Φοίβος Δεληβοριάς: Όταν ο Ζαγοραίος συναντά το Χατζιδάκι και όλοι μαζί το Νικολόπουλο!

Ο τραγουδοποιός μιλάει αποκλειστικά στο Οgdoo.gr... «αλλιώς!»
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
29/06/2019
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τα λαϊκά βιώματά του, οι αγαπημένοι του συνθέτες & ερμηνευτές, η λίστα με τα 10 καλύτερα του, τα «κόμπλεξ» που είναι παροδικά, το στοίχημα της ΕΔΕΜ των δημιουργών, τα μετά την Ταράτσα σχέδιά του.

Τον αγαπώ και τον παραδέχομαι… Τον αισθάνομαι φίλο κι ας μην κάνουμε παρέα. Ο τρόπος του, μου βγάζει μπέσα και καθαρότητα. Τον ακούς και λες, μέρες καλύτερες θα ‘ρθούν.

Ο Φοίβος Δεληβοριάς με τη φετινή Ταράτσα του ολοκληρώνει έναν κύκλο παραστάσεων που επανέφερε με αξιώσεις στο σήμερα την αύρα των Αναψυκτηρίων.

Ανάμεσα στους καλεσμένους του Ιουλίου, ιντριγκάρουν δημιουργικά με την παρουσία τους στις 10 και 11 του μήνα δύο καλλιτέχνες με βαριά σφραγίδα σε λαϊκά -με την ακριβή έννοια της λέξης- μονοπάτια: ο Χρήστος Νικολόπουλος και η Πίτσα Παπαδοπούλου.
taratsa1
Η κλασική αυτή νότα έδωσε την αφορμή για να τα πούμε… λαϊκά.

Τι σημαίνει για σένα ο όρος λαϊκό τραγούδι και τι λαϊκός τραγουδιστής;
Λαϊκό για μένα είναι το τραγούδι που βρίσκει το κοινό σημείο των ζωντανών και των πεθαμένων σε έναν συγκεκριμένο τόπο. Αν ακούσει ένα σημερινό παιδάκι στην Ελλάδα τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» ή το «Αγριολούλουδο», θα νιώσει ακριβώς τα ίδια που ένιωσαν οι πρώτοι που τα άκουσαν, τη χρονιά που γράφτηκαν. Αν πάλι γράφονταν 100 χρόνια πριν, οι Έλληνες που θα τα άκουγαν, πάλι τα ίδια θα ένιωθαν. Ποιος -εκτός από μας που το μελετάμε- ξέρει ότι το «Τι σε μέλλει εσένανε» και το «Σήκω χόρεψε κουκλί μου» γράφτηκαν με 50 χρόνια διαφορά τουλάχιστον; Στο γλέντι είναι σα να γράφτηκαν το ίδιο βράδυ. Τα «Ματόκλαδα» ο Μάρκος τα έγραψε το ’61, θα μπορούσε όμως να τα γράψει και το ’32.Το μυστικό λοιπόν, είναι οι δρόμοι. Της μουσικής και της γλώσσας. Αν ένας συνθέτης μάθει τους δρόμους της πατρίδας του και ένας τραγουδιστής μάθει να τους «περπατάει» αυτοί επιλέγονται ενστικτωδώς από το λαό. Θα μου πεις, εμείς που γράφουμε πιο προσωπικά, και με πιο ανακατεμένη γκάμα επιρροών δεν μπορούμε να αφορούμε το λαό; Αυτό το δείχνουν τα χρόνια. Το «Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια» π.χ. ή το «Αυτά τα χέρια» είναι τραγούδια λογίων συνθετών που όμως περπάτησαν με επιτυχία τους αρχαίους δρόμους και τα δέχτηκε η παράδοση σα δικά της. Σίγουρα πάντως, το λαϊκό δεν σημαίνει να μας ακούει πολύς κόσμος μόνο στην εποχή μας. Αλλά να ανήκουμε εμείς σε έναν αναλλοίωτο κόσμο, πέρα από εποχές.

