Με την Πέγκυ Ζήνα η γνωριμία μας πηγαίνει αρκετά πίσω, στα χρόνια της συνεργασίας της με τον Δημήτρη Μητροπάνο, που αποδείχτηκαν «κομβικά» στην πορεία της. Δεν είχε τύχει νωρίτερα να «συναντηθούμε» για μια κουβέντα, που θα έπαιρνε τη μορφή συνέντευξης, αν και ήταν κάτι που ήθελα, τόσο για προσωπικούς λόγους, όσο και γιατί θεωρούσα πως θα είχε ενδιαφέροντα πράγματα να μου πει. Δεν με διέψευσε.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η Πέγκυ Ζήνα, με πάνω από 20 χρόνια καριέρας στο ενεργητικό της, δηλώνει ακόμα «μαθήτρια», περιγράφει με ευγνωμοσύνη τα μαθήματα που πήρε από σημαντικές προσωπικότητες του μουσικού χώρου, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Κώστας Χατζής, ο Γιάννης Σπανός και άλλοι, κάνει την αυτοκριτική της, εξηγεί και εξηγείται για θέματα που την έχουν απασχολήσει, όλα όμως συνέβαλαν προς μία κατεύθυνση: την εξέλιξή της ως ανθρώπου και κατ’ επέκταση ως τραγουδίστριας.
Πέγκυ, πώς έχει επηρεάσει η μητρότητα τη ζωή σου; Τι θα έλεγες πως σου έχει διδάξει η κόρη σου;
Κομβική στιγμή για τη ζωή κάθε γυναίκας. Το απόλυτο μεγαλείο, όταν από τα παιδικά σου χρόνια θέλεις να γίνεις μαμά, γιατί υπάρχουν και γυναίκες που για δικούς τους λόγους δεν το επιθυμούν. Γίνεσαι πολύ πιο υπεύθυνος σαν άνθρωπος, νιώθεις ότι οι κινήσεις σου πια δεν επηρεάζουν μόνο τη δική σου πορεία, αλλά και την πορεία ενός άλλου ανθρώπου και μεγαλώνοντας, όταν το μωρό αρχίζει και γίνεται παιδάκι, αισθάνεσαι περισσότερες ενοχές για τα λάθη σου. Μ’ αυτό τον τρόπο προσπαθείς να τα αποφεύγεις και μοιραία γίνεσαι καλύτερος. Αυτή είναι η μεγάλη αλλαγή που έχει φέρει η Ηλέκτρα στη ζωή μου. Σκέφτομαι κάθε μου κίνηση δύο φορές. Ακόμα και το τετριμμένο «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα». Το ότι, αν κάνω κάτι κακό, ακόμα και στη σχέση μου με έναν άνθρωπο, ή με το κοινωνικό σύνολο γενικότερα, αν δεν το «λάβω» εγώ, θα το λάβει το παιδί μου, είναι κάτι που το σκέφτομαι με τρόμο. Όλο αυτό μ’ έχει κάνει να προσπαθώ καθημερινά να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, για να της προσφέρω μια όμορφη ζωή και μια όμορφη ψυχή. Η όμορφη ζωή ξεκινά και τελειώνει στην όμορφη ψυχή.
Θυμάμαι ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος ανακοίνωσε την είδηση της εγκυμοσύνης σου από σκηνής, πριν καν την ανακοινώσεις η ίδια!
Και χωρίς να ρωτήσει κανέναν! (γελάμε) Το «βουνό» μου ανήγγειλε πρώτος, σε 2μιση χιλιάδες κόσμου, ότι θα γίνω μανούλα. Ήταν από τους πρώτους ανθρώπους, μαζί με τη Βένια, που έμαθε για την εγκυμοσύνη μου κι αυτό τα λέει όλα για τη σχέση που είχαμε. Ο πρώτος ήταν η μαμά μου και μετά ακολούθησε βέβαια η μαμά του Γιώργου και η αδερφή του - αυτοί ήταν οι άνθρωποι που άκουσαν πρώτοι το νέο. Πιστεύω, επίσης, ότι η πολύ καλή ενέργεια που υπήρχε στη ζωή μου εκείνα τα 2 χρόνια συνεργασίας μαζί του, μου έφερε και την ολοκλήρωση. Έφερε και το παιδάκι στη ζωή μου. Ήταν πολύ μεγάλη η χαρά του, για κάτι τέτοιες στιγμές δε μπορώ να τον ξεχάσω, πέρα από το καλλιτεχνικό του μεγαλείο. Ασύλληπτη στιγμή. Έλεγα «μήπως είναι γρουσουζιά να το πούμε πριν τον τρίτο;». Και μου ‘λεγε «άντε βρε, μην πιστεύεις σ’ αυτά. Ο κόσμος που σ’ αγαπάει είναι πολύ περισσότερος απ’ αυτόν που θα σκεφτεί αρνητικά για σένα. Δεν γίνεται να κερδίσουν οι αρνητικοί». Μετά, αυτό το έκανα και φιλοσοφία ζωής.
Για το Δημήτρη Μητροπάνο έχεις μιλήσει εκτεταμένα. Ξέρω, όμως, πως πέρασες μαζί του την προ-προηγούμενη μέρα από το θάνατό του, την Κυριακή του Πάσχα του 2012. Τι θυμάσαι από τη μέρα εκείνη; Μαζί δεν ήσασταν;
Φυσικά και ήμασταν… Και μόνο που έχουμε να θυμόμαστε αυτές τις στιγμές, φαίνεται πόσο οικογενειακή ήταν η σχέση μας. Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ήμασταν μαζί και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά και το Πάσχα και πάρα πολλές στιγμές τα καλοκαίρια. Αυτό το τελευταίο Πάσχα, λοιπόν, που κανείς δε φανταζόταν ότι ήταν τελευταίο, ήταν μια ευτυχισμένη οικογενειακή συνύπαρξη στην αυλή του σπιτιού του, με πολλούς συγγενείς, με πολλά φαγητά, με την Ηλέκτρα να είναι 5-6 μηνών, να γκρινιάζει και να κλαίει. Εγώ είχα πάθει πανικό μέχρι να ηρεμήσω το μωρό για να κάτσω να φάω με την ησυχία μου τα πολύ νόστιμα πράγματα που είχε ψήσει ο Δημήτρης και είχε μαγειρέψει η Βένια κι εκείνος, με μια αφοπλιστική ηρεμία, κοιτούσε την Ηλέκτρα σαν να ήταν μια κοπέλα 20 χρονών και της έλεγε «τι συμβαίνει κυρία μου, τι τρέχει; Τι πρόβλημα έχουμε και γκρινιάζουμε;». Απορούσα με την ηρεμία του. Την άλλη μέρα ταξίδευα για Κύπρο, όπου είχα τρεις συναυλίες, Δευτέρα, Τρίτη & Τετάρτη. Πήγα, έκανα τη μία και την άλλη μέρα το πρωί, στα καλά καθούμενα, μέσα στον ύπνο μου ένιωσα το Γιώργο να με τραντάζει, πάνω απ’ το κεφάλι μου. Τρόμαξα πάρα πολύ και δεν καταλάβαινα και τι μου λέει, γιατί μου μίλαγε με κλάματα. «Έφυγε το βουνό, έφυγε το βουνό, σήκω, φεύγουμε». Από εκεί και πέρα έχω ένα κενό, μέχρι να φτάσουμε στην Ελλάδα, στο σπίτι του. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι εκείνη την τελευταία Κυριακή τίποτα δεν προμήνυε το κακό που θα συνέβαινε. Το κακό για όλους εμάς. Γιατί αν ζούσε σήμερα ο Δημήτρης και τον ρωτούσε κάποιος πώς θα ήθελε να φύγει, σίγουρα θα απαντούσε «όρθιος». Δεν έφυγε σε κανένα κρεβάτι, δεν ήταν καλωδιωμένος, δεν ήταν άρρωστος πια, ήταν καλύτερα από ποτέ και αυτό που βασικά γιορτάζαμε εκείνη την Κυριακή του Πάσχα, ήτανε τα καλά νέα που είχαμε πάρει από τη Γαλλία (εννοεί τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων). Αλλά, όταν οι άνθρωποι κάνουνε σχέδια, ο Θεός γελάει και ίσως να γελάει επειδή ξέρει περισσότερα. Μπορεί να πληγωθήκαμε όλοι εμείς και σίγουρα πολύ περισσότερο οι δικοί του άνθρωποι, αλλά μπορεί για κάποιους λόγους η ψυχή του να έπρεπε να ταξιδέψει εκείνη τη στιγμή, που ήταν ευτυχισμένος, πλήρης, στην κορυφή της καριέρας του, τη στιγμή που τον λάτρευε όλη η Ελλάδα, και νομίζω ακόμα ότι η ψυχή του θα χαίρεται, γιατί μετά από ‘κει και στη χώρα μας, αλλά και στις ανθρώπινες σχέσεις, τα πράγματα πηγαίνουν όλο και χειρότερα. Δε ξέρω, ίσως όλο αυτό που λέω να είναι η δική μου άμυνα, ίσως να είναι οι δικοί μου τρόποι που ψάχνομαι πνευματικά για να μπορέσω να διαχειριστώ αυτές τις καταστάσεις.
Είχες άλλωστε πει, τότε, κάτι που μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση, πως η απώλεια είναι κάτι που δεν συνηθίζεται, μαθαίνεις όμως να ζεις μ’ αυτήν.
