«Να ‘ρχεται η άνοιξη» τιτλοφορείται ο νέος δίσκος με τη Ζωή Παπαδοπούλου, που περιλαμβάνει δέκα καινούργια τραγούδια που έγραψαν ο Χρήστος Νικολόπουλος & η Λίνα Νικολακοπούλου.
Όνειρο ζωής για την ίδια, ο δίσκος αυτός αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το «επιστέγασμα» των εμπειριών, των μαθημάτων, των βιωμάτων της από τα 20 χρόνια παρουσίας της στο χώρο του καλού, ελληνικού τραγουδιού.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η Ζωή Παπαδοπούλου μιλά για το ξεκίνημά της, την πολύχρονη πορεία της στο τραγούδι, τις σημαντικές συνεργασίες της, τη νέα της δουλειά, αλλά κάνει και τον απολογισμό της με ειλικρίνεια.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το «Να ‘ρχεται η άνοιξη» που είναι ο τρίτος προσωπικός σου δίσκος. Σε πόσα χρόνια καριέρας;
Είναι περίπου 20 χρόνια που τραγουδάω επαγγελματικά! Ο δίσκος είναι όντως ο τρίτος και έρχεται σε απόσταση 8 χρόνων από τον δεύτερο. Όλα γίνονται για κάποιο λόγο και τώρα ήρθε η στιγμή να συναντηθώ μ’ αυτούς τους δυο σπουδαίους δημιουργούς, τον Χρήστο Νικολόπουλο & τη Λίνα Νικολακοπούλου. Έχω την τύχη βέβαια να συνεργάζομαι τα τελευταία χρόνια σε συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδος με τον Χρήστο Νικολόπουλο. Τη Λίνα τη γνώριζα μέσω των υπέροχων στίχων της, αλλά ουσιαστικά γνωριστήκαμε τα τελευταία χρόνια. Όλο αυτό για μένα είναι μια μαγική συνάντηση, τους ευχαριστώ για το όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Το ονειρευόμουν πάντα να συμβεί και συνέβη!
Μίλησέ μου για το ξεκίνημά σου και τη γνωριμία σου με το Δημήτρη Μητροπάνο.
Ξεκίνησα από τη Θεσσαλονίκη, σε μουσικές σκηνές με τον Μανώλη Ρασούλη. Ήταν ουσιαστικά η πρώτη μου δουλειά όταν συνέβη το θαύμα να έρθει ο Δημήτρης Μητροπάνος στο Μύλο. Ανήκα σ’ ένα εκπληκτικό σχήμα τότε, στο Πέτρινο του Μύλου, με αρχηγό τον Χρήστο Μητρέντζη από τους Άγαμους Θύτες, που αποτελούνταν από τον Χρήστο Μητρέντζη στο μπουζούκι, το Δημήτρη Μυστακίδη στην κιθάρα, τον Δημήτρη Σφίγγο στην κιθάρα και άλλους κορυφαίους μουσικούς. Το πρόγραμμα που παρουσιάζαμε ήταν εξαιρετικό, δε νομίζω ότι γίνονται τέτοια προγράμματα πια, με τόσο μεράκι, τόσο ψάξιμο… Φαντάσου, ο Μητρέντζης μου έφερνε κασετούλες με πρώτες εκτελέσεις, από Μαρίκα Νίνου, Πόλυ Πάνου, Καίτη Γκρέυ… Ε, αυτά είναι μεγάλο δώρο και με βοήθησαν πάρα πολύ μετέπειτα, αλλά βεβαίως και τότε, στο ξεκίνημά μου. Εκεί, λοιπόν, είχε έρθει ο Δημήτρης Μητροπάνος, με τη σύζυγό του, Βένια. Το Πέτρινο ανήκε στον Πολυχώρο του Μύλου κι εκείνος είχε έρθει για κάποιες συναυλίες στην Αποθήκη του Μύλου, ακριβώς απέναντί μας δηλαδή και, προφανώς, μετά τη συναυλία ήρθανε σε μας. Εκείνη την ημέρα είπαμε ένα γεια, δεν είχαμε περαιτέρω επαφή, αλλά έμαθα ότι ήθελε να ξεκινήσουμε μαζί στην Αθήνα, σε κάποιο μαγαζί που θα εμφανιζόταν ύστερα από κάποιους μήνες. Τότε δεν κατέβηκα. Ήμασταν στα μισά της σαιζόν στο Πέτρινο και δε μπορούσα να τους αφήσω. Νομίζω ότι το εκτίμησε αυτό ο Μητροπάνος, γιατί ήταν και ο ίδιος τέτοιος τύπος. Και γι’ αυτό μου έκανε ξανά την πρόταση το καλοκαίρι. Εννοείται πως τότε είπα ναι και ξεκινήσαμε συναυλίες. Δημήτρης Μητροπάνος, Βαγγέλης Ασημάκης, Χρυσούλα Στεφανάκη κι εγώ. Έτσι κατέβηκα στην Αθήνα. Και ήταν ουσιαστικά από τις τελευταίες χρονιές που γινόντουσαν τόσο πολλές συναυλίες. Πρέπει να είχαμε κάνει 40, μπορεί και παραπάνω. Τι ωραία… Από την πρώτη στιγμή ένιωσα τόσο οικεία μ’ αυτόν τον άνθρωπο, ούτως ή άλλως έτσι ήταν ως άνθρωπος, ωραίος και οικείος. Τότε δεν τα αντιλαμβανόμουν στην πλήρη τους διάσταση αυτά που μου συνέβαιναν, γιατί δόξα τω Θεώ, συνέβησαν πάρα πολύ ωραία και «αυτόματα».
