Ο Μάριος Φράστας, ένας νέος, ταλαντούχος τραγουδοποιός από τη Νίκαια, επισκέφτηκε τα γραφεία μας και μίλησε για τη μέχρι τώρα πορεία του, τις σπουδές του, τις επιρροές του, την εικόνα του για τα πράγματα και άλλα πολλά, σε μια συνέντευξη που στόχο έχει να τον γνωρίσουμε καλύτερα!
Μάριε, έχεις κάνει σπουδές στη μουσική, σωστά;
Βέβαια! Είμαι από μουσική οικογένεια. Φαντάσου ότι στον κάτω όροφο έμενε ο θείος μου, ο οποίος έχει επαγγελματικό στούντιο, είναι δάσκαλος μουσικής. Όλοι οι οικογενειακοί μου φίλοι, όλο μου το περιβάλλον και οι κολλητοί μου φίλοι είναι μουσικοί. Από μωρό παιδί άνοιγα την πόρτα κι άκουγα πιάνο, κιθάρες… Ήταν πολύ φυσιολογικό και για μένα να μπω στη φάση της μουσικής. Στα 13 πήρα την πρώτη μου κιθάρα και ξεκίνησα μαθήματα και μετά από δυο χρόνια έκανα τα πρώτα μου live. Απ’ τη στιγμή που έκανα το πρώτο live, τελείωσε, δεν υπήρχε περίπτωση να ασχοληθώ με κάτι άλλο.
Πώς έκανες το πρώτο σου live στα 15;
Τότε ήταν της «μόδας» να παίζουμε σε πλατείες με διάφορους οργανισμούς, κόμματα και τέτοια. Ήταν αυτή η εποχή, η ωραία. Με το που ανέβηκα στη σκηνή ήξερα πως αυτό θα γίνει επάγγελμα. Στα 16 - 17 ξεκίνησα σε ωδεία, μοντέρνα κιθάρα, θεωρητικά, κλασσική μουσική, λίγο πιάνο για να πάρω το πτυχίο της αρμονίας… Τελείωσα λίγο μετά τα 20, έφυγα κατ’ ευθείαν φαντάρος και μετά ξεκίνησα αμέσως δουλειά, στο λαϊκό.
Εννοείς σε λαϊκά μαγαζιά;
Ναι, συνοδεύοντας μπουζουξήδες και εκεί δυσκολεύτηκα λίγο. Δεν είχα καμία επαφή με το είδος, όλη η οικογένειά μου είχε ροκ ακούσματα, κανείς ποτέ δεν άκουγε λαϊκό στο σπίτι, οπότε δε γνώριζα τίποτα. Η κλασσική μουσική είναι δυτική, ενώ όλα τα λαϊκά είναι ανατολίτικα. Από τότε ως τώρα, όμως, δουλεύω μόνιμα. Έξι συνεχόμενες σαιζόν μόνο στο λαϊκό και τη χρονιά που μας πέρασε αποφάσισα να επιστρέψω στα «δικά μου».
Πώς ήταν η εμπειρία αυτή;
Σίγουρα κάτι πήρα απ’ τις έξι σαιζόν. Σε βοηθάει να ανοίξεις τους ορίζοντές σου - είναι κάτι τελείως ανάποδο σε σχέση με την παιδεία που είχα εγώ ως τότε. Μου άρεσε το ρεμπέτικο, να σου πω την αλήθεια, όπως και κάποια λαϊκά κομμάτια, αλλά είμαι ρόκ! Όσο και να προσπαθήσω, είναι κόντρα στη φύση μου! (γελάμε)
Πλέον κάνεις και ο ίδιος μαθήματα σε παιδιά, έτσι;
Ναι, ναι, διδάσκω μοντέρνα κιθάρα, φωνητική, ορθοφωνία… Ιδιαίτερα μαθήματα. Τα μισά ωδεία της Ελλάδας έχουν, δυστυχώς, κλείσει τα τελευταία 7 - 8 χρόνια. Προ κρίσης ξεκίνησε αυτό.