Δεν συνηθίζεται, ποτέ. Κάθε χρόνο, απλά επιβεβαιώνω στον εαυτό μου ότι είναι ένας ακόμα σημαντικός άνθρωπος της οικογένειάς μου, που έχει φύγει -και δυστυχώς αυτές τις καταστάσεις τις ζω από 15 χρονών που έχασα τον πατέρα μου. Με το Δημήτρη ένιωσα ότι έχασα και τον καλλιτεχνικό μου πατέρα, γιατί όλα αυτά που μου πρόσφερε μέσα σε τρία χρόνια, κάνουν για είκοσι. Και ναι, δεν ξεπερνάς ποτέ καμία απώλεια αγαπημένου προσώπου. Απλώς, τον θυμάσαι και μ’ αυτό τον τρόπο ζει μέσα σου, ελαφραίνεις την ψυχή του αν τον θυμάσαι με χαμόγελο - δεν το καταφέρνουμε πάντα - και περιμένεις τη στιγμή που θα ξανασυναντηθείτε.
Η Ηλέκτρα θα ήθελες να ακολουθήσει την οικογενειακή σας παράδοση στο τραγούδι; Γιατί, αν δεν κάνω λάθος, η μητέρα σου και η γιαγιά σου υπήρξαν τραγουδίστριες.
Η μαμά μου. Η γιαγιά μου απλώς τραγουδούσε πολύ όμορφα, γιατί καταγόταν από τη Σμύρνη.
Α, έχεις τέτοιες ρίζες…
Από την πλευρά της μιας γιαγιάς μου, ναι. Η άλλη καταγόταν από τα Γιάννενα, απ’ όπου κι έχω κληρονομήσει τα «ηπειρώτικα» γυρίσματα, όταν τραγουδάω κάποια παραδοσιακά. Αυτά είναι θέματα DNA, αλλά, Κίκα μου, δε θα σου πω ψέματα. Δεν θα ήταν όνειρό μου να γίνει η Ηλέκτρα τραγουδίστρια, γιατί αγαπώ πάρα πολύ το τραγούδι, δεν αγαπώ όμως τον επαγγελματικό αυτό χώρο. Εννοώ τους ανθρώπους που το περιβάλλουν, την αξιοκρατία που έρχεται και φεύγει σαν τη βροχή… Δεν θα ήθελα το παιδί μου να μπει σ’ έναν τέτοιο αθέμιτο ανταγωνισμό, ειδικά όταν έχει να «παλέψει» με μια μαμά που είναι ήδη 30 χρόνια μέσα στο χώρο. Δεν είναι δίκαιο.
Έχει δείξει και η ιστορία ότι σπάνια παιδί κάποιου πολύ πετυχημένου κατάφερε να κάνει κάτι που να ξεπεράσει τη φήμη του γονιού του.
Ναι, εκτός αν κάνει κάτι τελείως διαφορετικό, αν ο μπαμπάς ας πούμε είναι ηθοποιός και η κόρη τραγουδίστρια. Αν ανήκουν στην τέχνη, δηλαδή, αλλά σε διαφορετικούς τομείς. Η Ηλέκτρα, πάντως, είναι φωτεινό πλάσμα και πιστεύω πως με ό,τι και να καταπιαστεί, θα καταπιαστεί γιατί θα ξέρει πως θα πετύχει. Το βλέπω ήδη από τώρα που έχει αρχίσει ήδη να μπαίνει στη διαδικασία του σχολείου. Θα της δώσω όσα εφόδια μπορώ γι’ αυτό και πάνω απ’ όλα αγάπη, ασφάλεια και στήριξη. Οπότε, ό,τι και να λέω τώρα, και τραγουδίστρια να γίνει, πάλι δίπλα της θα είμαι, θ’ ακολουθώ τα όνειρά της.
Ανέφερες πριν τον καλλιτεχνικό χώρο. Το γεγονός πως εσύ δουλεύεις με τον σύντροφό σου στη ζωή, τον Γιώργο Λύρα, είναι θετικό; Πώς κρατάτε τις ισορροπίες;
Είναι και καλό και κακό. Καλό από την άποψη ότι μοιραζόμαστε τα ίδια όνειρα, έχουμε κοινούς στόχους και έχω έναν «συνοδοιπόρο» σε όσα φαντάζομαι και θέλω να κάνω, που δεν είναι κάποιος που τον πληρώνω γι’ αυτό επειδή τον βρήκα σε ένα γραφείο και που, όσο καλή συνεργασία και να έχουμε, δεν είναι ο δικός μου ο άνθρωπος. Είναι άλλο πράγμα αυτός που «διαχειρίζεται» το όνειρό σου και τη δουλειά που αγαπάς να είναι ο άνθρωπος που μαζί του έχεις δημιουργήσει οικογένεια. Απ’ αυτή την άποψη, λοιπόν, είναι καλό. Σαφώς, όμως, υπάρχουν στιγμές που μεταφέρουμε στο σπίτι μας τα προβλήματα της δουλειάς και όταν οι συνθήκες δεν είναι οι καλύτερες -συμβαίνουν αυτά στο χώρο- μπορεί να σου δημιουργηθεί ένας εκνευρισμός παραπάνω και μια ένταση από το πουθενά στο σπίτι. Όμως, σε κάθε αρνητική κατάσταση πρέπει να εξετάζουμε το «γιατί μας συμβαίνει»; Ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται. Αν υπάρχουν προβληματάκια τα οποία δεν έχουν να κάνουν με την προσωπική μας σχέση, αλλά με τη δουλειά που τη μεταφέρουμε σπίτι και δεν έχουν καταφέρει να μας χωρίσουν, σημαίνει ότι αγαπιόμαστε πάρα πολύ.
Διάβασα πως έχει κάνει θέατρο, ισχύει;
Ναι! Έτσι ξεκίνησα. Γι’ αυτό, όταν καμιά φορά με ρωτάνε αν θα κάνω θέατρο, λέω πως κάποια στιγμή θα επιστρέψω για λίγο στο θέατρο. Λέω για λίγο, γιατί δε θα το κάνω για πάντα, μπορεί όμως να δοκιμαστώ και σε κάποιο project που κάτι θα μου πει και κάτι θα μοιραστώ με ανθρώπους που θα πρέπει να έρθουνε νωρίς να με δούνε και να με ακούσουν, χωρίς να μιλάνε ή να παίζουνε με τα κινητά. Ο μόνος χώρος που μπορείς να το κάνεις αυτό, όταν θες πραγματικά να επικοινωνήσεις κάτι καλλιτεχνικά, είναι το θέατρο.
Πώς έγινε, δηλαδή το ξεκίνημά σου;
Ξεκίνησα στα 17 μου, με κάποιες μουσικοθεατρικές παραστάσεις, όπου τραγουδούσα, χόρευα, είχα όμως και λίγη πρόζα. Δε μπορώ να πω ότι ήμουν πολύ καλή σ’ αυτό. Δούλεψα τρία χρόνια. Η πρώτη γυναίκα που είδε κάτι σ’ εμένα ήταν η Νατάσα Γερασιμίδου, που με πρωτοπήρε μαζί της στο θέατρο. Η τρίτη και τελευταία μου σαιζόν ήταν μια μουσικοχορευτική παράσταση του Βαγγέλη Σειληνού, με ζωντανή μουσική του Γιώργου Θεοδοσιάδη, όπου η μισή παράσταση ήταν επιθεώρηση με ηθοποιούς και η άλλη μισή καθαρά μουσική, με τραγουδιστές όπως η Άντζελα Ζήλεια, ο Γιάννης Πετρόπουλος, ο Λάκης Παππάς, η Νάντια Κωνσταντοπούλου, ο Γιάννης Ντουνιάς. Στην αρχή είχα λίγη πρόζα, μετά περισσότερο τραγούδι, γιατί ήταν όλα ζωντανά, όχι ηχογραφημένα. Εκεί, λοιπόν, ήρθε ο συγχωρεμένος ο Βαγγέλης Σειληνός και μου είπε το εξής: «Πεγκούλα μου, θεωρώ ότι το θέατρο δε θα χάσει και πάρα πολλά, αν δεν το ακολουθήσεις, πιστεύω όμως ότι το τραγούδι ίσως και να χάσει. Η γνώμη μου είναι να γίνεις τραγουδίστρια». «Μα» του λέω «δε μου αρέσει να ξενυχτάω, κύριε Σειληνέ». «Η γνώμη μου είναι να γίνεις τραγουδίστρια. Θεωρώ ότι γι’ αυτό είσαι πλασμένη, πιστεύω στο μεγαλύτερο ταλέντο που έχεις, που είναι το τραγούδι και σου έχουμε κανονίσει με το Γιώργο Θεοδοσιάδη ραντεβού στο Γιάννη Παπαθεοχάρη».
Δεν τα γνώριζα αυτά. Έτσι ξεκίνησες στα μαγαζιά;
Με στείλανε εκεί, κάποια στιγμή έγινε μια συνάντηση με τον Γιάννη Πάριο, όμως κάτι έτυχε και δεν έκανα οντισιόν εκείνη την ημέρα - ήταν μάλλον για να συναντηθούμε αργότερα με τον Γιάννη Παπαθεοχάρη. Έτσι, η πρώτη μου σαιζόν, γιατί πια με είχε πείσει ο Σειληνός ότι πρέπει να γίνω τραγουδίστρια, ήταν σ’ ένα μεγάλο μαγαζί της παραλίας, τη Νεράιδα. Στο σχήμα ήταν ο Λευτέρης Πανταζής, την εποχή του «Ωραιότερου πλάσματος του κόσμου» και η αγαπημένη μου Δούκισσα.
Πρόλαβες και δούλεψες μαζί της λοιπόν!
Ναι πρόλαβα και δούλεψα μ’ αυτή την υπέροχη κυρία. Βέβαια έκανα φωνητικά μέχρι το πρωί, αλλά και από το Λευτέρη έμαθα αρκετά πράγματα και ειδικά ότι, όταν κάποιος δουλεύει πολύ, ο κόσμος του το ανταποδίδει. Επίσης, έμαθα το «ελεύθερο» πρόγραμμα, δηλαδή το μεγάλο ρεπερτόριο που πρέπει να έχει ένας τραγουδιστής και τις μουσικές γνώσεις, να ξέρει σε ποιο τόνο βρίσκεται, για να πάει το πρόγραμμα όπου θέλει εκείνος. Αργότερα, δούλεψα τρεις σαιζόν με το Νότη Σφακιανάκη, όπου με πήραν από οντισιόν και γνώρισα και τον Ηλία Μαροσούλη. Μετά γύρισα στον Γιάννη Παπαθεοχάρη, μέχρι που σιγά - σιγά ήρθε η πρώτη μου δισκογραφική επιτυχία, μετά από 6 ή 7 χρόνια.
