Η Μάρθα Φριντζήλα μιλάει στο Ogdoo.gr

Διαβάστε τη συνέντευξη
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Έχω μια αίσθηση για την Μάρθα Φριντζήλα, πως κάπως μας λείπει. Όχι γιατί δεν κάνει παραστάσεις, μουσικές και θεατρικές, αλλά ίσως γιατί δεν κάνει τόσες, όσες θα θέλαμε. Ίσως γιατί μας αφήνει με μια αίσθηση πως δεν τη χορτάσαμε. Ίσως γιατί, τελικά, δεν χορταίνει κανείς να ακούει και να βλέπει τη Μάρθα να τραγουδά, να ερμηνεύει, να μιλά.
 
Τη συναντήσαμε στο Baumstrasse στην Ακαδημία Πλάτωνος, σε μια γειτονιά της παλιάς Αθήνας, με σιδηρουργείο, παλαιοπωλείο και ταβερνάκια. Μας υποδέχθηκε ακούγοντας -ενθουσιασμένη- Κουζέν Καρτέλ να τραγουδούν Γεράσιμο Κλουβάτο και μας μίλησε για τις τέχνες της και για τα χρόνια που συνεργαζόταν με τον Παπακωνσταντίνου, αλλά και για τον ρατσισμό και την Χιλή των διαδηλώσεων και της καταστολής.

Ποια είναι η πρώτη-πρώτη λέξη που έρχεται στο μυαλό σου αν σε ρωτήσω «Τι δουλειά κάνεις»;
Καλλιτέχνης. Ασχολούμαι με τις καλές τέχνες.

Ήθελες από μικρή να ακολουθήσεις αυτόν το δρόμο επαγγελματικά ή τον ανακάλυψες κάπου στην πορεία;
Από πολύ μικρή. Όταν με ρωτούσαν τι θέλω να γίνω άμα μεγαλώσω, έλεγα ποιήτρια, αργότερα έλεγα ζωγράφος, μουσικός. Πάντοτε δηλαδή γύρω από αυτά γυρνούσα γιατί από παιδάκι είχε φανεί η κλίση μου.

Έχετε δημιουργήσει εδώ στον Κολωνό αυτόν τον χώρο τέχνης που μας φιλοξενεί σήμερα. Τι ακριβώς είναι το Baumstrasse;
Το Baumstrasse θα έλεγα πως είναι ένα εργαστήριο παραγωγής «ιών τέχνης». Θα ήθελα εδώ να έρχεται οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται γι’ αυτό που λέμε «κουζίνα» της τέχνης, να διδάσκεται από θέατρο, μουσική, χορό και κινηματογράφο, μέχρι μετάφραση, λογοτεχνία και οτιδήποτε περικλείει το spectrum της τέχνης και μετά, φεύγοντας από εδώ, να «μολύνει» όσους περισσότερους μπορεί.
Το Baumstrasse δεν φιλοξενεί μόνο ένα είδος ούτε απευθύνεται σε συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων. Είναι ανοιχτό για όλους όσους θέλουν να βρεθούν σε έναν χώρο που συναντιούνται οι τέχνες. Γι’ αυτό και είναι πάρα πολλοί οι συνεργάτες που δουλεύουν εδώ και από διάφορους χώρους οι σπουδαστές μας.

Μαζί με τον Δήμο Ελευσίνας έχετε δημιουργήσει και το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος. Μίλησέ μας λίγο γι’ αυτό.
Το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος είναι ένα ολιστικό σχολείο, το οποίο δεν απευθύνεται μόνο σε σπουδαστές δραματικών σχολών ούτε μόνο σε επαγγελματίες του χώρου. Είναι ένα εντατικό δεκαήμερο εργαστήρι για το αρχείο δράμα, όπου όσοι έρχονται παίρνουν μια γεύση για το τι είναι η δημιουργία μιας παράστασης αρχαίου δράματος.
Τα εργαστήρια που διοργανώνουμε στο πλαίσιο του Σχολείου περιλαμβάνουν ακροάσεις έργων, παρακολούθηση μαγνητοσκοπημένων παραστάσεων και ταινιών που έχουν ως θέμα το αρχαίο δράμα, χορό σύγχρονο και παραδοσιακό, υποκριτική, ενδογλωσσική μετάφραση, εκδρομές, γι’ αυτό και το χαρακτήρισα ολιστικό σχολείο. Σε αυτό, ο κάθε σπουδαστής συναντιέται με πάρα πολλούς ανθρώπους από πάρα πολλούς χώρους. Και μετά από το Σχολείο μας, μπορεί να επιλέξει τι θα ήθελε να ακολουθήσει. Από το 2017 το Αττικό Σχολείο ανήκει και στο Δίκτυο Αρχαίου Δράματος του Υπουργείου Πολιτισμού.

