Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οδός Πανός ένα ακόμη βιβλίο του αναγνωρισμένοι ερευνητή, τραγουδοποιού και μηχανικού με τον τίτλο «Οι ρίζες των ρεμπέτικων... Τα παραδοσιακά ρεμπέτικα τραγούδια 1906-1931».
Τον Πάνο Σαββόπουλο τον γνωρίζω, τον εκτιμώ και τον συμπαθώ. Μερακλής, παθιασμένος με το τραγούδι, εργατικός και ευγενής. Το βιβλίο του το διάβασα «μονορούφι». Έχει το χάρισμα του «παραμυθά» -με την ακριβή έννοια της λέξης- συνδυάζοντας την ιδιότητα του «γνώστη» με την «γλυκόπιοτη» γραφή.
Ο ίδιος ο Πάνος Σαββόπουλος εξηγεί και εξηγείται:
Για πρώτη φορά κυκλοφορεί ένα βιβλίο για τις «ρίζες» των ρεμπέτικων τραγουδιών. Το βιβλίο περιέχει έξη κείμενα. Εκτός από το βασικό και εκτενέστερο, «Οι ρίζες των ρεμπέτικων...», υπάρχουν και τα εξής πέντε, τα οποία επίσης εμφανίζονται για πρώτη φορά: «Κομπολόγια και μπεγλέρια στα ρεμπέτικα»,
«Τα μαχαίρια της μαγκιάς», «Το πέντε στα ρεμπέτικα», «Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης», «Αντώνης Καλυβόπουλος».
Η έκδοση συνοδεύεται κι από ένα πληθωρικό και απολαυστικό δίσκο ακτίνας.
Το ψηφιακό CD που συνοδεύει το βιβλίο, περιέχει 41 παραδοσιακά ρεμπέτικα, τα περισσότερα με αδέσποτα στιχάκια και ένα blues επίσης με αδέσποτα στιχάκια! Περιέχει ακόμα τους 160 στίχους των τραγουδιών τα οποία αναφέρονται στους τρεις καταλόγους του κειμένου. Επίσης, στις 151 σελίδες του περιέχονται 150 φωτογραφίες, οι οποίες έχουν άμεση σχέση με τα κείμενα.
Τι έρχεται να προσθέσει η έκδοση αυτή στο θέμα «Ρεμπέτικο»;
Θεωρώ ότι το βιβλίο αυτό προσφέρει το δικό του μερίδιο στην έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι, το οποίο τα τελευταία χρόνια συγκινεί αφάνταστα τη νεολαία μας, αλλά και κάνει διεθνή …καριέρα, δίπλα στους άλλους παγκόσμιους μουσικούς θησαυρούς, δηλαδή στο tango και στο blues.
Πώς και γιατί προέκυψε;
Από παλιά με απασχολούσε το θέμα της καταγωγής των ρεμπέτικων τραγουδιών, όπως και το ζήτημα της προέλευσης της λέξης «ρεμπέτικο» για την οποία τελικά έκανα ένα βιβλίο το 2006. Το θέμα, όμως, με τις «ρίζες» ήταν πολύ πιο πολύπλοκο από τη «λέξη» και με περισσότερους «άγνωστους» παράγοντες, όπως: αδέσποτα στιχάκια, αδέσποτες μελωδίες, ιχνηλασία σε άγνωστο «έδαφος», σκοτεινή «τοπογραφία», αβέβαιη πιστότητα, έλλειψη προδιαγραφών κ.ά. Έψαχνα, λοιπόν, τις ρίζες των ρεμπέτικων σχεδόν στα τυφλά και τελικά τις εντόπισα ...χαμένες μέσα στα σκονισμένα αυλάκια των παλιών δίσκων γραμμοφώνου στις 78 στροφές, ηλικίας εκατό και... χρόνων, καθώς και σε κάποια λίγα γραπτά κείμενα σε παλιές εφημερίδες, περιοδικά και διηγήματα. Μάζευα σιγά-σιγά το υλικό που είχα στοχεύσει (ομολογώ, μια αφάνταστα χρονοβόρα αλλά και μπελαλίδικη δουλειά -ευτυχώς που ως μηχανικός έχω ...μηχανιστική συγκρότηση), στην αρχή έκανα μία ομιλία, για το θέμα, το 2004 στο ΑΠΘ με προτροπή του καθηγητή Χρήστου Τσολάκη, μετά έγραψα ένα σχετικό δισέλιδο στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ το 2009 και να τώρα παρουσιάζω σ’ ένα βιβλίο όλο σχεδόν το υλικό που βρήκα. Εξυπακούεται ότι παρουσιάζω και τον «μηχανισμό» στον οποίον «υπακούει» αυτό το υλικό, αλλιώς όλα θα ήταν ύλη για ...θεωρία των παιγνίων και σημειολογία!
