Τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα συναντάμε το όνομά του μεταξύ των δημιουργών στα οπισθόφυλλα δίσκων κι ακούμε τραγούδια του στο ραδιόφωνο. Κάπως έτσι προέκυψε η πρότασή μας για μια συνέντευξη μαζί του, ώστε να τον γνωρίσουμε καλύτερα και να μάθουμε όσα ενδιαφέροντα έχει να παρουσιάσει. Παρά το νεαρό της ηλικίας του – είναι μόλις 25 χρονών – ο Σταύρος Σταύρου, παράλληλα με τις σπουδές του στην Αγγλία, γράφει στίχους για τραγούδια που ευτυχεί να τραγουδούν καταξιωμένοι τραγουδιστές και να μελοποιούν σπουδαίοι συνθέτες, καθώς και τραγούδια για παιδικό θέατρο. Διανύει μια περίοδο «δημιουργικού αναβρασμού» με αρκετές δουλειές στα σκαριά, τους ώριμους, αλλά και κάποιους πρώιμους καρπούς του οποίου μοιράζεται μαζί μας!
Τάνια Τσανακλίδου, Γιάννης Κότσιρας, Φίλιππος Πλιάτσικας, Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Μελίνα Ασλανίδου, Δημήτρης Κοργιαλάς, Ευρυδίκη, Γιώργος Καραδήμος, Ρίτα Αντωνοπούλου, Πέγκυ Ζήνα, Πένυ Ραμαντάνη (ΟΝΑΡ), Γιώργος Τεντζεράκης, Salina, Γιώργος Δημητριάδης, Ραλλία Χρηστίδου. Είσαι ένας σχετικά νέος στιχουργός κι όμως όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες έχουν τραγουδήσει τουλάχιστον ένα δικό σου τραγούδι.
Καταρχάς ήθελα να σε ευχαριστήσω για την πρόσκληση να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη. Την ιστοσελίδα σας την παρακολουθώ και είναι πραγματικά αξιόλογη η δουλειά που γίνεται. Είναι πολύτιμες τέτοιες προσπάθειες για το ελληνικό τραγούδι. Όπως έχεις πει, έχω την τιμή στα 25 μου χρόνια να έχουν τραγουδήσει τραγούδια μου σημαντικοί ερμηνευτές, τους οποίους ανέκαθεν εκτιμούσα και παρακολουθούσα τη δουλειά τους. Είναι ευλογία αυτό για έναν δημιουργό. Πέραν όμως από τους ερμηνευτές, είχα την τιμή να συνεργαστώ και με πολύ μεγάλους συνθέτες, όπως ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Διονύσης Τσακνής και ο Θοδωρής Οικονόμου. Είμαι πολύ περήφανος για τις συνεργασίες αυτές.
Πότε ακριβώς μπήκες στη δισκογραφία και με ποιο τραγούδι;
Στη δισκογραφία μπήκα το 2007 με το τραγούδι «Μη με σκοτώνεις» που είχε συμπεριληφθεί τότε στην πρώτη δισκογραφική δουλειά του Γιώργου Τεντζεράκη. Είχα γράψει τους στίχους εκείνους σε ηλικία 16-17 ετών και οφείλω να παραδεχτώ ότι απέχουν κατά πολύ από το Σταύρο του σήμερα. Παρόλα αυτά, η συμμετοχή στο δίσκο ήταν για μένα η αφετηρία στη δισκογραφία και μου έχει αφήσει μια πολύ γλυκιά ανάμνηση. Ο Γιώργος είναι, εκτός από πολύ καλός ερμηνευτής, και ένας εξαιρετικός συνθέτης. Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσουν κάποια τραγούδια που γράψαμε μαζί στη νέα δουλειά της Μελίνας Ασλανίδου, ενώ ετοιμάζουμε και ένα πολυσυλλεκτικό cd με συμμετοχές πολλών ερμηνευτών που ευελπιστώ να κυκλοφορήσει σύντομα. Μάλιστα, σε ένα από τα νέα κομμάτια της Μελίνας συμμετέχει ο Δημήτρης Μπάσης τον οποίο θαυμάζω ιδιαίτερα και θα ήθελα η συνεργασία μας να συνεχιστεί. Πιστεύω ότι είναι ο κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής της γενιάς του. Μετά την πρώτη μου επαφή με τη δισκογραφία το 2007, ήρθε το 2010 η συνεργασία μου με την Τάνια Τσανακλίδου στην «Προσωπογραφία», με το τραγούδι «Παράδεισος». Στη δουλειά εκείνη έγινε και η πρώτη μου συνεργασία με τον εξαιρετικό συνθέτη Θοδωρή Οικονόμου, τον οποίο θεωρώ έναν από τους κορυφαίους συνθέτες και πιανίστες της γενιάς του. Ήταν τεράστια τιμή για μένα η συνεργασία με τέτοιους ανθρώπους σε τόσο μικρή ηλικία. Θα ευγνωμονώ πάντα τον Πάνο Μπάρλο, παραγωγό της δουλειάς εκείνης, για την ευκαιρία που μου έδωσε. Και φυσικά το Θοδωρή και την κυρία Τσανακλίδου...