Δε στέλνουν πια οι γονείς τα παιδιά τους να μάθουν μουσική;
Είναι το πρώτο πράγμα που θα κόψουν, σε μια οικονομική κρίση. Το θεωρούν το πιο περιττό. Κατ’ εμέ, μεγάλο λάθος.
Γιατί είναι λάθος;
Η μουσική παιδεία μπορεί να σε χαρακτηρίσει, σαν άνθρωπο. Απ’ τα τέλη του ’90, όταν ξεκίνησε η άνθιση της μη ποιοτικής μουσικής, βγήκε και ο όρος «έντεχνο», που στην ουσία υποδηλώνει την ποιοτική μουσική. Αν ένας άνθρωπος δεν έχει καθόλου μουσική παιδεία, του είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει τι είναι ποιοτικό και τι όχι. Στα δημόσια σχολεία δεν κάνουν τίποτα.
Έχεις ήδη μια συμμετοχή σε κάποιο δίσκο.
Ναι, στο δίσκο της Ιωάννας Ζεϊμπέκογλου, που είναι ξαδέρφη μου. Κι εκεί συμμετέχω απλά σε ένα ντουέτο, ως τραγουδιστής.
Παράλληλα, γράφεις δικά σου τραγούδια…
Αυτό το κάνω χρόνια, ναι. Τα είχα στο συρτάρι και μετά από αρκετή δουλειά, αποφάσισα να δοκιμάσω να τα κυκλοφορήσω. Τώρα, λοιπόν, ετοιμάζω το δικό μου δίσκο, όπου τραγουδάω δικά μου τραγούδια και παίζω ενίοτε κάποια όργανα. Υπήρξαν άνθρωποι που με παρακίνησαν να το επιχειρήσω. Ο Κυριάκος Ντόκας για παράδειγμα, που έχει κάνει όλα τα στουντιακά, έχει παίξει πλήκτρα, έχει κάνει το master και άλλα πολλά και ο Μίλτος Καρακάσης, που έχει παίξει τις κιθάρες.
Ένα τραγούδι απ’ αυτά κυκλοφόρησε πρόσφατα σε ψηφιακή μορφή.
Ναι, το «Αφού το ξέρεις σ’ αγαπώ» και θα ακολουθήσουν κι άλλα, όλα δικά μου στο μεγαλύτερο ποσοστό. Υπάρχει κι ένα τραγούδι που στίχους έχει γράψει η Αγγελική Παπαχρήστου.
Τι ήταν αυτό που σε παρακίνησε να γράψεις;
Κοίταξε, η μουσική είναι για μένα ο πιο εύκολος τρόπος να εκφράσω τα συναισθήματά μου. Μέσα στα χρόνια έγραφα, έσκιζα, ξανάγραφα. Στο τέλος ξεχώρισα κάποια κομμάτια, άκουσα τη γνώμη διαφόρων κι έτσι έγινε.
Την επιδιώκεις, δηλαδή, τη γνώμη των άλλων;
Πάντα. Βασικά, ενδιαφέρομαι να ακούσω μόνο τα αρνητικά, για να προσπαθώ να διορθώνομαι. Αυτό το κάνω και στις ζωντανές εμφανίσεις.
Ο ήχος σου από πού είναι επηρεασμένος;
Απ’ αυτό που λέμε «έντεχνο», κυρίως. Έχω ακούσει πάρα πολλά πράγματα, κάποιες φορές θέλοντας και μη, λόγω δουλειάς, αλλά κινούμαι σ’ αυτούς τους δρόμους. Τα πρώτα μου CD ήταν Κατσιμιχαίοι, παλιό κλασικό ροκ, μετά και λίγο metal, ακόμα και hip hop, αλλά είμαι σαφώς επηρεασμένος από το ελληνικό ροκ.
