Ο Ψαραντώνης και οι Χοροί της Κρήτης στο Badminton (ΗΜΑΣΤΑΝ ΕΚΕΙ!)

πάθος. Το πιο σπουδαίο όμως είναι ότι είναι γεννημένοι χορευτές. Η ομάδα τους είναι για να γυρίσει όλον τον κόσμο. Μπράβο τους. Τους καταευχαριστήθηκα. Ο Μιχάλης ο Κουμπιός είναι σπουδαίο παλικάρι. Τον ξέρω πολλά χρόνια. Είναι και πολύ καλός μουσικός. Το είπε πριν έντεκα χρόνια και το έκανε. Αυτή η παράσταση έχει πολύ δρόμο, πολύ ζωή. Ό,τι μου ζητήσουν αυτοί οι συνεργάτες θα είμαι δίπλα τους.»

Τη Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου στην κεντρική Σκηνή του θεάτρου Badminton, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά επί σκηνής, όλοι οι χοροί της Κρήτης, σε μία βραδιά στην οποία είχε την καλλιτεχνική διεύθυνση ο Μιχάλης Κουμπιός.

Οι κορυφαίοι χορευτές Κρητικών χορών, τα αδέλφια Γιάννης και Γιώργος Μεγαλακάκης, με μία ομάδα επίλεκτων χορευτών, χόρεψαν χορούς όπως ο Κατσιπαδιανός, ο Ανωγειανός Πηδηχτός, ο Πρινιώτης, ο Λαζώτης, καθώς και δημοφιλείς χορούς της Κρήτης σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως οι πολεμικοί χοροί Μαλεβιζιώτης και Πεντοζάλης. Πάνω από είκοσι διαφορετικοί χοροί, απόηχοι αρχαίων χορών. Καθώς οι χοροί της Κρήτης, έτσι όπως χορεύονται σήμερα, αποτελούν απόηχους των χορών των Κουρητών, μετασχηματισμένοι στο πέρασμα των αιώνων.

Πριν από 11 περίπου χρόνια, στις 16 Ιουλίου 2002 βρισκόμουν στο Θέατρο του Λυκαβηττού. Το περιοδικό «Δίφωνο», του οποίου ήμουν

υπεύθυνος ύλης διοργάνωνε συναυλία προς τιμήν του Νίκου Ξυλούρη. Μαζί με το διευθυντή του «Διφώνου» και εμπνευστή αυτής της παράστασης, το Μιχάλη Κουμπιό, τρέχαμε και δε φτάναμε για να «καλύψουμε» ένα σωρό προβλήματα που προέκυπταν απ’ την αθρόα προσέλευση του κόσμου που άγγιζε τις 10 χιλιάδες. Κυριολεκτικά στο ανοικτό θέατρο δεν έπεφτε καρφίτσα. Θυμάμαι πως καράβια φορτωμένα με λαό είχαν έρθει από την Κρήτη αποκλειστικά για την εκδήλωση. Αλλά και στην Αθήνα και στα πέριξ υπήρχε μια τρομερή κινητοποίηση από μέρους των Κρητικών ενώ και ένα ευρύ κοινό, που δεν κατάγεται από τη λεβεντομάνα γη αλλά έλκεται από το ιδιαίτερο ρεπερτόριο και το μύθο

του Νίκου Ξυλούρη, ανηφόρισε στο λόφο του Λυκαβηττού για να παρακολουθήσει εν δράσει τους Μανώλη Λιδάκη, Ψαραντώνη, Μίλτο Πασχαλίδη, Χρήστο Θηβαίο, Χαΐνηδες, Γιάννη Ξυλούρη, Γιώργη Ξυλούρη, Ελευθερία Ξυλούρη, Νίκη Ξυλούρη, Νίκο Ανδρουλάκη, Βασίλη Σταυρακάκη, Ανοιχτή Θάλασσα και βέβαια τους αδελφούς Μεγαλακάκη. Επικρατούσε έντονη συγκινησιακή φόρτιση, θαρρείς και ο Νίκος Ξυλούρης ήταν μαζί μας και τραγουδούσε με την στεντόρεια και γεμάτη συναίσθημα, «ψυχωμένη» φωνή του. Στο «ζωντάνεμα» του Αρχάγγελου συνέβαλλε αποφασιστικά η παρουσία ενός νεαρού, που ανέβηκε σεμνά και ταπεινά στη σκηνή και τραγούδησε τα «Κόσμε χρυσέ» και «Πόνοι της Παναγιάς». Η ομοιότητα της πάστας του Γιάννη Χαρούλη με αυτήν του Νίκου Ξυλούρη ήταν κάτι το συγκλονιστικό, για όλους μας. Βέβαια αυτός που μιμείται στην ουσία «ακυρώνει» τον εαυτό του. Σύντομα όμως κατάλαβα ότι ο πιτσιρικάς δεν κοπιάρει συνειδητά τον μεγάλο κρητίκαρο βάρδο. Έτσι είναι ο τρόπος του, η έκφρασή του, αυτά που κουβαλάει στο μυαλό και την ψυχή του. Το επιβεβαίωσε άλλωστε το αυτόνομο «μετά» του.

Ούτε ο Κουμπιός κοπιάρει τον εαυτό του. Η βραδιά στο Badminton με τον Ψαραντώνη και τους αδελφούς Μεγαλακάκη σε κρητικούς χορούς, ήταν μια υπόσχεση που έδωσε τότε στον Ψαραντώνη και τους αδελφούς Μεγαλακάκη πως με την Κρήτη, τα τραγούδια τους χορούς και τον πολιτισμό της, δεν τελειώνουμε εδώ…

Έτσι μετά από μια δεκαετία και κάτι, όσοι βρέθηκαν στο θέατρο badminton κατάλαβαν ότι οι χοροί της Κρήτης κουβαλούν χιλιάδες χρόνια ιστορίας. Το εισέπραξαν αυτό μέσω των μινωικών κινήσεων των χεριών, των πυρρίχιων βημάτων, των εκφράσεων στα πρόσωπα των χορευτών. Η παράσταση «Χοροί της Κρήτης» είχαν τα πάντα άψογα. Φωτισμούς, ψηφιακές σκηνογραφίες, πολύ καλό ήχο και εκπληκτικούς χορευτές και μουσικούς.

Ο Ψαραντώνης αποθεώθηκε από τους φανατικούς θαυμαστές του και καταχειροκροτήθηκε σε όλα τα τραγούδια που τραγούδησε: «ο Δίας», «Η Τίγρη», «Η μια μεριά του φαραγγιού» κ.ά.

Κλείνω με τα λόγια του Μιχάλη Κουμπιού: «Είμαι ευτυχής που γνώρισα ανθρώπους που με τον χορό τους μπορούν να εκφράσουν βαθιές συναισθηματικές εμπειρίες. Οι χοροί της Κρήτης ως σκηνικό δρώμενο, μας έδωσε το κουράγιο νʼ αρνηθούμε την υποταγή στα θνησιγενή φαινόμενα. Ευχαριστώ όλους τους συντελεστές της παράστασης για το άψογο αποτέλεσμα. Και φυσικά τον κόσμο που επέλεξε να ταξιδέψει με τους χορούς της Κρήτης. Η αισιοδοξία είναι τελικά η μεγάλη προσφορά της Τέχνης, που μας κάνει ικανούς νʼ αντιμετωπίσουμε τις σκληρές ώρες της ζωής.»

Φωτογραφίες: Άγγελος Αγγελόπουλος