Πέρασε πολύς καιρός για να συμφιλιώσω μέσα μου αυτές τις ιστορίες. Σαν κομμάτια της ζωής μου, σαν σπυριά από το ίδιο ρόδι που έσπασε ένα πρωί στο πεζοδρόμιο της οδού Νοταρά στα Εξάρχεια, απ' όπου ξεκίνησα 17 χρονών για να ηχογραφήσω το πρώτο μου τραγούδι.
Καρπός αγάπης, λοιπόν, αυτή η συλλογή, που υπήρχε έτσι κι αλλιώς ωραία τακτοποιημένη για πολλά χρόνια στις θήκες της, στο προσωπικό μου αρχείο και στο μυαλό μου. Σαν ένα άλμπουμ με παλιές φωτογραφίες. Άλλες καλές, άλλες μέτριες και άλλες… αποτυχημένες. Πάντως, όπως και να ’χει το πράγμα, για να είμαι ειλικρινής, τα 45άρια σε διπλό δίσκο και cd μου φαίνεται λίγο… μεγαλόπιασμα!
Καλή ακρόαση- με επιείκεια παρακαλώ.
Γιώργος Νταλάρας (1)
«Στα χοντρά τα σύρματα πεθαίνει το φεγγάρι…»
Άκουγα για χρόνια ολόκληρα αυτό το τραγούδι, με τη σπαραχτική ερμηνεία του Γιώργου Νταλάρα, σε μια παλιά μπομπίνα του πατέρα μου, χωρίς να ξέρω σε ποιο δίσκο βρίσκεται, ποιος είναι ο δημιουργός, ούτε καν τον ακριβή τίτλο του… Άλλοτε το έλεγα «Στα χοντρά τα σύρματα», άλλοτε «Η νυχτιά»…. Ώσπου ένα βράδυ του Ιουνίου του 1991, στην παρουσίαση της «Ερωτικής Πρόβας» του Δημήτρη Λάγιου στο θέατρο Αθηνών, πήρα το θάρρος και ρώτησα το Γιώργο…
«Πάρε με φεγγάρι μου, λέγεται και είναι του Πάνου Τζαβέλλα… Θα τα κυκλοφορήσω σε λίγο καιρό όλα μαζί» μου είπε…
Όπως και έγινε… Το 1993 ο δίσκος «Για τα τραγούδια κι εγώ φταίω» συγκέντρωσε τα 45άρια του, που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε μεγάλους δίσκους μέχρι τότε… Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, κάποιοι, που δεν ήθελαν πλέον τα πρωτότυπα μικρά δισκάκια, να τα «σκοτώσουν» στο Μοναστηράκι, με αποτέλεσμα η απλησίαστη, μέχρι τότε, τιμή τους να πέσει κατακόρυφα και, επιτέλους, να τα προμηθευθούμε και όσοι δεν μπορούσαμε να τα βρούμε πριν…
Όλα;
Όχι… Κάποια έμειναν έξω… Και παραμένουν δυσεύρετα μέχρι σήμερα…
«Ο αναπτήρας» και το «Αυτός είσαι» του Γιώργου Μητσάκη, μαζί με κάποια ακόμη τραγούδια του Μητσάκη, στα οποία ο Νταλάρας κάνει β’ φωνή στην Καίτη Αμπάβη, αλλά και η δεύτερη εκτέλεση του «Να ’τανε το ‘21» του Σταύρου Κουγιουμτζή και της Σώτιας Τσώτου (η πρώτη εκτέλεση με τη λέξη «ομορφούλα» που αντικατέστησε την «τουρκοπούλα», μετά από παρέμβαση του τούρκικου προξενείου στην Αθήνα). Μετά τον Νταλάρα και πριν τη λογοκρισία, το τραγούδι ηχογραφείται και με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση (με τη λέξη «τουρκοπούλα»), ενώ μέχρι σήμερα θα γνωρίσει πάνω από είκοσι δισκογραφημένες εκδοχές. Η «τουρκοπούλα» θα φιλοξενηθεί τελικά μετά από σαράντα δύο ολόκληρα χρόνια, στην επανέκδοση του Lp «Να ’τανε το 21» σε cd, που κυκλοφόρησε πέρσι μαζί με κυριακάτικη εφημερίδα. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι αφηγήσεις της συζύγου του Σταύρου Κουγιουμτζή Αιμιλίας, σχετικά με το «21» στον υπογράφοντα:
Α.Κ: Εμείς κάναμε παρέα με τον Γρηγόρη τότε… Μια μέρα του λέει ο Σταύρος «για άκου και ένα τραγούδι». Ακούει ο Γρηγόρης το «21» και «τρελαίνεται», πριν ακόμα ηχογραφηθεί με τον Νταλάρα. «Ρε αυτό είναι σουξέ» του λέει. Κι αρχίζει και το μαθαίνει… M περδευόταν μάλιστα κι αντί για «Τουρκοπούλα» έλεγε «κορτοπούλα»… Το είχε πει τόσες φορές, που στο τέλος από το πολύ «Μού’ξα και μού’ξα- να’ρχονται ένα ένα» τον φωνάζαμε ο «Μούξας». Ο Μάτσας εν τω μεταξύ δεν το «πίστεψε» το τραγούδι. Του το πάει ο Σταύρος, το γράφουνε με τον Νταλάρα και δεν το κυκλοφορεί… Είναι τώρα ο Σταύρος στο γραφείο του Μάτσα, συζητούν και του λέει «Άντε πότε θα το βγάλεις;» Εκείνη τη στιγμή, χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνει ο Μάτσας και λέει «Σοβαρά; Αλήθεια;» και το κλείνει. Ξέρεις τι τηλεφώνημα ήταν αυτό; «Το γράφει στο στούντιο, αυτή τη στιγμή ο Μπιθικώτσης». Αρχίζει από την άλλη μέρα να τυπώνει τους δίσκους με το τραγούδι και στις ετικέτες πάνω να γράφουνε όλοι «Πρώτη εκτέλεση», να μην προλαβαίνουν να βάζουνε «Πρώτη εκτέλεση. Εν τω μεταξύ ο Γρηγόρης, χωρίς να ρωτήσει το Σταύρο, το πήρε χαμηλά, δεν το είπε στον τόνο που έπρεπε, έβαλε και στην αρχή μια τρομπέτα… Μάλιστα, είχε θυμώσει που δεν μας άρεσε η εκτέλεσή του…. Έχω την εικόνα από το Σταύρο να ξυρίζεται πριν πάει για το στούντιο. Τον «έτρωγε» κάτι… «Κάτι πρέπει να βάλω στην αρχή, κάτι…» και σκέφθηκε το φλάουτο. Βγαίνουν λοιπόν, σχεδόν παράλληλα, και οι δυο εκτελέσεις, λίγο πιο νωρίς του Νταλάρα και γίνεται χαμός. Αφού θυμάμαι από την πρώτη βδομάδα, πήγαινα στον μπακάλη και άκουγα το τραγούδι, από τα ραδιόφωνα, από τον κόσμο… Υπήρχε μάλιστα και η «διαμάχη» για το ποιος το λέει πιο καλά... Μια μέρα που βρεθήκαμε με το Μανώλη Μητσιά μας είπε για τη διένεξη του Λαμπρόπουλου (προέδρου της «Columbia») με τον Μπιθικώτση. Ήταν έξω από το γραφείο του Λαμπρόπουλου και τον άκουσε που έλεγε «Πως τον αφήσατε και σας έφυγε ο Κουγιουμτζής, γιατί δεν έκανε μόνο καλά τραγούδια εκεί, έβγαλε κι έναν τραγουδιστή». Κι ο Μπιθικώτσης έλεγε «σε μένα τα λέτε τώρα; Εγώ δεν σας τον έφερα;»
Ερ: Συμβόλαιο με τον Μάτσα πότε υπέγραψε;
Α.Κ: Αμέσως μετά το «21». Πολλοί πιστεύανε πως με το «21» πλουτίσαμε. Με το «21» έβγαλε τα λιγότερα χρήματα από οτιδήποτε, γιατί ήταν χωρίς συμβόλαιο και χωρίς ποσοστά.