Θυμάσαι την πρώτη συναυλία που πήγες;
Ήμουν δώδεκα χρονών, σε ένα κηποθέατρο της Νίκαιας, όπου έπαιξαν οι Magic de Spell! Αλλά, για μας η συναυλία της χρονιάς ήταν πάντα ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Ακόμα και τώρα, δηλαδή, τον ακολουθώ όσο μπορώ. Αυτό που κάνει δεν υπάρχει και δε νομίζω να ξανά υπάρξει. Τέτοια καριέρα, τέτοια διάρκεια, τόσο πολλοί δίσκοι και το βασικότερο δεν είναι αυτό, είναι οι εμφανίσεις του. Αυτό που κάνει στα liveείναι μάλλον μοναδικό στην Ελλάδα. Κι αν τον κρίνουμε μουσικά, δεν έχει χάσει ούτε νότα. Έχει απίστευτη ενέργεια, είναι εντυπωσιακό. Έχει άστρο.
Το Βασίλη θα μου έλεγες αν σε ρώταγα ποιος είναι ο αγαπημένος σου;
Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτό. Στο είδος του, θεωρώ ότι είναι ο Mick Jagger της Ελλάδας. Παρ’ όλα αυτά, οι προσωπικοί μου αγαπημένοι είναι οι Κατσιμιχαίοι. Μ’ αυτούς μεγάλωσα μουσικά, ο πρώτος τους δίσκος, τα «Ζεστά ποτά» πιστεύω ότι είναι ο καλύτερος ελληνικός δίσκος, χιλιόμετρα μπροστά από οποιονδήποτε άλλο, για την εποχή εκείνη. Θα ήταν όνειρο ζωής να συνεργαστώ με κάποιον απ’ αυτούς κάποια στιγμή. Χάρη σ’ αυτούς παίζω μουσική.
Γενικότερα, πώς βλέπεις τα πράγματα; Είσαι αισιόδοξος;
Κοίταξε, δε γκρινιάζω. Σ’ αυτή τη δουλειά, αν δουλεύεις πραγματικά και πιστεύεις αυτό που κάνεις, μπορείς να καταφέρεις πράγματα. Ήδη έχω κάνει κάποια, θέλω κάθε σαιζόν που έρχεται να είναι έστω και λίγο καλύτερη απ’ την προηγούμενη. Δεν έχω βλέψεις να βγάλω εκατομμύρια ή να γίνω πασίγνωστος. Πρωτεύον στόχος είναι να παίζω και να φτιάχνω τη μουσική μου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οτιδήποτε άλλο παραπάνω θα με χάλαγε. Το βασικό είναι να αισθάνομαι καλά με τις δουλειές που κάνω.
Πότε θεωρείς πως άρχισαν να αλλάζουν τα πράγματα στο μουσικό τοπίο;
Από το ’97 – ’98 που άρχισε η άνθιση του «σκυλάδικου», της μη ποιοτικής μουσικής. Τραγούδια που γράφονταν σε ένα δεκάλεπτο και αυτό φαινόταν. Ανοίξανε τεράστια μαγαζιά, οι δισκογραφικές ήταν μέσα σ’ αυτά, ελέγχανε τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και προωθήσανε αυτό το είδος. Όλος ο κόσμος πήγε εκεί. Η ροκ πέθανε. Όσοι είχαν, εν τω μεταξύ, ροκ μαγαζιά αφήνανε να παίζει όποιος να’ ναι στο μαγαζί τους, πράγμα που συμβαίνει ακόμα και σήμερα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ν’ αδειάσουν τα μαγαζιά. Όταν παίζουν ερασιτέχνες, δεν παίζουν καλά, το ξέρουμε. Κι εμείς όταν ήμασταν πιτσιρικάδες δεν παίζαμε. Η κατανάλωση είναι επίσης μικρή σε ένα μαγαζί με ροκ, ο άλλος θα πάει να πιει μια μπύρα… Και γενικά το λαϊκό προωθείται πολύ περισσότερο από το ροκ και το οποιοδήποτε άλλο είδος. Έχει τύχει να πάω σε live με αυτοσχεδιαστική jazz και να έχει πέντε άτομα από κάτω. Ενώ παίζουν οι καλύτεροι μουσικοί της Ελλάδας!