Κατάγεσαι από την Κύπρο και μένεις στην Αγγλία. Με τι ασχολείσαι εκεί;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κύπρο. Μετά την στρατιωτική μου θητεία έφυγα για το Λονδίνο, όπου πήρα το πτυχίο μου στον τομέα της ελληνικής φιλολογίας και της Βυζαντινολογίας στο King's College. Αυτό τον καιρό ολοκληρώνω το μεταπτυχιακό μου στη Διοίκηση και Διαχείριση Πολιτισμού στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Πότε άρχισες να γράφεις στίχους και τι σε έσπρωξε σ' αυτό;
Ξεκίνησα να γράφω ποίηση σε πολύ μικρή ηλικία, ενώ διακρίθηκα και σε αρκετούς σχολικούς διαγωνισμούς ποίησης στην Κύπρο. Με το στίχο για τραγούδι δε μπορώ να θυμηθώ ακριβώς πότε ξεκίνησε η σχέση μου. Ίσως να ήταν η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, μιας και το ελληνικό τραγούδι πάντοτε με ενδιέφερε. Θυμάμαι πάντως ότι στα 15-16 μου ήδη είχα γράψει τους πρώτους μου στίχους.
Γράφεις βιωματικά τραγούδια; Τι είναι αυτό που σε εμπνέει; Ποια μπορεί να είναι η «αφετηρία» ενός τραγουδιού;
Ελάχιστα από τα τραγούδια μου μπορώ να τα χαρακτηρίσω βιωματικά. Βεβαίως, σε ένα βαθμό όλα τα τραγούδια είναι βιωματικά από τη στιγμή που αποτυπώνουν με λόγια αυτό που ο δημιουργός τους βιώνει ως καθημερινότητα, είτε πρόκειται για δικά του βιώματα ή για τα βιώματα των ανθρώπων γύρω του. Κατά κάποιον τρόπο, ακόμα και αυτά τα «ξένα» προς τον δημιουργό βιώματα γίνονται δικά του. Έχουμε όλοι ζήσει πράγματα στις ζωές μας. Χρειάζεται μόνο λίγη ευαισθησία για να μπεις στη θέση του άλλου, να «ζήσεις» στη φαντασία σου αυτό που εκείνος ζει στην πραγματικότητα. Γράφω σχεδόν καθημερινά και το θεωρώ αδύνατον όλοι οι στίχοι μου να αφορούν άμεσα στη ζωή μου τη δεδομένη στιγμή. Όταν γράφω δεν είμαι ο Σταύρος, αναλαμβάνω υποσυνείδητα κάποιους ρόλους τους οποίους αποτυπώνω στο χαρτί. Κάποιοι από αυτούς ίσως να σκέφτονται και να ενεργούν παρόμοια με τον Σταύρο, άλλοι όχι. Δεν έχει σημασία... Όσον αφορά στην έμπνευση, πιστεύω πολύ σε αυτήν, αλλά όχι με την παραδοσιακή της μορφή, όπως δηλαδή την έχουμε πολλές φορές στο μυαλό μας. Να εξηγήσω... Προσωπικά την έμπνευση δεν την αντιλαμβάνομαι ως κάτι που πηγάζει από ένα ωραίο τοπίο ή μια όμορφη στιγμή. Αντίθετα, αφετηρία ενός τραγουδιού μπορεί να είναι ο πρώτος του στίχος, ο τίτλος, ή το βασικό του θέμα. Πάνω σε αυτό μπορεί να χτιστεί ολόκληρο το κομμάτι. Πιστεύω πολύ στη δύναμη που έχει ο λόγος, σε μια μορφή λεξιλογικής έμπνευσης. Πολλές φορές ξεκινώντας ένα τραγούδι δεν έχω στο μυαλό μου το θέμα του, οι λέξεις είναι αυτές που με οδηγούν. Επίσης, δίνω ιδιαίτερη σημασία στους τίτλους. Βέβαια, αυτό είναι μια καθαρά δική μου αντιμετώπιση της έμπνευσης. Ο κάθε δημιουργός την αντιλαμβάνεται και τη βιώνει διαφορετικά. Υπάρχουν στιχουργοί που λειτουργούν καθαρά βιωματικά και σέβομαι πολύ αυτό που κάνουν.
Το τελευταίο δικό σου κομμάτι που κυκλοφόρησε διαδικτυακά, αν δεν κάνω λάθος, ήταν ο «Ιούδας» με τη Ραλλία Χρηστίδου. Έχεις κι άλλες συμμετοχές που περιμένουμε στο δίσκο αυτό;
Ναι... Πρόκειται για ένα τραγούδι σε μουσική του Γιάννη Κότσιρα, ο οποίος έχει αναλάβει και την παραγωγή της νέας δουλειάς της Ραλλίας που θα κυκλοφορήσει από την Minos-EMI. Με τη Minos συνεργάζομαι για τρίτη φορά φέτος, μετά από τις συμμετοχές μου στις δουλειές του Γιάννη Κότσιρα και της Ελεωνόρας Ζουγανέλη. Ο «Ιούδας» είναι το πιο «ανάλαφρο» και καλοκαιρινό από τα νέα τραγούδια της Ραλλίας. Στη συγκεκριμένη δουλειά θα συμμετάσχω με στίχους μου σε μουσικές του Γιάννη Κότσιρα, του Στάθη Δρογώση και της ίδιας της Ραλλίας. Πιστεύω ότι σε αυτό το δίσκο η Ραλλία θα είναι αποκάλυψη. Θα πει μη αναμενόμενα και δύσκολα τραγούδια, τόσο ερμηνευτικά όσο και από πλευράς θεματολογίας. Για παράδειγμα, το κομμάτι «Εδώ θα μείνω» που της δώσαμε με το Στάθη Δρογώση μιλά για έναν άνθρωπο που παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα, αποφασίζει να μείνει στη χώρα του και να το παλέψει.
