Ο Jens Lapidus είναι λίγο διαφορετικός από τους υπόλοιπους συναδέλφους του που γράφουν αστυνομική λογοτεχνία. Ως ένας πολύ πετυχημένος δικηγόρος, είχε την ευκαιρία μέσα από τη δουλειά του να έρθει σε επαφή με μερικούς από τους πιο σκληρούς εγκληματίες και να γνωρίσει έναν κόσμο που οι περισσότεροι αγνοούν. Ίσως γι’ αυτό να τον απασχολεί, όχι μόνο γιατί οι άνθρωποι κάνουν κακές πράξεις, αλλά και πώς. Άλλωστε έχει επιλέξει να γράφει τις ιστορίες τους μέσα από τα μάτια τους.
Με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου μέρους της νέας του τριλογίας με τον τίτλο «Στοκχόλμη» (το πρώτο μέρος έχει τίτλο «Αίθουσα VIP»), ο Σουηδός συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας βρέθηκε στην Αθήνα καλεσμένος του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών, για να συναντήσει τους Έλληνες αναγνώστες των βιβλίων του.
Τη Δευτέρα 8 Μαΐου, σε μια εκδήλωση στον Ιανό, συνομίλησε με το δημοσιογράφο Νίκο Σερβετά και τον μεταφραστή των βιβλίων του, Γρηγόρη Κονδύλη, απαντώντας και σε ερωτήσεις του κοινού. Την επόμενη μέρα σε μια κλειστή συνέντευξη τύπου, που διοργανώθηκε στο Σουηδικό Ινστιτούτο, ο Jens Lapidus απάντησε στις δικές μας ερωτήσεις, σε μια χαλαρή και πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα.
Φυσικά, μια από τις πρώτες ερωτήσεις αφορούσε το πώς ξεκίνησε να γράφει. Μας απάντησε ότι το έναυσμα ήρθε όταν σε μια δίκη, που είχε αναλάβει την υπεράσπιση τριών νεαρών μεταναστών δεύτερης γενιάς που κατηγορούνταν για ληστεία, ο ένας κατηγορούμενος σηκώθηκε όρθιος (πράγμα που δεν συμβαίνει ποτέ στα δικαστήρια της Σουηδίας) και άρχισε να φωνάζει στην Πρόεδρο ότι δεν μπορεί να τους συμβουλεύει γιατί δεν ξέρει τίποτα για τη ζωή τους. Εκείνο το βράδυ, γύρισε σπίτι, άνοιξε τον υπολογιστή και ξεκίνησε να γράφει αυτό που αργότερα έγινε το πρώτο μέρος της τριλογίας «Στοκχόλμη Νουάρ», με τίτλο «Εύκολο χρήμα». Σκοπός του ήταν να μην ακολουθήσει την πεπατημένη των άλλων Σκανδιναβών συναδέλφων του, αλλά να γράψει για τους ανθρώπους του υποκόσμου από τη δική τους οπτική. Λόγω της δουλειάς του, είχε έρθει σε επαφή με πολλούς από αυτούς κι έτσι γνώριζε τους κώδικες επικοινωνίας τους, την ψυχολογία τους ή ακόμα και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν. Μας αποκάλυψε ότι ως δικηγόρος υπεράσπισης είχε ακούσει ατέλειωτες ώρες με ηχογραφημένες συνομιλίες κακοποιών, προϊόν παρακολουθήσεων που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα Σουηδικά δικαστήρια και έτσι κατάφερε να κάνει τη γραφή του πιο ρεαλιστική.
