Κουβαλά την Πόλη μέσα του, στις μνήμες, στην ψυχή, στο είναι του. Άρχοντας Μαΐστορας της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Ο Γρηγόρης Νταραβάνογλου, γέννημα θρέμμα της Πόλης, έζησε την ατμόσφαιρα των μεΐχανέδων, των εστιατορίων υψηλής πολιτιστικής προσφοράς όπου τραγουδιόταν τα fasil, δηλαδή παρτίδες τραγουδιών πάνω στους βυζαντινούς ήχους και τα αραβοπερσικά μακάμια. Παράλληλα επτάχρονο παιδάκι μέσα στον Πατριαρχικό ναό ρουφούσε τα ακούσματα από τους Ρωμηούς μουσικούς. Όλα του τα βιώματα παραπέμπουν στο Γαλατά, στο Φανάρι, στο Πέραν, στα Θαραπειά στις γειτονιές των Ρωμηών που συνυπήρχαν ειρηνικά οι Έλληνες με τις άλλες εθνότητες.
Και βέβαια ο Γρηγόρης Νταραβάνογλου δίνει το δική του αδρή και ουσιαστική παρουσία στο δίσκο «Συγγνώμη, Πόλη μου» σε μουσική του Μανώλη Καρπάθιου και στίχους του Κώστα Μπαλαχούτη. Δική του επιθυμία, η γραφή του στις απαντήσεις.
Πως γεννήθηκε η αγάπη σου για την ψαλτική;
Ὅπως γεννιέται ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου γιὰ τὸν ἀέρα καὶ τὸ φῶς: αὐθόρμητα. Ἴσως κάτι τέτοιο μοιάζῃ παράδοξο στὴν κοινωνία στὴν ὁποίαν ζοῦμε σήμερα, ὅμως δὲν εἶναι, καθὼς εἶχα τὴν μεγάλη τύχη καὶ τὴν ἰδιαίτερη εὐλογία νὰ μεγαλώσω σὲ ἕνα περιβάλλον, στὸ ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἀποτελοῦσε τὸν πολιτισμὸ τῶν Ἑλλήνων, Χριστιανισμὸς δηλαδὴ καὶ Ἑλληνισμὸς συνέπιπταν ἀπολύτως.
Πως είναι να σπουδάσεις αυτήν την ιδιαίτερη τέχνη στο Πατριαρχείο;
Ὅπως εἶναι γιὰ ἕνα παιδί, τὸ νὰ βρεθῇ στὴν Χώρα τῶν Θαυμάτων. Καμμία περιγραφὴ δὲν μπορεῖ νὰ μεταδώσῃ ἔστω καὶ κατ' ἐλάχιστον αὐτὴν τὴν αἴσθηση, τοῦ νὰ ζῇς καὶ νὰ ψέλνῃς στὸν χῶρο, τὸν ὁποῖον κυριολεκτικὰ ἁγίασαν μεγάλες μορφὲς Πατριαρχῶν, κληρικῶν καὶ ψαλτῶν. Θὰ μποροῦσα ἴσως νὰ σᾶς μεταδώσω μία ἰδέα αὐτῆς τῆς αἰσθήσεως λέγοντας ὅτι κάθε φορά, ποὺ περνοῦσα τὴν ἐξώθυρα τοῦ Πάνσεπτου Πατριαρχικοῦ Ναοῦ, ὁ χρόνος ἔμοιαζε νὰ χάνεται. Ἡ αἴσθηση αὐτὴ δὲν μ' ἐγκατέλειψε ποτέ, ἀλλὰ μὲ συνοδεύει ἀκόμη καὶ σήμερα.
