Μια ιδιαίτερη συνέντευξη του Στάθη Ψάλτη που πραγματοποιήθηκε το 2011. Ο Στάθης Ψάλτης πρωταγωνιστούσε τότε στην επιθεώρηση «Μας πήρανε τα σώβρακα ζητάνε και τα ρέστα» των Γαλίτη - Σπυρόπουλου περιοδεύοντας σε όλη την Ελλάδα.
Σας την παρουσιάζουμε αυτούσια:
Αυτόφωτο ταλέντο, μια αστείρευτη πηγή γέλιου και ταυτόχρονα σοφίας που σου δίνει την εντύπωση ότι απλώνει τα πλοκάμια της σε ολόκληρο το σύμπαν. Η κοσμοαντίληψη του Στάθη Ψάλτη μπορεί να έχει σημείο επαφής με το χαοτικό μυαλό του δόκτορα Λέκτωρ με τέτοια όμως σημάδια οργάνωσης που μπορείς τελικά να κάνεις μια αρμονική συζήτηση περιμένοντας τις εκρήξεις που σε βάζουν όλο και πιο μέσα στο μυαλό του. Ακόμη δεν γνωρίζω εάν εμφανίστηκε με κολάρο στο λαιμό για να γίνει πιο αινιγματικός ή εάν είναι μέρος της παράστασης καθότι βρεθήκαμε μετά από πρόβα ή του συμβαίνει πραγματικά. Πάντως το ότι φορούσε γυαλιά ηλίου γύρω στα μεσάνυχτα έδωσε τη δική του εξήγηση περί φωτοφοβίας.
Ο Στάθης Ψάλτης ανέκαθεν ήταν αντικείμενο συζήτησης, αλλά αυτό, που αξίζει περισσότερο στον κωμικό που χρησιμοποιεί τη γλώσσα του σώματος όσο κανένας άλλος, είναι οι βαθύτερες σκέψεις του…
Ανεβάζετε την επιθεώρηση «Μας πήρανε τα σώβρακα ζητάνε και τα ρέστα» εν μέσω μεγάλης κρίσης και αγανακτισμένων πολιτών. Πώς νοιώθετε;
«Νοιώθω ευτυχισμένος γιατί είναι μια επιθεώρηση που ανταποκρίνεται επί του ασφαλούς του γέλιου και στην σημερινή πραγματικότητα με τις γελοίες καταστάσεις που ζούμε, τη γελοιότητα των πολιτικών προσώπων που κατάντησαν την Ελλάδα έτσι και μέσα από την παράσταση περνάμε πολλά μηνύματα, με πολύ γέλιο. Ίσως είναι η καλύτερη επιθεώρηση που έχω παίξει ποτέ εδώ και 35 χρόνια».
Τροφή της επιθεώρησης είναι το πολιτικό σκηνικό και τώρα το έδαφος είναι πολύ εύφορο για διακωμώδηση πολλών πραγμάτων. Βρίσκεται;
«Η επιθεώρηση γενικά είναι επιθεωρώ κι επιτίθεμαι σ’ οποιοδήποτε θέμα. Βεβαίως όταν υπάρχουν πολιτικές αναταραχές και οικτρά πολιτικά σφάλματα τότε η πολιτική κατάσταση δίνει πολύ τροφή».
Ποιος είναι ο ρόλος σας στην εν λόγω επιθεώρηση;
«Προσπαθούμε τον απελπισμένο να τον κάνουμε χαρούμενο. Υποδύομαι τον Πειναλόγκα! Ένας εκπληκτικός χαρακτήρας που αναφέρεται σε όλη την πολιτική κατάσταση της χώρας με πολύ διασκεδαστικό τρόπο, με πολύ χιούμορ και καυστική σάτιρα…».