Ούτε πολύ αργά, ούτε πολύ νωρίς.
Ναι. Δε μου αρέσουν οι γρήγορες επιτυχίες, τα «πυροτεχνήματα». Δεν έχεις κοπιάσει καθόλου γι’ αυτό, οπότε δεν το εκτιμάς κι ανάλογα. Εν τω μεταξύ είχα συνεργαστεί με διάφορους καλλιτέχνες, το Στέλιο Ρόκκο, τον Πασχάλη Τερζή, που με βοήθησαν και με στήριξαν, δεν είχε όμως κάτσει ακόμα η δισκογραφική επιτυχία. Όταν ήρθε, ήρθε για τα καλά, το 2003 με το «Δυστυχώς» και το «Είμαι καλά». Έκτοτε, μέχρι σήμερα υπάρχω και είμαι μια χαρά!
Ένας καλλιτέχνης οφείλει να παίρνει θέση στα πολιτικά ζητήματα;
Είμαι της γνώμης ότι κυρίως πρέπει να τραγουδάει. Δε μπορώ όμως να απαγορεύσω σε ανθρώπους που νιώθουν ότι πρέπει να πουν την άποψή τους, να το κάνουν. Δυστυχώς, η πολιτική στο μυαλό μου και την ψυχή μου είναι συνώνυμη με το ψέμα. Ο καλλιτέχνης και η τέχνη γενικότερα είναι μόνο αλήθεια. Όταν σου λένε «χρησιμοποίησε λίγη πολιτική για να το κάνεις», ουσιαστικά τι σου λένε; Να πεις κάτι προσπαθώντας να γίνεις αρεστός και να ψήσεις τον άλλο, ακόμα κι όταν είναι νύχτα, ότι ο ήλιος βγαίνει σε λίγο. Εγώ δε θα μπορούσα να το κάνω. Κάποιοι που το κάνουν, πιστεύω πως δεν έχουν σκοπό να κοροϊδέψουν τον κόσμο, το κάνουν απ’ την ανάγκη τους να μην κρύβουν τίποτα απ’ το κοινό τους και αναγνωρίζω μια καλή πρόθεση. Αυτό, όμως, μπορεί να στεναχωρήσει κάποιους που έχουν αντίθετες απόψεις και τελικά χάνεις το στόχο σου ως τραγουδιστής, να μιλάς δηλαδή στην ψυχή του κοινού σου με τα τραγούδια σου. Προσωπικά, δε θα τοποθετούμουν πολιτικά, χωρίς να σημαίνει ότι δεν είμαι και εγώ πολιτικοποιημένος άνθρωπος. Επειδή καταλαβαίνω όμως γιατί μου κάνεις αυτή την ερώτηση, να προσθέσω επίσης ότι δε θα μπορούσα να φερθώ αφοριστικά σε έναν άνθρωπο που το κάνει. Είναι δικαίωμά του. Όταν δουλεύω με κάποιους ανθρώπους, δουλεύω επειδή τους σέβομαι και τους αγαπώ σαν καλλιτέχνες - αρκεί να με σέβονται και εκείνοι, κάτι που ως τώρα συμβαίνει.
Πώς εισπράττεις μια αρνητική κριτική;
Θα σου πω την αλήθεια. Πριν το Δημήτρη Μητροπάνο, υπήρχαν αρκετές φορές που επιχείρησα να κάνω κάποια βήματα εξέλιξης στην καλλιτεχνική μου πορεία και υπήρχαν αρκετοί που με την αρνητική τους κριτική έδειχναν προς το πρόσωπό μου έναν ρατσισμό που πηγάζει από μια δήθεν κουλτούρα. Και λέω δήθεν γιατί όταν έχεις κουλτούρα, έχεις και ανοιχτό μυαλό, όπως όλοι οι σπουδαίοι. Πολλές φορές μου έγιναν επιθέσεις, στεναχωριόμουν πάρα πολύ στην αρχή, έκλαιγα… Μετά, κάποιοι δικοί μου, σημαντικοί άνθρωποι μου έλεγαν ότι αν δεν «ενοχλώ» καθόλου, είναι ανησυχητικό. «Καλύτερα να ενοχλείς από το να είσαι αδιάφορη, το θέμα είναι να είσαι εσύ καλά. Θεώρησες ότι πήγες να τραγουδήσεις κάτι και δεν το τραγούδησες καλά; Είσαι μουσικός, γνωρίζεις, κάνεις πιάνο από τα 5 σου χρόνια και θεωρία. Ακούς. Θεωρείς ότι εκτέθηκες σε κάτι που δοκίμασες και κάποιοι δεν περίμεναν από σένα;». Η απάντησή μου, λοιπόν, ήταν όχι, γιατί είμαι πάρα πολύ εγωίστρια με τον εαυτό μου. Δεν θα έκανα ποτέ σε θεατρικό τη ζωή της Μαρίας Κάλλας, γιατί δε θα το έκανα καλά. Δε μπορώ να τραγουδήσω καλά αυτό το είδος. Ξέρω, λοιπόν, τι μπορώ να κάνω και τι όχι. «Εφ’ όσον», μου λέγανε, «εσύ είσαι σίγουρη γι’ αυτό που κάνεις, θα κοιμάσαι ήσυχη και θα βάλεις στόχο να κερδίσεις κάποια στιγμή τους εχθρούς σου. Σιγά - σιγά. Να τους αλλάξεις τη γνώμη. Εκτός κι αν κάποιοι πια φοράνε παρωπίδες και δεν την αλλάξουν ποτέ». Για να μην είμαι άδικη, μετά το Δημήτρη Μητροπάνο, άρχισε να αλλάζει αυτό κατά πολύ.
Γιατί θεωρείς πως συνέβη;
Πιστεύω ότι ένα μεγάλο ποσοστό οφείλεται στην επιλογή του Δημήτρη και στη στήριξή του προς το πρόσωπό μου. Όλοι τον σέβονταν πολύ και δεν τον είχαν για άνθρωπο που θα έκανε φτηνές ή εμπορικές κινήσεις για να κερδίσει χρήματα ή δημοσιότητα. Δεν το είχε ανάγκη, προφανώς, λοιπόν, κάτι είχε δει και κάτι πίστεψε σε μένα. Έτσι, με είδαν κάποιοι άνθρωποι με άλλο μάτι. Το υπόλοιπο ποσοστό το οφείλω στην κόρη μου. Μου το είπε ο Γιάννης Πάριος πρώτος, ο άλλος τεράστιος τραγουδιστής μας, αν και τότε δεν κατάλαβα τι εννοούσε. Με είχε δει σε ένα επεισόδιο του «Στην υγειά μας ρε παιδιά» να λέω ένα τραγούδι της αγαπημένης μου Βίκυς Μοσχολιού και όταν συναντηθήκαμε στο γάμο του γιού του και τη βάφτιση της εγγονής του -νονά ήμουν εγώ- μου λέει: «Μικρή, ήσουν μια πολύ καλή τραγουδίστρια, τώρα πια τραγουδάς και σαν μάνα. Ωρίμασες στον τρόπο που τραγουδάς». Το βρήκα πάρα πολύ όμορφο σαν κομπλιμέντο. Κατάλαβα στην πορεία τι εννοούσε, όταν πια παρατήρησα τη διαφορά στις ερμηνείες μου. Τότε άρχισα να ανατρέχω σιγά - σιγά σε κάποιες από τις κριτικές που μου είχαν γίνει. Τώρα, 6-7 χρόνια μετά, θα σου πω ότι κάποιες που γινόντουσαν από σοβαρούς ανθρώπους, παρατήρησα ότι μπορεί τότε να μ’ έκαναν να κλαίω, αλλά μέσα μου είχε δοθεί μια εντολή να τους αποδείξω το αντίθετο. Οπότε, όλο αυτό με βοήθησε πάρα πολύ να εξελιχθώ και πλέον μπορώ να τους κλείσω σε μια σφαίρα αγκαλιάς μέσα στο μυαλό μου και να τους ευχαριστήσω για τις αρνητικές κριτικές. Μιλώ, ξαναλέω, για ανθρώπους που θεωρούσα σημαντικούς και τώρα πια βρισκόμαστε σε διάφορες εκπομπές και, αγκαλιά, κάνουμε διάφορα αφιερώματα. Τους βλέπω κάπως σαν δασκάλους που με πείσμωσαν για να έχω καλύτερους βαθμούς στο επόμενο τρίμηνο.
Θα σε ρώταγα αν έχεις βιώσει από συναδέλφους διαφορετικού μουσικού -ας πούμε- προσανατολισμού «ρατσιστική» συμπεριφορά, όμως σχεδόν μου απάντησες ήδη.
Λίγο, λίγο! Τώρα πια νομίζω ότι βρίσκομαι σε μια φάση που παίρνω πολλή αγάπη και σεβασμό απ’ όλους. Θα ήμουν αχάριστη αν σου πω το αντίθετο. Ακόμα και δημοσίως να μην το παραδέχονται, σε προσωπικό επίπεδο μου το παραδέχονται, οπότε μου αρκεί το ότι ακούω πολύ όμορφα λόγια από ανθρώπους και δημιουργούς που θαυμάζω.