Τον ρωτήσαμε κατά πόσο πιστεύει ότι θα συνεχιστεί αυτό το hype με την σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία και μας είπε ότι πιστεύει ότι αν και δείχνει να έχει φτάσει σε ένα peak, παραμένει πολύ δυνατή, καθώς στις περισσότερες χώρες τα βιβλία των Σκανδιναβών συγγραφέων βρίσκονται στη λίστα με τα ευπώλητα. Το ερώτημα κατά την άποψή του, είναι αν η αστυνομική λογοτεχνία θα καταφέρει να απεικονίσει το γεγονός ότι η σουηδική κοινωνία δεν είναι πλέον τόσο ασφαλής όσο παλιότερα. Στην ερώτηση, του τι συνετέλεσε στην τόσο μεγάλη άνθιση της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας, μας απάντησε με το όνομα του Stieg Larsson, η τριλογία του οποίου (Το κορίτσι με το τατουάζ), ξεπέρασε τα όρια της απλής εκδοτικής επιτυχίας και έγινε εκδοτικό φαινόμενο με τρόπο που κανένα άλλο βιβλίο της Σουηδικής λογοτεχνίας δεν μπορεί να συγκριθεί εκτός ίσως από τα βιβλία της Άστριντ Λίντγκρεν, με πρωταγωνίστρια την Πίπη Φακιδομύτη.
Στη συνέχεια, ερωτήθηκε για τη δολοφονία του Ούλωφ Πάλμε, που ακόμα φαίνεται να απασχολεί τη σουηδική κοινωνία. Μας είπε ότι η Σουηδία, μη έχοντας αναμειχθεί στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ήταν δυνατή οικονομικά και όλα έδειχναν να κυλούν ιδανικά. Ο κόσμος αισθανόταν ασφαλής. Και η δολοφονία του Πάλμε ήταν μεγάλο σοκ. Θυμάται ακόμα πόσο μεγάλο σοκ ήταν για όλους, καθώς συνειδητοποιήσαν ότι τελικά δεν διαφέρουν και τόσο πολύ από τον υπόλοιπό κόσμο. Σχολίασε ακόμα και το θέμα της μετανάστευσης και τόνισε ότι υπάρχει μεγάλο κοινωνικό χάσμα με τους απόγονους των μεταναστών να ζουν σε συγκεκριμένες περιοχές με φυσικά όρια να τις διαχωρίζουν από τα προάστια. Τόνισε, ότι στις περιοχές αυτές η εκπαίδευση υστερεί και οι κάτοικοι αισθάνονται να μην έχουν διέξοδο, γεγονός που τους οδηγεί συχνά στην εγκληματική δραστηριότητα.
Μας είπε ότι, όταν ξεκίνησε το γράψιμο ήταν ελεύθερος και έγραφε ενστικτωδώς. Τώρα σκεπτόμενος τους αναγνώστες του ίσως νοιώθει λίγο περισσότερη πίεση. Αλλά και πάλι υπάρχουν στιγμές που νοιώθει την έξαψη που ένοιωθε όταν ξεκίνησε να γράφει. Έμαθε πολλά από τη διαδικασία μεταφοράς στον κινηματογράφο των πρώτων βιβλίων του και από τον τρόπο που γίνεται η προσαρμογή του σεναρίου. Έτσι ενώ παλιά τελείωνε ένα βιβλίο και το έστελνε στον εκδότη του, τώρα το συζητάει και είναι μια πιο δημιουργική διαδικασία.
Η συζήτηση συνεχίστηκε σε πολύ χαλαρή ατμόσφαιρα. Μιλήσαμε για την αγαπημένη του ταινία που δεν είναι άλλη από το «Νονό» και τις αγαπημένες του τηλεοπτικές σειρές μερικές από τις οποίες είναι το Game of Thrones, το Homeland και το House of Cards. Όταν τον ρωτήσαμε για το αγαπημένο του βιβλίο μας μίλησε για τους μεγάλους κλασσικούς που διάβασε νεότερος και μας αποκάλυψε ότι εντυπωσιάστηκε πολύ από το τελευταίο βιβλίο του Don Winslow (κυκλοφορεί με τον τίτλο Καρτέλ από τις Εκδόσεις Καστανιώτη).