Μεγάλωσες στην Ελευσίνα αλλά ζεις και δουλεύεις στην Ακαδημία Πλάτωνος. Το κέντρο το απολαμβάνεις ή το αντέχεις;
Το απολαμβάνω. Και μάλιστα περπατάω πολύ στο κέντρο. Ψωνίζω στην κεντρική αγορά των Αθηνών τα ωραία μου τα ψαράκια, τα κρέατα, τα μπαχαρικά. Όλη αυτή η περιοχή, Σοφοκλέους, Μενάνδρου, Ευριπίδου, Αθηνάς, Αιόλου, Μητροπόλεως, Ερμού, είναι αγαπημένες μου βόλτες.

Όταν δεν διδάσκεις, δεν κάνεις θέατρο και δεν τραγουδάς, πώς διασκεδάζεις;
Ησυχάζω. Και βλέπω σινεμά. Χθες είδαμε εδώ στο σεμινάριο κινηματογράφου του Φοίβου (σ.σ. Δεληβοριά) το 8 1/5 του Φελίνι.
Οι αγαπημένες σου ταινίες;
Το Άμαρκορντ του Φελίνι, ο Αντρέι Ρουμπλιόφ του Ταρκόφσκι, που την βλέπω οπωσδήποτε μια φορά το χρόνο και τη χρησιμοποιώ σαν υλικό για τους μαθητές μου, το Φάνι και Αλέξανδρος του Μπέργκμαν και του Κασσαβέτη το Μια γυναίκα εξομολογείται και η Νύχτα Πρεμιέρας. Ο Κασσαβέτης είναι από τους πιο αγαπημένους μου. Στην πρώτη θέση όμως έχω τον Παζολίνι, με όλα του τα έργα και τον Ταρκόφσκι. Αγαπώ πολύ τον Παρατζανώφ και τον Μπέλα Ταρ.

Είσαι εξαιρετικά γοητευτική πάνω στη σκηνή. Άκουσα πρόσφατα από τον Κωστή Ζαφειράκη στην εκπομπή του στην Ερτ3 πως τα χρόνια που παίζατε μαζί με τον Θανάση (Παπακωνσταντίνου) ο κόσμος φώναζε «Μάρθα ζούμε για να σε παντρευτούμε». Γίνεται να μην νιώσεις έπαρση όταν εισπράττεις τόσο θαυμασμό;
Είναι πάρα πολύ κολακευτικό και ανεβαστικό να νιώθεις την αγάπη, να στην εκφράζουν. Αλλά γνωρίζω ότι την αμέσως επόμενη στιγμή κάποιος μπορεί να με κατακρίνει και να απομακρυνθεί από μένα. Μπορεί κάτι που θα κάνω και θα υπερασπιστώ να απομακρύνει έναν από αυτούς που φωνάζουν «Μάρθα ζούμε για να σε παντρευτούμε».
Μια συγκυρία είναι που γεννά αυτή την εκδήλωση και μπορεί την επόμενη στιγμή να ανατραπεί. Το απολαμβάνω όμως, πώς μπορείς να μην το απολαμβάνεις;

Θα σου κάνω μια ερώτηση που νομίζω πως έχεις κουραστεί να απαντάς, αλλά εμείς δεν θα κουραστούμε ποτέ να σε ρωτάμε. Γιατί άφησες τον Θανάση (Παπακωνσταντίνου);
Πιστεύω ότι τα πράγματα κάνουν κύκλους. Η συνάντησή μας με το Θανάση ήταν μαγική. Πήρα τόσα πολλά πράγματα κι έδωσα όσα είχα. Αλλά έβλεπα ότι δεν μπορούσα να υπηρετώ αυτό το είδος για πολύ. Γιατί μεγάλωνε, μεγάλωνε και έφτανε σε μια γηπεδική κατάσταση, σε ένα ξεφάντωμα, που εμένα η φύση μου δεν μπορεί να υπηρετήσει.
Πολλές φορές ένιωθα ότι ο κόσμος βρισκόταν στο δικό του πάρτι και δεν άκουγε τη μουσική που παίζαμε, δεν άκουγε εμένα. Ένιωθα ότι η καλλιτεχνική πρόταση ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Γι’ αυτό και έκανα θέατρο μετά, ήθελα να λέω την ιστορία μου πάνω στη σκηνή και ο κόσμος να την παίρνει μαζί του.

Τη χρονιά αυτή συμμετείχες σε μια πολύ μεγάλη παραγωγή, στους Όρνιθες σε σκηνοθεσία του Καραθάνου. Η παράσταση ταξίδεψε στο διεθνές φεστιβάλ της Λατινικής Αμερικής στη Χιλή πριν λίγες ημέρες. Πώς ήταν να παίζετε σε ένα περιβάλλον φλεγόμενο;
Οι Όρνιθες μιλούν για την ουτοπία, για την αυτονομία, λένε πως αυτό που ονειρεύεσαι μπορείς και να το δημιουργήσεις. Δυο Αθηναίοι ψάχνουν να βρουν έναν χώρο στα σύννεφα που θα φτιάξουν μια πόλη με τους νόμους και του κανόνες που αυτοί επιθυμούν. Κι έτσι στη Χιλή, στη συγκεκριμένη περίοδο, η παράσταση βρήκε τον χώρο της. Το ζητούμενο των Χιλιανών είναι η Συνταγματική αναθεώρηση, έχουν τώρα τον Απρίλιο το δημοψήφισμά τους και όλοι είναι κουρδισμένοι προς αυτή την κατεύθυνση.