Το «καταστάλαγμα» από το κείμενο για τις ρίζες των ρεμπέτικων;
Το «ζουμί» είναι ότι τα «παραδοσιακά» ρεμπέτικα και κυρίως αυτά που αποτελούνται από μία συρραφή αδέσποτων στίχων και μελωδιών, δημιουργήθηκαν με «συλλογικό» τρόπο από το «περιβάλλον» της μαγκιάς, την οποία τελικά και εξέφραζαν. Κι όταν λέω «συλλογικό», εννοώ ότι ξεκινούσε ένα τραγούδι μ’ ένα-δυό-τρία... γνωστά αδέσποτα στιχάκια πάνω σε μία επίσης γνωστή και αδέσποτη μελωδία, στη συνέχεια δε από «στόμα σε στόμα και από χέρι σε χέρι», δηλαδή από τραγουδιστή σε τραγουδιστή και από οργανοπαίκτη σε οργανοπαίκτη, μεταμορφωνόταν σε ένα συγκροτημένο τραγούδι με μορφή. Αλλά η μορφή αυτή μπορούσε να παραλλαχτεί, ανάλογα με τα στιχάκια που μπαινόβγαιναν κατά το δοκούν της ...διασκέδασης. Για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, τα τραγούδια αυτά δεν μπορούσε να τα «ξεκινήσει» ο πασαένας ...μάγκας. Αυτοί από το σινάφι (ενδεχομένως και όχι από το σινάφι!) που τα «ξεκινούσαν», ανακατεύοντας αδέσποτα στιχάκια και μελωδίες, και που τα ‘παιζαν μετά στη μαγκιά, είχαν σίγουρα προσόντα και μεράκια συνθέτη! Ύστερα, βέβαια, τα «αναλάμβανε» ο κάθε μάγκας ανάλογα με το ...κέφι του, γούστα του και τη μπόρεσή του. Αυτά λοιπόν τα άνευ επώνυμου δημιουργού τραγούδια αποτέλεσαν το «σπόρο» για τα κατοπινά ρεμπέτικα με επώνυμους, πια, δημιουργούς. Έτσι, στη σελίδα 14 γράφω τα εξής και μάλιστα υπογραμμισμένα για να τονίσω τη σημασία τους: Το σημαντικότερο που έγινε μ’ αυτά τα τραγούδια, τα «παραδοσιακά ρεμπέτικα», είναι ότι μια ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων (η μαγκιά), απόκτησε επί τέλους τα δικά της τραγούδια και έτσι έβαλε (η μαγκιά) το θεμέλιο λίθο για το ρεμπέτικο τραγούδι, το οποίο στη συνέχεια έγινε επώνυμο και επικερδές, κατάκτησε όλα τα κοινωνικά στρώματα της χώρα μας και τώρα κάνει ...καριέρα παγκοσμίως!