Σχετικά πρόσφατα έκανες 2 πολύ αξιόλογες συνεργασίες, αυτές με τον Κώστα Χατζή & τον Μίκη Θεοδωράκη. Έκανες απολογισμό;
Έχουμε και φέτος δυο συναυλίες με την ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτά, λοιπόν, ήταν δυο πολύ σοβαρά «μεταπτυχιακά» για μένα. Καθένα μου δίδαξε κάτι διαφορετικό. Για τον Κώστα Χατζή, που είναι ένας υπέροχος άνθρωπος και συνεργάτης, με ψυχή μωρού παιδιού, έχω να πω ότι μοιράστηκα δυο μήνες μελέτης. Μου έμαθε ακριβώς τον ορισμό της αφηγηματικής μπαλάντας. Μου έμαθε, δηλαδή, πόσο μεγάλη βάση να δίνω στο στίχο και ποιος είναι ο ορισμός της, σαν είδος μουσικής, που είναι η μουσική αφήγηση. Στις πρώτες πρόβες μας, η παρατήρησή του, με πολλή αγάπη ήταν: «Τα τραγουδάς πολύ όμορφα, τώρα θέλω να μου τα αφηγηθείς. Θέλω να πάρεις το ποίημα και να μου το απαγγείλεις με μουσική». Σιγά σιγά, μελετώντας τον, νομίζω ότι έγινα διαφορετική τραγουδίστρια. Φαντάσου, πήγα στο στούντιο να ηχογραφήσω καινούρια τραγούδια και μου λέει ο ηχολήπτης, που μ’ έχει από 19 χρονών, «έχει αλλάξει ο τρόπος ερμηνείας σου, πια ερμηνεύεις περισσότερο».
Μετά το Μητροπάνο, λοιπόν, κι άλλο σχολείο, ο Κώστας Χατζής, κι ύστερα έρχεται η συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη.
Τον γνώρισα από κοντά στις πρόβες μας, μ’ αυτά τα μαγικά του χέρια που διευθύνουν. Πάλι νόμιζα ότι είχα μελετήσει τα τραγούδια του κι αυτός μου δίδαξε να είμαι πιο δωρική στον τρόπο που τραγουδάω, να δίνω σημασία στον στίχο και πώς να εκφράζω ακόμα και κοινωνικοπολιτικά γεγονότα. Για μένα, ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο πατέρας του ελληνικού τραγουδιού, μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι, εννοείται, και το μουσικό τους «παιδί», τον Σταύρο Ξαρχάκο. Δίπλα σε τέτοιους ανθρώπους μαθαίνεις να τραγουδάς τα τραγούδια όπως πρέπει και όπως τους αξίζει. Κι αυτό έχει να κάνει με τη μουσική παιδεία, που πρέπει συνέχεια να την ταΐζεις. Δεν υπάρχει το «είμαι καλός τραγουδιστής, λέω καλά τις νότες κι έτσι τραγουδάω». Αλλιώς θα τραγουδήσεις τον Χρήστο Νικολόπουλο, που έχει μια λαϊκότητα διαφορετική, όπου και τα γυρίσματα χρειάζονται και όποιες καταβολές έχει καθένας μας, αλλιώς ένα παραδοσιακό. Είναι ένα τεράστιο ταλέντο ο Χρήστος Νικολόπουλος, που μπορεί να σου δώσει από παραδοσιακό, μέχρι βαρύ ζεϊμπέκικο, μέχρι ερωτική μπαλάντα… Όλα θέλουν διαφορετικό τρόπο τραγουδίσματος, που πρέπει να τον μελετάς. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, για μένα είναι «παράσημα» που μαζεύω σιγά σιγά και κοντά τους είμαι μόνο μαθήτρια.
Και με τον Γιάννη Σπανό έχεις κάνει αρκετά πράγματα, σωστά;
Ναι, ο Γιάννης Σπανός είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ ιδιαίτερα. Από το 2001, όταν και γνωριστήκαμε προσωπικά στη Θεσσαλονίκη, σ’ ένα μαγαζί που τραγουδούσα, όπου του αφιέρωσα κάποια τραγούδια, είχα την εύνοια και την αγάπη του - ειδικά όταν έμαθε τον τρόπο που ερμήνευα τη «Μαρκίζα», που του άρεσε πάρα πολύ. Όποτε του δόθηκε η ευκαιρία, με κάλεσε σε γεγονότα που συνέβαιναν γι’ αυτόν, σε εκπομπές, σε μεγάλες συναυλίες, όπως στο Καλλιμάρμαρο και στο Θέατρο Βράχων. Από τότε, λοιπόν, με τον Γιάννη Σπανό έχουμε μια πάρα πολύ αγαπημένη σχέση και σύντομα θα κάνω και κάτι που νομίζω ότι θα του δώσει μεγάλη χαρά και θα του χαϊδέψει την ψυχή.
Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω, υπάρχουν πράγματα που θα άλλαζες;
Πάρα πολλές φορές έχω μπει στη διαδικασία να σκεφτώ ότι αν είχα κάνει κάποιες άλλες κινήσεις, αν είχα χειριστεί τα πράγματα διαφορετικά, θα ήταν αλλιώς. Θα μπορούσα να γλιτώσω κάποιες καταστάσεις, θα μπορούσα να έχω στεναχωρηθεί λιγότερο, να τα είχα κάνει όλα πιο σωστά. Αλλά, σίγουρα δε θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα. Θα ήμουν κάποια άλλη, που μπορεί να τα είχε κάνει αλλιώς, μπορεί να τα είχε κάνει πιο σωστά. Όμως, αν ξεκινήσεις να μάθεις ποιος είναι ο σωστός δρόμος, πώς θα είσαι 100% σίγουρη ότι πρέπει να στρίψεις δεξιά, αν δεν έχεις στρίψει πρώτα αριστερά και δεν έχεις βρεθεί σε αδιέξοδο; Μόνο τότε μπορείς να είσαι 100% σίγουρη ότι ο σωστός δρόμος είναι δεξιά. Αλλιώς πάντα θα σε βασανίζει η αμφιβολία. Τα λάθη μας είναι αυτά που μας κάνουν ό,τι είμαστε σήμερα. Προφανώς και κάποιο λόγο είχαν όσοι στάθηκαν εμπόδιο στη ζωή μου και τους μισούς ήδη τους ευλογώ. Αν καταφέρω, μεγαλώνοντας, να συγχωρέσω και ν’ αγαπήσω και τους υπόλοιπους, τότε μιλάμε για πνευματική εξέλιξη, που είναι το μόνο που μας σώνει στις μέρες μας. Δε μπορούμε ν’ αλλάξουμε αυτά που συμβαίνουν, ούτε τους ανθρώπους γύρω μας, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που εμείς τους αντιμετωπίζουμε και το πώς διαχειριζόμαστε τις καταστάσεις. Αυτό το δουλεύω όσο μπορώ.
Στον παράγοντα τύχη πιστεύεις;
Θα σου πω μια ατάκα που άκουσα πάλι πρόσφατα, σε μια αγαπημένη μου ελληνική ταινία, στην «Κόρη μου τη σοσιαλίστρια». Ο Μητροπάνος -πρέπει να κάνω μια παρένθεση για να σου πω- κάθε φορά που είχε Βουγιουκλάκη η τηλεόραση μου ‘λεγε «σε βλέπουμε, σε βλέπουμε» και γελούσαμε μ’ αυτό. «Η τηλεόραση έχει το κουμπί», έλεγε η Βένια.
Εσύ είσαι το κουμπί;
Ναι, ο Μητροπάνος ήταν το «βουνό» κι εμένα με λέγανε «κουμπί». Η Βένια με είχε ονομάσει έτσι κι επειδή είσαι κι εσύ δικός μας άνθρωπος - έτσι σ’ έχω γνωρίσει και σ’ έχω αγαπήσει εγώ αυτά τα χρόνια - σου λέω τόσο προσωπικά πράγματα. Έβλεπα, λοιπόν, την ταινία και λέει ο Κωνσταντάρας, σαν μπαμπάς της Βουγιουκλάκη: «Η Λίζα μου είναι τυχερή» και του απαντάει ο συνεργάτης του: «Η τύχη, κατά κανόνα, ακολουθεί τον άξιο άνθρωπο και η Λίζα είναι άξια, όχι τυχερή». Πιστεύω ότι μόνοι μας την καλούμε την τύχη. Διότι, αν έρθει να μας βρει και δεν είμαστε άξιοι να την κρατήσουμε, να τη χειριστούμε και να τη συνεχίσουμε, όπως ήρθε σαν κομήτης, έτσι ακριβώς και θα φύγει. Συν Αθηνά και χείρα κίνει, λοιπόν.
Λόγια ή πράξεις και σε ποια αναλογία;
Πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη του λόγου, αλλά οι πράξεις μένουν. Τα λόγια μεταλλάσσονται πάρα πολύ εύκολα από το συναίσθημα, ενώ την πράξη δε μπορεί να την αλλάξει το συναίσθημα. Αν κάνεις κάτι πάνω στα νεύρα σου, θα μείνει ως κακή πράξη. Ενώ, μπορεί να πεις κάποια λόγια πάνω στα νεύρα σου, για τα οποία θα μετανιώσεις μετά και θα μπορείς να τα αντικαταστήσεις με καλά και να το «διορθώσεις». Την κακή πράξη δε μπορείς να τη διορθώσεις, όπως και την καλή δε μπορείς να μην τη «χρεωθείς».
Δισκογραφικά τι ετοιμάζεις;
Ετοιμάζουμε έναν πολυσυλλεκτικό δίσκο με τον Ηλία Μπενέτο, από παλιούς και νέους συνεργάτες μας, που αναμένεται γύρω στο φθινόπωρο. Είναι μια ενδιαφέρουσα δουλειά, που την έχουμε αγαπήσει κι ελπίζουμε να την αγαπήσει και ο κόσμος που είναι και ο βασικός αποδέκτης. Ετοιμάζω επίσης κάτι πολύ όμορφο και περίεργο, που θα το κρατήσω για έκπληξη, θα το παρουσιάσω όμως φέτος, στα Βραβεία MAD. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ενώνει, με έναν πάρα πολύ όμορφο τρόπο, το παλιό, καλό ελληνικό τραγούδι με το σήμερα και θα εμπεριέχεται στο νέο δίσκο, όπως και τα τραγούδια που έχουν προηγηθεί.
