Γιώργος Βενετούλιας & Παναγιώτης Λάλεζας - Αγάπη και μόχθος για την παράδοση!

(ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ & PHOTOS) Ο Γιώργος Βενετούλιας και ο Παναγιώτης Λάλεζας μας επισκέφτηκαν στα γραφεία του Ogdoo Music Group.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Ο πρώτος έχει αφιερώσει το είναι του στο να καταγράψει κα να κρατήσει ζωντανή την παράδοση της Κύθνου. Ο δεύτερος με την τέχνη και την ψυχή του στέκεται στο πλευρό του προσφέροντάς απλόχερα και γενναιόδωρα την ξεχωριστή συνεισφορά του.

Ο Γιώργος Βενετούλιας και ο Παναγιώτης Λάλεζας μας επισκέφτηκαν στα γραφεία του Ogdoo Music Group και μας μίλησαν για τις κοινές τους δράσεις.

Γ.Β: Η καταγωγή μου είναι από την Κύθνο. Μεγάλωσα στο Αιγάλεω και τα καλοκαίρια έμεινα στο νησί. Απ’ το 2001 όμως έως και το 2006 έζησα στην Κύθνο καθώς εργαζόμουν εκεί. Τότε γεννήθηκε η ανάγκη να καταγράψω ήθη, έθιμα, τραγούδια, παραμύθια, συνήθειες… τη γενική λαογραφική παράδοση του νησιού. Μιλούσα με τους γέροντες και προσπαθούσα να διασώσω κάθε τι. Κάπως έτσι προέκυψε το cd «Στο γέμισμα του φεγγαριού» (σκοποί και τραγούδια της Κύθνου) και το 2007 ήρθε η σειρά να καταγράψουμε τα τραγούδια του γάμου και τους γαμήλιους σκοπούς σε ένα άλμπουμ που ονομάστηκε «Χρυσό δεντρί». Ένα τραγούδι όμως από αυτά ήταν πολύ δύσκολο και το λέγαν μόνο οι τραγουδισταράδες του κάθε χωριού, οι πρωτομάστορες. Οι γέροντες δεν ήταν σε θέση πια να το τραγουδήσουν σωστά και μοιραία ήρθα σε επαφή με τον Παναγιώτη Λάλεζα.
Π.Λ: Βγαίναν ψιλά οι φωνές γιατί κουρδίζαν αναλόγως και το βιολιά. Έπρεπε λοιπόν, για να το πεις σωστά, να ακολουθήσεις τις υψηλές βάσεις πράγμα που δεν είναι και ότι πιο εύκολο. Μην κοιτάτε τώρα που τα έχουν απλοποιήσει και τα τραγουδάνε όπως θέλουν. 
Γ.Β: Σκοπός δικός μου αλλά και του συλλόγου Πολιτιστική Παρέμβαση Κύθνου ήταν και είναι να διατηρήσουμε το αυθεντικό χρώμα των τραγουδιών.

Ποιο τραγούδι λοιπόν είναι η αιτία που σας έσμιξε;
Γ.Β: Η πατινάδα του Σύριγγα. Ο Σύριγγας είναι περιοχή της «διπλανής» Σύρου όπου έχει διαλεκτό νερό. Γι’ αυτό και το άσμα λέει: «Να’ χα νερό του Σύριγγα, σταφύλι από τα Χρούσα κι ένα κλωνί βασιλικό από την Κυπερούσα», όλα αυτά είναι μέρη της Σύρου. Όταν το τραγούδησε ο Παναγιώτης όλοι στην Κύθνο μείναν έκθαμβοι με τον τρόπο του. Και να ξέρεις δεν είναι εύκολο να αποδεχθούν έναν «ξένο» στα τραγούδια του τόπου τους. Όχι μόνο στην Κύθνο αλλά σε όλα τα μέρη.
Π.Λ: Από τότε έχω βρεθεί στην Κύθνο για εμφανίσεις τρεις φορές. Όταν πρωτοπήγα ο κόσμος έβγαινε στο δρόμο για να με συναντήσει και να μου σφίξει το χέρι. Η μητέρα του Σταμάτη Γονίδη είναι θαυμάστριά μου.
Γ.Β: Γι' αυτό και ο Γονίδης αστειευόμενος παραπονιέται πως ενώ δεν πάει να ακούσει εκείνον, στο Λάλεζα πηγαίνει…

Πώς εξηγείται η αποδοχή του Παναγιώτη στο νησί;
Π.Λ: Δεν ξέρω… Η χροιά της φωνή μου πάντως είναι πολλή οικεία στους κατοίκους. 
Γ.Β: Η Κύθνος έχει την εξής ιδιαιτερότητα. Είναι το πιο κοντινό νησί των δυτικών Κυκλάδων προς την Πελοπόννησο ενώ ανέκαθεν υπήρχαν στενές επαφές με την Ύδρα. Το γλέντι δεν ξεκινούσε ποτέ με νησιώτικα. Έπρεπε να προηγηθούν απαραιτήτως καλαματιανά. Οι δε μερακλήδες τραγουδούσαν και χόρευαν κλέφτικα τραγούδια. Ακόμη τόσο ο καλαματιανός όπως και τα συρτά και οι μπάλοι χορεύονται ζευγαρωτά και όχι κυκλικά.