Τι σημαίνει η Κωνσταντινούπολη για σένα;
Ὁ τόπος τῶν παιδικῶν μου χρόνων μὲ σημάδεψε ἀνεξίτηλα. Εἶναι ἡ μοῖρα τῆς Κωνσταντινούπολης νὰ σημαδεύῃ ὅποιον γεννιέται ἐκεῖ ἀλλὰ καὶ ὅποιον τὴν ἐπισκέπτεται ἔστω καὶ μία φορὰ στὴν ζωή του. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὸ καθαρὰ συναισθηματικὸ μέρος, ἡ Κωνσταντινούπολη σημαίνει γιὰ μένα, ὅ,τι ἀκριβῶς σημαίνει, ἢ τοὐλάχιστον ὅ,τι πρέπει νὰ σημαίνῃ, γιὰ κάθε Ἕλληνα καὶ κάθε χριστιανό: Τὸ κέντρο ἀναφορᾶς, τὴν καρδιά, ὁλόκληρου τοῦ ὀρθόδοξου χριστιανικοῦ κόσμου, μιὰ καρδιά, ἡ ὁποία δὲν ἔχει πάψει οὔτε στιγμὴ νὰ χτυπᾷ, παρὰ τὰ μεγάλα χτυπήματα, τὰ ὁποῖα τῆς ἐπεφύλαξε ἡ ἱστορία.
Η «μετατροπή» της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί τι συναισθήματα σου προκαλεί;
Τὸ θέμα αὐτὸ τῶν ἡμερῶν δὲν εἶναι οὔτε ἀμιγῶς θρησκευτικό οὔτε ἀμιγῶς πολιτικό, δὲν εἶναι δηλαδὴ μονοδιάστατο. Ἀντίθετα μάλιστα ἔχει πάρα πολλὲς πλευρές, ὅπως ἀκριβῶς ἔχει πάρα πολλὲς πλευρές, ὅ,τι συνδέεται μὲ τὸν Χριστιανισμὸ καὶ τὸν Ἑλληνισμὸ στὸν εὐαίσθητο ἱστορικοπολιτικὰ καὶ γεωγραφικὰ χῶρο τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἡ πληθώρα αὐτὴ ὀφείλεται ἀφ' ἑνὸς στὴν ἰδιαίτερα φορτισμένη ἱστορία της καὶ ἀφ' ἑτέρου στὴν μοναδικὴ γεωπολιτικὴ σημασία τῆς νευραλγικῆς της θέσεως, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας ἄλλωστε καὶ ἐπιλέχθηκε ἀπὸ τὸν Μεγάλο Κωνσταντῖνο ὡς πρωτεύουσα τῆς Αὐτοκρατορίας του. Ὅ,τι μπορῶ νὰ σᾶς πῶ ἐδῶ, εἶναι, ὅτι ἡ μοῖρα τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς, καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δὲν εἶναι ἕνα ἀκόμη θέμα τῆς ἐπικαιρότητας, ἀλλὰ τοῦ αἰωνίου.
Ο δίσκος «Συγγνώμη Πόλη μου» αποκτά μια δραματική επικαιρότητα;
Τὴν ἐπικαιρότητα αὐτὴν μπορεῖ νὰ τὴν ἀποκαλύπτουν μὲ ὀδυνηρὴ σαφήνεια τὰ δραματικὰ γεγονότα τῶν ἡμερῶν, ὑπῆρξε ὡστόσο ἐξ ἀρχῆς, ὅταν ἑπτὰ χρόνια πρίν, ὡς ἔκφραση τῆς ἐσωτερικῆς μου ἀνάγκης γιὰ τὴν ἀπόδοση ἐλάχιστου φόρου τιμῆς στὴν ἰδιαίτερη πατρίδα μου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὴν πατρίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ, γεννήθηκε μέσα μου ἡ ἰδέα ἑνὸς δίσκου, ὁ ὁποῖος θὰ ἔφερε τὸν συγκεκριμένο τίτλο. Τὸ ὄνειρό μου αὐτὸ ἀγκάλιασε εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, τὸν ὁποῖον καὶ ἐπισκέφθηκα ἐπανειλημμένα ἐπὶ τούτου. Τὸ ὄνειρό μου φυσικὰ αὐτὸ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ πραγματοποιηθῇ χωρὶς τὴν συνδρομὴ τῶν Μανώλη Μητσιᾶ, Μανώλη Καρπάθιου, Κώστα Μπαλαχούτη, Ἱεροκλῆ Μιχαηλίδη καὶ Μαρίνας Μανωλάκου, οἱ ὁποῖοι καὶ ἔδωσαν ὁ καθένας στὸν τομέα του τὸν καλύτερο καλλιτεχνικό τους ἑαυτό καὶ τοὺς ὁποίους μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά μου εὐχαριστῶ.