Πέγκυ, σ’ ευχαριστώ ιδιαίτερα!
Φωτογραφίες: Konstantina Sarri Photography
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η Πέγκυ Ζήνα, με πάνω από 20 χρόνια καριέρας στο ενεργητικό της, δηλώνει ακόμα «μαθήτρια», περιγράφει με ευγνωμοσύνη τα μαθήματα που πήρε από σημαντικές προσωπικότητες του μουσικού χώρου, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Κώστας Χατζής, ο Γιάννης Σπανός και άλλοι, κάνει την αυτοκριτική της, εξηγεί και εξηγείται για θέματα που την έχουν απασχολήσει, όλα όμως συνέβαλαν προς μία κατεύθυνση: την εξέλιξή της ως ανθρώπου και κατ’ επέκταση ως τραγουδίστριας.
Πέγκυ, πώς έχει επηρεάσει η μητρότητα τη ζωή σου; Τι θα έλεγες πως σου έχει διδάξει η κόρη σου;
Κομβική στιγμή για τη ζωή κάθε γυναίκας. Το απόλυτο μεγαλείο, όταν από τα παιδικά σου χρόνια θέλεις να γίνεις μαμά, γιατί υπάρχουν και γυναίκες που για δικούς τους λόγους δεν το επιθυμούν. Γίνεσαι πολύ πιο υπεύθυνος σαν άνθρωπος, νιώθεις ότι οι κινήσεις σου πια δεν επηρεάζουν μόνο τη δική σου πορεία, αλλά και την πορεία ενός άλλου ανθρώπου και μεγαλώνοντας, όταν το μωρό αρχίζει και γίνεται παιδάκι, αισθάνεσαι περισσότερες ενοχές για τα λάθη σου. Μ’ αυτό τον τρόπο προσπαθείς να τα αποφεύγεις και μοιραία γίνεσαι καλύτερος. Αυτή είναι η μεγάλη αλλαγή που έχει φέρει η Ηλέκτρα στη ζωή μου. Σκέφτομαι κάθε μου κίνηση δύο φορές. Ακόμα και το τετριμμένο «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα». Το ότι, αν κάνω κάτι κακό, ακόμα και στη σχέση μου με έναν άνθρωπο, ή με το κοινωνικό σύνολο γενικότερα, αν δεν το «λάβω» εγώ, θα το λάβει το παιδί μου, είναι κάτι που το σκέφτομαι με τρόμο. Όλο αυτό μ’ έχει κάνει να προσπαθώ καθημερινά να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, για να της προσφέρω μια όμορφη ζωή και μια όμορφη ψυχή. Η όμορφη ζωή ξεκινά και τελειώνει στην όμορφη ψυχή.
Θυμάμαι ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος ανακοίνωσε την είδηση της εγκυμοσύνης σου από σκηνής, πριν καν την ανακοινώσεις η ίδια!
Και χωρίς να ρωτήσει κανέναν! (γελάμε) Το «βουνό» μου ανήγγειλε πρώτος, σε 2μιση χιλιάδες κόσμου, ότι θα γίνω μανούλα. Ήταν από τους πρώτους ανθρώπους, μαζί με τη Βένια, που έμαθε για την εγκυμοσύνη μου κι αυτό τα λέει όλα για τη σχέση που είχαμε. Ο πρώτος ήταν η μαμά μου και μετά ακολούθησε βέβαια η μαμά του Γιώργου και η αδερφή του - αυτοί ήταν οι άνθρωποι που άκουσαν πρώτοι το νέο. Πιστεύω, επίσης, ότι η πολύ καλή ενέργεια που υπήρχε στη ζωή μου εκείνα τα 2 χρόνια συνεργασίας μαζί του, μου έφερε και την ολοκλήρωση. Έφερε και το παιδάκι στη ζωή μου. Ήταν πολύ μεγάλη η χαρά του, για κάτι τέτοιες στιγμές δε μπορώ να τον ξεχάσω, πέρα από το καλλιτεχνικό του μεγαλείο. Ασύλληπτη στιγμή. Έλεγα «μήπως είναι γρουσουζιά να το πούμε πριν τον τρίτο;». Και μου ‘λεγε «άντε βρε, μην πιστεύεις σ’ αυτά. Ο κόσμος που σ’ αγαπάει είναι πολύ περισσότερος απ’ αυτόν που θα σκεφτεί αρνητικά για σένα. Δεν γίνεται να κερδίσουν οι αρνητικοί». Μετά, αυτό το έκανα και φιλοσοφία ζωής.
Για το Δημήτρη Μητροπάνο έχεις μιλήσει εκτεταμένα. Ξέρω, όμως, πως πέρασες μαζί του την προ-προηγούμενη μέρα από το θάνατό του, την Κυριακή του Πάσχα του 2012. Τι θυμάσαι από τη μέρα εκείνη; Μαζί δεν ήσασταν;
Φυσικά και ήμασταν… Και μόνο που έχουμε να θυμόμαστε αυτές τις στιγμές, φαίνεται πόσο οικογενειακή ήταν η σχέση μας. Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ήμασταν μαζί και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά και το Πάσχα και πάρα πολλές στιγμές τα καλοκαίρια. Αυτό το τελευταίο Πάσχα, λοιπόν, που κανείς δε φανταζόταν ότι ήταν τελευταίο, ήταν μια ευτυχισμένη οικογενειακή συνύπαρξη στην αυλή του σπιτιού του, με πολλούς συγγενείς, με πολλά φαγητά, με την Ηλέκτρα να είναι 5-6 μηνών, να γκρινιάζει και να κλαίει. Εγώ είχα πάθει πανικό μέχρι να ηρεμήσω το μωρό για να κάτσω να φάω με την ησυχία μου τα πολύ νόστιμα πράγματα που είχε ψήσει ο Δημήτρης και είχε μαγειρέψει η Βένια κι εκείνος, με μια αφοπλιστική ηρεμία, κοιτούσε την Ηλέκτρα σαν να ήταν μια κοπέλα 20 χρονών και της έλεγε «τι συμβαίνει κυρία μου, τι τρέχει; Τι πρόβλημα έχουμε και γκρινιάζουμε;». Απορούσα με την ηρεμία του. Την άλλη μέρα ταξίδευα για Κύπρο, όπου είχα τρεις συναυλίες, Δευτέρα, Τρίτη & Τετάρτη. Πήγα, έκανα τη μία και την άλλη μέρα το πρωί, στα καλά καθούμενα, μέσα στον ύπνο μου ένιωσα το Γιώργο να με τραντάζει, πάνω απ’ το κεφάλι μου. Τρόμαξα πάρα πολύ και δεν καταλάβαινα και τι μου λέει, γιατί μου μίλαγε με κλάματα. «Έφυγε το βουνό, έφυγε το βουνό, σήκω, φεύγουμε». Από εκεί και πέρα έχω ένα κενό, μέχρι να φτάσουμε στην Ελλάδα, στο σπίτι του. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι εκείνη την τελευταία Κυριακή τίποτα δεν προμήνυε το κακό που θα συνέβαινε. Το κακό για όλους εμάς. Γιατί αν ζούσε σήμερα ο Δημήτρης και τον ρωτούσε κάποιος πώς θα ήθελε να φύγει, σίγουρα θα απαντούσε «όρθιος». Δεν έφυγε σε κανένα κρεβάτι, δεν ήταν καλωδιωμένος, δεν ήταν άρρωστος πια, ήταν καλύτερα από ποτέ και αυτό που βασικά γιορτάζαμε εκείνη την Κυριακή του Πάσχα, ήτανε τα καλά νέα που είχαμε πάρει από τη Γαλλία (εννοεί τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων). Αλλά, όταν οι άνθρωποι κάνουνε σχέδια, ο Θεός γελάει και ίσως να γελάει επειδή ξέρει περισσότερα. Μπορεί να πληγωθήκαμε όλοι εμείς και σίγουρα πολύ περισσότερο οι δικοί του άνθρωποι, αλλά μπορεί για κάποιους λόγους η ψυχή του να έπρεπε να ταξιδέψει εκείνη τη στιγμή, που ήταν ευτυχισμένος, πλήρης, στην κορυφή της καριέρας του, τη στιγμή που τον λάτρευε όλη η Ελλάδα, και νομίζω ακόμα ότι η ψυχή του θα χαίρεται, γιατί μετά από ‘κει και στη χώρα μας, αλλά και στις ανθρώπινες σχέσεις, τα πράγματα πηγαίνουν όλο και χειρότερα. Δε ξέρω, ίσως όλο αυτό που λέω να είναι η δική μου άμυνα, ίσως να είναι οι δικοί μου τρόποι που ψάχνομαι πνευματικά για να μπορέσω να διαχειριστώ αυτές τις καταστάσεις.
Είχες άλλωστε πει, τότε, κάτι που μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση, πως η απώλεια είναι κάτι που δεν συνηθίζεται, μαθαίνεις όμως να ζεις μ’ αυτήν.
Δεν συνηθίζεται, ποτέ. Κάθε χρόνο, απλά επιβεβαιώνω στον εαυτό μου ότι είναι ένας ακόμα σημαντικός άνθρωπος της οικογένειάς μου, που έχει φύγει -και δυστυχώς αυτές τις καταστάσεις τις ζω από 15 χρονών που έχασα τον πατέρα μου. Με το Δημήτρη ένιωσα ότι έχασα και τον καλλιτεχνικό μου πατέρα, γιατί όλα αυτά που μου πρόσφερε μέσα σε τρία χρόνια, κάνουν για είκοσι. Και ναι, δεν ξεπερνάς ποτέ καμία απώλεια αγαπημένου προσώπου. Απλώς, τον θυμάσαι και μ’ αυτό τον τρόπο ζει μέσα σου, ελαφραίνεις την ψυχή του αν τον θυμάσαι με χαμόγελο - δεν το καταφέρνουμε πάντα - και περιμένεις τη στιγμή που θα ξανασυναντηθείτε.
