Φωτο: Γιάννης Κανελλόπουλος
Ροΐδης, Παπαδιαμάντης, blues, ρεμπέτικο, Μητσάκης, Μπέλα Μπάρτοκ και κυρίως η αρχαιοελληνική γραμματεία είναι οι επιρροές αυτού του ταλέντου και του μυαλού που κουβαλά ο καλλιτέχνης Γιώργος Πιλάλας, όπως είναι το ελληνιστί καλλιτεχνικό του, κατά κόσμον Γιώργος Παπαδόπουλος. Έκανε μεγάλη αίσθηση όταν κυκλοφόρησε τον πρώτο δίσκο του «Επιθυμία» το 1983, ένα προχωρημένο για την εποχή του πρότζεκτ που εξελίσσει έως σήμερα μέσα από τις ζωντανές εμφανίσεις του.
Ο Ζωρζ Πιλαλί κυκλοφόρησε άλλους δύο δίσκους: «Ζωρζ Πιλαλί» και «Θεοκωμωδία» και ένα 45άρι, παράλληλα μεγάλωνε η φήμη του μέσα από τα live του που έχουν μια δική τους ατμόσφαιρα, συνωμοτική. Έχει πιστό και φανατικό κοινό που τον ακολουθεί όπου παίζει για ν’ ακούσει τα τραγούδια και την ανατρεπτική σάτιρά του μέσα από κείμενα και δικά του λόγια.
Δεξιοτέχνης κιθαρίστας, Σεπολιώτης, με καταγωγή από τον Προυσό Ευρυτανίας, κατάφερε ν’ ακολουθήσει ένα δικό του μοναχικό δρόμο σαρκάζοντας τη λαϊκή κουλτούρα μέσα από μια δυναμική ροκ διάσταση. Τον συνάντησα στο σπίτι του στην Άνω Κυψέλη που ήταν γεμάτο από μουσικά όργανα, παράξενα, αλλά και κανονικά. Ο Ζωρζ Πιλαλί είναι ένας φυσιολογικός άνθρωπος; Σίγουρα όχι. Ας προσπαθήσουμε να μπούμε στο μυαλό του… με αφορμή το Σαββατιάτικο live του μαζί με το συγκρότημά του Soufra Band στο «Αν Groundfloor - Live Stage» στα Εξάρχεια…
Ρεμπέτικα και Blues, το πρότζεκτ της ζωής σου…
Το blues προέρχεται από την αφρικανική μουσική παράδοση, ή είναι διασκευές ιρλανδέζικης μουσικής ή ακόμη και της κλασικής μουσικής που άκουγαν οι μαύροι από τους αφέντες τους. Οι μαύροι έδωσαν ρυθμό στην αγγλική γλώσσα. Από την πλευρά μου κάπως αλλιώς το έχω σκεφτεί το πράμα για το blues. Η τέχνη στην μουσική επειδή έχει εκφραστεί ο ανθρώπινος χαρακτήρας και το συναίσθημα, το ακραίο, το μόνο που είναι να βρεις είναι το εύρημα. Δηλαδή και ο Τζίμι Χέντριξ που τόσο πολύ μας αρέσει, στη βάση του στη κιθάρα είναι ο Άλμπερτ Κινγκ. Ο Χέντριξ δεν ήξερε κιθάρα, αλλά το όργανο υπάκουε σ’ αυτόν. Κάτι το τρομερό. Βλέπεις ότι το δεξί του χέρι χτυπά μόνο μια φορά τις χορδές, ωστόσο ακούς δέκα-δεκαπέντε μουσικές φράσεις! Ενώ όλοι οι άλλοι παίζουμε τις νότες που έχουμε στο κεφάλι μας, αυτός μία παίζει εξ αυτών και τις υπόλοιπες τις υποβάλλει στο όργανο και το όργανο τις εκτελεί. Τα blues ήταν η αγάπη μου κι έτσι ξεκίνησα να παίζω κιθάρα από μικρό παιδί. Αλλά με το ρεμπέτικο είχα μια άλλη σχέση και όχι μουσική σχέση γιατί δεν ξέρω να παίζω μπουζούκι, ούτε μ’ ενδιαφέρει. Το προσέγγισα φιλολογικά μέσα από την ιστορία, μέσα από το μύθο του. Έτσι άρχισαν να συνυπάρχουν αυτά τα δύο μέσα μου: το blues γιατί το ήξερα και το ρεμπέτικο για όσα έμαθα γύρω από αυτό…
Στο ξεκίνημά σου απόκτησες μεγάλη φήμη ως κιθαρίστας στη δεκαετία του ’70…
Εκείνη την εποχή έπαιζαν πολλοί κιθάρα. Τελικά δεν είναι θέμα ταλέντου. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους με ταλέντο. Είναι θέμα πίστης. Εάν παραμείνεις σ’ αυτό που παίζεις, εξελίσσεσαι, εάν παρεκκλίνεις, χάνεσαι…Ύστερα εάν δεν ενδίδεις αυτό ατσαλώνει το χαρακτήρα σου και από το χαρακτήρα εμπνέεται η μουσική, και στη γραφή και στο παίξιμο. Άλλοι τα εγκατέλειψαν, τα έφερε έτσι η ζωή που χάθηκαν, άλλοι παρέμειναν κι έγραψαν λαϊκά, χάθηκαν κι αυτοί. Νόμιζαν ότι τότε που ήταν νέοι και πιο φρέσκοι και το δισκογραφικό σύστημα εκμεταλλευόταν τη νεότητά τους και τον αυθορμητισμό τους, τους έκανε να νομίζουν ότι πάντα θα είναι νέοι και πάντα θα έχουν να δώσουν. Έτσι λοιπόν παρέκκλιναν από την τέχνη τους και δεν έδωσαν κάτι ή αυτό που έμαθαν το πρόσφεραν αντί φτηνού αντιτίμου και τελείωσε αυτή η ιστορία. Έτσι έχουμε σήμερα αυτή τη λαγνο-ποπ…
Και το λαϊκό τραγούδι;
Το λαϊκό ήταν μια παρωδία του ρεμπέτικου. Βλέπεις τους λαϊκούς τραγουδιστές που στην ουσία δεν προάγουν τίποτα, είναι μίμοι μιας νοοτροπίας φοβερής, και μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς και οι πιο επιτήδειοι εγγαστρίφθογγοι μιμούνται τις καταλήξεις και φέρουν τα κραυγάσματα των ζώων της περιοχής όπου μεγάλωσαν. Άρα η τέχνη μπορεί να ιδιωματική, αλλά όχι συμπλεγματική και να φέρει το στίγμα μιας εποχής που ήταν σε παρακμή. Δυστυχώς αυτό το βλέπουμε και σε καλούς συνθέτες.
