Σαν σήμερα…
Στις 5 Φεβρουαρίου 2014 έφυγε από τη ζωή η Τζένη Βάνου σε ηλικία 75 ετών. Είχε γεννηθεί στις 10 Φεβρουαρίου 1939 στην Αθήνα…
Η διαδρομή της Τζένης Βάνου στη δισκογραφία ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1959, όταν, λίγες μέρες μετά τη βράβευσή των τραγουδιών στο Πρώτο Φεστιβάλ Τραγουδιού του ΕΙΡ, μπήκε στο studio για να συνοδεύσει τον Τώνη Μαρούδα στην ηχογράφηση του «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου» του Μάνου Χατζιδάκι και του «Ξέρω κάποιο αστέρι» του Μίμη Πλέσσα και του Κώστα Πρετεντέρη.
«Κράτα με κοντά σου… το τελευταίο βράδυ μου…»
Ακολούθησε μια σειρά ηχογραφήσεων για τις 45 στροφές μέχρι το 1965 που κυκλοφόρησε από τη LYRA ο πρώτος μεγάλος δίσκος της Τζένης Βάνου, που περιλάμβανε έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα, μαζί με έξη λαϊκά τραγούδια, διασκευασμένα και ενορχηστρωμένα από τον ίδιο.
“Η Τζένη Βάνου σ’ αυτό τον δίσκο εμφανίζει δύο πλευρές πολύ διαφορετικές:
Στα έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα - τέσσερα καινούργια, τα «Κράτα με κοντά σου», «Αγάπη μου πού είσαι», «Πες μου», «Το χέρι σου» και δύο μεγάλες επιτυχίες που δεν είχε όμως, κατά περίεργη σύμπτωση, ηχογραφήσει σε δίσκο η Τζένη, το «Τι κρίμα» και «Εδώ τελειώνει ο ουρανός» - είναι η Βάνου που ξέρουμε, που σήμερα με την ωριμότητα που έχει αποκτήσει και με την καθοδήγηση του Μίμη Πλέσσα είναι περισσότερο παρά ποτέ η ιδεώδης ερμηνεύτρια των τραγουδιών του.
Στα άλλα έξη όμως λαϊκά τραγούδια, βλέπουμε μιαν άλλη πλευρά της Τζένης Βάνου. Μια πλευρά τόσο ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη που αποδεικνύει ότι τα πραγματικά μεγάλα τραγούδια, όπως τα έξη λαϊκά τραγούδια αυτού του δίσκου, γίνονται ακόμα ωραιότερα στην απαράμιλλη εκτέλεσή τους, από μια μεγάλη τραγουδίστρια σαν την Τζένη Βάνου και από έναν μουσικό σαν τον Μίμη Πλέσσα”.
(Από το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου).
Τα έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα
1) Κράτα με κοντά σου (Στίχοι: Μίμης Πλέσσας)
2) Εδώ τελειώνει ο ουρανός (Κώστας Κινδύνης)
3) Αγάπη μου πού είσαι (Μαρία Πλυτά)
4) Πες μου (Θάνος Σοφός)
5) Το χέρι σου (Κώστας Κινδύνης)
6) Τι κρίμα (Κώστας Κινδύνης)
Και τα έξη λαϊκά τραγούδια
7) Συννεφιασμένη Κυριακή (Βασίλης Τσιτσάνης)
8) Μινόρε της αυγής (Σπύρος Περιστέρης - Μίνως Μάτσας)
9) Ψιλή βροχούλα έπιασε (Γιώργος Μητσάκης)
10) Το τελευταίο βράδυ μου (Στέλιος Καζαντζίδης - Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου)
11) Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι (Μάνος Χατζιδάκις - Μιχάλης Κακογιάννης)
12) Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι (Aπόστολος Καλδάρας)
Ο Μίμης Πλέσσας διηύθυνε την ορχήστρα κι έπαιξε πιάνο, ο Στέλιος Ζαφειρίου μπουζούκι, ο Τίτος Καλλίρης κιθάρα και ο Τάσος Διακογιώργης σαντούρι. Η ηχοληψία έγινε στα studio της Columbia από τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και ο σχεδιασμός του εξωφύλλου από τον Μπάμπη Ρετζεπόπουλο. Τα έξη λαϊκά της δεύτερης πλευράς του δίσκου, μαζί με τα τραγούδια «Πες μου» και «Κράτα με κοντά σου» κυκλοφόρησαν εκείνη την εποχή και σε δίσκους 45 στροφών.