Συνεργάστηκες με το Γιάννη Κότσιρα και στο «Μουσικό Κουτί» του. Πες μας λίγα πράγματα για τη δουλειά αυτή και για τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» ειδικότερα, ένα κομμάτι που μάθαμε πως γράφτηκε για το Δημήτρη Μητροπάνο.
Η συνεργασία με το Γιάννη Κότσιρα ήταν για μένα ευλογία. Είναι ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης. Συγκλονιστικός θα έλεγα. Παράλληλα είχα τη χαρά να τον γνωρίσω ως άνθρωπο και με εντυπωσίασε. Ευγενικός, άμεσος, ακομπλεξάριστος... Στο «Μουσικό Κουτί» έγραψα στίχους σε τέσσερα κομμάτια. Δεν είναι πολλοί καλλιτέχνες αυτού του μεγέθους που θα είχαν το θάρρος και την τόλμη να εμπιστευτούν σε ένα 25χρονο παιδί ένα τόσο μεγάλο μέρος ενός δίσκου. Σε αυτή τη δουλειά για πρώτη φορά έγραψε μουσική σε όλα τα κομμάτια ο ίδιος ο Γιάννης. Στιχουργικά συμμετέχουν επίσης ο Άρης Δαβαράκης και ο Οδυσσέας Ιωάννου, καθώς και η συγγραφέας Όλγα Μοσχοχωρίτου. Όσο για τα «Μπλουζ των Βαλκανίων», πρόκειται για το αγαπημένο μου κομμάτι από τα τέσσερα. Όντως, το τραγούδι αυτό γράφτηκε για τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου. Δεν πρόλαβε ποτέ να το πει... Ο Γιάννης φυσικά έκανε μια εξαιρετική ερμηνεία στο κομμάτι αυτό. Ο Μητροπάνος ήταν μοναδική περίπτωση στο ελληνικό τραγούδι. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω... Πρόσφατα έμαθα ότι τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα των καλοκαιρινών συναυλιών του Θάνου Μικρούτσικου, στις οποίες συμμετέχει και ο Γιάννης Κότσιρας. Η επιλογή αυτή ήταν του ίδιου του κύριου Μικρούτσικου ο οποίος αγαπάει ιδιαίτερα το τραγούδι αυτό. Είναι πραγματικά τεράστια τιμή για μένα!
Γιατί θεωρείς πως αυτό το τραγούδι ταίριαζε στον Δημήτρη Μητροπάνο;
Ο Δημήτρης Μητροπάνος ήταν μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση τραγουδιστή. Κατά τη δική μου γνώμη ήταν ίσως η αρτιότερη φωνή που πέρασε ποτέ από την ελληνική δισκογραφία. Είχε μια δύναμη απίστευτη, κατάφερε μέσα στα χρόνια να εκφράσει τις λύπες και της χαρές, τους πόνους και τις μικρές στιγμές του Νεοέλληνα. Στην περίοδο που διανύουμε πιστεύω πως θα ήταν ο πιο κατάλληλος να εκφράσει μέσα από τη φωνή του την οργή και την αγανάκτηση του Έλληνα για όλα αυτά που συμβαίνουν. Τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» μιλούν ακριβώς για αυτή την κατάσταση. Επίσης, η δωρική του παρουσία ταιριάζει απόλυτα με το χαρακτήρα του κομματιού αυτού. Πολλοί μου έχουν πει ότι ακούγοντας το κομμάτι φαντάστηκαν αμέσως το Μητροπάνο να το ερμηνεύει...
Πρότυπα έχεις; Ή αν όχι πρότυπα με την ακριβή έννοια του όρου, υπάρχουν άνθρωποι που θαυμάζεις και παρακολουθείς το έργο τους ανελλιπώς;
Είμαι ένας άνθρωπος που πιστεύω πολύ στα πρότυπα. Θεωρώ ότι μία από τις αδυναμίες της ελληνικής κοινωνίας σήμερα είναι η έλλειψη ισχυρών προτύπων για εμάς τους νέους ανθρώπους. Στο χώρο της στιχουργικής είναι πολλοί δημιουργοί από τις προηγούμενες γενιές τους οποίους θαυμάζω: Μάνος Ελευθερίου, Άλκης Αλκαίος, Μιχάλης Γκανάς, Άρης Δαβαράκης, Κώστας Τριπολίτης. Η μεγάλη μου αδυναμία όμως είναι σαφώς η Λίνα Νικολακοπούλου, η οποία με το λόγο της άλλαξε για πάντα την πορεία του ελληνικού τραγουδιού. Αυτή η γυναίκα κατάφερε να χωρέσει ολόκληρη την Ελλάδα μέσα στα τραγούδια της και αποτελεί για μένα μεγάλο πρότυπο. Είχα την τύχη να τη γνωρίσω πριν δύο περίπου χρόνια και είμαι πολύ χαρούμενος που από τότε είναι κομμάτι της ζωής μου. Από τους νεότερους στιχουργούς ξεχωρίζω το Νίκο Μωραΐτη και το Γεράσιμο Ευαγγελάτο.