Ωστόσο έκανες την εμφάνισή σου στη δισκογραφία με μια σαρκαστική λαϊκή πρόταση στα όρια της ροκ «Επιθυμία»…
Τότε δεν υπήρχαν μέσα για να μάθεις την ροκ μουσική. Έπρεπε να πας στον Φαληρέα να πάρεις κάνα δίσκο και να ανταλλάξεις δίσκους ο ένας με τον άλλον. Περισσότερο υπήρχε αυτή η ανησυχία και η περιήγηση και κάποια στιγμή έφτανες να παίζεις από το ροκ κλαμπ σ’ ένα σκυλάδικο για να μπορείς να βγάζεις μερικά χρήματα για να μπορείς ν’ αγοράσεις ενισχυτές και κιθάρες. Τις ιδέες του ροκ που είχα τις φέρει αυτός ο δίσκος μου που είχε κάτι το καινούργιο, δηλαδή πρώτη φορά στη σάτιρα γίνεται αυτό το πράγμα, δηλαδή χρησιμοποιεί το σκυλάδικο ως μέσον, μ’ όλα του τα στοιχεία ατόφια. Ενώ ξέραμε ότι τα λαϊκά τραγούδια τα διακωμωδούσαν μέσω της υπερβολής, αυτό κάνει η σάτιρα μέσα από το σκυλάδικο, χρησιμοποιεί το ίδιο το σκυλάδικο για να κάνει τη σάτιρά του. Το σκυλάδικο τι είναι; Μια παρωδία ζωής. Είναι ψεύτικο όλο αυτό. Αυτή την ηλιθιότητα δεν ζούμε σήμερα; Την άγρια πραγματικότητά του σκυλάδικου οι μόνοι που την βιώνουν οι τραγουδιστές και οι μουσικοί. Δεν ζουν σαν άνθρωποι, είναι μια παρωδία ανθρώπινων συναισθημάτων. Οι λαϊκοί τραγουδιστές της εποχής έλεγαν: μα τι πλάκα κάνεις, αυτός είναι ωραίος λαϊκός τραγουδιστής! Επειδή έπαιζα ως λαϊκός τραγουδιστής κι έπαιζα και blues, αυτό φαινόταν παράξενο στον κόσμο. Αυτό συνεχίζεται σήμερα και πολλοί λαϊκοί που προέρχονται από διάφορους χώρους μπορούν να το κάνουν αυτό…
Μέσα σε όλη αυτή την σύγχυση της ελληνικής πραγματικότητας ήρθε κάποια πρόταση για συνεργασία με κάποιο νυχτερινό μαγαζί της παραλίας που βρισκόταν στα πάνω της τη δεκαετία του ’80;
Όχι, ευτυχώς. Άλλωστε η ενασχόλησή μου με την μουσική δεν μου το επέτρεπε.
Τι είχε συμβεί με τον Χάρρυ Κλύνν τότε;
Συνεργαστήκαμε στη Διαγώνιο, όπου εκεί είχα ένα κείμενο δικό μου, το Αυτό το Κλάμα η Κυρία, το οποίο ο Κλυνν το συμπεριέλαβε ως δικό του στο δίσκο του Μαλακά Πιο Μαλακά, χωρίς βέβαια την υπερβολή με τις δεκαοκτώ ζάχαρες…
Το όνειρο της Αμερικής που επίσης σε απασχόλησε στο έργο σου είναι επίκαιρο με όλο αυτό το μεταναστευτικό κλίμα που βιώνουμε…
Πιστεύω ότι εκ των πραγμάτων θα υπάρξει σύμπνοια μεταξύ Ελλήνων και μεταναστών γιατί υπάρχει αυτή η δυσαρμονία στο σύστημα. Το σύστημα της Ελλάδας θα σε διαλύσει εκ των πραγμάτων, οπότε θα βρεθείς στην ίδια θέση με τον άλλον. Διάφοροι μετανάστες πίστευαν ότι ήρθαν στη γη της επαγγελίας. Αλλά δεν ήρθαν! Ήταν φόλα! Με τον Πάρη, το γείτονα, που είναι από την Νιγηρία κάνουμε παρέα. Και οι Αλβανοί κάποια στιγμή θα το καταλάβουν αυτό…
Πιστεύεις ότι οι μετανάστες μπορούν να συμβάλλουν στην πολιτιστική μας κουλτούρα;
Όχι οι γονείς που προέρχονται από κράτη υποανάπτυκτα και φέρουν μια νοοτροπία που τους κάνει λίγο δυσκοίλιους, αλλά τα παιδιά τους θα τα καταφέρουν να δούμε μια μορφή της Ελλάδας που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε δει και νοιώσει. Κλειδί βέβαια είναι η παιδεία για να συμβάλλουν πολιτιστικά οι μετανάστες.