Τριάντα χρόνια μετά, στο σημείωμά του στο ένθετο της έκδοσης του δίσκου σε cd, ο συνθέτης αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τη Τζένη Βάνου:
“Όταν διηύθυνα την χορωδία του Σπαρτιάτη αρχιμουσικού και συνθέτη Αλέκου Παναγιωτόπουλου στην ηχογράφηση του τραγουδιού του «Θυμήσου» με τον αξέχαστο Νίκο Γούναρη, ξεχώρισα ένα μελαχρινό κοριτσάκι που με την ολόσωστη φωνή του και το ταμπεραμέντο του βοηθούσε την χορωδία. Ευγενία Βραχνού το λέγανε…
Κι όταν ύστερα από χρόνια η Ευγενία δοκίμασε να τραγουδήσει μόνη της έγινε το θαύμα μιας παραμυθένιας μεταμόρφωσης! Η Ευγενία Βραχνού έγινε η Τζένη Βάνου, το αηδόνι του πενταγράμμου μας. Η έκταση, η χροιά και η ευαισθησία της φωνής της ήταν φυσικά χαρίσματα κι εγώ στην προσπάθειά μου να υπηρετήσω την ελαφρά μας μουσική είχα βρει το ιδανικό εργαλείο.
Της έγραψα τα πρώτα της τραγούδια και καμάρωνα την ευκολία που είχε στην ερμηνεία ενός μοντέρνου τραγουδιού σαν κι αυτό που την ξεχώρισε στο Δεύτερο Φεστιβάλ του ΕΙΡ («Η αγάπη μας»), το ρυθμικό της ένστικτο στο «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου» (πρώτη γυναικεία εκτέλεση) και την δραματική δύναμη στην έκφραση σ ’ένα τραγούδι σαν το «Τι κρίμα».
Κι όταν η Τζένη βρέθηκε στη LYRA, την εποχή που οι δημιουργικές διαφωνίες μας με τον Αλέκο Πατσιφά έφτιαξαν μια νέα αντίληψη στην ελληνική δισκογραφία, τον έπεισα να κάνουμε ένα τόλμημα: ένα μεγάλο δίσκο που η μια του όψη να έχει τα δικά μας, μοντέρνα ακούσματα της εποχής και από την άλλη όψη (πολύ πριν ξεκινήσει η μόδα επανεκτελέσεων λαϊκών τραγουδιών από ελαφρολαϊκούς τραγουδιστές) να εμπιστευτούμε στην φωνή της Τζένης 6 αυθεντικά λαϊκά τραγούδια.
Σήμερα που οι διασημότερες κλασικές φωνές εκτελούν λαϊκά τραγούδια το εγχείρημα δεν φαίνεται παράτολμο. Εγώ όμως από τότε πίστευα πως αν ένα όμορφο τραγούδι γίνει με μια εκτέλεση φρέσκια, αληθινή, ευαίσθητη, θα ’ρθει η στιγμή που θα δικαιωθεί”.
Μίμης Πλέσσας*
Είναι γνωστό πως η Τζένη Βάνου συνδέθηκε με το έργο του Μίμη Πλέσσα, ίσως, όσο καμιά άλλη τραγουδίστρια, αφού το υπηρέτησε τόσο στα χρόνια του ’60, όσο και αργότερα, στη δεκαετία του ’70, γράφοντας μεγάλες επιτυχίες. Η έκπληξη βρίσκεται στα λαϊκά τραγούδια του δίσκου, όπου βάζει την προσωπική της σφραγίδα, καταθέτοντας απρόβλεπτες ερμηνείες, ενώ όσον αφορά τις ενορχηστρώσεις, έχω την αίσθηση πως ο Μίμης Πλέσσας λειτούργησε επηρεασμένος από τις «Έξη λαϊκές ζωγραφιές», τις διασκευές για πιάνο του Μάνου Χατζιδάκι σε έξη ρεμπέτικα τραγούδια. Άλλωστε, τρία από τα τραγούδια του δίσκου, υπήρχαν και στις «Έξη λαϊκές ζωγραφιές». Βέβαια, ο Πλέσσας, χωρίς να αλλοιώνει τα πρωτότυπα στοιχεία των τραγουδιών, προσθέτει το δικό του «στίγμα», φέρνοντάς τα με επιτυχημένο τρόπο, στην ιδιαίτερη φωνή της ερμηνεύτριας…
*Πηγή: «Τζένη Βάνου / Έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα & Έξη λαϊκά τραγούδια» (Επιμέλεια έκδοσης: Γιώργος Τσάμπρας / Lyra, 1995)
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
Στις 5 Φεβρουαρίου 2014 έφυγε από τη ζωή η Τζένη Βάνου σε ηλικία 75 ετών. Είχε γεννηθεί στις 10 Φεβρουαρίου 1939 στην Αθήνα…
Η διαδρομή της Τζένης Βάνου στη δισκογραφία ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1959, όταν, λίγες μέρες μετά τη βράβευσή των τραγουδιών στο Πρώτο Φεστιβάλ Τραγουδιού του ΕΙΡ, μπήκε στο studio για να συνοδεύσει τον Τώνη Μαρούδα στην ηχογράφηση του «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου» του Μάνου Χατζιδάκι και του «Ξέρω κάποιο αστέρι» του Μίμη Πλέσσα και του Κώστα Πρετεντέρη.