Έχουμε καλούς μουσικούς στην Ελλάδα;
Αναλογικά με τον πληθυσμό, έχουμε πάρα πολλούς εξαιρετικούς μουσικούς, ανώτερου επιπέδου, περισσότερους απ’ όσους θα περίμενε κάποιος. Φεύγουν άνθρωποι και πάνε και σπουδάζουν χρόνια στην Αμερική, ας πούμε και γυρνάνε εδώ και παίζουν πράγματα που δεν τους αρέσουν γιατί δε μπορούν να επιβιώσουν αλλιώς. Και καταλήγουν, όσοι δεν έχουν εναλλακτική, να παίζουν στα σκυλάδικα που ο κόσμος ακόμα πηγαίνει. Γι’ αυτό έλεγα πριν πόσο σημαντική είναι η μουσική παιδεία. Αν ο άλλος δεν την έχει, θα ακούσει ότι του πλασαριστεί.
Ενώ παραγωγή ακόμα υπάρχει, γιατί δε βγαίνουν περισσότερα «καλά» τραγούδια;
Γενικά, μπλέχτηκε η εμπορική παραγωγή, η εμπορικότητα, με τη μουσική. Βλέπεις ανθρώπους να βγάζουν δίσκο ανάλογα με την εποχή. Λίγο πριν ξεκινήσουν να παίζουν σε κάποιο μεγάλο μαγαζί, θα βγάλουν κι ένα δίσκο. Στον αντίποδα, βλέπεις αυτούς που λέμε «έντεχνους» να κάνουν και τέσσερα χρόνια να βγάλουν δίσκο. Οι Κατσιμιχαίοι, μετά τα «Ζεστά ποτά» του 1985, έβγαλαν τον «Απρίλη ψεύτη», τον πιο βαρύ δίσκο του κόσμου το 1989 και δεν το έκαναν για εμπορικούς λόγους, το έκαναν γιατί αυτό γουστάρανε να κάνουν – κομμάτια που τους αρέσανε. Και περιμένανε τέσσερα χρόνια. Δε μπορείς να γράφεις ασταμάτητα, απλά για να γράφεις. Θα γράψεις αηδίες, είναι δεδομένο.
Μάριε, ευχαριστούμε για τη συνέντευξη!
Μάριε, έχεις κάνει σπουδές στη μουσική, σωστά;
Βέβαια! Είμαι από μουσική οικογένεια. Φαντάσου ότι στον κάτω όροφο έμενε ο θείος μου, ο οποίος έχει επαγγελματικό στούντιο, είναι δάσκαλος μουσικής. Όλοι οι οικογενειακοί μου φίλοι, όλο μου το περιβάλλον και οι κολλητοί μου φίλοι είναι μουσικοί. Από μωρό παιδί άνοιγα την πόρτα κι άκουγα πιάνο, κιθάρες… Ήταν πολύ φυσιολογικό και για μένα να μπω στη φάση της μουσικής. Στα 13 πήρα την πρώτη μου κιθάρα και ξεκίνησα μαθήματα και μετά από δυο χρόνια έκανα τα πρώτα μου live. Απ’ τη στιγμή που έκανα το πρώτο live, τελείωσε, δεν υπήρχε περίπτωση να ασχοληθώ με κάτι άλλο.
Πώς έκανες το πρώτο σου live στα 15;
Τότε ήταν της «μόδας» να παίζουμε σε πλατείες με διάφορους οργανισμούς, κόμματα και τέτοια. Ήταν αυτή η εποχή, η ωραία. Με το που ανέβηκα στη σκηνή ήξερα πως αυτό θα γίνει επάγγελμα. Στα 16 - 17 ξεκίνησα σε ωδεία, μοντέρνα κιθάρα, θεωρητικά, κλασσική μουσική, λίγο πιάνο για να πάρω το πτυχίο της αρμονίας… Τελείωσα λίγο μετά τα 20, έφυγα κατ’ ευθείαν φαντάρος και μετά ξεκίνησα αμέσως δουλειά, στο λαϊκό.