Πώς ακριβώς εξελίχθηκαν τα πράγματα;
Απ’ τη στιγμή που κατέβηκα στην Αθήνα, ξεκινήσαμε συναυλίες με το Μητροπάνο, συνεχίσαμε στην Ιερά Οδό χειμώνα, Μητροπάνος, Τερζής, Μπάσης και ξανά συναυλίες το καλοκαίρι. Και τότε, ήρθε η πρόταση της Χαρούλας, η οποία με «γνώρισε» μέσα από τη συνεργασία μου με το Μητροπάνο. Μου τηλεφώνησε η ίδια και μου πρότεινε να ξεκινήσουμε μαζί, για το σχήμα, τότε, στο Βοτανικό, με τον Γιάννη Κότσιρα. Εννοείται πως αποδέχτηκα την πρόταση, ξεκινήσαμε στο Βοτανικό, συναυλίες το καλοκαίρι και ξανά στο Βοτανικό με την Ελευθερία Αρβανιτάκη. Καλοκαίρι με τον Μανώλη Φάμελλο και μετά πανευρωπαϊκή περιοδεία, περιοδεία στην Αμερική, τι να σου πρωτοπώ… Συνέχισα με το Γιάννη Κότσιρα στο Μετρό, συναυλίες, περιοδείες… Ουσιαστικά όλες αυτές οι συνεργασίες με μεγάλα ονόματα πάντα συνεχίζονταν μέσα στα χρόνια, με κάποια διαλείμματα.
Έχεις να θυμάσαι ξεχωριστά πράγματα.
Γενικότερα παραγωγές και ατμόσφαιρες που έχουνε περάσει. Δε ξέρω κατά πόσο μπορούν να ξαναέρθουν όλα αυτά, γιατί είχαν να κάνουν με μια γενικότερη κατάσταση, όπου υπήρχε μια αφθονία, σε συνδυασμό, βεβαίως και με το μεγαλείο όλων αυτών των καλλιτεχνών. Με εφόδιο, λοιπόν, όλες αυτές τις συνεργασίες, πέρασα ευτυχώς μέσα στα χρόνια έτσι.
Όσον αφορά στα δισκογραφικά σου;
Ο πρώτος μου δίσκος, τα «Κρύσταλλα κόκκινα φιλιά» με πολύ ωραία τραγούδια, σε παραγωγή της Χαρούλας Αλεξίου, όπου συμπεριλήφθηκε το ντουέτο μας, ήρθε στα πλαίσια της συνεργασίας μου μαζί της. Και στο δεύτερο δίσκο μου το «Τατουάζ» συμμετείχε η Χαρούλα, έγραψε στίχο για το ομότιτλο τραγούδι. Αυτός ήταν ένας «άλλος» δίσκος, μια άλλη κατάσταση, πιο ατμοσφαιρική ποπ. Γενικότερα πειραματιζόμουν κι έψαχνα να βρω το δρόμο μου.
Δηλαδή, δεν είχες βρει ακόμα το προσωπικό σου καλλιτεχνικό στίγμα;
Ξεκινώντας δισκογραφικά στην αγκαλιά της Χαρούλας δεν είχα καταλάβει ακριβώς τι θέλω να κάνω εγώ, ως ήχο, ως τραγουδίστρια. Όταν αναλαμβάνει ένας τόσο σπουδαίος άνθρωπος και τόσο μεγάλος καλλιτέχνης να σου ανοίξει ένα δρόμο, εκεί μπορεί και να χαθείς λίγο και να μην καταλάβεις. Είναι αυτό που θέλω; Βεβαίως ήταν πάρα πολύ ωραίο όλο αυτό, αλλά δεν αντιλαμβανόμουν αν ήμουν απόλυτα εγώ. Ήμουν και δεν ήμουν, γιατί ήμουν μικρό κορίτσι. Οπότε ο δεύτερος δίσκος ήρθε με ένα άγχος δικό μου. Επειδή είχαν περάσει 2-3 χρόνια από τον πρώτο, ένιωθα ότι κάτι πρέπει να κάνω. Η Χαρούλα, βεβαίως, ήτανε σαφώς πιο ψύχραιμη, αλλά τότε δεν την πολυάκουσα. Έπρεπε όμως να κάτσω να ασχοληθώ παραπάνω, να καταλάβω… Ε, δεν κατάλαβα πολύ κι έβγαλα το δεύτερο δίσκο σε δική μου παραγωγή, έκανα δική μου εταιρεία με τον Τάκη Βασιλείου, την One Way Music και έφαγα τα μούτρα μου. Όλο αυτό σε βγάζει από την ουσία του πράγματος, που έχει να κάνει με το τραγούδισμα. Έτσι βγήκα κι απ’ αυτό. Το «Τατουάζ» είναι ένας πολύ ωραίος δίσκος παρ’ όλα αυτά. Έχω ακούσει πολύ ωραία λόγια και τον αγαπώ, αν και δεν ήμουν απόλυτα εγώ.
Άρα, βλέπεις το δίσκο με Νικολόπουλο - Νικολακοπούλου, που είναι σύγχρονος λαϊκός δίσκος, σαν απόρροια και καταστάλαγμα όλων των εμπειριών που είχες ως τώρα;
Ακριβώς! Αλλιώς δε θα τον έβγαζα. Είχε λόγο που βγήκε αυτός ο δίσκος. Πάντα, όταν βρίσκεσαι μέσα στη μουσική -και αυτή είναι η ευλογία όσων βρίσκονται μέσα σ’ αυτό το χώρο- ανακαλύπτεις πτυχές του εαυτού σου, μεγαλώνοντας ακόμα πιο συνειδητά. Είναι πολύ πιο ξεκάθαρο μεγαλώνοντας αυτό που θες να κάνεις και αυτό που είσαι. Σου «ανοίγεται» μπροστά σου, αρκεί να μπορείς να το δεις. Τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια κατάλαβα ότι το άκουσμά μου και το βίωμά μου είναι λαϊκό. Αυτό ήταν πάντα.