Η σάτιρα περιέχει το αυτοκαταστροφικό στοιχείο; Χρειάστηκε ποτέ να αντιπαρέλθεις με κάτι τέτοιο;
Και να μην το κάνω αυτό θα έρθει κάποια στιγμή η ζωή να μου το υποδείξει. Η σάτιρα δεν φέρει ποτέ την ματαιότητα. Αυτό είναι ένα χριστιανικό ιδίωμα και χάρισμα. Ο χριστιανισμός δημιούργησε ένα θεό για να υπονομεύσει την ανθρώπινη διάνοια και τα επιτεύγματά της. Συντηρητικός δεν είναι αυτός που συντηρεί την παράδοση, αλλά αυτός που εχθρεύεται και πολεμά όσα δεν διανοείται. Στα υπόλοιπα ενδίδει μετά μανίας.
Απόλαυσες την ελευθερία στη ζωή σου; Υπάρχει αυτό; Η ελευθερία στον άνθρωπο είναι μήπως μια απάτη του μυαλού;
Ελευθερία είναι να μπορείς να εξελίσσεσαι. Ελευθερία είναι και να μπορείς να είσαι διαρκώς σε μια κατάσταση έμπνευσης. Ο εμπνευσμένος άνθρωπος πειθαρχεί. Αυτά που λένε ότι τα παιδιά και ο στρατιώτης πρέπει να πειθαρχεί δεν ισχύουν. Ο στρατιώτης και το παιδί αν δεν εμπνευστούν δεν πειθαρχούν. Έχω ένα σύστημα. Το πρωί θα πρέπει να σηκωθώ να παίξω κιθάρα. Θα πάω ν’ αγοράσω δίσκους, όχι να κατεβάσω κομμάτια από το ίντερνετ. Να μπω σε αυτή τη διαδικασία. Να μην ξεμακρύνω από το αντικείμενό μου. Αυτό το οποίο θέλω. Και να εξασκούμαι διαρκώς. Αυτό είναι η ελευθερία. Τι δηλαδή να κάνεις; Να κάθεσαι και να τρως το χρόνο σου σε τι πράγματα; Τι ελευθερία μπορείς να έχεις, για παράδειγμα, μέσω των ναρκωτικών; Δεν έχεις χρόνο για τίποτε άλλο. Όπως και εάν αφοσιωθείς στην τέχνη δεν έχεις χρόνο και για τίποτε άλλο… Αυτή είναι η μοίρα μας, ή σύζυγοι θα είμαστε, ή γεροντοπαλίκαρα, τι να κάνουμε;
Η σχέση σου με τις εξουσίες;
Δεν επεδίωξα ποτέ σχέση γιατί η συμπεριφορά ενός ανθρώπου αυτοδίδακτου είναι τις περισσότερες φορές παιδαριώδης! Και αυτά που έχω δημιουργήσει τα κλωτσάω. Είναι η αλαζονεία του αυτοδίδακτου ανθρώπου, οπότε με ποιον εξουσιαστή να κάνω παρέα και γιατί; Οι περισσότεροι κυβερνήτες είναι κι αυτοί όργανα, όπως είναι και οι μπάτσοι. Δεν είναι, όπως λέει ένας φίλος μου, κι αυτά παιδιά του λαού γιατί δεν έχουν ταξική συνείδηση. Δεν μπορεί να χτυπά τον πατέρα του ή τον μπάρμπα του, ο οποίος είναι οικοδόμος και το μεσημέρι θα πάει να τον δει και ξέρει πόσο υποφέρει αυτός ο άνθρωπος. Από την άλλη το να θες να κυβερνήσεις ειδικά τον κόσμο, όπως ο Μπους και οι Ευαγγελιστές, θα πρέπει να είσαι ένας άνθρωπος μεγαλόκαρδος για να αισθανθείς όλο αυτό τον πόνο και να μπορείς να τον θεραπεύσεις. Πόσοι δεν έχουν σκεφτεί να κυβερνήσουν τον κόσμο; Τι με το μαστίγιο; Είναι ανόητοι. Το λάθος τους είναι ότι νομίζουν άμα έχεις το χρήμα, τα έχεις όλα. Ο υπέρμετρος πλούτος είναι άλλη μια μορφή φτώχειας.