Εννοείς σε λαϊκά μαγαζιά;
Ναι, συνοδεύοντας μπουζουξήδες και εκεί δυσκολεύτηκα λίγο. Δεν είχα καμία επαφή με το είδος, όλη η οικογένειά μου είχε ροκ ακούσματα, κανείς ποτέ δεν άκουγε λαϊκό στο σπίτι, οπότε δε γνώριζα τίποτα. Η κλασσική μουσική είναι δυτική, ενώ όλα τα λαϊκά είναι ανατολίτικα. Από τότε ως τώρα, όμως, δουλεύω μόνιμα. Έξι συνεχόμενες σαιζόν μόνο στο λαϊκό και τη χρονιά που μας πέρασε αποφάσισα να επιστρέψω στα «δικά μου».
Πώς ήταν η εμπειρία αυτή;
Σίγουρα κάτι πήρα απ’ τις έξι σαιζόν. Σε βοηθάει να ανοίξεις τους ορίζοντές σου - είναι κάτι τελείως ανάποδο σε σχέση με την παιδεία που είχα εγώ ως τότε. Μου άρεσε το ρεμπέτικο, να σου πω την αλήθεια, όπως και κάποια λαϊκά κομμάτια, αλλά είμαι ρόκ! Όσο και να προσπαθήσω, είναι κόντρα στη φύση μου! (γελάμε)
Πλέον κάνεις και ο ίδιος μαθήματα σε παιδιά, έτσι;
Ναι, ναι, διδάσκω μοντέρνα κιθάρα, φωνητική, ορθοφωνία… Ιδιαίτερα μαθήματα. Τα μισά ωδεία της Ελλάδας έχουν, δυστυχώς, κλείσει τα τελευταία 7 - 8 χρόνια. Προ κρίσης ξεκίνησε αυτό.
Δε στέλνουν πια οι γονείς τα παιδιά τους να μάθουν μουσική;
Είναι το πρώτο πράγμα που θα κόψουν, σε μια οικονομική κρίση. Το θεωρούν το πιο περιττό. Κατ’ εμέ, μεγάλο λάθος.
Γιατί είναι λάθος;
Η μουσική παιδεία μπορεί να σε χαρακτηρίσει, σαν άνθρωπο. Απ’ τα τέλη του ’90, όταν ξεκίνησε η άνθιση της μη ποιοτικής μουσικής, βγήκε και ο όρος «έντεχνο», που στην ουσία υποδηλώνει την ποιοτική μουσική. Αν ένας άνθρωπος δεν έχει καθόλου μουσική παιδεία, του είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει τι είναι ποιοτικό και τι όχι. Στα δημόσια σχολεία δεν κάνουν τίποτα.
Έχεις ήδη μια συμμετοχή σε κάποιο δίσκο.
Ναι, στο δίσκο της Ιωάννας Ζεϊμπέκογλου, που είναι ξαδέρφη μου. Κι εκεί συμμετέχω απλά σε ένα ντουέτο, ως τραγουδιστής.
Παράλληλα, γράφεις δικά σου τραγούδια…
Αυτό το κάνω χρόνια, ναι. Τα είχα στο συρτάρι και μετά από αρκετή δουλειά, αποφάσισα να δοκιμάσω να τα κυκλοφορήσω. Τώρα, λοιπόν, ετοιμάζω το δικό μου δίσκο, όπου τραγουδάω δικά μου τραγούδια και παίζω ενίοτε κάποια όργανα. Υπήρξαν άνθρωποι που με παρακίνησαν να το επιχειρήσω. Ο Κυριάκος Ντόκας για παράδειγμα, που έχει κάνει όλα τα στουντιακά, έχει παίξει πλήκτρα, έχει κάνει το master και άλλα πολλά και ο Μίλτος Καρακάσης, που έχει παίξει τις κιθάρες.
Ένα τραγούδι απ’ αυτά κυκλοφόρησε πρόσφατα σε ψηφιακή μορφή.