Κι έχω την πεποίθηση ότι το λαϊκό σου ταιριάζει περισσότερο στη φωνή και στη χροιά.
Ναι. Ούτως ή άλλως, η βάση του ελληνικού τραγουδιού, είναι το αυθεντικό λαϊκό τραγούδι. Και πιστεύω πως η συνάντηση αυτή δεν έγινε τυχαία: ο αξιότερος εκπρόσωπος του λαϊκού τραγουδιού, ο πιο αυθεντικός, ο ιδανικός, είναι ο Χρήστος Νικολόπουλος.
Έχει καταλάβει ο κόσμος ποιος είναι ο Χρήστος Νικολόπουλος; Τη συνολική αξία και το μέγεθός του;
Πιστεύω πως ναι. Ο κόσμος καταλαβαίνει. Νιώθει και θέλει. Και αντιλαμβάνεται το μεγαλείο αυτών των ανθρώπων, την ιστορία που έχουν καταγράψει αυτοί οι άνθρωποι. Ο Χρήστος Νικολόπουλος είναι μια ζωντανή ιστορία. Αποδεικνύει συνεχώς το μεγαλείο του κόσμου όλου αυτού που έχει ζήσει, είναι απόλυτα ενεργός, είναι δραστήριος και είναι ένας άνθρωπος νέος! Δηλαδή, τον ζηλεύω πάρα πολύ! Η ενέργειά του και ο τρόπος που κινείται μέσα στο τραγούδι και το χώρο είναι αξιοθαύμαστα. Δε συναντάς συχνά τέτοιους ανθρώπους και γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο το μέγεθός του. Ο κόσμος το καταλαβαίνει και το δείχνει. Έχω βιώσει δίπλα στο Νικολόπουλο απίστευτες στιγμές θαυμασμού και αγάπης από τον κόσμο. Πόσο τον σέβονται και πόσο συγκινούνται γνωρίζοντας αυτό που είναι. Τεράστια η τύχη να κερδίζεις την εμπιστοσύνη ενός τέτοιου ανθρώπου και να σου δίνει έναν ολόκληρο δίσκο με καινούριες μουσικές του.
Και μάλιστα σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, που μπορούμε να την κατατάξουμε στους σύγχρονους ποιητές.
Ακριβώς. Είναι ποιήτρια η Λίνα Νικολακοπούλου. Ήταν πάντα μέσα στην εποχή της και πιο μπροστά. Αφουγκράζεται τον παλμό του κόσμου, αντιλαμβάνεται απόλυτα τι συμβαίνει στην κοινωνία. Μεγάλο προσόν αυτό για έναν άνθρωπο να καταλαβαίνει ακριβώς και να το εκφράζει τόσο ωραία και μαγικά! Είναι λόγια που θέλεις να πεις και τα λέει όπως ονειρεύεσαι να τα πεις εσύ. Έχει αλλάξει πάρα πολλά πράγματα σε σχέση με το στίχο η Λίνα, απ’ όταν εμφανίστηκε στα μουσικά πράγματα της Ελλάδας. Είναι σύγχρονη ποιήτρια και σύγχρονη φιλόσοφος. Γνωρίζοντάς την, έζησα πολύ ωραίες στιγμές με την ίδια να μοιράζεται ιστορίες, αλλά και -συζητώντας προβληματιζόμενες για το τώρα- πραγματικά να μου δίνει απαντήσεις, οι οποίες τελικά έγιναν λύσεις για δικά μου θέματα. Απίστευτη η οξύτητα και ο τρόπος που σκέφτεται η Λίνα Νικολακοπούλου.
Τον δίσκο τον παρουσιάσατε πρόσφατα στο Baraonda και είχαμε περάσει πολύ όμορφα.
Ναι! Είχε γίνει μια πρώτη παρουσίαση μόλις κυκλοφόρησε ο δίσκος το Δεκέμβρη στον Ιανό κι επειδή ήρθε η άνοιξη, είπαμε να την επαναλάβουμε στο Baraonda, μια που ο δίσκος λέγεται «Να ‘ρχεται η άνοιξη»! Το γιορτάσαμε και αυτό μ’ έκανε πάλι τόσο ευτυχισμένη! Ήρθαν άνθρωποι που αγαπώ, ήταν χαρά όλο αυτό.
Αν μπορούσες τώρα, με την εμπειρία και την ωριμότητα που έχεις αποκτήσει μέσα στα χρόνια, να αλλάξεις κάτι, θα το έκανες;
Κοίταξε, κανονικά δεν θα έπρεπε, γιατί προφανώς για να λειτουργήσω έτσι την κάθε στιγμή, ακολουθούσα την αλήθεια μου και αυτό που ήξερα. Ίσως σε κάποια σημεία, κάποια πράγματα θα μπορούσα να τα αντιμετωπίσω με ένα πιο «ορμητικό» τρόπο, ή πιο θαρραλέο. Δεν ήμουν τόσο θαρραλέα, παρά το γεγονός ότι υπήρξα δίπλα σε θαρραλέους ανθρώπους που μου δώσανε το χώρο να βγω με φόρα. Κάποια πράγματα δεν τα αντιμετώπισα με τόση δύναμη, διότι μάλλον δε μπορούσα να το δω εκείνη τη στιγμή. Είχα πάντα μια συστολή. Τώρα, μεγαλώνοντας, είναι όλα πολύ καλύτερα. Χαίρομαι πάρα πολύ που μεγαλώνω, γιατί όλα λειτουργούν υπό άλλο πρίσμα, που σου δίνει η εμπειρία και η γνώση.