Η Ηλέκτρα θα ήθελες να ακολουθήσει την οικογενειακή σας παράδοση στο τραγούδι; Γιατί, αν δεν κάνω λάθος, η μητέρα σου και η γιαγιά σου υπήρξαν τραγουδίστριες.
Η μαμά μου. Η γιαγιά μου απλώς τραγουδούσε πολύ όμορφα, γιατί καταγόταν από τη Σμύρνη.
Α, έχεις τέτοιες ρίζες…
Από την πλευρά της μιας γιαγιάς μου, ναι. Η άλλη καταγόταν από τα Γιάννενα, απ’ όπου κι έχω κληρονομήσει τα «ηπειρώτικα» γυρίσματα, όταν τραγουδάω κάποια παραδοσιακά. Αυτά είναι θέματα DNA, αλλά, Κίκα μου, δε θα σου πω ψέματα. Δεν θα ήταν όνειρό μου να γίνει η Ηλέκτρα τραγουδίστρια, γιατί αγαπώ πάρα πολύ το τραγούδι, δεν αγαπώ όμως τον επαγγελματικό αυτό χώρο. Εννοώ τους ανθρώπους που το περιβάλλουν, την αξιοκρατία που έρχεται και φεύγει σαν τη βροχή… Δεν θα ήθελα το παιδί μου να μπει σ’ έναν τέτοιο αθέμιτο ανταγωνισμό, ειδικά όταν έχει να «παλέψει» με μια μαμά που είναι ήδη 30 χρόνια μέσα στο χώρο. Δεν είναι δίκαιο.
Έχει δείξει και η ιστορία ότι σπάνια παιδί κάποιου πολύ πετυχημένου κατάφερε να κάνει κάτι που να ξεπεράσει τη φήμη του γονιού του.
Ναι, εκτός αν κάνει κάτι τελείως διαφορετικό, αν ο μπαμπάς ας πούμε είναι ηθοποιός και η κόρη τραγουδίστρια. Αν ανήκουν στην τέχνη, δηλαδή, αλλά σε διαφορετικούς τομείς. Η Ηλέκτρα, πάντως, είναι φωτεινό πλάσμα και πιστεύω πως με ό,τι και να καταπιαστεί, θα καταπιαστεί γιατί θα ξέρει πως θα πετύχει. Το βλέπω ήδη από τώρα που έχει αρχίσει ήδη να μπαίνει στη διαδικασία του σχολείου. Θα της δώσω όσα εφόδια μπορώ γι’ αυτό και πάνω απ’ όλα αγάπη, ασφάλεια και στήριξη. Οπότε, ό,τι και να λέω τώρα, και τραγουδίστρια να γίνει, πάλι δίπλα της θα είμαι, θ’ ακολουθώ τα όνειρά της.
Ανέφερες πριν τον καλλιτεχνικό χώρο. Το γεγονός πως εσύ δουλεύεις με τον σύντροφό σου στη ζωή, τον Γιώργο Λύρα, είναι θετικό; Πώς κρατάτε τις ισορροπίες;
Είναι και καλό και κακό. Καλό από την άποψη ότι μοιραζόμαστε τα ίδια όνειρα, έχουμε κοινούς στόχους και έχω έναν «συνοδοιπόρο» σε όσα φαντάζομαι και θέλω να κάνω, που δεν είναι κάποιος που τον πληρώνω γι’ αυτό επειδή τον βρήκα σε ένα γραφείο και που, όσο καλή συνεργασία και να έχουμε, δεν είναι ο δικός μου ο άνθρωπος. Είναι άλλο πράγμα αυτός που «διαχειρίζεται» το όνειρό σου και τη δουλειά που αγαπάς να είναι ο άνθρωπος που μαζί του έχεις δημιουργήσει οικογένεια. Απ’ αυτή την άποψη, λοιπόν, είναι καλό. Σαφώς, όμως, υπάρχουν στιγμές που μεταφέρουμε στο σπίτι μας τα προβλήματα της δουλειάς και όταν οι συνθήκες δεν είναι οι καλύτερες -συμβαίνουν αυτά στο χώρο- μπορεί να σου δημιουργηθεί ένας εκνευρισμός παραπάνω και μια ένταση από το πουθενά στο σπίτι. Όμως, σε κάθε αρνητική κατάσταση πρέπει να εξετάζουμε το «γιατί μας συμβαίνει»; Ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται. Αν υπάρχουν προβληματάκια τα οποία δεν έχουν να κάνουν με την προσωπική μας σχέση, αλλά με τη δουλειά που τη μεταφέρουμε σπίτι και δεν έχουν καταφέρει να μας χωρίσουν, σημαίνει ότι αγαπιόμαστε πάρα πολύ.
Διάβασα πως έχει κάνει θέατρο, ισχύει;
Ναι! Έτσι ξεκίνησα. Γι’ αυτό, όταν καμιά φορά με ρωτάνε αν θα κάνω θέατρο, λέω πως κάποια στιγμή θα επιστρέψω για λίγο στο θέατρο. Λέω για λίγο, γιατί δε θα το κάνω για πάντα, μπορεί όμως να δοκιμαστώ και σε κάποιο project που κάτι θα μου πει και κάτι θα μοιραστώ με ανθρώπους που θα πρέπει να έρθουνε νωρίς να με δούνε και να με ακούσουν, χωρίς να μιλάνε ή να παίζουνε με τα κινητά. Ο μόνος χώρος που μπορείς να το κάνεις αυτό, όταν θες πραγματικά να επικοινωνήσεις κάτι καλλιτεχνικά, είναι το θέατρο.
Πώς έγινε, δηλαδή το ξεκίνημά σου;
Ξεκίνησα στα 17 μου, με κάποιες μουσικοθεατρικές παραστάσεις, όπου τραγουδούσα, χόρευα, είχα όμως και λίγη πρόζα. Δε μπορώ να πω ότι ήμουν πολύ καλή σ’ αυτό. Δούλεψα τρία χρόνια. Η πρώτη γυναίκα που είδε κάτι σ’ εμένα ήταν η Νατάσα Γερασιμίδου, που με πρωτοπήρε μαζί της στο θέατρο. Η τρίτη και τελευταία μου σαιζόν ήταν μια μουσικοχορευτική παράσταση του Βαγγέλη Σειληνού, με ζωντανή μουσική του Γιώργου Θεοδοσιάδη, όπου η μισή παράσταση ήταν επιθεώρηση με ηθοποιούς και η άλλη μισή καθαρά μουσική, με τραγουδιστές όπως η Άντζελα Ζήλεια, ο Γιάννης Πετρόπουλος, ο Λάκης Παππάς, η Νάντια Κωνσταντοπούλου, ο Γιάννης Ντουνιάς. Στην αρχή είχα λίγη πρόζα, μετά περισσότερο τραγούδι, γιατί ήταν όλα ζωντανά, όχι ηχογραφημένα. Εκεί, λοιπόν, ήρθε ο συγχωρεμένος ο Βαγγέλης Σειληνός και μου είπε το εξής: «Πεγκούλα μου, θεωρώ ότι το θέατρο δε θα χάσει και πάρα πολλά, αν δεν το ακολουθήσεις, πιστεύω όμως ότι το τραγούδι ίσως και να χάσει. Η γνώμη μου είναι να γίνεις τραγουδίστρια». «Μα» του λέω «δε μου αρέσει να ξενυχτάω, κύριε Σειληνέ». «Η γνώμη μου είναι να γίνεις τραγουδίστρια. Θεωρώ ότι γι’ αυτό είσαι πλασμένη, πιστεύω στο μεγαλύτερο ταλέντο που έχεις, που είναι το τραγούδι και σου έχουμε κανονίσει με το Γιώργο Θεοδοσιάδη ραντεβού στο Γιάννη Παπαθεοχάρη».
Δεν τα γνώριζα αυτά. Έτσι ξεκίνησες στα μαγαζιά;
Με στείλανε εκεί, κάποια στιγμή έγινε μια συνάντηση με τον Γιάννη Πάριο, όμως κάτι έτυχε και δεν έκανα οντισιόν εκείνη την ημέρα - ήταν μάλλον για να συναντηθούμε αργότερα με τον Γιάννη Παπαθεοχάρη. Έτσι, η πρώτη μου σαιζόν, γιατί πια με είχε πείσει ο Σειληνός ότι πρέπει να γίνω τραγουδίστρια, ήταν σ’ ένα μεγάλο μαγαζί της παραλίας, τη Νεράιδα. Στο σχήμα ήταν ο Λευτέρης Πανταζής, την εποχή του «Ωραιότερου πλάσματος του κόσμου» και η αγαπημένη μου Δούκισσα.
Πρόλαβες και δούλεψες μαζί της λοιπόν!
Ναι πρόλαβα και δούλεψα μ’ αυτή την υπέροχη κυρία. Βέβαια έκανα φωνητικά μέχρι το πρωί, αλλά και από το Λευτέρη έμαθα αρκετά πράγματα και ειδικά ότι, όταν κάποιος δουλεύει πολύ, ο κόσμος του το ανταποδίδει. Επίσης, έμαθα το «ελεύθερο» πρόγραμμα, δηλαδή το μεγάλο ρεπερτόριο που πρέπει να έχει ένας τραγουδιστής και τις μουσικές γνώσεις, να ξέρει σε ποιο τόνο βρίσκεται, για να πάει το πρόγραμμα όπου θέλει εκείνος. Αργότερα, δούλεψα τρεις σαιζόν με το Νότη Σφακιανάκη, όπου με πήραν από οντισιόν και γνώρισα και τον Ηλία Μαροσούλη. Μετά γύρισα στον Γιάννη Παπαθεοχάρη, μέχρι που σιγά - σιγά ήρθε η πρώτη μου δισκογραφική επιτυχία, μετά από 6 ή 7 χρόνια.