Έχετε γράψει τη δική σας ιστορία στο χώρο της επιθεώρησης κρατώντας ωστόσο αποστάσεις από το κατεστημένο του χώρου σας. Υπάρχει τίμημα;
«Όλοι αυτοί οι κύριοι που διαχώρισαν το θέατρο σε είδη (μουσική κωμωδία, μιούζικαλ, αττική κωμωδία, επιθεώρησης κλπ) δεν μπορούν να παίξουν επιθεώρηση γι’ αυτό λοιπόν τους παρακαλώ εφ’ όσον δεν μπορούν να το κάνουν ας μην την μαστιγώνουν. Στην μοναχική μου πορεία ευτυχώς για μένα οι Έλληνες είναι οι μοναχοί της ιεροσύνης και πάντα μ’ ακολουθούν».
Πώς ήταν οι συνθήκες όταν μπήκατε στον καλλιτεχνικό χώρο στις αρχές του ’70;
«Τότε γραφόταν η κακεντρεχής ιστορία του θεάτρου. Ήταν πάρα πολύ σκληροί οι άνθρωποι στο θέατρο. Δεν τολμούσαμε να κάνουμε ένα βήμα, ούτε μια κουβέντα να πούμε. Μας στερούσαν και μας έκαναν έκπτωση στο ταλέντο. Όμως εγώ δεν έκανα έκπτωση στο ταλέντο, έκανα έκπτωση σε αυτούς και τα κατάφερα».
Πώς σηκώσατε το βάρος της καλλιτεχνικής αξίας των προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν στις δεκαετίες του ’50 και ’60 για να υψώσετε το δικό σας ανάστημα;
«Πέρα από τους κακεντρεχείς συναδέλφους μου τότε υπήρχαν άνθρωποι με πολλές αξίες οι οποίοι με αναγνώρισαν κι έβαλαν πλάτη να προχωρήσω. Έτσι έπαιξα στους Έμπορους των Εθνών και στο Γιούγκερμαν, δύο πολύ αξιόλογα τηλεοπτικά σήριαλ».
Ήταν επιλογή σας να σταματήσετε να κάνετε τηλεόραση;
«Οι πληροφορίες μου λένε ότι δεν θέλανε από ένα σημείο και μετά τους παλιούς γιατί όπως είπαν τους έκαψε το φιλμ. Μα, το φιλμ δεν καίγεται ποτέ. Το καλό φιλμ πάντα παίζετε. Το καλό φιλμ πάντα μαζεύει κόσμο, το καλό φιλμ που μας έκανε ο Δαλιανίδης, ο Κατσουρίδης κι ένα σωρό άλλοι».
Όμως ο ιδιοφυής καλλιτέχνης είναι εκείνος που ξέρει να ελιχθεί και να επιβιώσει κάτω απ’ όλες τις συνθήκες. Συμφωνείτε;
«Δεν υπάρχει ευφυΐα στο να προχωρήσεις, υπάρχει μόνο η αλήθεια. Έχεις την αλήθεια μέσα σου; Ξέρεις γιατί κάνεις αυτό που κάνεις; Μπορείς να το κάνεις; Όλα αυτά τα γνώριζα πάρα πολύ καλά, με μαθηματική ακρίβεια».
Ως παιδί πώς ήταν ο μικρόκοσμός σας;
«Ήμουν ένα παιδί που δεν μέτραγε τ’ άστρα. Άλλα ένα παιδί που έκανε όνειρα μέσα στο σύμπαν. Κολυμπούσα στα σύννεφα, στο υπερπέραν. Όπου ήθελα πήγαινα. Ήμουν ένα παιδί του σύμπαντος».
Ποιους θαυμάζατε;
«Την Κατίνα Παξινού, την Ελένη Χατζηαργύρη, την Μαίρη Αρώνη, το Θάνο Κωτσόπουλο, τον Νέζερ και παράλληλα τους υπέροχους Σταυρίδη, Βασίλη Αυλωνίτη, Γεωργία Βασιλειάδου, το Νίκο Ρίζο και όλους αυτούς τους κωμικούς που εάν είχαν παίξει αριστοφανική κωμωδία δεν θα είχε υπήρχε ποτέ τέτοιου είδους επιτυχία. Εάν τολμούσαν να καλέσουν την Βασιλειάδου και την Βλαχοπούλου να παίξουν Αριστοφάνη ειδικά την Λυσιστράτη θα είχε πέσει όλη η Επίδαυρος. Αυτή του την επιθυμία μου είχε εκμυστηρευτεί ο Κουν και είπε ότι «δεν τον αφήνει το σύστημα». Η κομπλεξική κουλτούρα των κομπλεξικών και υπο-μορφωμένων με την έννοια της απαισιοδοξίας για τον εαυτό τους δεν το επέτρεψε να συμβεί».