Ποια είναι τα «λαϊκά» βιώματά σου;
Κατακερματισμένα, όπως το ραδιόφωνο της εποχής μου. Άκουγα λαϊκά σε πειρατικούς σταθμούς και αναστατωνόμουν. Από Ρεπάνη και Περπινιάδη μέχρι Μαριάνθη Κεφάλα. Δεν ήξερα πώς πρέπει να νιώσω απέναντι στα τραγούδια αυτά, αφού άκουγα κυρίως ξένα, ποπ και ροκ, και από ελληνικά Κατσιμιχαίους, Β. Παπακωνσταντίνου, Γιοκαρίνη, Λάκη Παπαδόπουλο, Φατμέ, Τερμίτες, Μηλιώκα, Καζούλη, Καρβέλα και μερικούς ακόμα, που άδικα και από βιασύνη παραλείπω. Αυτό το νεανικό τότε ραδιοφωνικό ρεύμα με έσπρωξε στην κιθάρα. Όμως με τράβαγαν και με «ανησυχούσαν» τα λαϊκά. Έχω ακόμα σε κασέτα γραμμένη από πειρατικό σταθμό το «Ζητείται άνθρωπος» με τη Μαριάνθη Κεφάλα. Μετά, ως Σαββοπουλικός, πήρα την «Εκδίκηση της Γυφτιάς». Και εκεί βρήκα το κλειδί. Άκουσα σε μια χρονιά όλο το ρεμπέτικο και το λαϊκό. Πήγαινα στα κέντρα, σε ό,τι είχε απομείνει. Και τα μελέτησα όλα στην κιθάρα. Είχα και τον σπουδαίο Περίδη δάσκαλο, που τα ήξερε τέλεια. Πέρασαν όμως διακριτικά στη μουσική μου. Νομίζω πως δεν ξεφεύγει κανείς από την εφηβεία του. Και η εφηβεία μου σφραγίστηκε περισσότερο από τα «Ζεστά Ποτά». Αυτή η τομή, αυτός ο μεγάλος σταθμός όρισε όλη τη γενιά μου.

Οι αγαπημένοι σου ερμηνευτές αυτής της κατηγορίας και γιατί;
Ο Καζαντζίδης, ο Γαβαλάς, ο Μπιθικώτσης και ο Διονυσίου είναι οι 4 πολύ μεγάλες κολώνες. Αν πιάσεις τις 4 εκφράσεις, έχεις όλον τον Έλλληνα, όλη τη φωνή του, τον τρόπο να αγαπάει, να χωρίζει, να ζει και να πεθαίνει. Μ’ αρέσουν όμως φοβερά και άλλοι. Ο Τσετίνης, ο Ζαγοραίος, ο Μενιδιάτης, ο Μυτιληναίος. Και βέβαια, από πιο σύγχρονούς μου -κατά σειράν εμφανίσεως- ο Μητροπάνος, ο Νταλάρας, ο Μαργαρίτης, ο Τερζής, ο Μάλαμας και ο Περίδης. Αυτοί από τους άντρες. Για τις ερμηνεύτριες χρειάζεται ολόκληρο κεφάλαιο. Φέτος στην «Ταράτσα» έχω την τιμή να φιλοξενώ δυο από τις πιο αγαπημένες μου: την Ελένη Βιτάλη και την Πίτσα Παπαδοπούλου.
taratsa2
Οι ξεχωριστοί δημιουργοί, αντιστοίχως;
Πέρα από τους χρυσούς προγόνους -Μάρκο, Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου-, έχω μεγάλη αδυναμία στην μεταπολεμική γενιά -Μητσάκη, Χιώτη, Καλδάρα, Ζαμπέτα, Πάνου, Δερβενιώτη, Βίρβο, Μπιθικώτση (ως συνθέτη)-. Με τρελαίνουν αυτοί. Κατόπιν, έχω ιδιαίτερη αγάπη στο Νικολόπουλο, που είναι σα να γεννήθηκε να δέσει όλες τις σχολές του λαϊκού, έχει γράψει τουλάχιστον 80 πλούσια και πολυδιάστατα αριστουργήματα, είναι ένας πλούσιος ψυχικά άνθρωπος. Στο Σούκα επίσης, αληθινό δάσκαλο των δρόμων, κάνει πράγματα που είναι σα να τα κάνει πια μόνο αυτός. Στον Πολυκανδριώτη, με την απίστευτη μουσικότητα και το γούστο του - η εισαγωγή στο «Τα πήρες όλα» θα του αρκούσε για να μείνει αθάνατος. Ο Μουσαφίρης επίσης έχει πολύ υψηλές ποιητικές στιγμές, εγώ τον θεωρώ δικό μας, «τραγουδοποιό». Και βέβαια ξεχνάω κόσμο, συνέντευξη είναι αυτή.

Η λίστα με τα αγαπημένα σου 10 όλων των εποχών;
Μπουζουκι μου διπλοχορδο (Μάρκος) - Τα βάσανα μες στη ζωή (Τσιτσάνης) - Πώς θα περάσει η βραδιά (Παπαϊωάννου) - Ποιος είμαι μη ρωτάς (Μητσάκης) - Το παλιό μου μπουζουκάκι (Χιώτης) - Αλλοτινές μου εποχές (Καλδάρας) - Του Βοτανικού ο μάγκας (Μπιθικώτσης) - Πάρε τα χνάρια μου (Δερβενιώτης) - Να ζει κανείς ή να μη ζει (Ζαμπέτας) - Πρέπει (Άκης Πάνου). Και θα βάλω κι ένα 11ο που είναι η γέφυρα που πάει αλλού: Νταλίκες (Νικολόπουλος - Ρασούλης).