Το χιούμορ σου βοήθησε να επικοινωνήσεις καλύτερα με τους ανθρώπους;
Πολλές φορές στη χαρά του ο άνθρωπος η συνείδησή του αμβλύνεται κι εκεί μπορείς να έχεις ένα χάχανο, εκεί υπάρχει ένα κενό, μια αμνησία. Το αντίθετο συμβαίνει στο χιούμορ, την στιγμή που γελάει ο άνθρωπος συνειδητοποιεί πράγματα. Στην άλλη περίπτωση δεν συνειδητοποιεί τίποτα, απλώς χαχανίζει. Αυτό συμβαίνει σε κάτι βλακώδεις παραστάσεις και επιθεωρήσεις ο άνθρωπος γελάει ακριβώς γιατί υπάρχει αυτό το κενό συνειδήσεως. Όπως επίσης όσοι έχουν πάρα πολλά λεφτά στη ζωή τους δεν ξέρουν ότι τα πολλά λεφτά θα δημιουργήσουν το τεράστιο πρόβλημα της άμβλυνσης της συνειδήσεως, της αποβλάκωσης. Πρέπει να κανονίσεις να έχεις τόσα ώστε να μπορείς να τη βγάζεις, χωρίς να γίνεσαι βάρος στους άλλους. Τα πολλά λεφτά χαλαρώνουν τελείως την συνείδηση.
Διεκδίκησες πράγματα στη ζωή σου;
Δεν διεκδίκησα τίποτα, απλώς αυτό που με ενδιέφερε πάντα ήταν να μάθω. Τίποτε άλλο. Ενώ η Θεοκωμωδία μου έκανε τεράστια εντύπωση στην Αμερική με τα blues, όταν το έστειλα στην Aligator είπαν ότι έφερε ένα καινούργιο ήχο στα blues, δυστυχώς δεν μπορώ να το υπερασπίσω. Δεν μπόρεσα να κάνω μια μπάντα και να βγω έξω. Φανταστείτε ότι είχα κάνει ambient με παραδοσιακά όργανα το ’95, μετά κατάλαβα ότι αυτό είναι κολάζ δεν είναι μουσική. Η σύνθεση είναι άλλο πράγμα. Ύστερα ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει αφήνει πράγματα πίσω του. Ακόμη και συναισθήματα. Δεν τον παρηγορούν πια πράγματα που κάποτε του άρεσαν.
Όταν έπιασες την κιθάρα πίστευες στην υπόθεσή ελληνικού ροκ;
Δεν ήξερα ότι ήταν μια χριστιανική υποκουλτούρα αυτό το πράγμα. Η αγάπη πράγματι είναι προϊόν ενστίκτου, ο έρως είναι τέκνο της διανοίας. Αυτό που λέμε ταιριάζουμε, δηλαδή θέμα κοινής παιδείας, παρά ενστίκτου που είναι η αγάπη, γι’ αυτό βλέπεις ότι οι γυναίκες τρελαίνονται με το χριστιανισμό. Αγάπη, ένστικτο, να ή μητέρα με το παιδί, δεν βλέπουν ότι ήταν η μεγαλύτερη προπαγάνδα που υπήρξε ποτέ, η πρώτη προπαγάνδα που αναφέρθηκε στον αντι-σημιτισμό, ο Παύλος και μετέπειτα οι πατέρες της εκκλησίας. Είναι για γέλια, βέβαια, αυτοί οι άνθρωποι, και ψάχνουμε τώρα να βρούμε τι ήταν το Βυζάντιο, τι είμαστε εμείς στο Βυζάντιο, ο πατριάρχης λέει θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που μας αποκαλούν Ρωμιούς. Ρωμιός πολίτης ήταν και ο Τούρκος. Μάλιστα, υπάρχει κι ένα ωραίο επεισόδιο το 1826, όταν ήθελαν να καταργήσουν το στρατό των γενίτσαρων, έγινε μια στάση στον ιππόδρομο και άρπαξαν έναν πασά που ήταν απόγονος Έλληνα ιερέως και τον έφεραν ζωντανό και κάποιος χασάπης, μακελάρης, τον έκοψε σε χίλια κομμάτια, και τον πούλησε ως πανάκια για τα αρθριτικά έναντι δέκα γρόσια. Αυτό ήταν το επίπεδο του Βυζαντίου που τόσο έχουμε τρελαθεί με το Βυζάντιο!
Για το ελληνικό ροκ τι γνώμη έχεις;
Πριν τον Πουλικάκο οι στίχοι των τραγουδιών ήταν ανόητοι, χαζοί, αφελείς. Ο Πουλικάκος με την ποιητική του δύναμη μπόρεσε να γράψει και μέσα από το γραπτό του να καθορίσει τον τρόπο έκφρασης. Στην μουσική χρησιμοποιούσαν στοιχεία από παντού. Αυτοί που έφεραν μια αλλαγή στην μουσική, μια διαφορετική αντίληψη ήταν τα Μπουρμπούλια και μετέπειτα οι Λαιστρυγόνες. Και βέβαια ο Παύλος Σιδηρόπουλος και αναγνωρίζω τη θυσία του. Επίσης ο Πουλικάκος έχει κάνει εξαιρετικές μεταφράσεις, όπως του Λωτρεά Μοντ, έργο που διάβασε ο Εμπειρίκος και του άρεσε περισσότερο από την μετάφραση του Ελύτη και του είπε εάν ήθελε να μεταφράσει τον Μεγάλο Ανατολικό στ’ αγγλικά.
Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο δισκογραφικά;
Ναι έχω έτοιμο υλικό. Αλλά τι να κάνω που ο πρώτος ήταν ο καλύτερος;
*O Ζωρζ Πιλαλί με την Soufra Band του θα εμφανιστούν το Σάββατο 11 Φεβρουαρίου στο κλαμπ «Αν» (Σολωμού 13 -15, Εξάρχεια) στις 11 μ.μ., είσοδος 10 ευρώ. Τηλέφωνο κρατήσεων: 210-3841566
To event στο facebook
Ροΐδης, Παπαδιαμάντης, blues, ρεμπέτικο, Μητσάκης, Μπέλα Μπάρτοκ και κυρίως η αρχαιοελληνική γραμματεία είναι οι επιρροές αυτού του ταλέντου και του μυαλού που κουβαλά ο καλλιτέχνης Γιώργος Πιλάλας, όπως είναι το ελληνιστί καλλιτεχνικό του, κατά κόσμον Γιώργος Παπαδόπουλος. Έκανε μεγάλη αίσθηση όταν κυκλοφόρησε τον πρώτο δίσκο του «Επιθυμία» το 1983, ένα προχωρημένο για την εποχή του πρότζεκτ που εξελίσσει έως σήμερα μέσα από τις ζωντανές εμφανίσεις του.
Ο Ζωρζ Πιλαλί κυκλοφόρησε άλλους δύο δίσκους: «Ζωρζ Πιλαλί» και «Θεοκωμωδία» και ένα 45άρι, παράλληλα μεγάλωνε η φήμη του μέσα από τα live του που έχουν μια δική τους ατμόσφαιρα, συνωμοτική. Έχει πιστό και φανατικό κοινό που τον ακολουθεί όπου παίζει για ν’ ακούσει τα τραγούδια και την ανατρεπτική σάτιρά του μέσα από κείμενα και δικά του λόγια.
Δεξιοτέχνης κιθαρίστας, Σεπολιώτης, με καταγωγή από τον Προυσό Ευρυτανίας, κατάφερε ν’ ακολουθήσει ένα δικό του μοναχικό δρόμο σαρκάζοντας τη λαϊκή κουλτούρα μέσα από μια δυναμική ροκ διάσταση. Τον συνάντησα στο σπίτι του στην Άνω Κυψέλη που ήταν γεμάτο από μουσικά όργανα, παράξενα, αλλά και κανονικά. Ο Ζωρζ Πιλαλί είναι ένας φυσιολογικός άνθρωπος; Σίγουρα όχι. Ας προσπαθήσουμε να μπούμε στο μυαλό του… με αφορμή το Σαββατιάτικο live του μαζί με το συγκρότημά του Soufra Band στο «Αν Groundfloor - Live Stage» στα Εξάρχεια…
Ρεμπέτικα και Blues, το πρότζεκτ της ζωής σου…
Το blues προέρχεται από την αφρικανική μουσική παράδοση, ή είναι διασκευές ιρλανδέζικης μουσικής ή ακόμη και της κλασικής μουσικής που άκουγαν οι μαύροι από τους αφέντες τους. Οι μαύροι έδωσαν ρυθμό στην αγγλική γλώσσα. Από την πλευρά μου κάπως αλλιώς το έχω σκεφτεί το πράμα για το blues. Η τέχνη στην μουσική επειδή έχει εκφραστεί ο ανθρώπινος χαρακτήρας και το συναίσθημα, το ακραίο, το μόνο που είναι να βρεις είναι το εύρημα. Δηλαδή και ο Τζίμι Χέντριξ που τόσο πολύ μας αρέσει, στη βάση του στη κιθάρα είναι ο Άλμπερτ Κινγκ. Ο Χέντριξ δεν ήξερε κιθάρα, αλλά το όργανο υπάκουε σ’ αυτόν. Κάτι το τρομερό. Βλέπεις ότι το δεξί του χέρι χτυπά μόνο μια φορά τις χορδές, ωστόσο ακούς δέκα-δεκαπέντε μουσικές φράσεις! Ενώ όλοι οι άλλοι παίζουμε τις νότες που έχουμε στο κεφάλι μας, αυτός μία παίζει εξ αυτών και τις υπόλοιπες τις υποβάλλει στο όργανο και το όργανο τις εκτελεί. Τα blues ήταν η αγάπη μου κι έτσι ξεκίνησα να παίζω κιθάρα από μικρό παιδί. Αλλά με το ρεμπέτικο είχα μια άλλη σχέση και όχι μουσική σχέση γιατί δεν ξέρω να παίζω μπουζούκι, ούτε μ’ ενδιαφέρει. Το προσέγγισα φιλολογικά μέσα από την ιστορία, μέσα από το μύθο του. Έτσι άρχισαν να συνυπάρχουν αυτά τα δύο μέσα μου: το blues γιατί το ήξερα και το ρεμπέτικο για όσα έμαθα γύρω από αυτό…
Στο ξεκίνημά σου απόκτησες μεγάλη φήμη ως κιθαρίστας στη δεκαετία του ’70…
Εκείνη την εποχή έπαιζαν πολλοί κιθάρα. Τελικά δεν είναι θέμα ταλέντου. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους με ταλέντο. Είναι θέμα πίστης. Εάν παραμείνεις σ’ αυτό που παίζεις, εξελίσσεσαι, εάν παρεκκλίνεις, χάνεσαι…Ύστερα εάν δεν ενδίδεις αυτό ατσαλώνει το χαρακτήρα σου και από το χαρακτήρα εμπνέεται η μουσική, και στη γραφή και στο παίξιμο. Άλλοι τα εγκατέλειψαν, τα έφερε έτσι η ζωή που χάθηκαν, άλλοι παρέμειναν κι έγραψαν λαϊκά, χάθηκαν κι αυτοί. Νόμιζαν ότι τότε που ήταν νέοι και πιο φρέσκοι και το δισκογραφικό σύστημα εκμεταλλευόταν τη νεότητά τους και τον αυθορμητισμό τους, τους έκανε να νομίζουν ότι πάντα θα είναι νέοι και πάντα θα έχουν να δώσουν. Έτσι λοιπόν παρέκκλιναν από την τέχνη τους και δεν έδωσαν κάτι ή αυτό που έμαθαν το πρόσφεραν αντί φτηνού αντιτίμου και τελείωσε αυτή η ιστορία. Έτσι έχουμε σήμερα αυτή τη λαγνο-ποπ…
Και το λαϊκό τραγούδι;
Το λαϊκό ήταν μια παρωδία του ρεμπέτικου. Βλέπεις τους λαϊκούς τραγουδιστές που στην ουσία δεν προάγουν τίποτα, είναι μίμοι μιας νοοτροπίας φοβερής, και μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς και οι πιο επιτήδειοι εγγαστρίφθογγοι μιμούνται τις καταλήξεις και φέρουν τα κραυγάσματα των ζώων της περιοχής όπου μεγάλωσαν. Άρα η τέχνη μπορεί να ιδιωματική, αλλά όχι συμπλεγματική και να φέρει το στίγμα μιας εποχής που ήταν σε παρακμή. Δυστυχώς αυτό το βλέπουμε και σε καλούς συνθέτες.