Ούτε πολύ αργά, ούτε πολύ νωρίς.
Ναι. Δε μου αρέσουν οι γρήγορες επιτυχίες, τα «πυροτεχνήματα». Δεν έχεις κοπιάσει καθόλου γι’ αυτό, οπότε δεν το εκτιμάς κι ανάλογα. Εν τω μεταξύ είχα συνεργαστεί με διάφορους καλλιτέχνες, το Στέλιο Ρόκκο, τον Πασχάλη Τερζή, που με βοήθησαν και με στήριξαν, δεν είχε όμως κάτσει ακόμα η δισκογραφική επιτυχία. Όταν ήρθε, ήρθε για τα καλά, το 2003 με το «Δυστυχώς» και το «Είμαι καλά». Έκτοτε, μέχρι σήμερα υπάρχω και είμαι μια χαρά!
Ένας καλλιτέχνης οφείλει να παίρνει θέση στα πολιτικά ζητήματα;
Είμαι της γνώμης ότι κυρίως πρέπει να τραγουδάει. Δε μπορώ όμως να απαγορεύσω σε ανθρώπους που νιώθουν ότι πρέπει να πουν την άποψή τους, να το κάνουν. Δυστυχώς, η πολιτική στο μυαλό μου και την ψυχή μου είναι συνώνυμη με το ψέμα. Ο καλλιτέχνης και η τέχνη γενικότερα είναι μόνο αλήθεια. Όταν σου λένε «χρησιμοποίησε λίγη πολιτική για να το κάνεις», ουσιαστικά τι σου λένε; Να πεις κάτι προσπαθώντας να γίνεις αρεστός και να ψήσεις τον άλλο, ακόμα κι όταν είναι νύχτα, ότι ο ήλιος βγαίνει σε λίγο. Εγώ δε θα μπορούσα να το κάνω. Κάποιοι που το κάνουν, πιστεύω πως δεν έχουν σκοπό να κοροϊδέψουν τον κόσμο, το κάνουν απ’ την ανάγκη τους να μην κρύβουν τίποτα απ’ το κοινό τους και αναγνωρίζω μια καλή πρόθεση. Αυτό, όμως, μπορεί να στεναχωρήσει κάποιους που έχουν αντίθετες απόψεις και τελικά χάνεις το στόχο σου ως τραγουδιστής, να μιλάς δηλαδή στην ψυχή του κοινού σου με τα τραγούδια σου. Προσωπικά, δε θα τοποθετούμουν πολιτικά, χωρίς να σημαίνει ότι δεν είμαι και εγώ πολιτικοποιημένος άνθρωπος. Επειδή καταλαβαίνω όμως γιατί μου κάνεις αυτή την ερώτηση, να προσθέσω επίσης ότι δε θα μπορούσα να φερθώ αφοριστικά σε έναν άνθρωπο που το κάνει. Είναι δικαίωμά του. Όταν δουλεύω με κάποιους ανθρώπους, δουλεύω επειδή τους σέβομαι και τους αγαπώ σαν καλλιτέχνες - αρκεί να με σέβονται και εκείνοι, κάτι που ως τώρα συμβαίνει.
Πώς εισπράττεις μια αρνητική κριτική;
Θα σου πω την αλήθεια. Πριν το Δημήτρη Μητροπάνο, υπήρχαν αρκετές φορές που επιχείρησα να κάνω κάποια βήματα εξέλιξης στην καλλιτεχνική μου πορεία και υπήρχαν αρκετοί που με την αρνητική τους κριτική έδειχναν προς το πρόσωπό μου έναν ρατσισμό που πηγάζει από μια δήθεν κουλτούρα. Και λέω δήθεν γιατί όταν έχεις κουλτούρα, έχεις και ανοιχτό μυαλό, όπως όλοι οι σπουδαίοι. Πολλές φορές μου έγιναν επιθέσεις, στεναχωριόμουν πάρα πολύ στην αρχή, έκλαιγα… Μετά, κάποιοι δικοί μου, σημαντικοί άνθρωποι μου έλεγαν ότι αν δεν «ενοχλώ» καθόλου, είναι ανησυχητικό. «Καλύτερα να ενοχλείς από το να είσαι αδιάφορη, το θέμα είναι να είσαι εσύ καλά. Θεώρησες ότι πήγες να τραγουδήσεις κάτι και δεν το τραγούδησες καλά; Είσαι μουσικός, γνωρίζεις, κάνεις πιάνο από τα 5 σου χρόνια και θεωρία. Ακούς. Θεωρείς ότι εκτέθηκες σε κάτι που δοκίμασες και κάποιοι δεν περίμεναν από σένα;». Η απάντησή μου, λοιπόν, ήταν όχι, γιατί είμαι πάρα πολύ εγωίστρια με τον εαυτό μου. Δεν θα έκανα ποτέ σε θεατρικό τη ζωή της Μαρίας Κάλλας, γιατί δε θα το έκανα καλά. Δε μπορώ να τραγουδήσω καλά αυτό το είδος. Ξέρω, λοιπόν, τι μπορώ να κάνω και τι όχι. «Εφ’ όσον», μου λέγανε, «εσύ είσαι σίγουρη γι’ αυτό που κάνεις, θα κοιμάσαι ήσυχη και θα βάλεις στόχο να κερδίσεις κάποια στιγμή τους εχθρούς σου. Σιγά - σιγά. Να τους αλλάξεις τη γνώμη. Εκτός κι αν κάποιοι πια φοράνε παρωπίδες και δεν την αλλάξουν ποτέ». Για να μην είμαι άδικη, μετά το Δημήτρη Μητροπάνο, άρχισε να αλλάζει αυτό κατά πολύ.
Γιατί θεωρείς πως συνέβη;
Πιστεύω ότι ένα μεγάλο ποσοστό οφείλεται στην επιλογή του Δημήτρη και στη στήριξή του προς το πρόσωπό μου. Όλοι τον σέβονταν πολύ και δεν τον είχαν για άνθρωπο που θα έκανε φτηνές ή εμπορικές κινήσεις για να κερδίσει χρήματα ή δημοσιότητα. Δεν το είχε ανάγκη, προφανώς, λοιπόν, κάτι είχε δει και κάτι πίστεψε σε μένα. Έτσι, με είδαν κάποιοι άνθρωποι με άλλο μάτι. Το υπόλοιπο ποσοστό το οφείλω στην κόρη μου. Μου το είπε ο Γιάννης Πάριος πρώτος, ο άλλος τεράστιος τραγουδιστής μας, αν και τότε δεν κατάλαβα τι εννοούσε. Με είχε δει σε ένα επεισόδιο του «Στην υγειά μας ρε παιδιά» να λέω ένα τραγούδι της αγαπημένης μου Βίκυς Μοσχολιού και όταν συναντηθήκαμε στο γάμο του γιού του και τη βάφτιση της εγγονής του -νονά ήμουν εγώ- μου λέει: «Μικρή, ήσουν μια πολύ καλή τραγουδίστρια, τώρα πια τραγουδάς και σαν μάνα. Ωρίμασες στον τρόπο που τραγουδάς». Το βρήκα πάρα πολύ όμορφο σαν κομπλιμέντο. Κατάλαβα στην πορεία τι εννοούσε, όταν πια παρατήρησα τη διαφορά στις ερμηνείες μου. Τότε άρχισα να ανατρέχω σιγά - σιγά σε κάποιες από τις κριτικές που μου είχαν γίνει. Τώρα, 6-7 χρόνια μετά, θα σου πω ότι κάποιες που γινόντουσαν από σοβαρούς ανθρώπους, παρατήρησα ότι μπορεί τότε να μ’ έκαναν να κλαίω, αλλά μέσα μου είχε δοθεί μια εντολή να τους αποδείξω το αντίθετο. Οπότε, όλο αυτό με βοήθησε πάρα πολύ να εξελιχθώ και πλέον μπορώ να τους κλείσω σε μια σφαίρα αγκαλιάς μέσα στο μυαλό μου και να τους ευχαριστήσω για τις αρνητικές κριτικές. Μιλώ, ξαναλέω, για ανθρώπους που θεωρούσα σημαντικούς και τώρα πια βρισκόμαστε σε διάφορες εκπομπές και, αγκαλιά, κάνουμε διάφορα αφιερώματα. Τους βλέπω κάπως σαν δασκάλους που με πείσμωσαν για να έχω καλύτερους βαθμούς στο επόμενο τρίμηνο.
Θα σε ρώταγα αν έχεις βιώσει από συναδέλφους διαφορετικού μουσικού -ας πούμε- προσανατολισμού «ρατσιστική» συμπεριφορά, όμως σχεδόν μου απάντησες ήδη.
Λίγο, λίγο! Τώρα πια νομίζω ότι βρίσκομαι σε μια φάση που παίρνω πολλή αγάπη και σεβασμό απ’ όλους. Θα ήμουν αχάριστη αν σου πω το αντίθετο. Ακόμα και δημοσίως να μην το παραδέχονται, σε προσωπικό επίπεδο μου το παραδέχονται, οπότε μου αρκεί το ότι ακούω πολύ όμορφα λόγια από ανθρώπους και δημιουργούς που θαυμάζω.