Ερ: Ούτε από τις άλλες εκτελέσεις; Το τραγούδι γνώρισε τότε πάνω από είκοσι εκτελέσεις.
Α.Κ: Τίποτα… Από πουθενά. Μετά το «21» υπέγραψε και από κει και πέρα πήρε ποσοστά.
Ερ: Νομίζω πως είχε πει κάποτε ο Αχιλλέας Θεοφίλου πως άνοιγε μια εταιρεία, έβγαζε το «21» και ξανάκλεινε…
Α.Κ: Έτσι είναι… Κάποιοι λέγανε στη μαμά του Σταύρου τότε «πες το γιο σου να πάρει μερικά διαμερίσματα...» Καταλαβαίνεις… Ξεφύγαμε από τη μιζέρια αλλά όχι ότι θα παίρναμε και σπίτια…
Eρ: Με την Τουρκία τι έγινε και η «τουρκοπούλα» έγινε «ομορφούλα»; Είχε ηχογραφηθεί και με τον Μπιθικώτση με την «τουρκοπούλα».
Α.Κ: Διαμαρτυρήθηκαν οι Τούρκοι ότι δεν ήταν τόσο «εύκολες» οι τουρκάλες και το κάνανε «ομορφούλα», ο Μάτσας βρήκε τη λέξη….
Είναι επίσης χαρακτηριστικά αυτά που έχει αφηγηθεί ο ίδιος ο συνθέτης σε συνέντευξή του. Μες στη δικτατορία λοιπόν και στο μαγαζί όπου εργάζεται, έρχονται διάφοροι «εθνοσωτήρες» και λάτρεις της «επανάστασης», οι οποίοι ζητούν επανειλημμένως το τραγούδι, νομίζοντας πως είναι ένας δικός τους ύμνος. Προβληματισμένος ο συνθέτης τηλεφωνεί στη στιχουργό και τη ρωτά: «Βρε συ Σώτια, τι τραγούδι γράψαμε;» Και η στιχουργός πολύ φυσικά του απαντά: «Μα είναι δυνατόν ρε Κουγιουμτζή, να γράψω εγώ τραγούδι που να εξυμνεί τη χούντα;» Οπότε μάλλον πρόκειται για το πρώτο αντιστασιακό τραγούδι που με τα αλληγορικά του λόγια, καταφέρνει να μπερδέψει τους ηλίθιους λογοκριτές της εποχής…
Πηγαίνοντας λίγο πίσω στο χρόνο, στις 21 Απριλίου του 1967, ο Γιώργος Νταλάρας, παίρνει το δρόμο για το στούντιο, προκειμένου να ηχογραφήσει δυο τραγούδια του Βαγγέλη Περπινιάδη που, όπως θυμάται ο μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής, ήταν το «Μπροστά στα σκαλοπάτια σου», ένα κανταδορίστικο χασάπικο κι ένα ζεϊμπέκικο με τίτλο «Πάντα σε φίλους πίστευα».(5) Η ηχογράφηση φυσικά δε γίνεται ποτέ… Η Αθήνα έχει γεμίσει από τανκς… «Δε βαριέσαι… Θα μείνω μουσικός… Εδώ ο κόσμος χάνεται…» σκέφτεται ο Νταλάρας. (1)
Λίγο αργότερα όμως, ηχογραφεί την «Προσμονή» των Βασίλη Αρχιτεκτονίδη-Παναγιώτη Καλαποθαράκου, στην εταιρεία «Αυλός». Ένα τραγούδι που, λόγω των «ανατρεπτικών» στίχων του, «κόβεται» κατευθείαν από τη λογοκρισία της εποχής, αφού μεταξύ άλλων λέει:
«Πότε η καμπάνα του λαού, του γέρο Μακρυγιάννη
λεύτερο χώμα κι ουρανό, για όλους θα σημάνει…»
Αυτό το πρώτο δισκάκι, αν και εντάχθηκε αργότερα στη συλλογή «Για τα τραγούδια κι εγώ φταίω», σήμερα παραμένει εξαιρετικά δυσεύρετο και «απλησίαστο» στην τιμή του, αν τελικά βρεθεί. (8)
Την επόμενη χρονιά, ο Νταλάρας, μετά από σειρά ακροάσεων και με τη βοήθεια του Σπύρου Ζαγοραίου (αδελφικού φίλου του Λουκά Νταράλα), ο οποίος καλεί τον Μάκη Μάτσα στο μαγαζί του στην Πλάκα, για ν’ ακούσει τον Νταλάρα, βρίσκεται πλέον στις τάξεις της εταιρείας Minos, υπογράφει το πρώτο του συμβόλαιο και ηχογραφεί δυο τραγούδια του Γρηγόρη Φούντα και του Κώστα Βίρβου, τα «Δυο λουλούδια σε μια γλάστρα» και «Ρίξε μες στις φλόγες την αγάπη μου». Λίγο μετά, με το τραγούδι του Γιώργου Μητσάκη «Και η ζωή συνεχίζεται» ακούγεται για πρώτη φορά η φωνή του από το ραδιόφωνο, σε διαφημιστική εκπομπή της Minos, ενώ στη συνέχεια με την «Εποχή του Πάγκαλου» και πάλι του Μητσάκη, γνωρίζει για πρώτη φορά την επιτυχία, παρότι το τραγούδι ταλαιπωρείται από τη λογοκρισία της εποχής. Ωραία λαϊκά τραγούδια, που δεν ικανοποιούν όμως τότε το νεαρό τραγουδιστή, ο οποίος θυμάται:
Όταν τραγούδησα τα καινούργια του (Μητσάκη) παρ' ότι ήταν και τα πρώτα με τα οποία ακούστηκα, δεν με «κάλυψαν». Σκέψου ότι πια είχα «δηλητηριαστεί» από άλλα πράγματα εκείνη την εποχή. Μ’ ενδιέφερε να τραγουδήσω Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσο. Τραγούδια σαν κι αυτά που έλεγε ο Μπιθικώτσης, ας πούμε. Η «Εποχή του Πάγκαλου» μπορεί να ήταν χαριτωμένο τραγούδι, αλλά δεν ήταν αυτό που ήθελα. Είχα στεναχωρεθεί πάρα πολύ με το «Αυτός είσαι» και το «Σου χάρισα έναν αναπτήρα». Αυτό βέβαια δεν το είχε καταλάβει ο Μητσάκης και είχε μια πίκρα.( 4)
Ώσπου, έρχεται στη ζωή του ο Σταύρος Κουγιουμτζής με τον «Ουρανό», το «Που ’ναι τα χρόνια» (το οποίο στην πρώτη εκτέλεσή του με τον Μπιθικώτση πέρασε, σχεδόν, απαρατήρητο, όχι βέβαια λόγω του ερμηνευτή), το «Κάπου νυχτώνει», «Το σακάκι μου κι αν στάζει» και όλα τα υπόλοιπα.