Η μουσική τι θέση έχει στη ζωή σας;
«Δεν ακούω ούτε Μπετόβεν, ούτε Μότσαρτ. Ακούω μόνο τα τραγούδια της ψυχής μου και αυτά με συνοδεύουν και με οδηγούν. Θαυμάζω βέβαια ορισμένους μουσικοσυνθέτες όπως τους Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Λοΐζο και φυσικά τον Νίκο Ξυλούρη».
Σας αρέσει η ταχύτητα;
«Όχι, ούτε στην προσωπική μου ζωή, ούτε στο αυτοκίνητο. Η ταχύτητα έχει πολλές επικίνδυνες διαστάσεις. Τίποτα δεν αφήνω ανεξέλεγκτο, είμαι πάντα ελεγχόμενος. Το μόνο που δεν φοβόμουνα και δεν θα φοβηθώ ποτέ είναι να γίνω πνεύμα όταν πεθάνω και να τρέχω με την ταχύτητα του φωτός και να πηγαίνω σε κλάσμα δευτερολέπτου στον Κρόνο και απλό εκεί στον Ερμή και στο απέραντο σύμπαν…».
Είστε συλλέκτης;
«Δεν συλλέγω τίποτα. Ούτε τα βραβεία που έχω πάρει γιατί για μένα όλα αυτά είναι μάταια. Όσο υπάρχεις θα υπάρχει, όταν δεν θα υπάρχεις απλά θα σε αναφέρουν… Τι να το κάνεις; Να κρατήσω τις συνεντεύξεις; Να κρατήσω τις φωτογραφίες; Για ποιο λόγο; Δεν έχει απολύτως καμία αξία να είμαι συλλέκτης σε κάτι».
Συνεχίζεται να ονειρεύεστε;
«Βεβαίως! Ονειρεύομαι τη γυναίκα μου πάρα πολύ. Επίσης ονειρεύομαι ότι θα βγω επάνω στην σκηνή και θα κάνω τον κόσμο να εκστασιαστεί γιατί έχω μια ιδιότητα: επιτίθεμαι σαρκικά, σατυρικά και με εκπληκτική ευλυγισία κωμικότητας».
Έχετε σατιρίσει σχεδόν όλους τους πολιτικούς και τώρα φαντάζομαι ο Παπανδρέου θα είναι το πρώτο πιάτο. Ποιος σας εμπνέει περισσότερο;
«Το είπες κι εσύ, ο Παπανδρέου είναι το πρώτο πιάτο, δεν είναι καν πιάτο για κανέναν Έλληνα…».
Η τροφή που παίρνετε από τους πολιτικούς για τη δουλειά σας θα σας έχει κάνει να τους ψάξετε πιο βαθιά. Τι ράτσα ανθρώπων είναι;
«Υπάρχουν αρκετοί καλοί πολιτικοί που πιστεύουν σε οποιαδήποτε ιδεολογία, αλλά οι περισσότεροι δεν πιστεύουν σε καμία ιδεολογία, απλά γίνονται πολιτικοί για να έχουν μια έπαρση δίπλα στον κόσμο διότι η ανωνυμία είναι πολύ κακό γι’ αυτόν που νοιώθει ότι είναι ανώνυμος και θέλει να γίνει επώνυμος. Κι εκεί είναι ο κομπλεξισμός…».