Ωστόσο έκανες την εμφάνισή σου στη δισκογραφία με μια σαρκαστική λαϊκή πρόταση στα όρια της ροκ «Επιθυμία»…
Τότε δεν υπήρχαν μέσα για να μάθεις την ροκ μουσική. Έπρεπε να πας στον Φαληρέα να πάρεις κάνα δίσκο και να ανταλλάξεις δίσκους ο ένας με τον άλλον. Περισσότερο υπήρχε αυτή η ανησυχία και η περιήγηση και κάποια στιγμή έφτανες να παίζεις από το ροκ κλαμπ σ’ ένα σκυλάδικο για να μπορείς να βγάζεις μερικά χρήματα για να μπορείς ν’ αγοράσεις ενισχυτές και κιθάρες. Τις ιδέες του ροκ που είχα τις φέρει αυτός ο δίσκος μου που είχε κάτι το καινούργιο, δηλαδή πρώτη φορά στη σάτιρα γίνεται αυτό το πράγμα, δηλαδή χρησιμοποιεί το σκυλάδικο ως μέσον, μ’ όλα του τα στοιχεία ατόφια. Ενώ ξέραμε ότι τα λαϊκά τραγούδια τα διακωμωδούσαν μέσω της υπερβολής, αυτό κάνει η σάτιρα μέσα από το σκυλάδικο, χρησιμοποιεί το ίδιο το σκυλάδικο για να κάνει τη σάτιρά του. Το σκυλάδικο τι είναι; Μια παρωδία ζωής. Είναι ψεύτικο όλο αυτό. Αυτή την ηλιθιότητα δεν ζούμε σήμερα; Την άγρια πραγματικότητά του σκυλάδικου οι μόνοι που την βιώνουν οι τραγουδιστές και οι μουσικοί. Δεν ζουν σαν άνθρωποι, είναι μια παρωδία ανθρώπινων συναισθημάτων. Οι λαϊκοί τραγουδιστές της εποχής έλεγαν: μα τι πλάκα κάνεις, αυτός είναι ωραίος λαϊκός τραγουδιστής! Επειδή έπαιζα ως λαϊκός τραγουδιστής κι έπαιζα και blues, αυτό φαινόταν παράξενο στον κόσμο. Αυτό συνεχίζεται σήμερα και πολλοί λαϊκοί που προέρχονται από διάφορους χώρους μπορούν να το κάνουν αυτό…
Μέσα σε όλη αυτή την σύγχυση της ελληνικής πραγματικότητας ήρθε κάποια πρόταση για συνεργασία με κάποιο νυχτερινό μαγαζί της παραλίας που βρισκόταν στα πάνω της τη δεκαετία του ’80;
Όχι, ευτυχώς. Άλλωστε η ενασχόλησή μου με την μουσική δεν μου το επέτρεπε.
Τι είχε συμβεί με τον Χάρρυ Κλύνν τότε;
Συνεργαστήκαμε στη Διαγώνιο, όπου εκεί είχα ένα κείμενο δικό μου, το Αυτό το Κλάμα η Κυρία, το οποίο ο Κλυνν το συμπεριέλαβε ως δικό του στο δίσκο του Μαλακά Πιο Μαλακά, χωρίς βέβαια την υπερβολή με τις δεκαοκτώ ζάχαρες…
Το όνειρο της Αμερικής που επίσης σε απασχόλησε στο έργο σου είναι επίκαιρο με όλο αυτό το μεταναστευτικό κλίμα που βιώνουμε…
Πιστεύω ότι εκ των πραγμάτων θα υπάρξει σύμπνοια μεταξύ Ελλήνων και μεταναστών γιατί υπάρχει αυτή η δυσαρμονία στο σύστημα. Το σύστημα της Ελλάδας θα σε διαλύσει εκ των πραγμάτων, οπότε θα βρεθείς στην ίδια θέση με τον άλλον. Διάφοροι μετανάστες πίστευαν ότι ήρθαν στη γη της επαγγελίας. Αλλά δεν ήρθαν! Ήταν φόλα! Με τον Πάρη, το γείτονα, που είναι από την Νιγηρία κάνουμε παρέα. Και οι Αλβανοί κάποια στιγμή θα το καταλάβουν αυτό…
Πιστεύεις ότι οι μετανάστες μπορούν να συμβάλλουν στην πολιτιστική μας κουλτούρα;
Όχι οι γονείς που προέρχονται από κράτη υποανάπτυκτα και φέρουν μια νοοτροπία που τους κάνει λίγο δυσκοίλιους, αλλά τα παιδιά τους θα τα καταφέρουν να δούμε μια μορφή της Ελλάδας που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε δει και νοιώσει. Κλειδί βέβαια είναι η παιδεία για να συμβάλλουν πολιτιστικά οι μετανάστες.
