από όλες τις παρατάξεις.
Μετά την ομιλία του ο Γιώργος Λιάνης βράβευσε, στα πρόσωπα των απογόνων τους, τους αγωνιστές της δημοκρατίας Γρηγόρη Λαμπράκη και Σπύρο Μουστακλή και τον Ίωνα Δραγούμη. Τα βραβεία παρέλαβαν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, γιος του Γρηγόρη Λαμπράκη, η κόρη του Σπύρου Μουστακλή Ναταλία Μουστακλή και η ηθοποιός Ναταλία Δραγούμη, ανηψιά του Ίωνα Δραγούμη (ο Ίωνας Δραγούμης ήταν αδελφός του παππού της Φίλιππου Δραγούμη). Μετά την απονομή η Ναταλία Δραγούμη διάβασε το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Σχήμα της απουσίας» και το αφιέρωσε στα παιδιά που χάθηκαν στην τραγωδία της Ανατολικής Αττικής.
Αξίζει να αναφέρουμε πως στη διάρκεια της εκδήλωσης μοιράστηκαν στους θεατές κεριά, που άναψαν στη μνήμη των θυμάτων του εμφυλίου, στη μνήμη των νεκρών της πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική, αλλά και στη μνήμη του Μάνου Ελευθερίου, σαν ελάχιστο φόρο τιμής στο σπουδαίο στιχουργό που έφυγε πριν από ένα μήνα, αναπάντεχα, από τη ζωή. (Λίγο μετά βέβαια, τα κεράκια αντικαταστάθηκαν από κινητά τηλέφωνα που μαγνητοσκοπούσαν πλάνα από τη συναυλία).
Τα «Παραπονεμένα λόγια» της «Ρωμιοσύνης»
Το μουσικό μέρος της εκδήλωσης ξεκίνησε με τον Γιώργο Νταλάρα να τραγουδά, με τη συνοδεία της ορχήστρας του και της χορωδίας «Αμύντας», τα εννέα τραγούδια από τη «Ρωμιοσύνη». Ανάμεσα στα τραγούδια ο Γιώργος Κιμούλης διάβαζε αποσπάσματα από τους στίχους της «Ρωμιοσύνης».
Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Παπαχριστούδης (πιάνο), Ανδρέας Κατσιγιάννης (σαντούρι), Αποστόλης Βαγγελάκης (πνευστά), Νίκος Σαμαράς (τρομπέτα, μπουζούκι), Θανάσης Σοφράς (μπάσο), Γιώργος Μάτσικας (μπουζούκι), Κωνσταντίνος Γεδίκης (μπουζούκι), Βασίλης Κορακάκης (μπουζούκι), Χρήστος Ζέρβας (κιθάρα), Ξενοφών Συμβουλίδης (όμποε), Θέμης Συμβουλόπουλος (κρουστά), Μαρίνος Τρανουδάκης (κρουστά), Δημήτρης Γκαβαρδίνας (τύμπανα), Άρης Ζέρβας (βιολοντσέλο).
Τον ήχο φρόντισαν ο Βαγγέλης Κουλούρης και ο Αντώνης Ζαχόπουλος και τους φωτισμούς ο Γιάννης Μανιατάκος.
Σημειώνω τους τίτλους των εννέα τραγουδιών, για την ιστορία.
1) Αυτά τα δέντρα
2) Όλοι διψάνε
3) Όταν σφίγγουν το χέρι
4) Τόσα χρόνια
5) Μπήκαν στα σίδερα
6) Δέντρο το δέντρο
7) Ποιος να το πει
8) Θα σημάνουν οι καμπάνες
9) Τραβήξανε ψηλά
Το δεύτερο μέρος ξεκίνησε με έξι από τα «18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», ενώ για τη συνέχεια ο Γιώργος Νταλάρας τραγούδησε δυο από τα γνωστότερα τραγούδια με στίχους του Μάνου Ελευθερίου.
1) Αναβάφτιση
2) Κουβέντα μ’ ένα λουλούδι
3) Καρτέρεμα
4) Λαός
5) Εδώ το φως
6) Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις
7) Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Σταύρου Κουγιουμτζή – Μάνου Ελευθερίου)
8) Παραπονεμένα λόγια (Γιάννη Μαρκόπουλου – Μάνου Ελευθερίου)
Λίγο πριν το φινάλε ζητήθηκε να τηρηθεί ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων του εμφυλίου, αλλά και των νεκρών από τη φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική, ενώ κλιμάκιο τριών μουσικών από τη Μπάντα της Φλώρινας των αδελφών Βαλκάνη έπαιξε ένα πένθιμο εμβατήριο.
Ο επίλογος γράφτηκε με το «Κάνε λιγάκι υπομονή» του Βασίλη Τσιτσάνη (ένα τραγούδι που ηχογραφήθηκε το 1948 και στη συνέχεια λογοκρίθηκε για τους στίχους του), με τον ερμηνευτή να καλεί τον κόσμο να παραμείνει ενωμένος, μακριά από κάθε διχασμό…
Οι φωτογραφίες προέρχονται από τις σελίδες του Γιώργου Κιμούλη και της Μπάντας της Φλώρινας στο facebook.
Video: Θανάσης Γιώγλου