Πώς περιγράφετε το μνημόνιο;
«Όπως δεν το διάβασαν αυτοί που το ψήφισαν, έτσι δεν το έχω διαβάσει κι εγώ. Δεν έχω άποψη… Κάποτε με έλεγαν βωμολόχο. Τώρα λοιπόν ήρθε η ευκαιρία να πω ότι τα νέα μέτρα δεν είναι μέτρα είναι… Χιλιόμετρα! Η μεγαλύτερη βωμολοχία είναι το ψέμα. Γι’ αυτό να πάνε να γ…όλοι».
Σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την μεταμεσονύχτια αυτή συνέντευξη!
«Κι εγώ χάρηκα να πω την αλήθεια… Κι έχεις μια ευγενική μορφή του Χριστού ξέρεις…».
Σας την παρουσιάζουμε αυτούσια:
Αυτόφωτο ταλέντο, μια αστείρευτη πηγή γέλιου και ταυτόχρονα σοφίας που σου δίνει την εντύπωση ότι απλώνει τα πλοκάμια της σε ολόκληρο το σύμπαν. Η κοσμοαντίληψη του Στάθη Ψάλτη μπορεί να έχει σημείο επαφής με το χαοτικό μυαλό του δόκτορα Λέκτωρ με τέτοια όμως σημάδια οργάνωσης που μπορείς τελικά να κάνεις μια αρμονική συζήτηση περιμένοντας τις εκρήξεις που σε βάζουν όλο και πιο μέσα στο μυαλό του. Ακόμη δεν γνωρίζω εάν εμφανίστηκε με κολάρο στο λαιμό για να γίνει πιο αινιγματικός ή εάν είναι μέρος της παράστασης καθότι βρεθήκαμε μετά από πρόβα ή του συμβαίνει πραγματικά. Πάντως το ότι φορούσε γυαλιά ηλίου γύρω στα μεσάνυχτα έδωσε τη δική του εξήγηση περί φωτοφοβίας.
Ο Στάθης Ψάλτης ανέκαθεν ήταν αντικείμενο συζήτησης, αλλά αυτό, που αξίζει περισσότερο στον κωμικό που χρησιμοποιεί τη γλώσσα του σώματος όσο κανένας άλλος, είναι οι βαθύτερες σκέψεις του…
Ανεβάζετε την επιθεώρηση «Μας πήρανε τα σώβρακα ζητάνε και τα ρέστα» εν μέσω μεγάλης κρίσης και αγανακτισμένων πολιτών. Πώς νοιώθετε;
«Νοιώθω ευτυχισμένος γιατί είναι μια επιθεώρηση που ανταποκρίνεται επί του ασφαλούς του γέλιου και στην σημερινή πραγματικότητα με τις γελοίες καταστάσεις που ζούμε, τη γελοιότητα των πολιτικών προσώπων που κατάντησαν την Ελλάδα έτσι και μέσα από την παράσταση περνάμε πολλά μηνύματα, με πολύ γέλιο. Ίσως είναι η καλύτερη επιθεώρηση που έχω παίξει ποτέ εδώ και 35 χρόνια».
Τροφή της επιθεώρησης είναι το πολιτικό σκηνικό και τώρα το έδαφος είναι πολύ εύφορο για διακωμώδηση πολλών πραγμάτων. Βρίσκεται;
«Η επιθεώρηση γενικά είναι επιθεωρώ κι επιτίθεμαι σ’ οποιοδήποτε θέμα. Βεβαίως όταν υπάρχουν πολιτικές αναταραχές και οικτρά πολιτικά σφάλματα τότε η πολιτική κατάσταση δίνει πολύ τροφή».
Ποιος είναι ο ρόλος σας στην εν λόγω επιθεώρηση;
«Προσπαθούμε τον απελπισμένο να τον κάνουμε χαρούμενο. Υποδύομαι τον Πειναλόγκα! Ένας εκπληκτικός χαρακτήρας που αναφέρεται σε όλη την πολιτική κατάσταση της χώρας με πολύ διασκεδαστικό τρόπο, με πολύ χιούμορ και καυστική σάτιρα…».