Η σάτιρα περιέχει το αυτοκαταστροφικό στοιχείο; Χρειάστηκε ποτέ να αντιπαρέλθεις με κάτι τέτοιο;
Και να μην το κάνω αυτό θα έρθει κάποια στιγμή η ζωή να μου το υποδείξει. Η σάτιρα δεν φέρει ποτέ την ματαιότητα. Αυτό είναι ένα χριστιανικό ιδίωμα και χάρισμα. Ο χριστιανισμός δημιούργησε ένα θεό για να υπονομεύσει την ανθρώπινη διάνοια και τα επιτεύγματά της. Συντηρητικός δεν είναι αυτός που συντηρεί την παράδοση, αλλά αυτός που εχθρεύεται και πολεμά όσα δεν διανοείται. Στα υπόλοιπα ενδίδει μετά μανίας.
Απόλαυσες την ελευθερία στη ζωή σου; Υπάρχει αυτό; Η ελευθερία στον άνθρωπο είναι μήπως μια απάτη του μυαλού;
Ελευθερία είναι να μπορείς να εξελίσσεσαι. Ελευθερία είναι και να μπορείς να είσαι διαρκώς σε μια κατάσταση έμπνευσης. Ο εμπνευσμένος άνθρωπος πειθαρχεί. Αυτά που λένε ότι τα παιδιά και ο στρατιώτης πρέπει να πειθαρχεί δεν ισχύουν. Ο στρατιώτης και το παιδί αν δεν εμπνευστούν δεν πειθαρχούν. Έχω ένα σύστημα. Το πρωί θα πρέπει να σηκωθώ να παίξω κιθάρα. Θα πάω ν’ αγοράσω δίσκους, όχι να κατεβάσω κομμάτια από το ίντερνετ. Να μπω σε αυτή τη διαδικασία. Να μην ξεμακρύνω από το αντικείμενό μου. Αυτό το οποίο θέλω. Και να εξασκούμαι διαρκώς. Αυτό είναι η ελευθερία. Τι δηλαδή να κάνεις; Να κάθεσαι και να τρως το χρόνο σου σε τι πράγματα; Τι ελευθερία μπορείς να έχεις, για παράδειγμα, μέσω των ναρκωτικών; Δεν έχεις χρόνο για τίποτε άλλο. Όπως και εάν αφοσιωθείς στην τέχνη δεν έχεις χρόνο και για τίποτε άλλο… Αυτή είναι η μοίρα μας, ή σύζυγοι θα είμαστε, ή γεροντοπαλίκαρα, τι να κάνουμε;
Η σχέση σου με τις εξουσίες;
Δεν επεδίωξα ποτέ σχέση γιατί η συμπεριφορά ενός ανθρώπου αυτοδίδακτου είναι τις περισσότερες φορές παιδαριώδης! Και αυτά που έχω δημιουργήσει τα κλωτσάω. Είναι η αλαζονεία του αυτοδίδακτου ανθρώπου, οπότε με ποιον εξουσιαστή να κάνω παρέα και γιατί; Οι περισσότεροι κυβερνήτες είναι κι αυτοί όργανα, όπως είναι και οι μπάτσοι. Δεν είναι, όπως λέει ένας φίλος μου, κι αυτά παιδιά του λαού γιατί δεν έχουν ταξική συνείδηση. Δεν μπορεί να χτυπά τον πατέρα του ή τον μπάρμπα του, ο οποίος είναι οικοδόμος και το μεσημέρι θα πάει να τον δει και ξέρει πόσο υποφέρει αυτός ο άνθρωπος. Από την άλλη το να θες να κυβερνήσεις ειδικά τον κόσμο, όπως ο Μπους και οι Ευαγγελιστές, θα πρέπει να είσαι ένας άνθρωπος μεγαλόκαρδος για να αισθανθείς όλο αυτό τον πόνο και να μπορείς να τον θεραπεύσεις. Πόσοι δεν έχουν σκεφτεί να κυβερνήσουν τον κόσμο; Τι με το μαστίγιο; Είναι ανόητοι. Το λάθος τους είναι ότι νομίζουν άμα έχεις το χρήμα, τα έχεις όλα. Ο υπέρμετρος πλούτος είναι άλλη μια μορφή φτώχειας.