Υπάρχουν συνθέτες ή ερμηνευτές τους οποίους να θαυμάζεις και θα ήθελες να συνεργαστείς μαζί τους; Πώς βλέπεις το νέο αίμα στην Ελληνική δισκογραφία;
Σαφώς και υπάρχουν συνεργασίες οι οποίες αποτελούν όνειρο για μένα. Στην Ελλάδα έχουμε μεγάλες φωνές και εξαίρετους συνθέτες. Λατρεύω την Αλεξίου, την Πρωτοψάλτη, την Αρβανιτάκη, τη Τσαλιγοπούλου, τη Γαλάνη, τη Τσανακλίδου... Γενικά έχω μια αδυναμία στις γυναικείες φωνές. Στους άντρες ξεχωρίζω το Νταλάρα, τον Μητσιά, τον Κότσιρα, τον Παπακωνσταντίνου, το Μακεδόνα, τον Αλκίνοο, το Μπάση, το Θηβαίο. Σίγουρα ξεχνάω πολλούς γιατί έχουμε φοβερές φωνές. Όσον αφορά στους συνθέτες, ισχύει το ίδιο. Αν έπρεπε όμως να επιλέξω έναν με τον οποίο θα ήθελα να συνεργαστώ, αυτός θα ήταν ο Θάνος Μικρούτσικος. Αναφορικά με τη νέα γενιά, πιστεύω έντονα ότι οι Έλληνες είναι πολύ τυχεροί που έχουν συντροφιά τους σε αυτή την κρίση μια τόσο αξιόλογη φουρνιά καλλιτεχνών: Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Νατάσα Μποφίλου, Γιάννης Χαρούλης, Γιώργος Καραδήμος, Κωστής Μαραβέγιας, Ρίτα Αντωνοπούλου, Γιώργος Περρής, κ.α. Ειδικά σε σχέση με τις δύο πρώτες, πιστεύω ότι το ελληνικό τραγούδι είχε χρόνια να βγάλει τόσο μεγάλες τραγουδίστριες. Από τους νέους συνθέτες ξεχωρίζω το Θέμη Καραμουρατίδη.
Πρόσφατα ένα από τα τραγούδια σου παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο. Μίλησέ μας λίγο για αυτό.
Ήταν τεράστια τιμή για μένα! Ήταν ένα τραγούδι με τίτλο «Μια θάλασσα» που γράφτηκε ειδικά και παρουσιάστηκε στα πλαίσια της τελετής βράβευσης των Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς που διοργάνωσε η Europa Nostra και ο πρόεδρός της Placido Domingo, σε συνεργασία με την επίτροπο παιδείας της Ε.Ε. κυρία Ανδρούλλα Βασιλείου. Τη μουσική έγραψε ο Θοδωρής Οικονόμου, ενώ το κομμάτι ερμήνευσε ο εξαιρετικός 15χρονος Κύπριος τενόρος Γιώργος Ιωάννου, που πιστεύω ότι θα αφήσει εποχή στο κλασσικό τραγούδι. Μέρος του κομματιού τραγουδήθηκε στα ιταλικά.
Αυτή την περίοδο γράφεις νέα πράγματα;
Γράφω συνεχώς και ευτυχώς υπάρχουν πολλά πράγματα στα σκαριά. Αν και δεν είναι όλα ανακοινώσιμα, θα αναφερθώ σε μερικά, πέραν από αυτά που σας έχω αναφέρει πιο πάνω. Καταρχάς, είχα την τιμή να συνεργαστώ με έναν από τους αγαπημένους μου συνθέτες, το Στέφανο Κορκολή, για ένα τραγούδι που ευελπιστώ να κυκλοφορήσει σύντομα. Επίσης, είμαι εξαιρετικά ευτυχής γιατί συνεργάζομαι με τον μεγάλο Μίμη Πλέσσα για ένα τραγούδι που θα συμπεριληφθεί σε ένα δίσκο που ετοιμάζει με ένα νέο τραγουδιστή, το Θάνο Ολύμπιο. Είναι ένα κομμάτι που κυκλοφόρησε πριν κάποια χρόνια με πορτογαλικό στίχο και το οποίο διασκεύασα στα ελληνικά. Ήταν τεράστια ευλογία να δουλέψω πάνω σε μια μελωδία του κύριου Πλέσσα και χάρηκα πολύ γιατί έμεινε πολύ ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Είναι ένας μύθος της ελληνικής δισκογραφίας! Για τα υπόλοιπα δε μπορώ να μιλήσω ακόμα, αν και υπάρχουν πολλά ακόμα πράγματα που ετοιμάζονται!
Με τι άλλο ασχολείσαι δημιουργικά;
Πέραν από τη δισκογραφία, ασχολούμαι επίσης με τους στίχους για παιδικό θέατρο στην Κύπρο. Πέρσι ανεβάσαμε - σε σκηνοθεσία Αίγλης Σπυριδάκη και μουσική Άλεξ Παναγή - το μιούζικαλ «Γουρουνιάσματα». Είχε τεράστια επιτυχία! Το έχουν παρακολουθήσει σχεδόν όλα τα παιδιά της Κύπρου, έγινε ένας χαμός τον οποίο δεν περιμέναμε. Περπατώ στους δρόμους στην Κύπρο και ακούω παιδιά να τραγουδούν τα τραγούδια από την παράσταση. Ήταν κάτι πολύ πρωτοποριακό το οποίο ελπίζω να δείτε και στην Ελλάδα. Αυτό τον καιρό λοιπόν ετοιμάζουμε άλλη μία παράσταση με τους ίδιους συντελεστές, η οποία θα ανέβει γύρω στα Χριστούγεννα. Είναι υπέροχο συναίσθημα να γράφεις για παιδιά!