Έχετε γράψει τη δική σας ιστορία στο χώρο της επιθεώρησης κρατώντας ωστόσο αποστάσεις από το κατεστημένο του χώρου σας. Υπάρχει τίμημα;
«Όλοι αυτοί οι κύριοι που διαχώρισαν το θέατρο σε είδη (μουσική κωμωδία, μιούζικαλ, αττική κωμωδία, επιθεώρησης κλπ) δεν μπορούν να παίξουν επιθεώρηση γι’ αυτό λοιπόν τους παρακαλώ εφ’ όσον δεν μπορούν να το κάνουν ας μην την μαστιγώνουν. Στην μοναχική μου πορεία ευτυχώς για μένα οι Έλληνες είναι οι μοναχοί της ιεροσύνης και πάντα μ’ ακολουθούν».
Πώς ήταν οι συνθήκες όταν μπήκατε στον καλλιτεχνικό χώρο στις αρχές του ’70;
«Τότε γραφόταν η κακεντρεχής ιστορία του θεάτρου. Ήταν πάρα πολύ σκληροί οι άνθρωποι στο θέατρο. Δεν τολμούσαμε να κάνουμε ένα βήμα, ούτε μια κουβέντα να πούμε. Μας στερούσαν και μας έκαναν έκπτωση στο ταλέντο. Όμως εγώ δεν έκανα έκπτωση στο ταλέντο, έκανα έκπτωση σε αυτούς και τα κατάφερα».
Πώς σηκώσατε το βάρος της καλλιτεχνικής αξίας των προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν στις δεκαετίες του ’50 και ’60 για να υψώσετε το δικό σας ανάστημα;
«Πέρα από τους κακεντρεχείς συναδέλφους μου τότε υπήρχαν άνθρωποι με πολλές αξίες οι οποίοι με αναγνώρισαν κι έβαλαν πλάτη να προχωρήσω. Έτσι έπαιξα στους Έμπορους των Εθνών και στο Γιούγκερμαν, δύο πολύ αξιόλογα τηλεοπτικά σήριαλ».
Ήταν επιλογή σας να σταματήσετε να κάνετε τηλεόραση;
«Οι πληροφορίες μου λένε ότι δεν θέλανε από ένα σημείο και μετά τους παλιούς γιατί όπως είπαν τους έκαψε το φιλμ. Μα, το φιλμ δεν καίγεται ποτέ. Το καλό φιλμ πάντα παίζετε. Το καλό φιλμ πάντα μαζεύει κόσμο, το καλό φιλμ που μας έκανε ο Δαλιανίδης, ο Κατσουρίδης κι ένα σωρό άλλοι».
Όμως ο ιδιοφυής καλλιτέχνης είναι εκείνος που ξέρει να ελιχθεί και να επιβιώσει κάτω απ’ όλες τις συνθήκες. Συμφωνείτε;
«Δεν υπάρχει ευφυΐα στο να προχωρήσεις, υπάρχει μόνο η αλήθεια. Έχεις την αλήθεια μέσα σου; Ξέρεις γιατί κάνεις αυτό που κάνεις; Μπορείς να το κάνεις; Όλα αυτά τα γνώριζα πάρα πολύ καλά, με μαθηματική ακρίβεια».
Ως παιδί πώς ήταν ο μικρόκοσμός σας;
«Ήμουν ένα παιδί που δεν μέτραγε τ’ άστρα. Άλλα ένα παιδί που έκανε όνειρα μέσα στο σύμπαν. Κολυμπούσα στα σύννεφα, στο υπερπέραν. Όπου ήθελα πήγαινα. Ήμουν ένα παιδί του σύμπαντος».
