«Διαβατήριο», το «Τραίνο Γερμανίας Αθηνών» και παράλληλα αλλά και αργότερα άλλα άσματα της ξενιτιάς ήταν ένας καλλιτέχνης που είχε λύσει το οικονομικό πρόβλημα της ζωής του. Κι όμως ο τρόπος του, η ιδιοσυγκρασία, ο ψυχισμός, το ένστικτο του και άλλα ακωδικοποίητα τον οδηγούσαν σε μια υπερβατικότητα που έπειθε ακόμα και τον πιο «κακόπιστο» ακροατή πως ο ερμηνευτής αυτός αύριο κιόλας ετοιμάζει τις βαλίτσες και ταξιδεύει για να βρει μια καλύτερη μοίρα αφού «όταν ζεις χωρίς ελπίδα, όπου γης είναι πατρίδα».
Αντιστοίχως όταν ο Γιώργος Νταλάρας απέδιδε Λοΐζο και Φώντα Λάδη, ήταν ήδη ένας παχυλά αμειβόμενος καλλιτέχνης, όμως για ανάλογους λόγους σε έπειθε πως «Πάγωσε η τσιμινιέρα» κι αυτός μαζί με τους εργάτες απεργούν, κόντρα σε σκληρές συνθήκες και μεταφερόμενους απεργοσπάστες. Μαζί με τη φωνή του «έλιωναν τα νιάτα μας στη βιοπάλη» και οι καρδιές όσων τον άκουγαν.
Ακόμα και ο Τσιτσάνης με Μερσεντές πήγαινε και έφευγε από το Χάραμα αλλά όταν έπαιζε τη «Φάμπρικα» στο μυαλό σχηματίζονταν εικόνες με τον εργατόκοσμο να τρέχει στη δουλειά…
Ο Μπιθικώτσης, έπαιρνε τρελό μεροκάματο στα «Δειλινά», αλλά όταν έπιανε στο μικρόφωνο το «Ρίξε μια ζαριά καλή» ένιωθες στο πετσί και την ψυχή σου τη μοίρα του αδικημένου…
Η Μοσχολιού, η Χαρούλα, ο Στράτος, ο Μανώλης, ο Μιχάλης, ο Βαγγέλης, η Λύδια, η Πάνου, η Γκρέυ, ο Πρόδρομος και άλλοι άξιοι ότι και να τραγούδησα το «άγιασαν» συθέμελα με την αλήθεια και το είναι τους.
Αλλά και ο Μητροπάνος και η Γλυκερία και ο Μητσιάς και ο και ο Μαργαρίτης και άλλοι διαλεκτοί, όταν ερμηνεύουν απογειώνουν τις πρώτες ύλες, σε κάνουν να αισθάνεσαι μέρος του δράματος ή της χαράς που περιγράφουν.
Ακόμη και ο Τόλης και ο Πάριος, η Παπαδοπούλου και η Διαμάντη σε πιο αισθηματικούς τόνους μεταφέρουν αντίστοιχα «μουσικομαγνητικά» κύματα.
Κι είναι κι άλλοι πολλοί που η πένα (τα πλήκτρα) δε «χωράνε» να γράψουν σε ένα σύντομο άρθρο. Άλλωστε η παράθεση ονομάτων δεν είναι η ουσία του θέματός μας.
Στις μέρες μας η αδυναμία των ερμηνευτών να είναι πειστικοί με όσα καλούνται-επιλέγουν να αποδώσουν μετέφερε σταδιακά το κέντρο βάρους της αξιοπιστίας προς τη μεριά των τραγουδοποιών. Έτσι ένα τραγούδι του Μάλαμα αν ερμηνευτεί από τον ίδιο «κεντράρει» πολύ περισσότερο από ότι με ένα καλλίφωνο ερμηνευτή.
Ξέχασε ο κόσμος να ακούει; Νομίζω πως όχι. Το «ξεγύμνωμα» όμως πολλών λαοπρόβλητων καλλιτεχνών -λόγω και των αδηφάγων Με Με και των «ανεξέλεγκτων» ταχυτήτων με τον οποίο ταξιδεύουν οι πληροφορίες- σε συνδυασμό με το «χάσιμο» της επαφής τους με τα προβλήματα και τις αναζητήσεις του ακροατηρίου τους αποξένωσε από το «σώμα» και την «καρδιά» του ντουνιά. Άλλωστε «οικειοθελώς» μείναν έρημοι δίχως την προστασία και τις πρώτες ύλες χαρισματικών δημιουργών.
Την ίδια ώρα βέβαια, ο βιασμός της κοινωνικής αισθητικής, μέσα από κίβδηλα «πρότυπα», ευκολίες και παγίδες, που στήθηκαν «εντέχνως» όλα αυτά τα χρόνια από τα συμφέροντα και τους επιτήδειους που διαφεντεύουν τις μοίρες των λαών, χαμήλωσε τον πήχη, πλήγωσε το «καλό» γούστο.
Η ίδια ιστορία ισχύει όχι μόνο για άλλες τέχνες, αλλά και για την πολιτική σκηνή και τους πολιτικούς και άλλους «λειτουργούς» της κοινωνίας.
Κάπως έτσι στερέψαμε από «εμπνευσμένους» και από «πειθώ», παλεύοντας άναρχα δίχως ενότητα και «μπροστάρηδες» στις δίνες των καιρών.