Το χιούμορ σου βοήθησε να επικοινωνήσεις καλύτερα με τους ανθρώπους;
Πολλές φορές στη χαρά του ο άνθρωπος η συνείδησή του αμβλύνεται κι εκεί μπορείς να έχεις ένα χάχανο, εκεί υπάρχει ένα κενό, μια αμνησία. Το αντίθετο συμβαίνει στο χιούμορ, την στιγμή που γελάει ο άνθρωπος συνειδητοποιεί πράγματα. Στην άλλη περίπτωση δεν συνειδητοποιεί τίποτα, απλώς χαχανίζει. Αυτό συμβαίνει σε κάτι βλακώδεις παραστάσεις και επιθεωρήσεις ο άνθρωπος γελάει ακριβώς γιατί υπάρχει αυτό το κενό συνειδήσεως. Όπως επίσης όσοι έχουν πάρα πολλά λεφτά στη ζωή τους δεν ξέρουν ότι τα πολλά λεφτά θα δημιουργήσουν το τεράστιο πρόβλημα της άμβλυνσης της συνειδήσεως, της αποβλάκωσης. Πρέπει να κανονίσεις να έχεις τόσα ώστε να μπορείς να τη βγάζεις, χωρίς να γίνεσαι βάρος στους άλλους. Τα πολλά λεφτά χαλαρώνουν τελείως την συνείδηση.
Διεκδίκησες πράγματα στη ζωή σου;
Δεν διεκδίκησα τίποτα, απλώς αυτό που με ενδιέφερε πάντα ήταν να μάθω. Τίποτε άλλο. Ενώ η Θεοκωμωδία μου έκανε τεράστια εντύπωση στην Αμερική με τα blues, όταν το έστειλα στην Aligator είπαν ότι έφερε ένα καινούργιο ήχο στα blues, δυστυχώς δεν μπορώ να το υπερασπίσω. Δεν μπόρεσα να κάνω μια μπάντα και να βγω έξω. Φανταστείτε ότι είχα κάνει ambient με παραδοσιακά όργανα το ’95, μετά κατάλαβα ότι αυτό είναι κολάζ δεν είναι μουσική. Η σύνθεση είναι άλλο πράγμα. Ύστερα ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει αφήνει πράγματα πίσω του. Ακόμη και συναισθήματα. Δεν τον παρηγορούν πια πράγματα που κάποτε του άρεσαν.
Όταν έπιασες την κιθάρα πίστευες στην υπόθεσή ελληνικού ροκ;
Δεν ήξερα ότι ήταν μια χριστιανική υποκουλτούρα αυτό το πράγμα. Η αγάπη πράγματι είναι προϊόν ενστίκτου, ο έρως είναι τέκνο της διανοίας. Αυτό που λέμε ταιριάζουμε, δηλαδή θέμα κοινής παιδείας, παρά ενστίκτου που είναι η αγάπη, γι’ αυτό βλέπεις ότι οι γυναίκες τρελαίνονται με το χριστιανισμό. Αγάπη, ένστικτο, να ή μητέρα με το παιδί, δεν βλέπουν ότι ήταν η μεγαλύτερη προπαγάνδα που υπήρξε ποτέ, η πρώτη προπαγάνδα που αναφέρθηκε στον αντι-σημιτισμό, ο Παύλος και μετέπειτα οι πατέρες της εκκλησίας. Είναι για γέλια, βέβαια, αυτοί οι άνθρωποι, και ψάχνουμε τώρα να βρούμε τι ήταν το Βυζάντιο, τι είμαστε εμείς στο Βυζάντιο, ο πατριάρχης λέει θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που μας αποκαλούν Ρωμιούς. Ρωμιός πολίτης ήταν και ο Τούρκος. Μάλιστα, υπάρχει κι ένα ωραίο επεισόδιο το 1826, όταν ήθελαν να καταργήσουν το στρατό των γενίτσαρων, έγινε μια στάση στον ιππόδρομο και άρπαξαν έναν πασά που ήταν απόγονος Έλληνα ιερέως και τον έφεραν ζωντανό και κάποιος χασάπης, μακελάρης, τον έκοψε σε χίλια κομμάτια, και τον πούλησε ως πανάκια για τα αρθριτικά έναντι δέκα γρόσια. Αυτό ήταν το επίπεδο του Βυζαντίου που τόσο έχουμε τρελαθεί με το Βυζάντιο!
Για το ελληνικό ροκ τι γνώμη έχεις;
Πριν τον Πουλικάκο οι στίχοι των τραγουδιών ήταν ανόητοι, χαζοί, αφελείς. Ο Πουλικάκος με την ποιητική του δύναμη μπόρεσε να γράψει και μέσα από το γραπτό του να καθορίσει τον τρόπο έκφρασης. Στην μουσική χρησιμοποιούσαν στοιχεία από παντού. Αυτοί που έφεραν μια αλλαγή στην μουσική, μια διαφορετική αντίληψη ήταν τα Μπουρμπούλια και μετέπειτα οι Λαιστρυγόνες. Και βέβαια ο Παύλος Σιδηρόπουλος και αναγνωρίζω τη θυσία του. Επίσης ο Πουλικάκος έχει κάνει εξαιρετικές μεταφράσεις, όπως του Λωτρεά Μοντ, έργο που διάβασε ο Εμπειρίκος και του άρεσε περισσότερο από την μετάφραση του Ελύτη και του είπε εάν ήθελε να μεταφράσει τον Μεγάλο Ανατολικό στ’ αγγλικά.
Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο δισκογραφικά;
Ναι έχω έτοιμο υλικό. Αλλά τι να κάνω που ο πρώτος ήταν ο καλύτερος;
*O Ζωρζ Πιλαλί με την Soufra Band του θα εμφανιστούν το Σάββατο 11 Φεβρουαρίου στο κλαμπ «Αν» (Σολωμού 13 -15, Εξάρχεια) στις 11 μ.μ., είσοδος 10 ευρώ. Τηλέφωνο κρατήσεων: 210-3841566
To event στο facebook