Επομένως, τα γενέθλια τα βρίσκεις καλό λόγο για γιορτή. Δε σε «ρίχνει» που ο χρόνος περνάει ανεπιστρεπτί;
(Γελάμε) Είναι μεγάλο δώρο το να μεγαλώνεις και να σου δίνεται ακόμα μια μέρα σ’ αυτό τον κόσμο. Στη δική μου περίπτωση και στην περίπτωση κάθε ανθρώπου που έχει την τύχη να κάνει αυτό που αγαπά ως επάγγελμα, απ’ το οποίο και θα βιοπορίζεται, είναι ακόμα πιο σημαντικό. Όταν πάω να «πέσω», συνειδητοποιώ ότι θα ήμουν αχάριστη αν αφηνόμουν να πέσω. Είναι τόσο μεγάλο αυτό που μου έχει δοθεί από κάπου ψηλά… Μεγαλώνοντας το εκτιμώ ακόμα περισσότερο.
Άλλωστε, όταν κάτι τελειώνει, κάτι άλλο αρχίζει.
Ναι! Πριν λίγο καιρό ολοκληρώθηκε για τώρα μια άλλη συνεργασία μου, αυτή με τον τεράστιο Γιάννη Πάριο. Αυτό που έζησα δίπλα του είναι επίσης υπέροχο -κι άλλο!-, διαφορετικό. Είναι ένας καλλιτέχνης απόλυτα δοσμένος στην τέχνη του. Είναι πολλά πράγματα μαζί ο Γιάννης Πάριος. Τελειώνοντας, λοιπόν, αυτή η συνεργασία, πήγα λίγο να «πέσω». Αντί να νιώσω χαρά, πήγα να μπω σε μια διαδικασία άγχους για το τι θα κάνω κι εκεί πάνω με πήρε τηλέφωνο ο Πάνος που έχει την Απανεμιά και κλείσαμε το live της Τετάρτης 23 Μαΐου. Σου λέω τώρα πράγματα που στον κόσμο μπορεί να μην πολυφαντάζουν, αλλά για μένα, στη ψυχή μου μέσα, είναι σημαντικά. Συνειδητοποιώ ότι δεν πρέπει να ξεχνάω το λόγο για τον οποίο ξεκίνησα να τραγουδάω: Γιατί η ψυχή μου δε μπορούσε να κάνει αλλιώς. Κάτι με πρόσταζε να τραγουδήσω. Όταν συμβαίνει αυτό, θα το πετύχεις, όποια κι αν είναι η εξωτερική συνθήκη.
Πες μου περισσότερα για την παράσταση στην Απανεμιά.
Θα γίνει την Τετάρτη 23 Μαΐου. Θα συναντηθώ με τον Αχιλλέα Γουάστωρ που είναι σπουδαίος πιανίστας με καριέρα εδώ και στο εξωτερικό, με σπουδές απίστευτες. Θα παρουσιάσουμε αναπάντεχα τραγούδια, βεβαίως με επιλογές από τη δισκογραφία μου, αλλά και άλλα πράγματα πολύ ενδιαφέροντα. Και ουσιαστικά, αυτή η ημερομηνία σηματοδοτεί το κλείσιμο μιας χρονιάς πολύ έντονης για μένα και την έναρξη του καλοκαιριού. Θα κάνω αρκετές δικές μου συναυλίες, με τους μουσικούς μου, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και εκτός, με ένα εξωστρεφές λαϊκό πρόγραμμα.
Τι έχει αλλάξει σήμερα στα μουσικά πράγματα σε σχέση με παλιά;
Παλιά υπήρχε μια άλλη συνθήκη, συνολικά. Υπήρχε η ανάγκη θετικού ανταγωνισμού κι έβλεπες σπουδαίους συνθέτες, σπουδαίους στιχουργούς, σπουδαίους ερμηνευτές, να λειτουργούν ως μια παρέα στην οποία υπήρχε αλληλεπίδραση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν ήταν τόσο πολλοί και υπήρχαν εταιρείες, με παραγωγούς που ασχολούνταν ουσιαστικά. Δεν τάσσομαι υπέρ του να μην υπάρχουν καθόλου εταιρείες. Σήμερα δε συμβαίνουν όλα τα παραπάνω. Η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική και γι’ αυτό είναι πιο δύσκολο. Να μην απογοητεύονται όμως τα νέα παιδιά. Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, θα βρεις το δρόμο. Είναι αρρώστια τα τραγούδια, όπως λέει και ο Μάνος Ελευθερίου. Απλά τώρα θέλει ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια.
Μια αρνητική κριτική πώς θα την εισέπραττες;
Έχουν υπάρξει αρνητικές κριτικές μέσα στα χρόνια. Όταν έρχεται ότι πρέπει να ψάξεις τι έχεις κάνει λάθος. Δεν αισθάνομαι άσχημα απέναντι σε αυτόν που έκανε την κριτική, ίσα - ίσα. Προσπαθώ να δω τι έχει συμβεί που τον ώθησε σε αρνητική κριτική. Με βάζει σε μια διαδικασία περαιτέρω ανάλυσης αυτού που κάνω.
Ο καλλιτέχνης γεννιέται ή γίνεται;
Γεννιέται με το ταλέντο του. Αλλά, αν δεν επεξεργαστείς αυτό που σου δίνεται, αν δεν το σπουδάσεις, αν δε μελετήσεις, αν δεν κοπιάσεις, αν δε δώσεις χρόνια από τη ζωή σου, αν δεν παθιαστείς, αν δεν το αγαπήσεις όσο την ίδια τη ζωή σου, δε θα συνεχίσει απαραίτητα να υφίσταται.
Ζωή, ευχαριστώ πολύ!