Η ιδιαιτερότητα του βιβλίου για τον «ψαγμένο» αναγνώστη;
Τα σημαντικά, και ιστορικά πια, αυτά τραγούδια τα γνωρίζουμε μόνο από τις ηχογραφήσεις τους, οι οποίες έγιναν από το 1906 ως το 1931 στην Αμερική και στην Ελλάδα. Οι ποικίλες ηχογραφήσεις τους στις 78 στροφές, εκτιμώ ότι είναι περίπου 135-140. Να διευκρινίσω ότι οι ηχογραφήσεις αυτές αντιστοιχούν μόνο σε 75 περίπου διαφορετικά τραγούδια, αφού υπάρχουν επανηχογραφήσεις, κάποιων διάσημων τραγουδιών απ’ αυτά. Από τις 135; ηχογραφήσεις, οι 25; ανήκουν σε τραγούδια με συγκεκριμένη θεματολογία στίχων. Θεματολογία της μαγκιάς φυσικά! Οι υπόλοιπες ανήκουν σε 45 περίπου ξεχωριστά τραγούδια τα οποία αποτελούνται από μία σχεδόν τυχαία «συρραφή» διαφόρων αδέσποτων στίχων, χωρίς εννοιολογική σύνδεση μεταξύ τους. Αυτά τα αδέσποτα στιχάκια είναι τριών κατηγοριών: Στιχάκια της μαγκιάς και του κόσμου της, στιχάκια αστικά-λαϊκά και στιχάκια δημοτικά! Στην έρευνα, εντόπισα και επέλεξα 96 ηχογραφήσεις από 44 τέτοια τραγούδια, και είναι 96 τον αριθμό επειδή όπως είπα κάποια (εξαίσια...) ηχογραφήθηκαν περισσότερες από μία φορές.
Πως δημιουργούνταν τα «ανώνυμα» αυτά διαμάντια;
Ο εντοπισμός, ο έλεγχος, η μελέτη και η ομαδοποίηση των παραδοσιακών ρεμπέτικων τραγουδιών -και κυρίως αυτών με τα αδέσποτα και εννοιολογικώς άσχετα μεταξύ τους στιχάκια-, δηλαδή η τραγουδιστική «μοριακή τους απεικόνιση», για να χρησιμοποιήσω προς ευκολία και χιούμορ όρους της φυσικής, δείχνει περισσότερα «πράγματα» κι απ’ αυτή την ίδια την «υπόστασή» τους η οποία βέβαια είναι ότι αποτελούν τους παππούδο-πατεράδες των ρεμπέτικων με επώνυμους δημιουργούς! Ποια είναι αυτά τα περισσότερα «πράγματα»; Λοιπόν! Το (σχεδόν τυχαίο...) «σούρτα-φέρτα» των αδέσποτων στίχων και μελωδιών στα παραδοσιακά ρεμπέτικα τραγούδια -και, σημειώστε, πάνω σε εννεάσημους κυρίως ρυθμούς-, είναι σε πλήρη αρμονία με το «επικοινωνιακό» κλίμα το οποίο επικρατούσε εσωτερικά στη μαγκιά και στις, σχεδόν ιεροκρυφίως, τελούμενες δραστηριότητές της. Η μαγκιά ήταν ένα είδος «κοινότητας-αδελφότητας», μη ακριβώς μετρήσιμης μεν, αλλά με αυστηρούς κανόνες και συνήθειες δε! Τα (κατά περίπτωση) μέλη της είχαν αρκετά «κοινά», από εμφάνιση, τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς, έως τραγούδι, χορό και απαραίτητα αργιλέ. Όχι σπάνια, δανείζονταν ή ανταλλάσσαν διάφορα αντικείμενα, ακόμα και ρούχα! Η συμμετοχή τους στη δημιουργία και κυρίως στην εξέλιξη των πρώτων δικών τους τραγουδιών, δηλαδή των παραδοσιακών ρεμπέτικων, είναι ακριβώς μέσα σ’ αυτό το κλίμα, τη λογική και το έθος! (Όχι, δεν τους απασχόλησε ποτέ η αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και το ’21... Τα τραγούδια τους ήταν αποκλειστικά αυτοβιογραφικά). Άλλως τε η πλατιά γοητεία, ελκυστικότητα και διάδοση αυτών των τραγουδιών, ώστε να τα δισκογραφήσουν όλα τα πρώτα ονόματα του τραγουδιού, συν η επιβίωσή τους μέχρι και σήμερα, είναι το αποτέλεσμα αυτής της «πολυμελούς» ζωντανής συμμετοχής στην ...κατασκευή τους! Κάντε μια σύγκριση με τις «μαντινάδες», τα «κοτσάκια» -ακόμα και τις «πατινάδες» θα πρόσθετα- και θα διαπιστώσετε ότι ο δημιουργός «μηχανισμός» είναι ακριβώς ο ίδιος...