Χάρισέ μας ένα στιχάκι σου, ως ευχή ή παρότρυνση προς τους αναγνώστες μας!
Θα αφιερώσω στους αναγνώστες σας ένα τετράστιχο από ένα κομμάτι που δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα με την ευχή πάντα να χαμογελάμε και να είμαστε αισιόδοξοι:
«Πάντα...
Πάντα θα μένει μια ζωή
Γι' αυτά που δεν έχουμε δει
Για όσα δεν ζήσαμε ακόμα...»
Τάνια Τσανακλίδου, Γιάννης Κότσιρας, Φίλιππος Πλιάτσικας, Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Μελίνα Ασλανίδου, Δημήτρης Κοργιαλάς, Ευρυδίκη, Γιώργος Καραδήμος, Ρίτα Αντωνοπούλου, Πέγκυ Ζήνα, Πένυ Ραμαντάνη (ΟΝΑΡ), Γιώργος Τεντζεράκης, Salina, Γιώργος Δημητριάδης, Ραλλία Χρηστίδου. Είσαι ένας σχετικά νέος στιχουργός κι όμως όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες έχουν τραγουδήσει τουλάχιστον ένα δικό σου τραγούδι.
Καταρχάς ήθελα να σε ευχαριστήσω για την πρόσκληση να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη. Την ιστοσελίδα σας την παρακολουθώ και είναι πραγματικά αξιόλογη η δουλειά που γίνεται. Είναι πολύτιμες τέτοιες προσπάθειες για το ελληνικό τραγούδι. Όπως έχεις πει, έχω την τιμή στα 25 μου χρόνια να έχουν τραγουδήσει τραγούδια μου σημαντικοί ερμηνευτές, τους οποίους ανέκαθεν εκτιμούσα και παρακολουθούσα τη δουλειά τους. Είναι ευλογία αυτό για έναν δημιουργό. Πέραν όμως από τους ερμηνευτές, είχα την τιμή να συνεργαστώ και με πολύ μεγάλους συνθέτες, όπως ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Διονύσης Τσακνής και ο Θοδωρής Οικονόμου. Είμαι πολύ περήφανος για τις συνεργασίες αυτές.
Πότε ακριβώς μπήκες στη δισκογραφία και με ποιο τραγούδι;
Στη δισκογραφία μπήκα το 2007 με το τραγούδι «Μη με σκοτώνεις» που είχε συμπεριληφθεί τότε στην πρώτη δισκογραφική δουλειά του Γιώργου Τεντζεράκη. Είχα γράψει τους στίχους εκείνους σε ηλικία 16-17 ετών και οφείλω να παραδεχτώ ότι απέχουν κατά πολύ από το Σταύρο του σήμερα. Παρόλα αυτά, η συμμετοχή στο δίσκο ήταν για μένα η αφετηρία στη δισκογραφία και μου έχει αφήσει μια πολύ γλυκιά ανάμνηση. Ο Γιώργος είναι, εκτός από πολύ καλός ερμηνευτής, και ένας εξαιρετικός συνθέτης. Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσουν κάποια τραγούδια που γράψαμε μαζί στη νέα δουλειά της Μελίνας Ασλανίδου, ενώ ετοιμάζουμε και ένα πολυσυλλεκτικό cd με συμμετοχές πολλών ερμηνευτών που ευελπιστώ να κυκλοφορήσει σύντομα. Μάλιστα, σε ένα από τα νέα κομμάτια της Μελίνας συμμετέχει ο Δημήτρης Μπάσης τον οποίο θαυμάζω ιδιαίτερα και θα ήθελα η συνεργασία μας να συνεχιστεί. Πιστεύω ότι είναι ο κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής της γενιάς του. Μετά την πρώτη μου επαφή με τη δισκογραφία το 2007, ήρθε το 2010 η συνεργασία μου με την Τάνια Τσανακλίδου στην «Προσωπογραφία», με το τραγούδι «Παράδεισος». Στη δουλειά εκείνη έγινε και η πρώτη μου συνεργασία με τον εξαιρετικό συνθέτη Θοδωρή Οικονόμου, τον οποίο θεωρώ έναν από τους κορυφαίους συνθέτες και πιανίστες της γενιάς του. Ήταν τεράστια τιμή για μένα η συνεργασία με τέτοιους ανθρώπους σε τόσο μικρή ηλικία. Θα ευγνωμονώ πάντα τον Πάνο Μπάρλο, παραγωγό της δουλειάς εκείνης, για την ευκαιρία που μου έδωσε. Και φυσικά το Θοδωρή και την κυρία Τσανακλίδου...
Κατάγεσαι από την Κύπρο και μένεις στην Αγγλία. Με τι ασχολείσαι εκεί;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κύπρο. Μετά την στρατιωτική μου θητεία έφυγα για το Λονδίνο, όπου πήρα το πτυχίο μου στον τομέα της ελληνικής φιλολογίας και της Βυζαντινολογίας στο King's College. Αυτό τον καιρό ολοκληρώνω το μεταπτυχιακό μου στη Διοίκηση και Διαχείριση Πολιτισμού στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Πότε άρχισες να γράφεις στίχους και τι σε έσπρωξε σ' αυτό;
Ξεκίνησα να γράφω ποίηση σε πολύ μικρή ηλικία, ενώ διακρίθηκα και σε αρκετούς σχολικούς διαγωνισμούς ποίησης στην Κύπρο. Με το στίχο για τραγούδι δε μπορώ να θυμηθώ ακριβώς πότε ξεκίνησε η σχέση μου. Ίσως να ήταν η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, μιας και το ελληνικό τραγούδι πάντοτε με ενδιέφερε. Θυμάμαι πάντως ότι στα 15-16 μου ήδη είχα γράψει τους πρώτους μου στίχους.