Μετά την 8η ερώτηση όπου αποκάλυψε τους αγαπημένους της καλλιτέχνες και δίσκους, στο βίντεο που ακολουθεί η Ζωή Παπαδοπούλου απαντά σε μια ερώτηση «αλλιώς».
Όνειρο ζωής για την ίδια, ο δίσκος αυτός αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το «επιστέγασμα» των εμπειριών, των μαθημάτων, των βιωμάτων της από τα 20 χρόνια παρουσίας της στο χώρο του καλού, ελληνικού τραγουδιού.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η Ζωή Παπαδοπούλου μιλά για το ξεκίνημά της, την πολύχρονη πορεία της στο τραγούδι, τις σημαντικές συνεργασίες της, τη νέα της δουλειά, αλλά κάνει και τον απολογισμό της με ειλικρίνεια.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το «Να ‘ρχεται η άνοιξη» που είναι ο τρίτος προσωπικός σου δίσκος. Σε πόσα χρόνια καριέρας;
Είναι περίπου 20 χρόνια που τραγουδάω επαγγελματικά! Ο δίσκος είναι όντως ο τρίτος και έρχεται σε απόσταση 8 χρόνων από τον δεύτερο. Όλα γίνονται για κάποιο λόγο και τώρα ήρθε η στιγμή να συναντηθώ μ’ αυτούς τους δυο σπουδαίους δημιουργούς, τον Χρήστο Νικολόπουλο & τη Λίνα Νικολακοπούλου. Έχω την τύχη βέβαια να συνεργάζομαι τα τελευταία χρόνια σε συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδος με τον Χρήστο Νικολόπουλο. Τη Λίνα τη γνώριζα μέσω των υπέροχων στίχων της, αλλά ουσιαστικά γνωριστήκαμε τα τελευταία χρόνια. Όλο αυτό για μένα είναι μια μαγική συνάντηση, τους ευχαριστώ για το όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Το ονειρευόμουν πάντα να συμβεί και συνέβη!
Μίλησέ μου για το ξεκίνημά σου και τη γνωριμία σου με το Δημήτρη Μητροπάνο.
Ξεκίνησα από τη Θεσσαλονίκη, σε μουσικές σκηνές με τον Μανώλη Ρασούλη. Ήταν ουσιαστικά η πρώτη μου δουλειά όταν συνέβη το θαύμα να έρθει ο Δημήτρης Μητροπάνος στο Μύλο. Ανήκα σ’ ένα εκπληκτικό σχήμα τότε, στο Πέτρινο του Μύλου, με αρχηγό τον Χρήστο Μητρέντζη από τους Άγαμους Θύτες, που αποτελούνταν από τον Χρήστο Μητρέντζη στο μπουζούκι, το Δημήτρη Μυστακίδη στην κιθάρα, τον Δημήτρη Σφίγγο στην κιθάρα και άλλους κορυφαίους μουσικούς. Το πρόγραμμα που παρουσιάζαμε ήταν εξαιρετικό, δε νομίζω ότι γίνονται τέτοια προγράμματα πια, με τόσο μεράκι, τόσο ψάξιμο… Φαντάσου, ο Μητρέντζης μου έφερνε κασετούλες με πρώτες εκτελέσεις, από Μαρίκα Νίνου, Πόλυ Πάνου, Καίτη Γκρέυ… Ε, αυτά είναι μεγάλο δώρο και με βοήθησαν πάρα πολύ μετέπειτα, αλλά βεβαίως και τότε, στο ξεκίνημά μου. Εκεί, λοιπόν, είχε έρθει ο Δημήτρης Μητροπάνος, με τη σύζυγό του, Βένια. Το Πέτρινο ανήκε στον Πολυχώρο του Μύλου κι εκείνος είχε έρθει για κάποιες συναυλίες στην Αποθήκη του Μύλου, ακριβώς απέναντί μας δηλαδή και, προφανώς, μετά τη συναυλία ήρθανε σε μας. Εκείνη την ημέρα είπαμε ένα γεια, δεν είχαμε περαιτέρω επαφή, αλλά έμαθα ότι ήθελε να ξεκινήσουμε μαζί στην Αθήνα, σε κάποιο μαγαζί που θα εμφανιζόταν ύστερα από κάποιους μήνες. Τότε δεν κατέβηκα. Ήμασταν στα μισά της σαιζόν στο Πέτρινο και δε μπορούσα να τους αφήσω. Νομίζω ότι το εκτίμησε αυτό ο Μητροπάνος, γιατί ήταν και ο ίδιος τέτοιος τύπος. Και γι’ αυτό μου έκανε ξανά την πρόταση το καλοκαίρι. Εννοείται πως τότε είπα ναι και ξεκινήσαμε συναυλίες. Δημήτρης Μητροπάνος, Βαγγέλης Ασημάκης, Χρυσούλα Στεφανάκη κι εγώ. Έτσι κατέβηκα στην Αθήνα. Και ήταν ουσιαστικά από τις τελευταίες χρονιές που γινόντουσαν τόσο πολλές συναυλίες. Πρέπει να είχαμε κάνει 40, μπορεί και παραπάνω. Τι ωραία… Από την πρώτη στιγμή ένιωσα τόσο οικεία μ’ αυτόν τον άνθρωπο, ούτως ή άλλως έτσι ήταν ως άνθρωπος, ωραίος και οικείος. Τότε δεν τα αντιλαμβανόμουν στην πλήρη τους διάσταση αυτά που μου συνέβαιναν, γιατί δόξα τω Θεώ, συνέβησαν πάρα πολύ ωραία και «αυτόματα».