Σχετικά με τα μελλοντικά του σχέδια, μας είπε ότι εγκατέλειψε την άσκηση της δικηγορίας προκειμένου να αφοσιωθεί στο γράψιμο και ετοιμάζει μια τηλεοπτική σειρά με τον Hans Rosenfeldt, δημιουργό της τηλεοπτικής σειράς Broen, γνωστής στο ελληνικό κοινό με τον τίτλο «Η γέφυρα». Η νέα σειρά θα έχει τίτλο Advokaten (δικηγόρος) και θα κάνει πρεμιέρα το φθινόπωρο. Παράλληλα και τα πιο πρόσφατα βιβλία του θα πάρουν το δρόμο για την μικρή οθόνη. Τέλος το τρίτο βιβλίο της τριλογίας θα κυκλοφορήσει στη Σουηδία σε λίγες μέρες.
Νομίζω πως όλοι φύγαμε εντυπωσιασμένοι από τη συνάντηση μαζί του και ότι τελικά αυτό που τον κάνει να διαφέρει από τους άλλους συγγραφείς, είναι ότι δεν γράφει για κάτι που φαντάζεται, αλλά για μια πραγματικότητα και ότι, ενώ δε ζει τη ζωή των χαρακτήρων του, είναι κοντά τους και διηγείται την ιστορία μέσα από τα μάτια τους.
Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, κυκλοφορούν τα δύο πρώτα βιβλία της νέας του τριλογίας, ένα έργο κοινωνικού ρεαλισμού υψηλής ποιότητας: Αίθουσα VIP (2016) και Στοκχόλμη (το οποίο κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες) σε μετάφραση από τα σουηδικά του Γρηγόρη Κονδύλη, με πρωταγωνιστές ένα ζευγάρι νέων ανθρώπων, ενός αποφυλακισμένου πρώην γκάνγκστερ και μιας ανερχόμενης και πολλά υποσχόμενης δικηγόρου οικονομικών υποθέσεων. Είναι αρκετά πρωτότυπο το γεγονός ότι στα βιβλία του Jens Lapidus δεν έχουμε πρωταγωνιστές αστυνομικούς, αλλά δύο άτομα των οποίων οι σχέσεις με το νόμο είναι διαμετρικά αντίθετες, ή έτσι είναι τουλάχιστον στο ξεκίνημα. Οι πρωταγωνιστές, όπως σε όλες τις καλές ιστορίες έτσι κι εδώ, είναι αμφιλεγόμενοι: ο πρώην «κακός» Τέντι παλεύει με το παρελθόν του, η «καλή» Έμελι υπάρχει μόνο για να δουλεύει. Όπως μας λέει ο Lapidus, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.
Με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου μέρους της νέας του τριλογίας με τον τίτλο «Στοκχόλμη» (το πρώτο μέρος έχει τίτλο «Αίθουσα VIP»), ο Σουηδός συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας βρέθηκε στην Αθήνα καλεσμένος του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών, για να συναντήσει τους Έλληνες αναγνώστες των βιβλίων του.
Τη Δευτέρα 8 Μαΐου, σε μια εκδήλωση στον Ιανό, συνομίλησε με το δημοσιογράφο Νίκο Σερβετά και τον μεταφραστή των βιβλίων του, Γρηγόρη Κονδύλη, απαντώντας και σε ερωτήσεις του κοινού. Την επόμενη μέρα σε μια κλειστή συνέντευξη τύπου, που διοργανώθηκε στο Σουηδικό Ινστιτούτο, ο Jens Lapidus απάντησε στις δικές μας ερωτήσεις, σε μια χαλαρή και πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα.