Εκείνη την εποχή των ηχογραφήσεων για τις 45 στροφές ο συνθέτης ή ο τραγουδιστής δοκιμάζανε ένα τραγούδι και το ηχογραφούσαν με την ίδια ορχήστρα, την ίδια μέρα ίσως, για παραπάνω από μία φορές. Συχνά κυκλοφορούσε στην αγορά με δυο μορφές. Με τον ίδιο κωδικό δίσκου όμως. Άλλες φορές, έβγαινε η μια ηχογράφηση και η άλλη έμενε στα αρχεία της εταιρείας και έμπαινε σε δίσκο ή cd πολλά χρόνια μετά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα στους καταλόγους δισκογραφιών που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί, το τραγούδι να υπάρχει καταγεγραμμένο μόνο μια φορά. Τέτοιες περιπτώσεις, εκτός από το «21» που προανέφερα, είναι το «Έχω έναν καφενέ» των Λοΐζου-Παπαδόπουλου, το «Αν ήτανε να σ’ αρνηθώ» του Σταύρου Κουγιουμτζή, αλλά και «Τα δυο φεγγάρια» και «Του κάστρου το ρολόι» των Δερβενιώτη-Βίρβου, που δεν έχουν ενταχθεί σε κάποιο μεγάλο δίσκο ή cd.
Υπάρχει επίσης μια σειρά τραγουδιών, που αν και ηχογραφήθηκαν δεν κυκλοφόρησαν ποτέ, ούτε καν σε δίσκους 45 στροφών, όπως τα «Δεν έμεινε σταλιά κουράγιο» των Δ. Ξαπλαντέρη - Β. Ρούτη, μια ηχογράφηση του «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» του 1970, το «Ζαβαρακατρανέμια» του Γιάννη Μαρκόπουλου και αρκετά ακόμα. (9) Το «Δεν έμεινε σταλιά κουράγιο», σύμφωνα με μαρτυρία του συνθέτη Δημήτρη Ξαπλαντέρη, λίγο πριν φύγει από τη ζωή, είχε ηχογραφηθεί για να συμπεριληφθεί στο 45άρι μαζί με τη «Ροδιά», καθώς και στο Lp «Ο μέτοικος»…. Τελικά, άγνωστο γιατί, δεν μπήκε εκεί… Το ίδιο συνέβη και με το τραγούδι «Της δάφνης τα φύλλα» του Γιάννη Μέτσικα σε στίχους Άκου Δασκαλόπουλου. Σε συνέντευξή του στον υπογράφοντα ο συνθέτης θυμάται, για εκείνη την περίοδο, όταν πήγε στον Νταλάρα μια κασέτα με τρία τραγούδια του, για να διαλέξει:
Τι έγινε τελικά κι από τα τρία τραγούδια κυκλοφόρησε μόνο το ένα;
Τα γράψαμε στο στούντιο για να κυκλοφορήσουν αλλά αποφασίσαμε με τον Νταλάρα, για να μην έχουμε προβλήματα με τη λογοκρισία, να μη βάλουμε το «Ποιος άπλωσε τα χέρια μες στη νύχτα». Όμως πήγαν να μου κάνουν σαμποτάζ, να μη βάλουν ούτε το «Ήταν άνθρωπος δικός μας», ούτε της «Δάφνης τα φύλλα»…
Γι’ αυτό στην πρώτη έκδοση του «Μέτοικου», δεν υπάρχουν τραγούδια σου, όπως δεν υπάρχει και η «Ροδιά» των Ξαπλαντέρη - Ρούτη;
Ακριβώς Θανάση… Όταν βγήκε ο δίσκος, τα τραγούδια μου δεν υπήρχαν μέσα. Τηλεφώνησα στον Νταλάρα, ο οποίος δεν είχε ιδέα και του το είπα. Αμέσως πήγαμε στην εταιρεία και ζήτησε έντονα το λόγο από το διευθυντή παραγωγής της εταιρείας το Σπύρο Ράλλη… Έγινε αμέσως μια σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν ο Μάτσας, ο Νταλάρας, ο Ράλλης και κάποιοι συνθέτες και αποφασίστηκε τελικά να μπει μόνο το «Ήταν άνθρωπος δικός μας». Ο Νταλάρας ήξερε την ιστορία του, πως το είχα γράψει για το Μίκη, όπως και το «Της δάφνης τα φύλλα», εξίσου ωραίο τραγούδι, ήταν για το Μίκη.