Γράφεις βιωματικά τραγούδια; Τι είναι αυτό που σε εμπνέει; Ποια μπορεί να είναι η «αφετηρία» ενός τραγουδιού;
Ελάχιστα από τα τραγούδια μου μπορώ να τα χαρακτηρίσω βιωματικά. Βεβαίως, σε ένα βαθμό όλα τα τραγούδια είναι βιωματικά από τη στιγμή που αποτυπώνουν με λόγια αυτό που ο δημιουργός τους βιώνει ως καθημερινότητα, είτε πρόκειται για δικά του βιώματα ή για τα βιώματα των ανθρώπων γύρω του. Κατά κάποιον τρόπο, ακόμα και αυτά τα «ξένα» προς τον δημιουργό βιώματα γίνονται δικά του. Έχουμε όλοι ζήσει πράγματα στις ζωές μας. Χρειάζεται μόνο λίγη ευαισθησία για να μπεις στη θέση του άλλου, να «ζήσεις» στη φαντασία σου αυτό που εκείνος ζει στην πραγματικότητα. Γράφω σχεδόν καθημερινά και το θεωρώ αδύνατον όλοι οι στίχοι μου να αφορούν άμεσα στη ζωή μου τη δεδομένη στιγμή. Όταν γράφω δεν είμαι ο Σταύρος, αναλαμβάνω υποσυνείδητα κάποιους ρόλους τους οποίους αποτυπώνω στο χαρτί. Κάποιοι από αυτούς ίσως να σκέφτονται και να ενεργούν παρόμοια με τον Σταύρο, άλλοι όχι. Δεν έχει σημασία... Όσον αφορά στην έμπνευση, πιστεύω πολύ σε αυτήν, αλλά όχι με την παραδοσιακή της μορφή, όπως δηλαδή την έχουμε πολλές φορές στο μυαλό μας. Να εξηγήσω... Προσωπικά την έμπνευση δεν την αντιλαμβάνομαι ως κάτι που πηγάζει από ένα ωραίο τοπίο ή μια όμορφη στιγμή. Αντίθετα, αφετηρία ενός τραγουδιού μπορεί να είναι ο πρώτος του στίχος, ο τίτλος, ή το βασικό του θέμα. Πάνω σε αυτό μπορεί να χτιστεί ολόκληρο το κομμάτι. Πιστεύω πολύ στη δύναμη που έχει ο λόγος, σε μια μορφή λεξιλογικής έμπνευσης. Πολλές φορές ξεκινώντας ένα τραγούδι δεν έχω στο μυαλό μου το θέμα του, οι λέξεις είναι αυτές που με οδηγούν. Επίσης, δίνω ιδιαίτερη σημασία στους τίτλους. Βέβαια, αυτό είναι μια καθαρά δική μου αντιμετώπιση της έμπνευσης. Ο κάθε δημιουργός την αντιλαμβάνεται και τη βιώνει διαφορετικά. Υπάρχουν στιχουργοί που λειτουργούν καθαρά βιωματικά και σέβομαι πολύ αυτό που κάνουν.
Το τελευταίο δικό σου κομμάτι που κυκλοφόρησε διαδικτυακά, αν δεν κάνω λάθος, ήταν ο «Ιούδας» με τη Ραλλία Χρηστίδου. Έχεις κι άλλες συμμετοχές που περιμένουμε στο δίσκο αυτό;
Ναι... Πρόκειται για ένα τραγούδι σε μουσική του Γιάννη Κότσιρα, ο οποίος έχει αναλάβει και την παραγωγή της νέας δουλειάς της Ραλλίας που θα κυκλοφορήσει από την Minos-EMI. Με τη Minos συνεργάζομαι για τρίτη φορά φέτος, μετά από τις συμμετοχές μου στις δουλειές του Γιάννη Κότσιρα και της Ελεωνόρας Ζουγανέλη. Ο «Ιούδας» είναι το πιο «ανάλαφρο» και καλοκαιρινό από τα νέα τραγούδια της Ραλλίας. Στη συγκεκριμένη δουλειά θα συμμετάσχω με στίχους μου σε μουσικές του Γιάννη Κότσιρα, του Στάθη Δρογώση και της ίδιας της Ραλλίας. Πιστεύω ότι σε αυτό το δίσκο η Ραλλία θα είναι αποκάλυψη. Θα πει μη αναμενόμενα και δύσκολα τραγούδια, τόσο ερμηνευτικά όσο και από πλευράς θεματολογίας. Για παράδειγμα, το κομμάτι «Εδώ θα μείνω» που της δώσαμε με το Στάθη Δρογώση μιλά για έναν άνθρωπο που παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα, αποφασίζει να μείνει στη χώρα του και να το παλέψει.
Συνεργάστηκες με το Γιάννη Κότσιρα και στο «Μουσικό Κουτί» του. Πες μας λίγα πράγματα για τη δουλειά αυτή και για τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» ειδικότερα, ένα κομμάτι που μάθαμε πως γράφτηκε για το Δημήτρη Μητροπάνο.