Πώς ακριβώς εξελίχθηκαν τα πράγματα;
Απ’ τη στιγμή που κατέβηκα στην Αθήνα, ξεκινήσαμε συναυλίες με το Μητροπάνο, συνεχίσαμε στην Ιερά Οδό χειμώνα, Μητροπάνος, Τερζής, Μπάσης και ξανά συναυλίες το καλοκαίρι. Και τότε, ήρθε η πρόταση της Χαρούλας, η οποία με «γνώρισε» μέσα από τη συνεργασία μου με το Μητροπάνο. Μου τηλεφώνησε η ίδια και μου πρότεινε να ξεκινήσουμε μαζί, για το σχήμα, τότε, στο Βοτανικό, με τον Γιάννη Κότσιρα. Εννοείται πως αποδέχτηκα την πρόταση, ξεκινήσαμε στο Βοτανικό, συναυλίες το καλοκαίρι και ξανά στο Βοτανικό με την Ελευθερία Αρβανιτάκη. Καλοκαίρι με τον Μανώλη Φάμελλο και μετά πανευρωπαϊκή περιοδεία, περιοδεία στην Αμερική, τι να σου πρωτοπώ… Συνέχισα με το Γιάννη Κότσιρα στο Μετρό, συναυλίες, περιοδείες… Ουσιαστικά όλες αυτές οι συνεργασίες με μεγάλα ονόματα πάντα συνεχίζονταν μέσα στα χρόνια, με κάποια διαλείμματα.
Έχεις να θυμάσαι ξεχωριστά πράγματα.
Γενικότερα παραγωγές και ατμόσφαιρες που έχουνε περάσει. Δε ξέρω κατά πόσο μπορούν να ξαναέρθουν όλα αυτά, γιατί είχαν να κάνουν με μια γενικότερη κατάσταση, όπου υπήρχε μια αφθονία, σε συνδυασμό, βεβαίως και με το μεγαλείο όλων αυτών των καλλιτεχνών. Με εφόδιο, λοιπόν, όλες αυτές τις συνεργασίες, πέρασα ευτυχώς μέσα στα χρόνια έτσι.
Όσον αφορά στα δισκογραφικά σου;
Ο πρώτος μου δίσκος, τα «Κρύσταλλα κόκκινα φιλιά» με πολύ ωραία τραγούδια, σε παραγωγή της Χαρούλας Αλεξίου, όπου συμπεριλήφθηκε το ντουέτο μας, ήρθε στα πλαίσια της συνεργασίας μου μαζί της. Και στο δεύτερο δίσκο μου το «Τατουάζ» συμμετείχε η Χαρούλα, έγραψε στίχο για το ομότιτλο τραγούδι. Αυτός ήταν ένας «άλλος» δίσκος, μια άλλη κατάσταση, πιο ατμοσφαιρική ποπ. Γενικότερα πειραματιζόμουν κι έψαχνα να βρω το δρόμο μου.
Δηλαδή, δεν είχες βρει ακόμα το προσωπικό σου καλλιτεχνικό στίγμα;
Ξεκινώντας δισκογραφικά στην αγκαλιά της Χαρούλας δεν είχα καταλάβει ακριβώς τι θέλω να κάνω εγώ, ως ήχο, ως τραγουδίστρια. Όταν αναλαμβάνει ένας τόσο σπουδαίος άνθρωπος και τόσο μεγάλος καλλιτέχνης να σου ανοίξει ένα δρόμο, εκεί μπορεί και να χαθείς λίγο και να μην καταλάβεις. Είναι αυτό που θέλω; Βεβαίως ήταν πάρα πολύ ωραίο όλο αυτό, αλλά δεν αντιλαμβανόμουν αν ήμουν απόλυτα εγώ. Ήμουν και δεν ήμουν, γιατί ήμουν μικρό κορίτσι. Οπότε ο δεύτερος δίσκος ήρθε με ένα άγχος δικό μου. Επειδή είχαν περάσει 2-3 χρόνια από τον πρώτο, ένιωθα ότι κάτι πρέπει να κάνω. Η Χαρούλα, βεβαίως, ήτανε σαφώς πιο ψύχραιμη, αλλά τότε δεν την πολυάκουσα. Έπρεπε όμως να κάτσω να ασχοληθώ παραπάνω, να καταλάβω… Ε, δεν κατάλαβα πολύ κι έβγαλα το δεύτερο δίσκο σε δική μου παραγωγή, έκανα δική μου εταιρεία με τον Τάκη Βασιλείου, την One Way Music και έφαγα τα μούτρα μου. Όλο αυτό σε βγάζει από την ουσία του πράγματος, που έχει να κάνει με το τραγούδισμα. Έτσι βγήκα κι απ’ αυτό. Το «Τατουάζ» είναι ένας πολύ ωραίος δίσκος παρ’ όλα αυτά. Έχω ακούσει πολύ ωραία λόγια και τον αγαπώ, αν και δεν ήμουν απόλυτα εγώ.
Άρα, βλέπεις το δίσκο με Νικολόπουλο - Νικολακοπούλου, που είναι σύγχρονος λαϊκός δίσκος, σαν απόρροια και καταστάλαγμα όλων των εμπειριών που είχες ως τώρα;
Ακριβώς! Αλλιώς δε θα τον έβγαζα. Είχε λόγο που βγήκε αυτός ο δίσκος. Πάντα, όταν βρίσκεσαι μέσα στη μουσική -και αυτή είναι η ευλογία όσων βρίσκονται μέσα σ’ αυτό το χώρο- ανακαλύπτεις πτυχές του εαυτού σου, μεγαλώνοντας ακόμα πιο συνειδητά. Είναι πολύ πιο ξεκάθαρο μεγαλώνοντας αυτό που θες να κάνεις και αυτό που είσαι. Σου «ανοίγεται» μπροστά σου, αρκεί να μπορείς να το δεις. Τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια κατάλαβα ότι το άκουσμά μου και το βίωμά μου είναι λαϊκό. Αυτό ήταν πάντα.