Παρατηρώ πως όλες σας οι εκδόσεις συνοδεύονται από πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Τα cd σας μοιάζουν με βιβλία.
Γ.Β: Μα ο στόχος των εκδόσεων είναι να διασωθεί και να μεταφερθεί με σωστό τρόπο στο σήμερα η παράδοση του νησιού. Υπάρχουν μαζί με τις νεότερες και οι αυθεντικές εκτελέσεις από τις καταγραφές του Φοίβου Ανωγειανάκη στο νησί, σχόλια, τοποθετήσεις, φωτογραφίες και ότι άλλο σχετίζεται με την ακρόαση αλλά και την χρηστικότητα, τον ρόλο δηλαδή που είχαν αυτά τα τραγούδια στη ζωή των κατοίκων.

Ακολούθησε και μια ακόμη εργασία. 
Γ.Β: «Οι φίλοι όταν σμίξουνε» με νησιώτικα τραγούδια με τον Παναγιώτη Λάλεζα… Πάλι με την ίδια λογική αλλά δυστυχώς οι δίσκοι αυτοί είναι δύσκολο να βρεθούν λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες του ομίλου του κυρίου Γιαννίκου.

Παναγιώτη, φαντάζομαι εντάχθηκες με χαρά στο όραμα του Γιώργου και της Πολιτισμικής Παρέμβασης.
Π.Λ: Ναι. Από παιδί με γοήτευε να γνωρίσω και να κατακτήσω καινούργια πράγματα. Με δουλειά όμως… Δηλαδή ζήτησα από το Γιώργο να μου φέρει μπομπίνες για να ακούσω τις πρώτες εκτελέσεις. Ζήτησα από γιαγιάδες να θυμηθούν πως λέγονταν τότε τα τραγούδια… Κι έτσι με την εμπειρία μου και τις γνώσεις τα αναπαλαίωσα με τη φροντίδα και την προσοχή που τους αρμόζουν
Γ.Β: Θυμάμαι οδηγούσε, πήγαινε σε συναυλία και άκουγε τα τραγούδια αμέτρητες φορές για να τα «χωνέψει» μέσα του. Έχει πάθος ο Λάλεζας με τις αυθεντικές ηχογραφήσεις. 
Π.Λ: Μιλάμε για περίτεχνους ερμηνευτές. Καθάριες φωνές με εκπληκτικά γυρίσματα. Πάντα ήθελα να μελετάω απ’ τους καλύτερους. Εγώ είμαι Μωραΐτης - Αρβανίτης. Γεννήθηκα στην Αρχαία Κόρινθο, όπως και ο πατέρας μου, ο παππούς ήταν απ’ το Άργος και ο προπάππος μου απ’ τις Σπέτσες. Όταν ήθελα να «σπουδάσω» τα Ρουμελιώτικα άκουγα τον Καρναβά και την ίδια ώρα και καλλίφωνους, γιαγιάδες και παππούδες από εκείνα τα μέρη. Και τον σπουδαίο επαγγελματία δηλαδή αλλά και τους προικισμένους φωνητικά ερασιτέχνες. Για να καταλήξω στη ρίζα και στο πως πρέπει να λέγεται ένα τραγούδι. Το ίδιο και με τα Ηπειρώτικα αλλά και τα άλλα τραγούδια από κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Δεν γνώριζα πως λες και Ηπειρώτικα…
Π.Λ: Ήμουν στην Άρτα, στο ΤΕΙ καθηγητής ωρομίσθιος, εμπειροτέχνης. Εκεί ο Σύνδεσμος Ζαγορισίων μου ζήτησε - όπως καλή ώρα έγινε με το Γιώργο και τα παιδιά από την Κύθνο- να τραγουδήσω τα δικά τους πατροπαράδοτα τραγούδια. Δέχθηκα γιατί αυτή είναι η ζωή μου… Τα ζητούμενά μου…

Γι’ αυτό και έχεις κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό όλων;
Π.Λ: Είναι αλήθεια πως και οι λαϊκοί και οι δημοτικοί αναγνωρίζουν τα όσα έχω κάνει. Και το σημαντικότερο βέβαια το εκτιμάει και ο κόσμος.

