ίδιους τους «κριτικούς» αλλά και τους «καλλιτέχνες» που δεν έχουν «μάθει» να κρίνεται και να συγκρίνεται το έργο τους αλλά και από το ίδιο το κοινό που στην πλειοψηφία του δεν θέλει να «λερώνονται» τα είδωλά του.
Κι όμως και οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι. Στην προσπάθειά τους για να σταθούν και να εξελιχθούν σε ένα χώρο εργασίας που από τη φύση του είναι «ανταγωνιστικός» είναι πολύ πιθανό, κάποια στιγμή, σκόπιμα η ασυνείδητα να έχουν «αδικήσει» κάποιον συναγωνιστή τους και όχι μόνο. Ακόμα κι αν ζητήσεις τη βοήθεια ή συνδρομή ενός «εταιριάρχη» ή «παραγωγού» π.χ. σε κάτι που σχεδιάζεις, αν εκείνος επιλέξει «εσένα», ίσως την ίδια ώρα να «αφήσει» κάτι άλλο, κάποιον άλλον. Ποιος άνθρωπος στη ζήση του δεν «μάλωσε», δεν «κοντραρίστηκε» δεν ήρθε σε διλήμματα και μοιραίες επιλογές με συνανθρώπους του. Γιατί όχι λοιπόν και οι καλλιτέχνες;
Από την άλλη όταν μιλάμε για μια δημιουργία δεν εξετάζουμε την «ανθρώπινη» πλευρά του δημιουργού αλλά την ποιότητα, την αισθητική, την πρωτοπορία, τις επιρροές, τις τεχνικές παραμέτρους, το «συναίσθημα» που εμπεριέχει και προκαλεί το «γέννημά» του. Ανέκαθεν οι κορυφαίοι των κορυφαίων διέθεταν και κινούνταν με κεντρικό άξονα την «υπερβατικότητα». Την ώρα της «γέννησης» ξεπερνούσαν τα «ανθρώπινα», έβγαιναν απ’ τα στενά όρια που τα τελευταία ορίζουν και «λειτουργούσαν» σε εντελώς προσωπικά και ακωδικοποίητα βιλαέτια. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που «γκρεμίζονταν» στις χαράδρες που οι ίδιες οι αναζητήσεις τους διαμόρφωναν στην εξερεύνηση των «ορεινών» της τέχνης τους.
Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις στάθηκε ο πρόσφατος χαμός του συνθέτη, μουσικού μελετητή και μουσικοκριτικού Γιώργου Παπαδάκη. Πέρα από το σημαντικό ερευνητικό έργο του και τη συνθετική δραστηριότητά του, ο Παπαδάκης, εδώ και πάρα χρόνια, προκαλούσε αίσθηση με την τελευταία του ιδιότητα στο Δίφωνο και την Ελευθεροτυπία.
Δε συμφωνούσα αρκετές φορές ούτε με το ύφος, ούτε με τα «ρεζουμέ» του. Όμως οφείλω να παραδεχθώ, πως διάβαζα ανελλιπώς και με ιδιαίτερη προσοχή τις κρίσεις του, γιατί αντιλαμβανόμουν πως πίσω απ’ τις «γραφές» του, υπήρχε ένας άνθρωπος που γνώριζε καλά το αντικείμενό του και δε δίσταζε να εκφέρει, όπου και όταν φυσικά εκείνος έκρινε, με ειλικρίνεια και αυστηρότητα τη γνώμη του. Πολλές φορές διάβασα από την πένα του, πράγματα που συζητάμε στο «κύκλο» μας εντούτοις, οι περισσότεροι διστάζουμε να εκφράσουμε. Κι αυτό γίνεται ως επί το πλείστον για να μη «στεναχωρήσουμε» φίλους και συνοδοιπόρους, κάνοντάς τους εν τέλει «κακό». Έτσι κάποια κοινά μυστικά και αλήθειες μένουν επισήμως «θαμμένα» εδώ και χρόνια, ενώ μη διαχωρίζοντας την ήρα από το στάρι καταλήξαμε σχεδόν όλοι, μία απ’ τα ίδια, δίνοντας «άλλοθι» σε καιροσκόπους, δημοσιοσχετίστες και «λίγους».
Γεμίσαμε από κάλπικους «θεούς» που δεν κάνουν ούτε για «αγγελάκια» - και που αργά η γρήγορα ξεπέφτουν άδοξα - και από δήθεν «ειδήμονες» που τοποθετούνται θετικά ή αρνητικά ανάλογα με τα σχέδια εξέλιξης και βιωσιμότητάς τους. Πάντως, ανεξαρτήτως σκοπιμοτήτων, νομίζω πως κανείς δεν θα αρνηθεί τη ρήση: «από ένα ατάλαντο καθίκι προτιμώ ένα καθίκι με ταλέντο».
Όλα αυτά δε σημαίνουν πως δε συναντάμε εδώ και δεκαετίες στο χώρο των τεχνών ανθρώπους που παραθέτουν υποδειγματικές, και όσο αυτό είναι δυνατόν, αντικειμενικές κριτικές. Ειδικά, όμως στο μουσικό πάντως τοπίο, οι άνθρωποι που τις διατυπώνουν, αποτελούν τις εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