Κι έχω την πεποίθηση ότι το λαϊκό σου ταιριάζει περισσότερο στη φωνή και στη χροιά.
Ναι. Ούτως ή άλλως, η βάση του ελληνικού τραγουδιού, είναι το αυθεντικό λαϊκό τραγούδι. Και πιστεύω πως η συνάντηση αυτή δεν έγινε τυχαία: ο αξιότερος εκπρόσωπος του λαϊκού τραγουδιού, ο πιο αυθεντικός, ο ιδανικός, είναι ο Χρήστος Νικολόπουλος.
Έχει καταλάβει ο κόσμος ποιος είναι ο Χρήστος Νικολόπουλος; Τη συνολική αξία και το μέγεθός του;
Πιστεύω πως ναι. Ο κόσμος καταλαβαίνει. Νιώθει και θέλει. Και αντιλαμβάνεται το μεγαλείο αυτών των ανθρώπων, την ιστορία που έχουν καταγράψει αυτοί οι άνθρωποι. Ο Χρήστος Νικολόπουλος είναι μια ζωντανή ιστορία. Αποδεικνύει συνεχώς το μεγαλείο του κόσμου όλου αυτού που έχει ζήσει, είναι απόλυτα ενεργός, είναι δραστήριος και είναι ένας άνθρωπος νέος! Δηλαδή, τον ζηλεύω πάρα πολύ! Η ενέργειά του και ο τρόπος που κινείται μέσα στο τραγούδι και το χώρο είναι αξιοθαύμαστα. Δε συναντάς συχνά τέτοιους ανθρώπους και γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο το μέγεθός του. Ο κόσμος το καταλαβαίνει και το δείχνει. Έχω βιώσει δίπλα στο Νικολόπουλο απίστευτες στιγμές θαυμασμού και αγάπης από τον κόσμο. Πόσο τον σέβονται και πόσο συγκινούνται γνωρίζοντας αυτό που είναι. Τεράστια η τύχη να κερδίζεις την εμπιστοσύνη ενός τέτοιου ανθρώπου και να σου δίνει έναν ολόκληρο δίσκο με καινούριες μουσικές του.
Και μάλιστα σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, που μπορούμε να την κατατάξουμε στους σύγχρονους ποιητές.
Ακριβώς. Είναι ποιήτρια η Λίνα Νικολακοπούλου. Ήταν πάντα μέσα στην εποχή της και πιο μπροστά. Αφουγκράζεται τον παλμό του κόσμου, αντιλαμβάνεται απόλυτα τι συμβαίνει στην κοινωνία. Μεγάλο προσόν αυτό για έναν άνθρωπο να καταλαβαίνει ακριβώς και να το εκφράζει τόσο ωραία και μαγικά! Είναι λόγια που θέλεις να πεις και τα λέει όπως ονειρεύεσαι να τα πεις εσύ. Έχει αλλάξει πάρα πολλά πράγματα σε σχέση με το στίχο η Λίνα, απ’ όταν εμφανίστηκε στα μουσικά πράγματα της Ελλάδας. Είναι σύγχρονη ποιήτρια και σύγχρονη φιλόσοφος. Γνωρίζοντάς την, έζησα πολύ ωραίες στιγμές με την ίδια να μοιράζεται ιστορίες, αλλά και -συζητώντας προβληματιζόμενες για το τώρα- πραγματικά να μου δίνει απαντήσεις, οι οποίες τελικά έγιναν λύσεις για δικά μου θέματα. Απίστευτη η οξύτητα και ο τρόπος που σκέφτεται η Λίνα Νικολακοπούλου.
Τον δίσκο τον παρουσιάσατε πρόσφατα στο Baraonda και είχαμε περάσει πολύ όμορφα.
Ναι! Είχε γίνει μια πρώτη παρουσίαση μόλις κυκλοφόρησε ο δίσκος το Δεκέμβρη στον Ιανό κι επειδή ήρθε η άνοιξη, είπαμε να την επαναλάβουμε στο Baraonda, μια που ο δίσκος λέγεται «Να ‘ρχεται η άνοιξη»! Το γιορτάσαμε και αυτό μ’ έκανε πάλι τόσο ευτυχισμένη! Ήρθαν άνθρωποι που αγαπώ, ήταν χαρά όλο αυτό.
Αν μπορούσες τώρα, με την εμπειρία και την ωριμότητα που έχεις αποκτήσει μέσα στα χρόνια, να αλλάξεις κάτι, θα το έκανες;
Κοίταξε, κανονικά δεν θα έπρεπε, γιατί προφανώς για να λειτουργήσω έτσι την κάθε στιγμή, ακολουθούσα την αλήθεια μου και αυτό που ήξερα. Ίσως σε κάποια σημεία, κάποια πράγματα θα μπορούσα να τα αντιμετωπίσω με ένα πιο «ορμητικό» τρόπο, ή πιο θαρραλέο. Δεν ήμουν τόσο θαρραλέα, παρά το γεγονός ότι υπήρξα δίπλα σε θαρραλέους ανθρώπους που μου δώσανε το χώρο να βγω με φόρα. Κάποια πράγματα δεν τα αντιμετώπισα με τόση δύναμη, διότι μάλλον δε μπορούσα να το δω εκείνη τη στιγμή. Είχα πάντα μια συστολή. Τώρα, μεγαλώνοντας, είναι όλα πολύ καλύτερα. Χαίρομαι πάρα πολύ που μεγαλώνω, γιατί όλα λειτουργούν υπό άλλο πρίσμα, που σου δίνει η εμπειρία και η γνώση.