«Κράτα με κοντά σου… το τελευταίο βράδυ μου…»
Ακολούθησε μια σειρά ηχογραφήσεων για τις 45 στροφές μέχρι το 1965 που κυκλοφόρησε από τη LYRA ο πρώτος μεγάλος δίσκος της Τζένης Βάνου, που περιλάμβανε έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα, μαζί με έξη λαϊκά τραγούδια, διασκευασμένα και ενορχηστρωμένα από τον ίδιο.
“Η Τζένη Βάνου σ’ αυτό τον δίσκο εμφανίζει δύο πλευρές πολύ διαφορετικές:
Στα έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα - τέσσερα καινούργια, τα «Κράτα με κοντά σου», «Αγάπη μου πού είσαι», «Πες μου», «Το χέρι σου» και δύο μεγάλες επιτυχίες που δεν είχε όμως, κατά περίεργη σύμπτωση, ηχογραφήσει σε δίσκο η Τζένη, το «Τι κρίμα» και «Εδώ τελειώνει ο ουρανός» - είναι η Βάνου που ξέρουμε, που σήμερα με την ωριμότητα που έχει αποκτήσει και με την καθοδήγηση του Μίμη Πλέσσα είναι περισσότερο παρά ποτέ η ιδεώδης ερμηνεύτρια των τραγουδιών του.
Στα άλλα έξη όμως λαϊκά τραγούδια, βλέπουμε μιαν άλλη πλευρά της Τζένης Βάνου. Μια πλευρά τόσο ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη που αποδεικνύει ότι τα πραγματικά μεγάλα τραγούδια, όπως τα έξη λαϊκά τραγούδια αυτού του δίσκου, γίνονται ακόμα ωραιότερα στην απαράμιλλη εκτέλεσή τους, από μια μεγάλη τραγουδίστρια σαν την Τζένη Βάνου και από έναν μουσικό σαν τον Μίμη Πλέσσα”.
(Από το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου).
Τα έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα
1) Κράτα με κοντά σου (Στίχοι: Μίμης Πλέσσας)
2) Εδώ τελειώνει ο ουρανός (Κώστας Κινδύνης)
3) Αγάπη μου πού είσαι (Μαρία Πλυτά)
4) Πες μου (Θάνος Σοφός)
5) Το χέρι σου (Κώστας Κινδύνης)
6) Τι κρίμα (Κώστας Κινδύνης)
Και τα έξη λαϊκά τραγούδια
7) Συννεφιασμένη Κυριακή (Βασίλης Τσιτσάνης)
8) Μινόρε της αυγής (Σπύρος Περιστέρης - Μίνως Μάτσας)
9) Ψιλή βροχούλα έπιασε (Γιώργος Μητσάκης)
10) Το τελευταίο βράδυ μου (Στέλιος Καζαντζίδης - Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου)
11) Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι (Μάνος Χατζιδάκις - Μιχάλης Κακογιάννης)
12) Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι (Aπόστολος Καλδάρας)
Ο Μίμης Πλέσσας διηύθυνε την ορχήστρα κι έπαιξε πιάνο, ο Στέλιος Ζαφειρίου μπουζούκι, ο Τίτος Καλλίρης κιθάρα και ο Τάσος Διακογιώργης σαντούρι. Η ηχοληψία έγινε στα studio της Columbia από τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και ο σχεδιασμός του εξωφύλλου από τον Μπάμπη Ρετζεπόπουλο. Τα έξη λαϊκά της δεύτερης πλευράς του δίσκου, μαζί με τα τραγούδια «Πες μου» και «Κράτα με κοντά σου» κυκλοφόρησαν εκείνη την εποχή και σε δίσκους 45 στροφών.