Γιώργο πέρα από τις δισκογραφικές εκδόσεις έχει και μια αξιοπρόσεκτη βιβλιογραφική σπορά. 
Γ.Β: Ορμητήριό μου είναι η Κύθνος αλλά καταπιάνομαι ευρύτερα με τη λαογραφική παράδοση των Κυκλάδων. Έργα μου είναι: «Παραμύθια της Κύθνου», «Λαϊκά Παραμύθια των Κυκλάδων», «Η Κύθνος του χθες» (λεύκωμα παλιών φωτογραφιών), «Δέκα παραδόσεις από τη Χώρα της Κύθνου» (θρύλοι από την πρωτεύουσα του νησιού), «Της Κύθνου τα τραγούδια» (συλλογή δημοτικών τραγουδιών), «Τα Κεραμικά της Κύθνου», «Του νησιού μου» (λεύκωμα με παραδόσεις της Κύθνου). Έχω δημοσιεύσει επίσης ιστορικά έγγραφα για την Κύθνο, που εντόπισα κατά τις ιστοριοδιφικές μου έρευνες σε κρατικά αρχεία: «Ιστορικά έγγραφα για το μοναστήρι της Παναγίας Νίκους», «Ιστορικά έγγραφα για το μοναστήρι της Παναγίας Κανάλας» κ.ά. Το τελευταίο μου βιβλίο είναι το «Το μυριστικό κυδώνι - Η παραδοσιακή κουζίνα της Κύθνου».

Έχεις άλλους συνοδοιπόρους στην προσπάθειά σου;
Γ.Β: Όσον αφορά το τραγούδι και το χορό υπάρχει ενδιαφέρον… Και σύλλογοι αξιόλογοι υπάρχουν. Αλλά στο υπόλοιπο λαογραφικό πεδίο αισθάνομαι μοναξιά και με στεναχωρεί αυτό το γεγονός. Όπως επίσης και το ότι πριν από εμένα δεν υπήρχαν άλλοι συναγωνιστές. Έχουν χαθεί πολύτιμα πράγματα που δυστυχώς δεν καταγράφηκαν. Πριν την παρουσία μου η βιβλιογραφία του 20ου  αιώνα σχετικά με το νησί είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αντίθετα στον 19ο αιώνα έχουμε αρκετές και σημαντικές εκδόσεις. 
Π.Λ: Και όλα αυτά ο Γιώργος τα κάνει απ’ το μεράκι του, μόνος του, δίχως καμία υποστήριξη. Αφιερώνει το χρόνο του ενώ δεν τον ρώτησε κανένας αν έχει τα χρήματα για την κάμερα ή το κασετόφωνο που θα καταγράψει τις θύμησες από τους κατοίκους και ότι άλλο απαιτείται. 
Γ.Β: Η τοπική αυτοδιοίκηση του νησιού εκτίμησε τις προσπάθειές μου και με βοήθησαν στις εκδόσεις των έργων. Και οι εκδόσεις Εν Πλω με εμπιστεύτηκαν και μου έδωσαν βήμα να κινηθώ ανάλογα με την αντίληψη και την αισθητική μου. Κυριολεκτικά κάνω ότι θέλω και όπως θέλω, απ’ το εξώφυλλο μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια.

Τι καινούργιο ετοιμάζεις; 
Γ.Β: Ιστορικά έγγραφα για τους επαναστάτες του 1821 στην Κύθνο. Από φοιτητής επισκεπτόμουν τα αρχεία του κράτους, το τμήμα χειρογράφων και όχι μόνο. Έχω βρει ανέκδοτα χειρόγραφά τους και άλλα κείμενα της εποχής σχετικά με πειρατείες, τη λειτουργία των μοναστηριών… Δεν έχω ακόμη κατασταλάξει στην τελική μορφή του.

Ποιος είναι οι σπουδές σου;
Γ.Β: Σπούδασα στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί είχα την ευκαιρία να παίρνω και μαθήματα λαογραφία που στη συνέχεια αξιοποίησα στις έρευνές μου.

Καλή δύναμη σου εύχομαι και με χαρά να παρουσιάσουμε το νεό σου βιβλίο όταν με το καλό εκδοθεί.
Γ.Β: Εγώ να σας ευχαριστήσω για το βήμα που μου δίνετε.

Παναγιώτη εμείς θα τα πούμε σύντομα για τα δικά σου.
Π.Λ: Εγώ ήρθα εδώ για το Γιώργο… Την επόμενη θα μιλήσουμε για τα τραγουδιστικά. Μπράβο σας όμως που στηρίζετε τέτοιες περιπτώσεις.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!