Επομένως, τα γενέθλια τα βρίσκεις καλό λόγο για γιορτή. Δε σε «ρίχνει» που ο χρόνος περνάει ανεπιστρεπτί;
(Γελάμε) Είναι μεγάλο δώρο το να μεγαλώνεις και να σου δίνεται ακόμα μια μέρα σ’ αυτό τον κόσμο. Στη δική μου περίπτωση και στην περίπτωση κάθε ανθρώπου που έχει την τύχη να κάνει αυτό που αγαπά ως επάγγελμα, απ’ το οποίο και θα βιοπορίζεται, είναι ακόμα πιο σημαντικό. Όταν πάω να «πέσω», συνειδητοποιώ ότι θα ήμουν αχάριστη αν αφηνόμουν να πέσω. Είναι τόσο μεγάλο αυτό που μου έχει δοθεί από κάπου ψηλά… Μεγαλώνοντας το εκτιμώ ακόμα περισσότερο.
Άλλωστε, όταν κάτι τελειώνει, κάτι άλλο αρχίζει.
Ναι! Πριν λίγο καιρό ολοκληρώθηκε για τώρα μια άλλη συνεργασία μου, αυτή με τον τεράστιο Γιάννη Πάριο. Αυτό που έζησα δίπλα του είναι επίσης υπέροχο -κι άλλο!-, διαφορετικό. Είναι ένας καλλιτέχνης απόλυτα δοσμένος στην τέχνη του. Είναι πολλά πράγματα μαζί ο Γιάννης Πάριος. Τελειώνοντας, λοιπόν, αυτή η συνεργασία, πήγα λίγο να «πέσω». Αντί να νιώσω χαρά, πήγα να μπω σε μια διαδικασία άγχους για το τι θα κάνω κι εκεί πάνω με πήρε τηλέφωνο ο Πάνος που έχει την Απανεμιά και κλείσαμε το live της Τετάρτης 23 Μαΐου. Σου λέω τώρα πράγματα που στον κόσμο μπορεί να μην πολυφαντάζουν, αλλά για μένα, στη ψυχή μου μέσα, είναι σημαντικά. Συνειδητοποιώ ότι δεν πρέπει να ξεχνάω το λόγο για τον οποίο ξεκίνησα να τραγουδάω: Γιατί η ψυχή μου δε μπορούσε να κάνει αλλιώς. Κάτι με πρόσταζε να τραγουδήσω. Όταν συμβαίνει αυτό, θα το πετύχεις, όποια κι αν είναι η εξωτερική συνθήκη.
Πες μου περισσότερα για την παράσταση στην Απανεμιά.
Θα γίνει την Τετάρτη 23 Μαΐου. Θα συναντηθώ με τον Αχιλλέα Γουάστωρ που είναι σπουδαίος πιανίστας με καριέρα εδώ και στο εξωτερικό, με σπουδές απίστευτες. Θα παρουσιάσουμε αναπάντεχα τραγούδια, βεβαίως με επιλογές από τη δισκογραφία μου, αλλά και άλλα πράγματα πολύ ενδιαφέροντα. Και ουσιαστικά, αυτή η ημερομηνία σηματοδοτεί το κλείσιμο μιας χρονιάς πολύ έντονης για μένα και την έναρξη του καλοκαιριού. Θα κάνω αρκετές δικές μου συναυλίες, με τους μουσικούς μου, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και εκτός, με ένα εξωστρεφές λαϊκό πρόγραμμα.
Τι έχει αλλάξει σήμερα στα μουσικά πράγματα σε σχέση με παλιά;
Παλιά υπήρχε μια άλλη συνθήκη, συνολικά. Υπήρχε η ανάγκη θετικού ανταγωνισμού κι έβλεπες σπουδαίους συνθέτες, σπουδαίους στιχουργούς, σπουδαίους ερμηνευτές, να λειτουργούν ως μια παρέα στην οποία υπήρχε αλληλεπίδραση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν ήταν τόσο πολλοί και υπήρχαν εταιρείες, με παραγωγούς που ασχολούνταν ουσιαστικά. Δεν τάσσομαι υπέρ του να μην υπάρχουν καθόλου εταιρείες. Σήμερα δε συμβαίνουν όλα τα παραπάνω. Η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική και γι’ αυτό είναι πιο δύσκολο. Να μην απογοητεύονται όμως τα νέα παιδιά. Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, θα βρεις το δρόμο. Είναι αρρώστια τα τραγούδια, όπως λέει και ο Μάνος Ελευθερίου. Απλά τώρα θέλει ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια.
Μια αρνητική κριτική πώς θα την εισέπραττες;
Έχουν υπάρξει αρνητικές κριτικές μέσα στα χρόνια. Όταν έρχεται ότι πρέπει να ψάξεις τι έχεις κάνει λάθος. Δεν αισθάνομαι άσχημα απέναντι σε αυτόν που έκανε την κριτική, ίσα - ίσα. Προσπαθώ να δω τι έχει συμβεί που τον ώθησε σε αρνητική κριτική. Με βάζει σε μια διαδικασία περαιτέρω ανάλυσης αυτού που κάνω.
Ο καλλιτέχνης γεννιέται ή γίνεται;
Γεννιέται με το ταλέντο του. Αλλά, αν δεν επεξεργαστείς αυτό που σου δίνεται, αν δεν το σπουδάσεις, αν δε μελετήσεις, αν δεν κοπιάσεις, αν δε δώσεις χρόνια από τη ζωή σου, αν δεν παθιαστείς, αν δεν το αγαπήσεις όσο την ίδια τη ζωή σου, δε θα συνεχίσει απαραίτητα να υφίσταται.
Ζωή, ευχαριστώ πολύ!
Μετά την 8η ερώτηση όπου αποκάλυψε τους αγαπημένους της καλλιτέχνες και δίσκους, στο βίντεο που ακολουθεί η Ζωή Παπαδοπούλου απαντά σε μια ερώτηση «αλλιώς».