Ναι, το «Αφού το ξέρεις σ’ αγαπώ» και θα ακολουθήσουν κι άλλα, όλα δικά μου στο μεγαλύτερο ποσοστό. Υπάρχει κι ένα τραγούδι που στίχους έχει γράψει η Αγγελική Παπαχρήστου.
Τι ήταν αυτό που σε παρακίνησε να γράψεις;
Κοίταξε, η μουσική είναι για μένα ο πιο εύκολος τρόπος να εκφράσω τα συναισθήματά μου. Μέσα στα χρόνια έγραφα, έσκιζα, ξανάγραφα. Στο τέλος ξεχώρισα κάποια κομμάτια, άκουσα τη γνώμη διαφόρων κι έτσι έγινε.
Την επιδιώκεις, δηλαδή, τη γνώμη των άλλων;
Πάντα. Βασικά, ενδιαφέρομαι να ακούσω μόνο τα αρνητικά, για να προσπαθώ να διορθώνομαι. Αυτό το κάνω και στις ζωντανές εμφανίσεις.
Ο ήχος σου από πού είναι επηρεασμένος;
Απ’ αυτό που λέμε «έντεχνο», κυρίως. Έχω ακούσει πάρα πολλά πράγματα, κάποιες φορές θέλοντας και μη, λόγω δουλειάς, αλλά κινούμαι σ’ αυτούς τους δρόμους. Τα πρώτα μου CD ήταν Κατσιμιχαίοι, παλιό κλασικό ροκ, μετά και λίγο metal, ακόμα και hip hop, αλλά είμαι σαφώς επηρεασμένος από το ελληνικό ροκ.
Θυμάσαι την πρώτη συναυλία που πήγες;
Ήμουν δώδεκα χρονών, σε ένα κηποθέατρο της Νίκαιας, όπου έπαιξαν οι Magic de Spell! Αλλά, για μας η συναυλία της χρονιάς ήταν πάντα ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Ακόμα και τώρα, δηλαδή, τον ακολουθώ όσο μπορώ. Αυτό που κάνει δεν υπάρχει και δε νομίζω να ξανά υπάρξει. Τέτοια καριέρα, τέτοια διάρκεια, τόσο πολλοί δίσκοι και το βασικότερο δεν είναι αυτό, είναι οι εμφανίσεις του. Αυτό που κάνει στα liveείναι μάλλον μοναδικό στην Ελλάδα. Κι αν τον κρίνουμε μουσικά, δεν έχει χάσει ούτε νότα. Έχει απίστευτη ενέργεια, είναι εντυπωσιακό. Έχει άστρο.
Το Βασίλη θα μου έλεγες αν σε ρώταγα ποιος είναι ο αγαπημένος σου;
Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτό. Στο είδος του, θεωρώ ότι είναι ο Mick Jagger της Ελλάδας. Παρ’ όλα αυτά, οι προσωπικοί μου αγαπημένοι είναι οι Κατσιμιχαίοι. Μ’ αυτούς μεγάλωσα μουσικά, ο πρώτος τους δίσκος, τα «Ζεστά ποτά» πιστεύω ότι είναι ο καλύτερος ελληνικός δίσκος, χιλιόμετρα μπροστά από οποιονδήποτε άλλο, για την εποχή εκείνη. Θα ήταν όνειρο ζωής να συνεργαστώ με κάποιον απ’ αυτούς κάποια στιγμή. Χάρη σ’ αυτούς παίζω μουσική.
Γενικότερα, πώς βλέπεις τα πράγματα; Είσαι αισιόδοξος;
Κοίταξε, δε γκρινιάζω. Σ’ αυτή τη δουλειά, αν δουλεύεις πραγματικά και πιστεύεις αυτό που κάνεις, μπορείς να καταφέρεις πράγματα. Ήδη έχω κάνει κάποια, θέλω κάθε σαιζόν που έρχεται να είναι έστω και λίγο καλύτερη απ’ την προηγούμενη. Δεν έχω βλέψεις να βγάλω εκατομμύρια ή να γίνω πασίγνωστος. Πρωτεύον στόχος είναι να παίζω και να φτιάχνω τη μουσική μου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οτιδήποτε άλλο παραπάνω θα με χάλαγε. Το βασικό είναι να αισθάνομαι καλά με τις δουλειές που κάνω.