Τι σ’ αρέσει στον «Ερωτιάρη» του Ζαγοραίου και τον τραγουδάς;
Είναι το πιο χατζιδακικό σκληροπυρηνικό λαϊκό: 5/8 -όπως στο «Έχω ένα μυστικό»- και λόγια ευαίσθητου λαϊκού ερωτικού ανθρώπου. Το είπα ως χατζιδακικός, ως Καλλιθεάτης, ως «μετρημένος χαρακτήρας» και ως ανυποχώρητος και ανυπεράσπιστος ερωτιάρης.

Γιατί το κλασικό λαϊκό αλλά και το σύγχρονο τραγούδι των μπουζουκιών είναι εκτοπισμένο απ’ τις επίσημες ραδιοσυχνότητες;
Γιατί είμαστε αυτοκαταστροφικές σουσούδες. Γιατί αντιλαμβανόμαστε το μοντέρνο σαν μίμηση και όχι σαν αφομοίωση. Κυκλοφορείς με τ’ αμάξι στην Ελλάδα και ο ήχος της είναι απών από το ραδιόφωνό σου. Είναι παροδικά αυτά όμως, όπως όλα τα κόμπλεξ.

Στις μέρες μας η κατηγορία έχει αλλάξει και κατ’ ουσία και κατ’ όνομα. Π.χ. ο Μάλαμας (ενδεικτικά αναφέρω την περίπτωσή του), για μένα και για πολλούς, είναι ο λαϊκός δημιουργός και ερμηνευτής. Ποιοι κατά τη γνώμη σου δεν είναι;
Δεν είναι όσοι από φόβο, από απειρία, από διστακτικότητα δεν πατάνε στους δρόμους. Κι εγώ μέσα σε αυτούς. Εμένα δεν με βοηθάει η φωνή μου, με πάει σε άλλα τραγούδια. Θα έγραφα όμως λαϊκό. Για μιαν ωραία, σύγχρονη φωνή. Έχει τύχει να εμπνευστώ από ένα ηχόχρωμα και θα ήθελα να βρω τους δρόμους μέσα από εκεί.

Τα επόμενα δικά σου σχέδια;
Είναι πολλά. Αφού αποχαιρετήσω το επί 3 χρόνια στέκι μου, την «Ταράτσα του Φοίβου» στο Γκάζι, καινούργιος προσωπικός δίσκος στην Inner Ear και 10 συναυλίες στο ΚΥΤΤΑΡΟ. Συμμετέχω φιλικά και σε κάποιους άλλους δίσκους που κυοφορούνται γύρω μου. Και γράφω για θέατρο επίσης. Κάνω πολλά, ενώ μέχρι τα 40 μου -πριν 5 χρόνια- έκανα συνειδητά ελάχιστα πράγματα. Τώρα περνάω μια φάση ωραίων επισκέψεων στη ζωή. Θέλω ό,τι μάζεψα στη μοναξιά μου, να το μοιραστώ και να το χαρίσω, τώρα που μπορώ. Η μουσική γεννιέται μέσα από την ακραία μοναξιά, αλλά και από την αγαπητική συνύπαρξη. Αυτό ήταν και το νόημα της «Ταράτσας».

Η ΕΔΕΜ θα κερδίσει το στοίχημα;
Και βέβαια. Γιατί είναι η επιλογή των ίδιων των δημιουργών. Από τον κορυφαίο εν ζωή -τον Μίκη Θεοδωράκη- μέχρι τον πιο πρόσφατο νεαρό στιχουργό, δημιουργήθηκε με τον κόπο όλων μας. Το τραγούδι στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες της Μεσογείου, είναι πολύ ισχυρό. Και οφείλει να αντιμετωπίσει την ψηφιακή εποχή και τα απόλυτα μονοπώλια που αυτή δημιούργησε, υπερασπιζόμενο την ισχύ του. Έγιναν εγκληματικά πράγματα από τους επικεφαλής των οργανισμών πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα, που παραλίγο να υποθηκεύσουν για πάντα το μέλλον μας. Δεν θα αφήσουμε να ξαναγίνουν. Από δω και πέρα, είμαστε ενωμένοι, υποψιασμένοι και ανυποχώρητοι.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!