Τριάντα χρόνια μετά, στο σημείωμά του στο ένθετο της έκδοσης του δίσκου σε cd, ο συνθέτης αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τη Τζένη Βάνου:
“Όταν διηύθυνα την χορωδία του Σπαρτιάτη αρχιμουσικού και συνθέτη Αλέκου Παναγιωτόπουλου στην ηχογράφηση του τραγουδιού του «Θυμήσου» με τον αξέχαστο Νίκο Γούναρη, ξεχώρισα ένα μελαχρινό κοριτσάκι που με την ολόσωστη φωνή του και το ταμπεραμέντο του βοηθούσε την χορωδία. Ευγενία Βραχνού το λέγανε…
Κι όταν ύστερα από χρόνια η Ευγενία δοκίμασε να τραγουδήσει μόνη της έγινε το θαύμα μιας παραμυθένιας μεταμόρφωσης! Η Ευγενία Βραχνού έγινε η Τζένη Βάνου, το αηδόνι του πενταγράμμου μας. Η έκταση, η χροιά και η ευαισθησία της φωνής της ήταν φυσικά χαρίσματα κι εγώ στην προσπάθειά μου να υπηρετήσω την ελαφρά μας μουσική είχα βρει το ιδανικό εργαλείο.
Της έγραψα τα πρώτα της τραγούδια και καμάρωνα την ευκολία που είχε στην ερμηνεία ενός μοντέρνου τραγουδιού σαν κι αυτό που την ξεχώρισε στο Δεύτερο Φεστιβάλ του ΕΙΡ («Η αγάπη μας»), το ρυθμικό της ένστικτο στο «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου» (πρώτη γυναικεία εκτέλεση) και την δραματική δύναμη στην έκφραση σ ’ένα τραγούδι σαν το «Τι κρίμα».
Κι όταν η Τζένη βρέθηκε στη LYRA, την εποχή που οι δημιουργικές διαφωνίες μας με τον Αλέκο Πατσιφά έφτιαξαν μια νέα αντίληψη στην ελληνική δισκογραφία, τον έπεισα να κάνουμε ένα τόλμημα: ένα μεγάλο δίσκο που η μια του όψη να έχει τα δικά μας, μοντέρνα ακούσματα της εποχής και από την άλλη όψη (πολύ πριν ξεκινήσει η μόδα επανεκτελέσεων λαϊκών τραγουδιών από ελαφρολαϊκούς τραγουδιστές) να εμπιστευτούμε στην φωνή της Τζένης 6 αυθεντικά λαϊκά τραγούδια.
Σήμερα που οι διασημότερες κλασικές φωνές εκτελούν λαϊκά τραγούδια το εγχείρημα δεν φαίνεται παράτολμο. Εγώ όμως από τότε πίστευα πως αν ένα όμορφο τραγούδι γίνει με μια εκτέλεση φρέσκια, αληθινή, ευαίσθητη, θα ’ρθει η στιγμή που θα δικαιωθεί”.
Μίμης Πλέσσας*
Είναι γνωστό πως η Τζένη Βάνου συνδέθηκε με το έργο του Μίμη Πλέσσα, ίσως, όσο καμιά άλλη τραγουδίστρια, αφού το υπηρέτησε τόσο στα χρόνια του ’60, όσο και αργότερα, στη δεκαετία του ’70, γράφοντας μεγάλες επιτυχίες. Η έκπληξη βρίσκεται στα λαϊκά τραγούδια του δίσκου, όπου βάζει την προσωπική της σφραγίδα, καταθέτοντας απρόβλεπτες ερμηνείες, ενώ όσον αφορά τις ενορχηστρώσεις, έχω την αίσθηση πως ο Μίμης Πλέσσας λειτούργησε επηρεασμένος από τις «Έξη λαϊκές ζωγραφιές», τις διασκευές για πιάνο του Μάνου Χατζιδάκι σε έξη ρεμπέτικα τραγούδια. Άλλωστε, τρία από τα τραγούδια του δίσκου, υπήρχαν και στις «Έξη λαϊκές ζωγραφιές». Βέβαια, ο Πλέσσας, χωρίς να αλλοιώνει τα πρωτότυπα στοιχεία των τραγουδιών, προσθέτει το δικό του «στίγμα», φέρνοντάς τα με επιτυχημένο τρόπο, στην ιδιαίτερη φωνή της ερμηνεύτριας…
*Πηγή: «Τζένη Βάνου / Έξη τραγούδια του Μίμη Πλέσσα & Έξη λαϊκά τραγούδια» (Επιμέλεια έκδοσης: Γιώργος Τσάμπρας / Lyra, 1995)
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο τον δίσκο.