Πότε θεωρείς πως άρχισαν να αλλάζουν τα πράγματα στο μουσικό τοπίο;
Από το ’97 – ’98 που άρχισε η άνθιση του «σκυλάδικου», της μη ποιοτικής μουσικής. Τραγούδια που γράφονταν σε ένα δεκάλεπτο και αυτό φαινόταν. Ανοίξανε τεράστια μαγαζιά, οι δισκογραφικές ήταν μέσα σ’ αυτά, ελέγχανε τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και προωθήσανε αυτό το είδος. Όλος ο κόσμος πήγε εκεί. Η ροκ πέθανε. Όσοι είχαν, εν τω μεταξύ, ροκ μαγαζιά αφήνανε να παίζει όποιος να’ ναι στο μαγαζί τους, πράγμα που συμβαίνει ακόμα και σήμερα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ν’ αδειάσουν τα μαγαζιά. Όταν παίζουν ερασιτέχνες, δεν παίζουν καλά, το ξέρουμε. Κι εμείς όταν ήμασταν πιτσιρικάδες δεν παίζαμε. Η κατανάλωση είναι επίσης μικρή σε ένα μαγαζί με ροκ, ο άλλος θα πάει να πιει μια μπύρα… Και γενικά το λαϊκό προωθείται πολύ περισσότερο από το ροκ και το οποιοδήποτε άλλο είδος. Έχει τύχει να πάω σε live με αυτοσχεδιαστική jazz και να έχει πέντε άτομα από κάτω. Ενώ παίζουν οι καλύτεροι μουσικοί της Ελλάδας!
Έχουμε καλούς μουσικούς στην Ελλάδα;
Αναλογικά με τον πληθυσμό, έχουμε πάρα πολλούς εξαιρετικούς μουσικούς, ανώτερου επιπέδου, περισσότερους απ’ όσους θα περίμενε κάποιος. Φεύγουν άνθρωποι και πάνε και σπουδάζουν χρόνια στην Αμερική, ας πούμε και γυρνάνε εδώ και παίζουν πράγματα που δεν τους αρέσουν γιατί δε μπορούν να επιβιώσουν αλλιώς. Και καταλήγουν, όσοι δεν έχουν εναλλακτική, να παίζουν στα σκυλάδικα που ο κόσμος ακόμα πηγαίνει. Γι’ αυτό έλεγα πριν πόσο σημαντική είναι η μουσική παιδεία. Αν ο άλλος δεν την έχει, θα ακούσει ότι του πλασαριστεί.
Ενώ παραγωγή ακόμα υπάρχει, γιατί δε βγαίνουν περισσότερα «καλά» τραγούδια;
Γενικά, μπλέχτηκε η εμπορική παραγωγή, η εμπορικότητα, με τη μουσική. Βλέπεις ανθρώπους να βγάζουν δίσκο ανάλογα με την εποχή. Λίγο πριν ξεκινήσουν να παίζουν σε κάποιο μεγάλο μαγαζί, θα βγάλουν κι ένα δίσκο. Στον αντίποδα, βλέπεις αυτούς που λέμε «έντεχνους» να κάνουν και τέσσερα χρόνια να βγάλουν δίσκο. Οι Κατσιμιχαίοι, μετά τα «Ζεστά ποτά» του 1985, έβγαλαν τον «Απρίλη ψεύτη», τον πιο βαρύ δίσκο του κόσμου το 1989 και δεν το έκαναν για εμπορικούς λόγους, το έκαναν γιατί αυτό γουστάρανε να κάνουν – κομμάτια που τους αρέσανε. Και περιμένανε τέσσερα χρόνια. Δε μπορείς να γράφεις ασταμάτητα, απλά για να γράφεις. Θα γράψεις αηδίες, είναι δεδομένο.
Μάριε, ευχαριστούμε για τη συνέντευξη!