Πώς ήταν το Σαντιάγο τις μέρες που βρεθήκατε εκεί;
Είδαμε μια βανδαλισμένη πόλη, με ξηλωμένα πεζοδρόμια, χωρίς φανάρια, όπου την κυκλοφορία ρυθμίζουν εθελοντές. Και από την άλλη, είδαμε τα τανκς μέσα στην πόλη. Αυτό από μόνο του είναι πάρα πολύ βίαιο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε υπάρχουν σχεδόν εκατοντάδες τυφλωμένοι από τις πλαστικές σφαίρες της αστυνομίας, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι φυλακισμένοι και εξαφανισμένοι και, μέσα σε 3 μήνες, 30 νεκροί. Μια πόλη που έχει χάσει 30 ανθρώπους σε 3 μήνες, σε καιρό δημοκρατίας, έχει μια ενέργεια πολύ βαριά.
Έχει όμως κι έναν παλμό που δεν έχω ξανασυναντήσει. Όλοι είναι στους δρόμους, τραγουδούν, η πόλη ανθίζει καλλιτεχνικά, έχει παντού εκθέσεις, μουσικές, θέατρο. Εκδηλώνει όλη αυτή την πίεση με την τέχνη. Και κάθε Παρασκευή μαζεύονται και κάνουν μια τεράστια διαδήλωση. Όσα παιδιά από την παράσταση πήγαν στη διαδήλωση αυτή τρόμαξαν πολύ, γιατί τα δακρυγόνα που χρησιμοποιεί η αστυνομία μπορούν να σου προκαλέσουν μεγάλη ζημιά. Και στις 10 τη νύχτα τα φώτα έκλειναν και η αστυνομία τους την έπεφτε από παντού.
Προσωπικά βρέθηκα μπροστά και σε μία σκηνή τολμώ να πω απαγωγής. Ένα περιπολικό μπήκε στην πλατεία και άρπαξε τρεις ανθρώπους. Κι εκείνοι φώναζαν δυνατά το όνομά τους ώστε να μην τους εξαφανίσουν. Το βλέπεις και δεν το πιστεύεις ότι υπάρχει. Όμως υπάρχει.

Πάντοτε στις συναυλίες σου μιλάς για τους ανθρώπους που καταπιέζονται, για τους ανθρώπους που αδικούνται, για τις προσφυγοπούλες, για τον Ζακ, για τους μετανάστες. Πιστεύεις πως μπορεί ο κόσμος να γίνει πιο δίκαιος;
Βέβαια μπορεί. Όλα ξεκινούν από μια πρώτη λάθος εκτίμηση που μας οδηγεί σε μια μεγάλη παρεξήγηση. Όλοι είμαστε από το ίδιο υλικό φτιαγμένοι, είμαστε σώματα που ζουν σε ένα περιβάλλον. Αν αυτή την πραγματικότητα δεν τη βλέπεις, είσαι ηλίθιος. Ένας ρατσιστής είναι ένας ηλίθιος. Δεν είναι κάτι που το προτείνω, ούτε είναι η άποψή μου. Είναι η πραγματικότητα. Κι έτσι στις συναυλίες μου μιλάω γι’ αυτό για την ομορφιά και το δίκαιο. Γιατί αυτό είναι πράγματα που τους αφορούν όλους.

Πού μπορούμε να σε δούμε αυτό τον καιρό;
Αυτή την περίοδο θα με βρείτε στο Baumstrasse να διδάσκω μαθήματα παραδοσιακού τραγουδιού και αρχαίου δράματος. Τον Μάρτη ξεκινάμε ένα καινούργιο πρότζεκτ που ονομάζεται The Xenophobia Project και είναι η αρχή μιας συνεργασίας με την Καλλιτεχνική Σχολή Äs της Νορβηγίας. Πρώτα θα παρουσιάσουμε εδώ ένα σχέδιο των Βακχών κι έπειτα θα πάμε με τους μαθητές μας στη Νορβηγία για τον δεύτερο σχεδιασμό της παράστασης. Μετά περιμένουμε μια ομάδα φοιτητών από το Πανεπιστήμιο Stockton του New Jersey με την οποία ετοιμάζουμε για τον Οκτώβρη τον Ορέστη του Ευριπίδη. Και ταυτόχρονα, προετοιμάζω τα πράγματα του καλοκαιριού.

Σε ευχαριστούμε για την ωραία φιλοξενία και για την κουβέντα.
Εγώ σας ευχαριστώ.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!