Εσύ την έχεις αυτή την ηχογράφηση με της «Δάφνης τα φύλλα»;
Δε μου το δώσανε δυστυχώς. Σκέψου πως τότε δεν το βγάλανε ούτε σε 45άρι κι ακόμα μέχρι σήμερα δε μου το βγάλανε. Ο μακαρίτης ο Δασκαλόπουλος δεν το άκουσε το τραγούδι του, όπως ηχογραφήθηκε τότε. Όταν ζήτησα λοιπόν να μου το δώσουν ο Αχιλλέας Θεοφίλου μου είπε, «Γιάννη Δεν μπορώ να σου δώσω την κόπια από την ηχογράφηση, γιατί δεν έχεις συμβόλαιο με την εταιρεία μας και μπορεί να πας το χρησιμοποιήσεις αλλού». Κατάλαβες; Και δε μου το δώσανε. (7)
Παράλληλα με τον Κουγιουμτζή, ο Απόστολος Καλδάρας, με τον οποίο ο Νταλάρας πρωτοσυνεργάζεται με το «Τρομαγμένο περιστέρι» σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου το 1969, ο Μάνος Λοΐζος με το Λευτέρη Παπαδόπουλο αλλά και οι Θόδωρος Δερβενιώτης και Γιώργος Κατσαρός (με δυο τραγούδια ο καθένας σε στίχους Κώστα Βίρβου και Πυθαγόρα αντίστοιχα), θα γράψουν για τον τραγουδιστή μερικά εξαιρετικά κομμάτια… «Αχ ο μπαγλαμάς», «Του κάστρου το ρολόι», «Τα βάσανα δε λέγονται», «Βασανάκι βασανάκι», «Πάνε να πεις» και πολλά άλλα. Στα πρότυπα του Κουγιουμτζή, ο Μάνος Λοΐζος γράφει το «Αχ χελιδόνι μου» με τους στίχους του «Προέδρου», το οποίο καταφέρνει να ξεπεράσει τους «σκοπέλους» της χούντας και να γραφτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της ελληνικής μουσικής…
Στις ορχήστρες εκείνης της εποχής, όπως θυμάται ο Γιώργος Νταλάρας, παίζουν μπουζούκια ο Χρήστος Ψαρρός και ο Δημήτρης Χιονάς ενώ σε κάποια άλλα τραγούδια ο Χρήστος Νικολόπουλος και ο Θανάσης Πολυκανδριώτης. Στη «Ροδιά» και ο Δημήτρης Ξαπλαντέρης. Μπάσο ο Πάνος Ιατρού, ενίοτε ο Γιώργος Θεοφιλόπουλος και αργότερα ο Διονύσης (Νύσσος) Πανταζής. Στα ντραμς, σχεδόν πάντα ήταν ο Βαγγέλης Μεθυμάκης. Κιθάρα και μπαγλαμά έπαιζε ο Μπάμπης Μαλλίδης, ενώ όπου ακούγεται κλασική κιθάρα είναι ο Δημήτρης Φάμπας. Στο τσέλο είναι ο Σωτήρης Ταχιάτης. Πνευστά ο Μάνθος Χαλκιάς κι άλλοτε η Στέλλα Γαδέδη ή ο Θανάσης Αραπίδης. Ακορντεόν ο Γιώργος Κουλαξίζης, ενώ όπου ακούγεται σαντούρι είναι ο Τάσος Διακογιώργης.(1)
Το 1973 έρχεται κι ένα «ιδιαίτερο» τραγούδι του Πάνου Τζαβέλλα, το «Πάρε με φεγγάρι μου», στο οποίο αναφέρθηκα και στον πρόλογό μου. Είκοσι χρόνια μετά, ο Γιώργος Νταλάρας θα πει γι’ αυτό το τραγούδι:
Αυτό ήταν ένα από τα ωραιότερα τραγούδια αυτού του δίσκου. Είναι ένα τραγούδι του Παναγιώτη του Τζαβέλλα. Ένα τραγούδι που έγραψε στη φυλακή, το 1973, όταν ήταν κρατούμενος και είναι ένα τραγούδι προσωπικό, βιογραφικό, της ζωής του, που είχα την τιμή να μου το χαρίσει, αν θέλεις, να το τραγουδήσω. Πάρα πολλοί φίλοι το ζητούν χρόνια αυτό το τραγούδι και δυστυχώς δεν είχε μπει πουθενά. Ευτυχώς ήρθε η στιγμή να ακουστεί και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό. (6)
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή που ο τραγουδιστής στην τελευταία του παράσταση στο Παλλάς, στις 13/1/2008, ξαναθυμήθηκε μετά από τόσα χρόνια αυτό το τραγούδι και το αφιέρωσε στους «φίλους καρδιάς».