Ποια τα συναισθήματά σου να μοιράζεσαι το ομότιτλο τραγούδι με τον Μανώλη Μητσιά;
Εἶμαι πολὺ εὐτυχής, ποὺ συνεργάζομαι μὲ τὸν μεγάλο αὐτὸν καλλιτέχνη, ὁ ὁποῖος ἐπὶ σειρὰ δεκαετιῶν ἔχει γράψει καὶ γράφει τὴν δική του, μεγάλη, ἱστορία στὸν χῶρο τοῦ καλοῦ ἑλληνικοῦ τραγουδιοῦ.
Το έργο αυτό θα έχει πορεία στο χρόνο;
Ὅπως σᾶς εἶπα ἤδη, ὅ,τι συνδέεται μὲ τὴν Κωνσταντινούπολη, δὲν εἶναι ἕνα ἀκόμη θέμα τῆς ἐπικαιρότητας, ἀλλὰ τοῦ αἰωνίου. Τὸ αἰώνιο ἑπομένως εἶναι ἡ προοπτικὴ καὶ τοῦ συγκεκριμένου ἔργου.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν ψάλτη να αποδίδει ένα «κανονικό» τραγούδι;
Ὅσον ἀφορᾷ στὰ παραδοσιακὰ τραγούδια δὲν ὑπάρχει καμμία δυσκολία, διότι ἡ ρυθμικὴ καὶ μελῳδικὴ ἀντιστοιχία τους μὲ τοὺς ὕμνους τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς εἶναι πασιφανής. Γι' αὐτὸ ἄλλωστε καὶ ἦταν οἱ ψάλτες αυτοί, οἱ ὁποῖοι διαχρονικὰ ὑπηρέτησαν τὴν παραδοσιακὴ λαϊκὴ μουσική, ὄντες μάλιστα συχνὰ καὶ δεινοὶ ὀργανοπαῖκτες, ὅπως γιὰ παράδειγμα ὁ Πέτρος Πελλοπονήσιος καὶ οἱ Πρωτοψάλτες Ἰάκωβος καὶ Γρηγόριος. Τὰ «μοντέρνα» ὡστόσο τραγούδια εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἀποδοθοῦν ἀπὸ τὸν ψάλτη, καθὼς διαφέρουν σημαντικὰ ἀπὸ τὰ παραδοσιακὰ μουσικὰ μοτίβα κυρίως ἀπὸ ἄποψη ὕφους.
Ποιοι ερμηνευτές κατά τη γνώμη σου, τους χτες και του σήμερα, θα μπορούσαν να είναι και καλοί ψαλτάδες;
Μὲ τὸν φόβο νὰ ἀδικήσω κάποιον, ποὺ δὲν ἔχει πέσει στὴν ἀντίληψή μου, σίγουρα ὁ Στέλιος Καζαντζίδης καὶ ὁ Στράτος Διονυσίου εἶχαν ἐκεῖνα τὰ φωνητικὰ προσόντα, τὰ ὁποῖα εἶναι ἰδεώδη γιὰ ἕναν ψάλτη.
Η σύμπραξή του με τον Μανώλη Καρπάθιο έχει δώσει ξεχωριστούς καρπούς. Ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Πράγματι ἡ συνάντησή μου μὲ τὸν Μανώλη Καρπάθιο μοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία νὰ ἐπεκτείνω τοὺς καλλιτεχνικούς μου ὁρίζοντες καὶ νὰ ἐκφραστῶ μουσικὰ μὲ ἕναν ἀναπάντεχο τρόπο. Γι' αὐτὸ καὶ πάντοτε μὲ τὸν Μανώλη ἑτοιμάζουμε τὸ ἑπόμενο βῆμα, ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν τὸ ἔχουμε συνειδητοποιήσει καὶ συγκεκριμενοποιήσει.