Τι άλλο θα συναντήσει κανείς στις σελίδες του έργου;
Λακωνικά, για να μην κάνω κατάχρηση του χώρου σας και ευχαριστώντας το ogdoo.gr για τη φιλοξενία, θα πω τα εξής: Τα κείμενα «Κομπολόγια και μπεγλέρια στα ρεμπέτικα» και «Τα μαχαίρια της μαγκιάς», μιλάνε για τα δύο σημαντικά σύμβολα της εξωτερικής εμφάνισης του μάγκα, δηλαδή το κομπολόι και το μαχαίρι, για την ιστορία και τις ιδιότητές τους και περισσότερο για τα τραγούδια στα οποία παρεισέφρησαν... Το κείμενο «Το πέντε στα ρεμπέτικα» εξετάζει τη ...μαγική (εννοώ την ανεξήγητη...) μεγάλη συχνότητα (33% !!!) που εμφανίζει ο αριθμός «πέντε» (5) στα ρεμπέτικα τραγούδια. Τέλος, τα δύο τελευταία κείμενα «Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης» και «Αντώνης Καλυβόπουλος», είναι δύο βιογραφίες για έναν δημιουργό και για έναν ερμηνευτή του ρεμπέτικου, που ως τώρα δεν είχαμε κανένα στοιχείο γι’ αυτούς.
Τον Πάνο Σαββόπουλο τον γνωρίζω, τον εκτιμώ και τον συμπαθώ. Μερακλής, παθιασμένος με το τραγούδι, εργατικός και ευγενής. Το βιβλίο του το διάβασα «μονορούφι». Έχει το χάρισμα του «παραμυθά» -με την ακριβή έννοια της λέξης- συνδυάζοντας την ιδιότητα του «γνώστη» με την «γλυκόπιοτη» γραφή.
Ο ίδιος ο Πάνος Σαββόπουλος εξηγεί και εξηγείται:
Για πρώτη φορά κυκλοφορεί ένα βιβλίο για τις «ρίζες» των ρεμπέτικων τραγουδιών. Το βιβλίο περιέχει έξη κείμενα. Εκτός από το βασικό και εκτενέστερο, «Οι ρίζες των ρεμπέτικων...», υπάρχουν και τα εξής πέντε, τα οποία επίσης εμφανίζονται για πρώτη φορά: «Κομπολόγια και μπεγλέρια στα ρεμπέτικα»,
«Τα μαχαίρια της μαγκιάς», «Το πέντε στα ρεμπέτικα», «Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης», «Αντώνης Καλυβόπουλος».
Η έκδοση συνοδεύεται κι από ένα πληθωρικό και απολαυστικό δίσκο ακτίνας.
Το ψηφιακό CD που συνοδεύει το βιβλίο, περιέχει 41 παραδοσιακά ρεμπέτικα, τα περισσότερα με αδέσποτα στιχάκια και ένα blues επίσης με αδέσποτα στιχάκια! Περιέχει ακόμα τους 160 στίχους των τραγουδιών τα οποία αναφέρονται στους τρεις καταλόγους του κειμένου. Επίσης, στις 151 σελίδες του περιέχονται 150 φωτογραφίες, οι οποίες έχουν άμεση σχέση με τα κείμενα.