Σχετικά πρόσφατα έκανες 2 πολύ αξιόλογες συνεργασίες, αυτές με τον Κώστα Χατζή & τον Μίκη Θεοδωράκη. Έκανες απολογισμό;
Έχουμε και φέτος δυο συναυλίες με την ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτά, λοιπόν, ήταν δυο πολύ σοβαρά «μεταπτυχιακά» για μένα. Καθένα μου δίδαξε κάτι διαφορετικό. Για τον Κώστα Χατζή, που είναι ένας υπέροχος άνθρωπος και συνεργάτης, με ψυχή μωρού παιδιού, έχω να πω ότι μοιράστηκα δυο μήνες μελέτης. Μου έμαθε ακριβώς τον ορισμό της αφηγηματικής μπαλάντας. Μου έμαθε, δηλαδή, πόσο μεγάλη βάση να δίνω στο στίχο και ποιος είναι ο ορισμός της, σαν είδος μουσικής, που είναι η μουσική αφήγηση. Στις πρώτες πρόβες μας, η παρατήρησή του, με πολλή αγάπη ήταν: «Τα τραγουδάς πολύ όμορφα, τώρα θέλω να μου τα αφηγηθείς. Θέλω να πάρεις το ποίημα και να μου το απαγγείλεις με μουσική». Σιγά σιγά, μελετώντας τον, νομίζω ότι έγινα διαφορετική τραγουδίστρια. Φαντάσου, πήγα στο στούντιο να ηχογραφήσω καινούρια τραγούδια και μου λέει ο ηχολήπτης, που μ’ έχει από 19 χρονών, «έχει αλλάξει ο τρόπος ερμηνείας σου, πια ερμηνεύεις περισσότερο».
Μετά το Μητροπάνο, λοιπόν, κι άλλο σχολείο, ο Κώστας Χατζής, κι ύστερα έρχεται η συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη.
Τον γνώρισα από κοντά στις πρόβες μας, μ’ αυτά τα μαγικά του χέρια που διευθύνουν. Πάλι νόμιζα ότι είχα μελετήσει τα τραγούδια του κι αυτός μου δίδαξε να είμαι πιο δωρική στον τρόπο που τραγουδάω, να δίνω σημασία στον στίχο και πώς να εκφράζω ακόμα και κοινωνικοπολιτικά γεγονότα. Για μένα, ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ο πατέρας του ελληνικού τραγουδιού, μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι, εννοείται, και το μουσικό τους «παιδί», τον Σταύρο Ξαρχάκο. Δίπλα σε τέτοιους ανθρώπους μαθαίνεις να τραγουδάς τα τραγούδια όπως πρέπει και όπως τους αξίζει. Κι αυτό έχει να κάνει με τη μουσική παιδεία, που πρέπει συνέχεια να την ταΐζεις. Δεν υπάρχει το «είμαι καλός τραγουδιστής, λέω καλά τις νότες κι έτσι τραγουδάω». Αλλιώς θα τραγουδήσεις τον Χρήστο Νικολόπουλο, που έχει μια λαϊκότητα διαφορετική, όπου και τα γυρίσματα χρειάζονται και όποιες καταβολές έχει καθένας μας, αλλιώς ένα παραδοσιακό. Είναι ένα τεράστιο ταλέντο ο Χρήστος Νικολόπουλος, που μπορεί να σου δώσει από παραδοσιακό, μέχρι βαρύ ζεϊμπέκικο, μέχρι ερωτική μπαλάντα… Όλα θέλουν διαφορετικό τρόπο τραγουδίσματος, που πρέπει να τον μελετάς. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, για μένα είναι «παράσημα» που μαζεύω σιγά σιγά και κοντά τους είμαι μόνο μαθήτρια.
Και με τον Γιάννη Σπανό έχεις κάνει αρκετά πράγματα, σωστά;
Ναι, ο Γιάννης Σπανός είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ ιδιαίτερα. Από το 2001, όταν και γνωριστήκαμε προσωπικά στη Θεσσαλονίκη, σ’ ένα μαγαζί που τραγουδούσα, όπου του αφιέρωσα κάποια τραγούδια, είχα την εύνοια και την αγάπη του - ειδικά όταν έμαθε τον τρόπο που ερμήνευα τη «Μαρκίζα», που του άρεσε πάρα πολύ. Όποτε του δόθηκε η ευκαιρία, με κάλεσε σε γεγονότα που συνέβαιναν γι’ αυτόν, σε εκπομπές, σε μεγάλες συναυλίες, όπως στο Καλλιμάρμαρο και στο Θέατρο Βράχων. Από τότε, λοιπόν, με τον Γιάννη Σπανό έχουμε μια πάρα πολύ αγαπημένη σχέση και σύντομα θα κάνω και κάτι που νομίζω ότι θα του δώσει μεγάλη χαρά και θα του χαϊδέψει την ψυχή.
Αν μπορούσες να γυρίσεις το χρόνο πίσω, υπάρχουν πράγματα που θα άλλαζες;
Πάρα πολλές φορές έχω μπει στη διαδικασία να σκεφτώ ότι αν είχα κάνει κάποιες άλλες κινήσεις, αν είχα χειριστεί τα πράγματα διαφορετικά, θα ήταν αλλιώς. Θα μπορούσα να γλιτώσω κάποιες καταστάσεις, θα μπορούσα να έχω στεναχωρηθεί λιγότερο, να τα είχα κάνει όλα πιο σωστά. Αλλά, σίγουρα δε θα ήμουν αυτή που είμαι σήμερα. Θα ήμουν κάποια άλλη, που μπορεί να τα είχε κάνει αλλιώς, μπορεί να τα είχε κάνει πιο σωστά. Όμως, αν ξεκινήσεις να μάθεις ποιος είναι ο σωστός δρόμος, πώς θα είσαι 100% σίγουρη ότι πρέπει να στρίψεις δεξιά, αν δεν έχεις στρίψει πρώτα αριστερά και δεν έχεις βρεθεί σε αδιέξοδο; Μόνο τότε μπορείς να είσαι 100% σίγουρη ότι ο σωστός δρόμος είναι δεξιά. Αλλιώς πάντα θα σε βασανίζει η αμφιβολία. Τα λάθη μας είναι αυτά που μας κάνουν ό,τι είμαστε σήμερα. Προφανώς και κάποιο λόγο είχαν όσοι στάθηκαν εμπόδιο στη ζωή μου και τους μισούς ήδη τους ευλογώ. Αν καταφέρω, μεγαλώνοντας, να συγχωρέσω και ν’ αγαπήσω και τους υπόλοιπους, τότε μιλάμε για πνευματική εξέλιξη, που είναι το μόνο που μας σώνει στις μέρες μας. Δε μπορούμε ν’ αλλάξουμε αυτά που συμβαίνουν, ούτε τους ανθρώπους γύρω μας, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τον τρόπο που εμείς τους αντιμετωπίζουμε και το πώς διαχειριζόμαστε τις καταστάσεις. Αυτό το δουλεύω όσο μπορώ.
Στον παράγοντα τύχη πιστεύεις;
Θα σου πω μια ατάκα που άκουσα πάλι πρόσφατα, σε μια αγαπημένη μου ελληνική ταινία, στην «Κόρη μου τη σοσιαλίστρια». Ο Μητροπάνος -πρέπει να κάνω μια παρένθεση για να σου πω- κάθε φορά που είχε Βουγιουκλάκη η τηλεόραση μου ‘λεγε «σε βλέπουμε, σε βλέπουμε» και γελούσαμε μ’ αυτό. «Η τηλεόραση έχει το κουμπί», έλεγε η Βένια.
Εσύ είσαι το κουμπί;
Ναι, ο Μητροπάνος ήταν το «βουνό» κι εμένα με λέγανε «κουμπί». Η Βένια με είχε ονομάσει έτσι κι επειδή είσαι κι εσύ δικός μας άνθρωπος - έτσι σ’ έχω γνωρίσει και σ’ έχω αγαπήσει εγώ αυτά τα χρόνια - σου λέω τόσο προσωπικά πράγματα. Έβλεπα, λοιπόν, την ταινία και λέει ο Κωνσταντάρας, σαν μπαμπάς της Βουγιουκλάκη: «Η Λίζα μου είναι τυχερή» και του απαντάει ο συνεργάτης του: «Η τύχη, κατά κανόνα, ακολουθεί τον άξιο άνθρωπο και η Λίζα είναι άξια, όχι τυχερή». Πιστεύω ότι μόνοι μας την καλούμε την τύχη. Διότι, αν έρθει να μας βρει και δεν είμαστε άξιοι να την κρατήσουμε, να τη χειριστούμε και να τη συνεχίσουμε, όπως ήρθε σαν κομήτης, έτσι ακριβώς και θα φύγει. Συν Αθηνά και χείρα κίνει, λοιπόν.
Λόγια ή πράξεις και σε ποια αναλογία;
Πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη του λόγου, αλλά οι πράξεις μένουν. Τα λόγια μεταλλάσσονται πάρα πολύ εύκολα από το συναίσθημα, ενώ την πράξη δε μπορεί να την αλλάξει το συναίσθημα. Αν κάνεις κάτι πάνω στα νεύρα σου, θα μείνει ως κακή πράξη. Ενώ, μπορεί να πεις κάποια λόγια πάνω στα νεύρα σου, για τα οποία θα μετανιώσεις μετά και θα μπορείς να τα αντικαταστήσεις με καλά και να το «διορθώσεις». Την κακή πράξη δε μπορείς να τη διορθώσεις, όπως και την καλή δε μπορείς να μην τη «χρεωθείς».
Δισκογραφικά τι ετοιμάζεις;
Ετοιμάζουμε έναν πολυσυλλεκτικό δίσκο με τον Ηλία Μπενέτο, από παλιούς και νέους συνεργάτες μας, που αναμένεται γύρω στο φθινόπωρο. Είναι μια ενδιαφέρουσα δουλειά, που την έχουμε αγαπήσει κι ελπίζουμε να την αγαπήσει και ο κόσμος που είναι και ο βασικός αποδέκτης. Ετοιμάζω επίσης κάτι πολύ όμορφο και περίεργο, που θα το κρατήσω για έκπληξη, θα το παρουσιάσω όμως φέτος, στα Βραβεία MAD. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ενώνει, με έναν πάρα πολύ όμορφο τρόπο, το παλιό, καλό ελληνικό τραγούδι με το σήμερα και θα εμπεριέχεται στο νέο δίσκο, όπως και τα τραγούδια που έχουν προηγηθεί.
Πέγκυ, σ’ ευχαριστώ ιδιαίτερα!
Φωτογραφίες: Konstantina Sarri Photography