Το επόμενο δικό σου βήμα;
Μετὰ ἀπὸ πέντε δεκαετίες ἐνεργοῦς ψαλτικῆς ὑπηρεσίας νοιώθω, ὅτι ἦρθε ἡ ὥρα, νὰ γράψω ὅσα μοναδικὰ καὶ ἀνεπανάληπτα ἄκουσα στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὴν τελευταία γενιὰ τῶν μεγάλων παραδοσιακῶν ψαλτῶν καὶ τὰ ὁποῖα μέχρι σήμερα δὲν ἔχουν καταγραφῆ, προκειμένου νὰ τὰ σώσω ἀπὸ τὴν φθορὰ τοῦ χρόνου. «Οἱ φωνὲς φθίνουν, τὰ γραπτὰ ὅμως μένουν», ὅπως ἔγραφε στὰ χειρόγραφά του ὁ μοναδικὸς Θρασύβουλος Στανίτσας.
Και βέβαια ο Γρηγόρης Νταραβάνογλου δίνει το δική του αδρή και ουσιαστική παρουσία στο δίσκο «Συγγνώμη, Πόλη μου» σε μουσική του Μανώλη Καρπάθιου και στίχους του Κώστα Μπαλαχούτη. Δική του επιθυμία, η γραφή του στις απαντήσεις.
Πως γεννήθηκε η αγάπη σου για την ψαλτική;
Ὅπως γεννιέται ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου γιὰ τὸν ἀέρα καὶ τὸ φῶς: αὐθόρμητα. Ἴσως κάτι τέτοιο μοιάζῃ παράδοξο στὴν κοινωνία στὴν ὁποίαν ζοῦμε σήμερα, ὅμως δὲν εἶναι, καθὼς εἶχα τὴν μεγάλη τύχη καὶ τὴν ἰδιαίτερη εὐλογία νὰ μεγαλώσω σὲ ἕνα περιβάλλον, στὸ ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία ἀποτελοῦσε τὸν πολιτισμὸ τῶν Ἑλλήνων, Χριστιανισμὸς δηλαδὴ καὶ Ἑλληνισμὸς συνέπιπταν ἀπολύτως.
Πως είναι να σπουδάσεις αυτήν την ιδιαίτερη τέχνη στο Πατριαρχείο;
Ὅπως εἶναι γιὰ ἕνα παιδί, τὸ νὰ βρεθῇ στὴν Χώρα τῶν Θαυμάτων. Καμμία περιγραφὴ δὲν μπορεῖ νὰ μεταδώσῃ ἔστω καὶ κατ' ἐλάχιστον αὐτὴν τὴν αἴσθηση, τοῦ νὰ ζῇς καὶ νὰ ψέλνῃς στὸν χῶρο, τὸν ὁποῖον κυριολεκτικὰ ἁγίασαν μεγάλες μορφὲς Πατριαρχῶν, κληρικῶν καὶ ψαλτῶν. Θὰ μποροῦσα ἴσως νὰ σᾶς μεταδώσω μία ἰδέα αὐτῆς τῆς αἰσθήσεως λέγοντας ὅτι κάθε φορά, ποὺ περνοῦσα τὴν ἐξώθυρα τοῦ Πάνσεπτου Πατριαρχικοῦ Ναοῦ, ὁ χρόνος ἔμοιαζε νὰ χάνεται. Ἡ αἴσθηση αὐτὴ δὲν μ' ἐγκατέλειψε ποτέ, ἀλλὰ μὲ συνοδεύει ἀκόμη καὶ σήμερα.
Τι σημαίνει η Κωνσταντινούπολη για σένα;
Ὁ τόπος τῶν παιδικῶν μου χρόνων μὲ σημάδεψε ἀνεξίτηλα. Εἶναι ἡ μοῖρα τῆς Κωνσταντινούπολης νὰ σημαδεύῃ ὅποιον γεννιέται ἐκεῖ ἀλλὰ καὶ ὅποιον τὴν ἐπισκέπτεται ἔστω καὶ μία φορὰ στὴν ζωή του. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὸ καθαρὰ συναισθηματικὸ μέρος, ἡ Κωνσταντινούπολη σημαίνει γιὰ μένα, ὅ,τι ἀκριβῶς σημαίνει, ἢ τοὐλάχιστον ὅ,τι πρέπει νὰ σημαίνῃ, γιὰ κάθε Ἕλληνα καὶ κάθε χριστιανό: Τὸ κέντρο ἀναφορᾶς, τὴν καρδιά, ὁλόκληρου τοῦ ὀρθόδοξου χριστιανικοῦ κόσμου, μιὰ καρδιά, ἡ ὁποία δὲν ἔχει πάψει οὔτε στιγμὴ νὰ χτυπᾷ, παρὰ τὰ μεγάλα χτυπήματα, τὰ ὁποῖα τῆς ἐπεφύλαξε ἡ ἱστορία.