Τι έρχεται να προσθέσει η έκδοση αυτή στο θέμα «Ρεμπέτικο»;
Θεωρώ ότι το βιβλίο αυτό προσφέρει το δικό του μερίδιο στην έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι, το οποίο τα τελευταία χρόνια συγκινεί αφάνταστα τη νεολαία μας, αλλά και κάνει διεθνή …καριέρα, δίπλα στους άλλους παγκόσμιους μουσικούς θησαυρούς, δηλαδή στο tango και στο blues.
Πώς και γιατί προέκυψε;
Από παλιά με απασχολούσε το θέμα της καταγωγής των ρεμπέτικων τραγουδιών, όπως και το ζήτημα της προέλευσης της λέξης «ρεμπέτικο» για την οποία τελικά έκανα ένα βιβλίο το 2006. Το θέμα, όμως, με τις «ρίζες» ήταν πολύ πιο πολύπλοκο από τη «λέξη» και με περισσότερους «άγνωστους» παράγοντες, όπως: αδέσποτα στιχάκια, αδέσποτες μελωδίες, ιχνηλασία σε άγνωστο «έδαφος», σκοτεινή «τοπογραφία», αβέβαιη πιστότητα, έλλειψη προδιαγραφών κ.ά. Έψαχνα, λοιπόν, τις ρίζες των ρεμπέτικων σχεδόν στα τυφλά και τελικά τις εντόπισα ...χαμένες μέσα στα σκονισμένα αυλάκια των παλιών δίσκων γραμμοφώνου στις 78 στροφές, ηλικίας εκατό και... χρόνων, καθώς και σε κάποια λίγα γραπτά κείμενα σε παλιές εφημερίδες, περιοδικά και διηγήματα. Μάζευα σιγά-σιγά το υλικό που είχα στοχεύσει (ομολογώ, μια αφάνταστα χρονοβόρα αλλά και μπελαλίδικη δουλειά -ευτυχώς που ως μηχανικός έχω ...μηχανιστική συγκρότηση), στην αρχή έκανα μία ομιλία, για το θέμα, το 2004 στο ΑΠΘ με προτροπή του καθηγητή Χρήστου Τσολάκη, μετά έγραψα ένα σχετικό δισέλιδο στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ το 2009 και να τώρα παρουσιάζω σ’ ένα βιβλίο όλο σχεδόν το υλικό που βρήκα. Εξυπακούεται ότι παρουσιάζω και τον «μηχανισμό» στον οποίον «υπακούει» αυτό το υλικό, αλλιώς όλα θα ήταν ύλη για ...θεωρία των παιγνίων και σημειολογία!
Το «καταστάλαγμα» από το κείμενο για τις ρίζες των ρεμπέτικων;
Το «ζουμί» είναι ότι τα «παραδοσιακά» ρεμπέτικα και κυρίως αυτά που αποτελούνται από μία συρραφή αδέσποτων στίχων και μελωδιών, δημιουργήθηκαν με «συλλογικό» τρόπο από το «περιβάλλον» της μαγκιάς, την οποία τελικά και εξέφραζαν. Κι όταν λέω «συλλογικό», εννοώ ότι ξεκινούσε ένα τραγούδι μ’ ένα-δυό-τρία... γνωστά αδέσποτα στιχάκια πάνω σε μία επίσης γνωστή και αδέσποτη μελωδία, στη συνέχεια δε από «στόμα σε στόμα και από χέρι σε χέρι», δηλαδή από τραγουδιστή σε τραγουδιστή και από οργανοπαίκτη σε οργανοπαίκτη, μεταμορφωνόταν σε ένα συγκροτημένο τραγούδι με μορφή. Αλλά η μορφή αυτή μπορούσε να παραλλαχτεί, ανάλογα με τα στιχάκια που μπαινόβγαιναν κατά το δοκούν της ...