Φυσικά, μια από τις πρώτες ερωτήσεις αφορούσε το πώς ξεκίνησε να γράφει. Μας απάντησε ότι το έναυσμα ήρθε όταν σε μια δίκη, που είχε αναλάβει την υπεράσπιση τριών νεαρών μεταναστών δεύτερης γενιάς που κατηγορούνταν για ληστεία, ο ένας κατηγορούμενος σηκώθηκε όρθιος (πράγμα που δεν συμβαίνει ποτέ στα δικαστήρια της Σουηδίας) και άρχισε να φωνάζει στην Πρόεδρο ότι δεν μπορεί να τους συμβουλεύει γιατί δεν ξέρει τίποτα για τη ζωή τους. Εκείνο το βράδυ, γύρισε σπίτι, άνοιξε τον υπολογιστή και ξεκίνησε να γράφει αυτό που αργότερα έγινε το πρώτο μέρος της τριλογίας «Στοκχόλμη Νουάρ», με τίτλο «Εύκολο χρήμα». Σκοπός του ήταν να μην ακολουθήσει την πεπατημένη των άλλων Σκανδιναβών συναδέλφων του, αλλά να γράψει για τους ανθρώπους του υποκόσμου από τη δική τους οπτική. Λόγω της δουλειάς του, είχε έρθει σε επαφή με πολλούς από αυτούς κι έτσι γνώριζε τους κώδικες επικοινωνίας τους, την ψυχολογία τους ή ακόμα και τη γλώσσα που χρησιμοποιούν. Μας αποκάλυψε ότι ως δικηγόρος υπεράσπισης είχε ακούσει ατέλειωτες ώρες με ηχογραφημένες συνομιλίες κακοποιών, προϊόν παρακολουθήσεων που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα Σουηδικά δικαστήρια και έτσι κατάφερε να κάνει τη γραφή του πιο ρεαλιστική.
Τον ρωτήσαμε κατά πόσο πιστεύει ότι θα συνεχιστεί αυτό το hype με την σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία και μας είπε ότι πιστεύει ότι αν και δείχνει να έχει φτάσει σε ένα peak, παραμένει πολύ δυνατή, καθώς στις περισσότερες χώρες τα βιβλία των Σκανδιναβών συγγραφέων βρίσκονται στη λίστα με τα ευπώλητα. Το ερώτημα κατά την άποψή του, είναι αν η αστυνομική λογοτεχνία θα καταφέρει να απεικονίσει το γεγονός ότι η σουηδική κοινωνία δεν είναι πλέον τόσο ασφαλής όσο παλιότερα. Στην ερώτηση, του τι συνετέλεσε στην τόσο μεγάλη άνθιση της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας, μας απάντησε με το όνομα του Stieg Larsson, η τριλογία του οποίου (Το κορίτσι με το τατουάζ), ξεπέρασε τα όρια της απλής εκδοτικής επιτυχίας και έγινε εκδοτικό φαινόμενο με τρόπο που κανένα άλλο βιβλίο της Σουηδικής λογοτεχνίας δεν μπορεί να συγκριθεί εκτός ίσως από τα βιβλία της Άστριντ Λίντγκρεν, με πρωταγωνίστρια την Πίπη Φακιδομύτη.
Στη συνέχεια, ερωτήθηκε για τη δολοφονία του Ούλωφ Πάλμε, που ακόμα φαίνεται να απασχολεί τη σουηδική κοινωνία. Μας είπε ότι η Σουηδία, μη έχοντας αναμειχθεί στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ήταν δυνατή οικονομικά και όλα έδειχναν να κυλούν ιδανικά. Ο κόσμος αισθανόταν ασφαλής. Και η δολοφονία του Πάλμε ήταν μεγάλο σοκ. Θυμάται ακόμα πόσο μεγάλο σοκ ήταν για όλους, καθώς συνειδητοποιήσαν ότι τελικά δεν διαφέρουν και τόσο πολύ από τον υπόλοιπό κόσμο. Σχολίασε ακόμα και το θέμα της μετανάστευσης και τόνισε ότι υπάρχει μεγάλο κοινωνικό χάσμα με τους απόγονους των μεταναστών να ζουν σε συγκεκριμένες περιοχές με φυσικά όρια να τις διαχωρίζουν από τα προάστια. Τόνισε, ότι στις περιοχές αυτές η εκπαίδευση υστερεί και οι κάτοικοι αισθάνονται να μην έχουν διέξοδο, γεγονός που τους οδηγεί συχνά στην εγκληματική δραστηριότητα.