Η «μετατροπή» της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί τι συναισθήματα σου προκαλεί;
Τὸ θέμα αὐτὸ τῶν ἡμερῶν δὲν εἶναι οὔτε ἀμιγῶς θρησκευτικό οὔτε ἀμιγῶς πολιτικό, δὲν εἶναι δηλαδὴ μονοδιάστατο. Ἀντίθετα μάλιστα ἔχει πάρα πολλὲς πλευρές, ὅπως ἀκριβῶς ἔχει πάρα πολλὲς πλευρές, ὅ,τι συνδέεται μὲ τὸν Χριστιανισμὸ καὶ τὸν Ἑλληνισμὸ στὸν εὐαίσθητο ἱστορικοπολιτικὰ καὶ γεωγραφικὰ χῶρο τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἡ πληθώρα αὐτὴ ὀφείλεται ἀφ' ἑνὸς στὴν ἰδιαίτερα φορτισμένη ἱστορία της καὶ ἀφ' ἑτέρου στὴν μοναδικὴ γεωπολιτικὴ σημασία τῆς νευραλγικῆς της θέσεως, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας ἄλλωστε καὶ ἐπιλέχθηκε ἀπὸ τὸν Μεγάλο Κωνσταντῖνο ὡς πρωτεύουσα τῆς Αὐτοκρατορίας του. Ὅ,τι μπορῶ νὰ σᾶς πῶ ἐδῶ, εἶναι, ὅτι ἡ μοῖρα τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς, καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, δὲν εἶναι ἕνα ἀκόμη θέμα τῆς ἐπικαιρότητας, ἀλλὰ τοῦ αἰωνίου.
Ο δίσκος «Συγγνώμη Πόλη μου» αποκτά μια δραματική επικαιρότητα;
Τὴν ἐπικαιρότητα αὐτὴν μπορεῖ νὰ τὴν ἀποκαλύπτουν μὲ ὀδυνηρὴ σαφήνεια τὰ δραματικὰ γεγονότα τῶν ἡμερῶν, ὑπῆρξε ὡστόσο ἐξ ἀρχῆς, ὅταν ἑπτὰ χρόνια πρίν, ὡς ἔκφραση τῆς ἐσωτερικῆς μου ἀνάγκης γιὰ τὴν ἀπόδοση ἐλάχιστου φόρου τιμῆς στὴν ἰδιαίτερη πατρίδα μου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καὶ τὴν πατρίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ, γεννήθηκε μέσα μου ἡ ἰδέα ἑνὸς δίσκου, ὁ ὁποῖος θὰ ἔφερε τὸν συγκεκριμένο τίτλο. Τὸ ὄνειρό μου αὐτὸ ἀγκάλιασε εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, τὸν ὁποῖον καὶ ἐπισκέφθηκα ἐπανειλημμένα ἐπὶ τούτου. Τὸ ὄνειρό μου φυσικὰ αὐτὸ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ πραγματοποιηθῇ χωρὶς τὴν συνδρομὴ τῶν Μανώλη Μητσιᾶ, Μανώλη Καρπάθιου, Κώστα Μπαλαχούτη, Ἱεροκλῆ Μιχαηλίδη καὶ Μαρίνας Μανωλάκου, οἱ ὁποῖοι καὶ ἔδωσαν ὁ καθένας στὸν τομέα του τὸν καλύτερο καλλιτεχνικό τους ἑαυτό καὶ τοὺς ὁποίους μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά μου εὐχαριστῶ.
Ποια τα συναισθήματά σου να μοιράζεσαι το ομότιτλο τραγούδι με τον Μανώλη Μητσιά;
Εἶμαι πολὺ εὐτυχής, ποὺ συνεργάζομαι μὲ τὸν μεγάλο αὐτὸν καλλιτέχνη, ὁ ὁποῖος ἐπὶ σειρὰ δεκαετιῶν ἔχει γράψει καὶ γράφει τὴν δική του, μεγάλη, ἱστορία στὸν χῶρο τοῦ καλοῦ ἑλληνικοῦ τραγουδιοῦ.