διασκέδασης. Για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, τα τραγούδια αυτά δεν μπορούσε να τα «ξεκινήσει» ο πασαένας ...μάγκας. Αυτοί από το σινάφι (ενδεχομένως και όχι από το σινάφι!) που τα «ξεκινούσαν», ανακατεύοντας αδέσποτα στιχάκια και μελωδίες, και που τα ‘παιζαν μετά στη μαγκιά, είχαν σίγουρα προσόντα και μεράκια συνθέτη! Ύστερα, βέβαια, τα «αναλάμβανε» ο κάθε μάγκας ανάλογα με το ...κέφι του, γούστα του και τη μπόρεσή του. Αυτά λοιπόν τα άνευ επώνυμου δημιουργού τραγούδια αποτέλεσαν το «σπόρο» για τα κατοπινά ρεμπέτικα με επώνυμους, πια, δημιουργούς. Έτσι, στη σελίδα 14 γράφω τα εξής και μάλιστα υπογραμμισμένα για να τονίσω τη σημασία τους: Το σημαντικότερο που έγινε μ’ αυτά τα τραγούδια, τα «παραδοσιακά ρεμπέτικα», είναι ότι μια ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων (η μαγκιά), απόκτησε επί τέλους τα δικά της τραγούδια και έτσι έβαλε (η μαγκιά) το θεμέλιο λίθο για το ρεμπέτικο τραγούδι, το οποίο στη συνέχεια έγινε επώνυμο και επικερδές, κατάκτησε όλα τα κοινωνικά στρώματα της χώρα μας και τώρα κάνει ...καριέρα παγκοσμίως!
Η ιδιαιτερότητα του βιβλίου για τον «ψαγμένο» αναγνώστη;
Τα σημαντικά, και ιστορικά πια, αυτά τραγούδια τα γνωρίζουμε μόνο από τις ηχογραφήσεις τους, οι οποίες έγιναν από το 1906 ως το 1931 στην Αμερική και στην Ελλάδα. Οι ποικίλες ηχογραφήσεις τους στις 78 στροφές, εκτιμώ ότι είναι περίπου 135-140. Να διευκρινίσω ότι οι ηχογραφήσεις αυτές αντιστοιχούν μόνο σε 75 περίπου διαφορετικά τραγούδια, αφού υπάρχουν επανηχογραφήσεις, κάποιων διάσημων τραγουδιών απ’ αυτά. Από τις 135; ηχογραφήσεις, οι 25; ανήκουν σε τραγούδια με συγκεκριμένη θεματολογία στίχων. Θεματολογία της μαγκιάς φυσικά! Οι υπόλοιπες ανήκουν σε 45 περίπου ξεχωριστά τραγούδια τα οποία αποτελούνται από μία σχεδόν τυχαία «συρραφή» διαφόρων αδέσποτων στίχων, χωρίς εννοιολογική σύνδεση μεταξύ τους. Αυτά τα αδέσποτα στιχάκια είναι τριών κατηγοριών: Στιχάκια της μαγκιάς και του κόσμου της, στιχάκια αστικά-λαϊκά και στιχάκια δημοτικά! Στην έρευνα, εντόπισα και επέλεξα 96 ηχογραφήσεις από 44 τέτοια τραγούδια, και είναι 96 τον αριθμό επειδή όπως είπα κάποια (εξαίσια...) ηχογραφήθηκαν περισσότερες από μία φορές.