Μας είπε ότι, όταν ξεκίνησε το γράψιμο ήταν ελεύθερος και έγραφε ενστικτωδώς. Τώρα σκεπτόμενος τους αναγνώστες του ίσως νοιώθει λίγο περισσότερη πίεση. Αλλά και πάλι υπάρχουν στιγμές που νοιώθει την έξαψη που ένοιωθε όταν ξεκίνησε να γράφει. Έμαθε πολλά από τη διαδικασία μεταφοράς στον κινηματογράφο των πρώτων βιβλίων του και από τον τρόπο που γίνεται η προσαρμογή του σεναρίου. Έτσι ενώ παλιά τελείωνε ένα βιβλίο και το έστελνε στον εκδότη του, τώρα το συζητάει και είναι μια πιο δημιουργική διαδικασία.
Η συζήτηση συνεχίστηκε σε πολύ χαλαρή ατμόσφαιρα. Μιλήσαμε για την αγαπημένη του ταινία που δεν είναι άλλη από το «Νονό» και τις αγαπημένες του τηλεοπτικές σειρές μερικές από τις οποίες είναι το Game of Thrones, το Homeland και το House of Cards. Όταν τον ρωτήσαμε για το αγαπημένο του βιβλίο μας μίλησε για τους μεγάλους κλασσικούς που διάβασε νεότερος και μας αποκάλυψε ότι εντυπωσιάστηκε πολύ από το τελευταίο βιβλίο του Don Winslow (κυκλοφορεί με τον τίτλο Καρτέλ από τις Εκδόσεις Καστανιώτη).
Σχετικά με τα μελλοντικά του σχέδια, μας είπε ότι εγκατέλειψε την άσκηση της δικηγορίας προκειμένου να αφοσιωθεί στο γράψιμο και ετοιμάζει μια τηλεοπτική σειρά με τον Hans Rosenfeldt, δημιουργό της τηλεοπτικής σειράς Broen, γνωστής στο ελληνικό κοινό με τον τίτλο «Η γέφυρα». Η νέα σειρά θα έχει τίτλο Advokaten (δικηγόρος) και θα κάνει πρεμιέρα το φθινόπωρο. Παράλληλα και τα πιο πρόσφατα βιβλία του θα πάρουν το δρόμο για την μικρή οθόνη. Τέλος το τρίτο βιβλίο της τριλογίας θα κυκλοφορήσει στη Σουηδία σε λίγες μέρες.
Νομίζω πως όλοι φύγαμε εντυπωσιασμένοι από τη συνάντηση μαζί του και ότι τελικά αυτό που τον κάνει να διαφέρει από τους άλλους συγγραφείς, είναι ότι δεν γράφει για κάτι που φαντάζεται, αλλά για μια πραγματικότητα και ότι, ενώ δε ζει τη ζωή των χαρακτήρων του, είναι κοντά τους και διηγείται την ιστορία μέσα από τα μάτια τους.
Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, κυκλοφορούν τα δύο πρώτα βιβλία της νέας του τριλογίας, ένα έργο κοινωνικού ρεαλισμού υψηλής ποιότητας: Αίθουσα VIP (2016) και Στοκχόλμη (το οποίο κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες) σε μετάφραση από τα σουηδικά του Γρηγόρη Κονδύλη, με πρωταγωνιστές ένα ζευγάρι νέων ανθρώπων, ενός αποφυλακισμένου πρώην γκάνγκστερ και μιας ανερχόμενης και πολλά υποσχόμενης δικηγόρου οικονομικών υποθέσεων. Είναι αρκετά πρωτότυπο το γεγονός ότι στα βιβλία του Jens Lapidus δεν έχουμε πρωταγωνιστές αστυνομικούς, αλλά δύο άτομα των οποίων οι σχέσεις με το νόμο είναι διαμετρικά αντίθετες, ή έτσι είναι τουλάχιστον στο ξεκίνημα. Οι πρωταγωνιστές, όπως σε όλες τις καλές ιστορίες έτσι κι εδώ, είναι αμφιλεγόμενοι: ο πρώην «κακός» Τέντι παλεύει με το παρελθόν του, η «καλή» Έμελι υπάρχει μόνο για να δουλεύει. Όπως μας λέει ο Lapidus, τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται.