Το έργο αυτό θα έχει πορεία στο χρόνο;
Ὅπως σᾶς εἶπα ἤδη, ὅ,τι συνδέεται μὲ τὴν Κωνσταντινούπολη, δὲν εἶναι ἕνα ἀκόμη θέμα τῆς ἐπικαιρότητας, ἀλλὰ τοῦ αἰωνίου. Τὸ αἰώνιο ἑπομένως εἶναι ἡ προοπτικὴ καὶ τοῦ συγκεκριμένου ἔργου.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν ψάλτη να αποδίδει ένα «κανονικό» τραγούδι;
Ὅσον ἀφορᾷ στὰ παραδοσιακὰ τραγούδια δὲν ὑπάρχει καμμία δυσκολία, διότι ἡ ρυθμικὴ καὶ μελῳδικὴ ἀντιστοιχία τους μὲ τοὺς ὕμνους τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς εἶναι πασιφανής. Γι' αὐτὸ ἄλλωστε καὶ ἦταν οἱ ψάλτες αυτοί, οἱ ὁποῖοι διαχρονικὰ ὑπηρέτησαν τὴν παραδοσιακὴ λαϊκὴ μουσική, ὄντες μάλιστα συχνὰ καὶ δεινοὶ ὀργανοπαῖκτες, ὅπως γιὰ παράδειγμα ὁ Πέτρος Πελλοπονήσιος καὶ οἱ Πρωτοψάλτες Ἰάκωβος καὶ Γρηγόριος. Τὰ «μοντέρνα» ὡστόσο τραγούδια εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἀποδοθοῦν ἀπὸ τὸν ψάλτη, καθὼς διαφέρουν σημαντικὰ ἀπὸ τὰ παραδοσιακὰ μουσικὰ μοτίβα κυρίως ἀπὸ ἄποψη ὕφους.
Ποιοι ερμηνευτές κατά τη γνώμη σου, τους χτες και του σήμερα, θα μπορούσαν να είναι και καλοί ψαλτάδες;
Μὲ τὸν φόβο νὰ ἀδικήσω κάποιον, ποὺ δὲν ἔχει πέσει στὴν ἀντίληψή μου, σίγουρα ὁ Στέλιος Καζαντζίδης καὶ ὁ Στράτος Διονυσίου εἶχαν ἐκεῖνα τὰ φωνητικὰ προσόντα, τὰ ὁποῖα εἶναι ἰδεώδη γιὰ ἕναν ψάλτη.
Η σύμπραξή του με τον Μανώλη Καρπάθιο έχει δώσει ξεχωριστούς καρπούς. Ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Πράγματι ἡ συνάντησή μου μὲ τὸν Μανώλη Καρπάθιο μοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία νὰ ἐπεκτείνω τοὺς καλλιτεχνικούς μου ὁρίζοντες καὶ νὰ ἐκφραστῶ μουσικὰ μὲ ἕναν ἀναπάντεχο τρόπο. Γι' αὐτὸ καὶ πάντοτε μὲ τὸν Μανώλη ἑτοιμάζουμε τὸ ἑπόμενο βῆμα, ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν τὸ ἔχουμε συνειδητοποιήσει καὶ συγκεκριμενοποιήσει.
Το επόμενο δικό σου βήμα;
Μετὰ ἀπὸ πέντε δεκαετίες ἐνεργοῦς ψαλτικῆς ὑπηρεσίας νοιώθω, ὅτι ἦρθε ἡ ὥρα, νὰ γράψω ὅσα μοναδικὰ καὶ ἀνεπανάληπτα ἄκουσα στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὴν τελευταία γενιὰ τῶν μεγάλων παραδοσιακῶν ψαλτῶν καὶ τὰ ὁποῖα μέχρι σήμερα δὲν ἔχουν καταγραφῆ, προκειμένου νὰ τὰ σώσω ἀπὸ τὴν φθορὰ τοῦ χρόνου. «Οἱ φωνὲς φθίνουν, τὰ γραπτὰ ὅμως μένουν», ὅπως ἔγραφε στὰ χειρόγραφά του ὁ μοναδικὸς Θρασύβουλος Στανίτσας.