Πως δημιουργούνταν τα «ανώνυμα» αυτά διαμάντια;
Ο εντοπισμός, ο έλεγχος, η μελέτη και η ομαδοποίηση των παραδοσιακών ρεμπέτικων τραγουδιών -και κυρίως αυτών με τα αδέσποτα και εννοιολογικώς άσχετα μεταξύ τους στιχάκια-, δηλαδή η τραγουδιστική «μοριακή τους απεικόνιση», για να χρησιμοποιήσω προς ευκολία και χιούμορ όρους της φυσικής, δείχνει περισσότερα «πράγματα» κι απ’ αυτή την ίδια την «υπόστασή» τους η οποία βέβαια είναι ότι αποτελούν τους παππούδο-πατεράδες των ρεμπέτικων με επώνυμους δημιουργούς! Ποια είναι αυτά τα περισσότερα «πράγματα»; Λοιπόν! Το (σχεδόν τυχαίο...) «σούρτα-φέρτα» των αδέσποτων στίχων και μελωδιών στα παραδοσιακά ρεμπέτικα τραγούδια -και, σημειώστε, πάνω σε εννεάσημους κυρίως ρυθμούς-, είναι σε πλήρη αρμονία με το «επικοινωνιακό» κλίμα το οποίο επικρατούσε εσωτερικά στη μαγκιά και στις, σχεδόν ιεροκρυφίως, τελούμενες δραστηριότητές της. Η μαγκιά ήταν ένα είδος «κοινότητας-αδελφότητας», μη ακριβώς μετρήσιμης μεν, αλλά με αυστηρούς κανόνες και συνήθειες δε! Τα (κατά περίπτωση) μέλη της είχαν αρκετά «κοινά», από εμφάνιση, τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς, έως τραγούδι, χορό και απαραίτητα αργιλέ. Όχι σπάνια, δανείζονταν ή ανταλλάσσαν διάφορα αντικείμενα, ακόμα και ρούχα! Η συμμετοχή τους στη δημιουργία και κυρίως στην εξέλιξη των πρώτων δικών τους τραγουδιών, δηλαδή των παραδοσιακών ρεμπέτικων, είναι ακριβώς μέσα σ’ αυτό το κλίμα, τη λογική και το έθος! (Όχι, δεν τους απασχόλησε ποτέ η αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και το ’21... Τα τραγούδια τους ήταν αποκλειστικά αυτοβιογραφικά). Άλλως τε η πλατιά γοητεία, ελκυστικότητα και διάδοση αυτών των τραγουδιών, ώστε να τα δισκογραφήσουν όλα τα πρώτα ονόματα του τραγουδιού, συν η επιβίωσή τους μέχρι και σήμερα, είναι το αποτέλεσμα αυτής της «πολυμελούς» ζωντανής συμμετοχής στην ...κατασκευή τους! Κάντε μια σύγκριση με τις «μαντινάδες», τα «κοτσάκια» -ακόμα και τις «πατινάδες» θα πρόσθετα- και θα διαπιστώσετε ότι ο δημιουργός «μηχανισμός» είναι ακριβώς ο ίδιος...
Τι άλλο θα συναντήσει κανείς στις σελίδες του έργου;
Λακωνικά, για να μην κάνω κατάχρηση του χώρου σας και ευχαριστώντας το ogdoo.gr για τη φιλοξενία, θα πω τα εξής: Τα κείμενα «Κομπολόγια και μπεγλέρια στα ρεμπέτικα» και «Τα μαχαίρια της μαγκιάς», μιλάνε για τα δύο σημαντικά σύμβολα της εξωτερικής εμφάνισης του μάγκα, δηλαδή το κομπολόι και το μαχαίρι, για την ιστορία και τις ιδιότητές τους και περισσότερο για τα τραγούδια στα οποία παρεισέφρησαν... Το κείμενο «Το πέντε στα ρεμπέτικα» εξετάζει τη ...μαγική (εννοώ την ανεξήγητη...) μεγάλη συχνότητα (33% !!!) που εμφανίζει ο αριθμός «πέντε» (5) στα ρεμπέτικα τραγούδια. Τέλος, τα δύο τελευταία κείμενα «Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης» και «Αντώνης Καλυβόπουλος», είναι δύο βιογραφίες για έναν δημιουργό και για έναν ερμηνευτή του ρεμπέτικου, που ως τώρα δεν είχαμε κανένα στοιχείο γι’ αυτούς.