Η συνεργασία με το Γιάννη Κότσιρα ήταν για μένα ευλογία. Είναι ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης. Συγκλονιστικός θα έλεγα. Παράλληλα είχα τη χαρά να τον γνωρίσω ως άνθρωπο και με εντυπωσίασε. Ευγενικός, άμεσος, ακομπλεξάριστος... Στο «Μουσικό Κουτί» έγραψα στίχους σε τέσσερα κομμάτια. Δεν είναι πολλοί καλλιτέχνες αυτού του μεγέθους που θα είχαν το θάρρος και την τόλμη να εμπιστευτούν σε ένα 25χρονο παιδί ένα τόσο μεγάλο μέρος ενός δίσκου. Σε αυτή τη δουλειά για πρώτη φορά έγραψε μουσική σε όλα τα κομμάτια ο ίδιος ο Γιάννης. Στιχουργικά συμμετέχουν επίσης ο Άρης Δαβαράκης και ο Οδυσσέας Ιωάννου, καθώς και η συγγραφέας Όλγα Μοσχοχωρίτου. Όσο για τα «Μπλουζ των Βαλκανίων», πρόκειται για το αγαπημένο μου κομμάτι από τα τέσσερα. Όντως, το τραγούδι αυτό γράφτηκε για τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου. Δεν πρόλαβε ποτέ να το πει... Ο Γιάννης φυσικά έκανε μια εξαιρετική ερμηνεία στο κομμάτι αυτό. Ο Μητροπάνος ήταν μοναδική περίπτωση στο ελληνικό τραγούδι. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω... Πρόσφατα έμαθα ότι τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα των καλοκαιρινών συναυλιών του Θάνου Μικρούτσικου, στις οποίες συμμετέχει και ο Γιάννης Κότσιρας. Η επιλογή αυτή ήταν του ίδιου του κύριου Μικρούτσικου ο οποίος αγαπάει ιδιαίτερα το τραγούδι αυτό. Είναι πραγματικά τεράστια τιμή για μένα!
Γιατί θεωρείς πως αυτό το τραγούδι ταίριαζε στον Δημήτρη Μητροπάνο;
Ο Δημήτρης Μητροπάνος ήταν μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση τραγουδιστή. Κατά τη δική μου γνώμη ήταν ίσως η αρτιότερη φωνή που πέρασε ποτέ από την ελληνική δισκογραφία. Είχε μια δύναμη απίστευτη, κατάφερε μέσα στα χρόνια να εκφράσει τις λύπες και της χαρές, τους πόνους και τις μικρές στιγμές του Νεοέλληνα. Στην περίοδο που διανύουμε πιστεύω πως θα ήταν ο πιο κατάλληλος να εκφράσει μέσα από τη φωνή του την οργή και την αγανάκτηση του Έλληνα για όλα αυτά που συμβαίνουν. Τα «Μπλουζ των Βαλκανίων» μιλούν ακριβώς για αυτή την κατάσταση. Επίσης, η δωρική του παρουσία ταιριάζει απόλυτα με το χαρακτήρα του κομματιού αυτού. Πολλοί μου έχουν πει ότι ακούγοντας το κομμάτι φαντάστηκαν αμέσως το Μητροπάνο να το ερμηνεύει...
Πρότυπα έχεις; Ή αν όχι πρότυπα με την ακριβή έννοια του όρου, υπάρχουν άνθρωποι που θαυμάζεις και παρακολουθείς το έργο τους ανελλιπώς;
Είμαι ένας άνθρωπος που πιστεύω πολύ στα πρότυπα. Θεωρώ ότι μία από τις αδυναμίες της ελληνικής κοινωνίας σήμερα είναι η έλλειψη ισχυρών προτύπων για εμάς τους νέους ανθρώπους. Στο χώρο της στιχουργικής είναι πολλοί δημιουργοί από τις προηγούμενες γενιές τους οποίους θαυμάζω: Μάνος Ελευθερίου, Άλκης Αλκαίος, Μιχάλης Γκανάς, Άρης Δαβαράκης, Κώστας Τριπολίτης. Η μεγάλη μου αδυναμία όμως είναι σαφώς η Λίνα Νικολακοπούλου, η οποία με το λόγο της άλλαξε για πάντα την πορεία του ελληνικού τραγουδιού. Αυτή η γυναίκα κατάφερε να χωρέσει ολόκληρη την Ελλάδα μέσα στα τραγούδια της και αποτελεί για μένα μεγάλο πρότυπο. Είχα την τύχη να τη γνωρίσω πριν δύο περίπου χρόνια και είμαι πολύ χαρούμενος που από τότε είναι κομμάτι της ζωής μου. Από τους νεότερους στιχουργούς ξεχωρίζω το Νίκο Μωραΐτη και το Γεράσιμο Ευαγγελάτο.