Πολλές από τις μεγάλες επιτυχίες του, κυκλοφορούν πρώτα ή παράλληλα με τους δίσκους 33 στροφών και σε 45άρια. «Ο μέτοικος», «Το πουκάμισο το θαλασσί», «Ήταν πέντε ήταν έξη», «Μες στου Βοσπόρου τα στενά», των οποίων η χρήση προορίζεται κυρίως για τα Juke - box της εποχής, είναι κάποια από αυτά. Κι επειδή βρίσκονται σε μεγάλα έργα όπως η «Μικρά Ασία», ο «Βυζαντινός Εσπερινός» ή οι «Μικρές Πολιτείες», στα οποία δεν υπάρχουν άσχημα αλλά ούτε καν μέτρια τραγούδια, ο μέσος ακροατής στρέφεται φυσιολογικά στην αγορά του μεγάλου δίσκου… Αυτόματα λοιπόν έρχεται και η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης των 45αριών.
O κύκλος των τραγουδιών που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στις 45 στροφές θα κλείσει το 1976 με δυο συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη, αφιερωμένες στον Αλέκο Παναγούλη… «Κόκκινο τριαντάφυλλο» και «Εκείνος ήταν μόνος»…
Το 1986 θα κυκλοφορήσει ένα maxi single με τρία τραγούδια σε ζωντανή ηχογράφηση από το «Περοκέ». Εκείνη την εποχή θα διανεμηθούν αποκλειστικά στους ραδιοφωνικούς σταθμούς κάποια διαφημιστικά δισκάκια, τα λεγόμενα «Promos».
Συνεχίζεται…
Σημείωση:
Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Όασις» (Τεύχος 1-Αύγουστος 2008) και στο www . dalaras . com / forum. Σήμερα παρουσιάζεται συμπληρωμένο.
Πηγές:
1. Lp - cd «Για τα τραγούδια κι εγώ φταίω» (Minos - Emi 1993)
2. www.dalaras.com/forum
3. Κώστα Ματσούκα «Κατάλογος δίσκων 45 στροφών Odeon & Minos - Emi»
4. «Το μουσικό κουτί» (Μ inos - Emi 1997-Επιμέλεια Γιώργου Τσάμπρα)
5. Κώστα Μπαλαχούτη «Βαγγέλης Περπινιάδης-Πριν το τέλος» («Προσκήνιο» 2000)
6. Συνέντευξη Γιώργου Νταλάρα στον Αντώνη Ανδρικάκη (Μελωδία-31/12/1993)
7. Συνέντευξη Γιάννη Μέτσικα στο Θανάση Γιώγλου
http://www.ogdoo.gr/portal/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=1299&Itemid=9
8. Γιώργος Νταλάρας «Το πρώτο μου τραγούδι»
http://www.ogdoo.gr/portal/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=587&Itemid=122
9. «Γιώργος Νταλάρας-Τα πρώτα 15 χρόνια- Τα τραγούδια 1967-1982» Έρευνα του Βαγγέλη Αρναουτάκη στο περιοδικό «Όασις» Τεύχος 9, Μάιος 2009.
10. Συνέντευξη της Αιμιλίας Κουγιουμτζή στο Θανάση Γιώγλου (αδημοσίευτη)