Υπάρχουν συνθέτες ή ερμηνευτές τους οποίους να θαυμάζεις και θα ήθελες να συνεργαστείς μαζί τους; Πώς βλέπεις το νέο αίμα στην Ελληνική δισκογραφία;
Σαφώς και υπάρχουν συνεργασίες οι οποίες αποτελούν όνειρο για μένα. Στην Ελλάδα έχουμε μεγάλες φωνές και εξαίρετους συνθέτες. Λατρεύω την Αλεξίου, την Πρωτοψάλτη, την Αρβανιτάκη, τη Τσαλιγοπούλου, τη Γαλάνη, τη Τσανακλίδου... Γενικά έχω μια αδυναμία στις γυναικείες φωνές. Στους άντρες ξεχωρίζω το Νταλάρα, τον Μητσιά, τον Κότσιρα, τον Παπακωνσταντίνου, το Μακεδόνα, τον Αλκίνοο, το Μπάση, το Θηβαίο. Σίγουρα ξεχνάω πολλούς γιατί έχουμε φοβερές φωνές. Όσον αφορά στους συνθέτες, ισχύει το ίδιο. Αν έπρεπε όμως να επιλέξω έναν με τον οποίο θα ήθελα να συνεργαστώ, αυτός θα ήταν ο Θάνος Μικρούτσικος. Αναφορικά με τη νέα γενιά, πιστεύω έντονα ότι οι Έλληνες είναι πολύ τυχεροί που έχουν συντροφιά τους σε αυτή την κρίση μια τόσο αξιόλογη φουρνιά καλλιτεχνών: Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Νατάσα Μποφίλου, Γιάννης Χαρούλης, Γιώργος Καραδήμος, Κωστής Μαραβέγιας, Ρίτα Αντωνοπούλου, Γιώργος Περρής, κ.α. Ειδικά σε σχέση με τις δύο πρώτες, πιστεύω ότι το ελληνικό τραγούδι είχε χρόνια να βγάλει τόσο μεγάλες τραγουδίστριες. Από τους νέους συνθέτες ξεχωρίζω το Θέμη Καραμουρατίδη.
Πρόσφατα ένα από τα τραγούδια σου παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο. Μίλησέ μας λίγο για αυτό.
Ήταν τεράστια τιμή για μένα! Ήταν ένα τραγούδι με τίτλο «Μια θάλασσα» που γράφτηκε ειδικά και παρουσιάστηκε στα πλαίσια της τελετής βράβευσης των Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς που διοργάνωσε η Europa Nostra και ο πρόεδρός της Placido Domingo, σε συνεργασία με την επίτροπο παιδείας της Ε.Ε. κυρία Ανδρούλλα Βασιλείου. Τη μουσική έγραψε ο Θοδωρής Οικονόμου, ενώ το κομμάτι ερμήνευσε ο εξαιρετικός 15χρονος Κύπριος τενόρος Γιώργος Ιωάννου, που πιστεύω ότι θα αφήσει εποχή στο κλασσικό τραγούδι. Μέρος του κομματιού τραγουδήθηκε στα ιταλικά.
Αυτή την περίοδο γράφεις νέα πράγματα;
Γράφω συνεχώς και ευτυχώς υπάρχουν πολλά πράγματα στα σκαριά. Αν και δεν είναι όλα ανακοινώσιμα, θα αναφερθώ σε μερικά, πέραν από αυτά που σας έχω αναφέρει πιο πάνω. Καταρχάς, είχα την τιμή να συνεργαστώ με έναν από τους αγαπημένους μου συνθέτες, το Στέφανο Κορκολή, για ένα τραγούδι που ευελπιστώ να κυκλοφορήσει σύντομα. Επίσης, είμαι εξαιρετικά ευτυχής γιατί συνεργάζομαι με τον μεγάλο Μίμη Πλέσσα για ένα τραγούδι που θα συμπεριληφθεί σε ένα δίσκο που ετοιμάζει με ένα νέο τραγουδιστή, το Θάνο Ολύμπιο. Είναι ένα κομμάτι που κυκλοφόρησε πριν κάποια χρόνια με πορτογαλικό στίχο και το οποίο διασκεύασα στα ελληνικά. Ήταν τεράστια ευλογία να δουλέψω πάνω σε μια μελωδία του κύριου Πλέσσα και χάρηκα πολύ γιατί έμεινε πολύ ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Είναι ένας μύθος της ελληνικής δισκογραφίας! Για τα υπόλοιπα δε μπορώ να μιλήσω ακόμα, αν και υπάρχουν πολλά ακόμα πράγματα που ετοιμάζονται!
Με τι άλλο ασχολείσαι δημιουργικά;
Πέραν από τη δισκογραφία, ασχολούμαι επίσης με τους στίχους για παιδικό θέατρο στην Κύπρο. Πέρσι ανεβάσαμε - σε σκηνοθεσία Αίγλης Σπυριδάκη και μουσική Άλεξ Παναγή - το μιούζικαλ «Γουρουνιάσματα». Είχε τεράστια επιτυχία! Το έχουν παρακολουθήσει σχεδόν όλα τα παιδιά της Κύπρου, έγινε ένας χαμός τον οποίο δεν περιμέναμε. Περπατώ στους δρόμους στην Κύπρο και ακούω παιδιά να τραγουδούν τα τραγούδια από την παράσταση. Ήταν κάτι πολύ πρωτοποριακό το οποίο ελπίζω να δείτε και στην Ελλάδα. Αυτό τον καιρό λοιπόν ετοιμάζουμε άλλη μία παράσταση με τους ίδιους συντελεστές, η οποία θα ανέβει γύρω στα Χριστούγεννα. Είναι υπέροχο συναίσθημα να γράφεις για παιδιά!
Χάρισέ μας ένα στιχάκι σου, ως ευχή ή παρότρυνση προς τους αναγνώστες μας!
Θα αφιερώσω στους αναγνώστες σας ένα τετράστιχο από ένα κομμάτι που δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα με την ευχή πάντα να χαμογελάμε και να είμαστε αισιόδοξοι:
«Πάντα...
Πάντα θα μένει μια ζωή
Γι' αυτά που δεν έχουμε δει
Για όσα δεν ζήσαμε ακόμα...»