Ποιους θαυμάζατε;
«Την Κατίνα Παξινού, την Ελένη Χατζηαργύρη, την Μαίρη Αρώνη, το Θάνο Κωτσόπουλο, τον Νέζερ και παράλληλα τους υπέροχους Σταυρίδη, Βασίλη Αυλωνίτη, Γεωργία Βασιλειάδου, το Νίκο Ρίζο και όλους αυτούς τους κωμικούς που εάν είχαν παίξει αριστοφανική κωμωδία δεν θα είχε υπήρχε ποτέ τέτοιου είδους επιτυχία. Εάν τολμούσαν να καλέσουν την Βασιλειάδου και την Βλαχοπούλου να παίξουν Αριστοφάνη ειδικά την Λυσιστράτη θα είχε πέσει όλη η Επίδαυρος. Αυτή του την επιθυμία μου είχε εκμυστηρευτεί ο Κουν και είπε ότι «δεν τον αφήνει το σύστημα». Η κομπλεξική κουλτούρα των κομπλεξικών και υπο-μορφωμένων με την έννοια της απαισιοδοξίας για τον εαυτό τους δεν το επέτρεψε να συμβεί».
Η μουσική τι θέση έχει στη ζωή σας;
«Δεν ακούω ούτε Μπετόβεν, ούτε Μότσαρτ. Ακούω μόνο τα τραγούδια της ψυχής μου και αυτά με συνοδεύουν και με οδηγούν. Θαυμάζω βέβαια ορισμένους μουσικοσυνθέτες όπως τους Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Λοΐζο και φυσικά τον Νίκο Ξυλούρη».
Σας αρέσει η ταχύτητα;
«Όχι, ούτε στην προσωπική μου ζωή, ούτε στο αυτοκίνητο. Η ταχύτητα έχει πολλές επικίνδυνες διαστάσεις. Τίποτα δεν αφήνω ανεξέλεγκτο, είμαι πάντα ελεγχόμενος. Το μόνο που δεν φοβόμουνα και δεν θα φοβηθώ ποτέ είναι να γίνω πνεύμα όταν πεθάνω και να τρέχω με την ταχύτητα του φωτός και να πηγαίνω σε κλάσμα δευτερολέπτου στον Κρόνο και απλό εκεί στον Ερμή και στο απέραντο σύμπαν…».
Είστε συλλέκτης;
«Δεν συλλέγω τίποτα. Ούτε τα βραβεία που έχω πάρει γιατί για μένα όλα αυτά είναι μάταια. Όσο υπάρχεις θα υπάρχει, όταν δεν θα υπάρχεις απλά θα σε αναφέρουν… Τι να το κάνεις; Να κρατήσω τις συνεντεύξεις; Να κρατήσω τις φωτογραφίες; Για ποιο λόγο; Δεν έχει απολύτως καμία αξία να είμαι συλλέκτης σε κάτι».
Συνεχίζεται να ονειρεύεστε;
«Βεβαίως! Ονειρεύομαι τη γυναίκα μου πάρα πολύ. Επίσης ονειρεύομαι ότι θα βγω επάνω στην σκηνή και θα κάνω τον κόσμο να εκστασιαστεί γιατί έχω μια ιδιότητα: επιτίθεμαι σαρκικά, σατυρικά και με εκπληκτική ευλυγισία κωμικότητας».
Έχετε σατιρίσει σχεδόν όλους τους πολιτικούς και τώρα φαντάζομαι ο Παπανδρέου θα είναι το πρώτο πιάτο. Ποιος σας εμπνέει περισσότερο;
«Το είπες κι εσύ, ο Παπανδρέου είναι το πρώτο πιάτο, δεν είναι καν πιάτο για κανέναν Έλληνα…».
Η τροφή που παίρνετε από τους πολιτικούς για τη δουλειά σας θα σας έχει κάνει να τους ψάξετε πιο βαθιά. Τι ράτσα ανθρώπων είναι;
«Υπάρχουν αρκετοί καλοί πολιτικοί που πιστεύουν σε οποιαδήποτε ιδεολογία, αλλά οι περισσότεροι δεν πιστεύουν σε καμία ιδεολογία, απλά γίνονται πολιτικοί για να έχουν μια έπαρση δίπλα στον κόσμο διότι η ανωνυμία είναι πολύ κακό γι’ αυτόν που νοιώθει ότι είναι ανώνυμος και θέλει να γίνει επώνυμος. Κι εκεί είναι ο κομπλεξισμός…».
Πώς περιγράφετε το μνημόνιο;
«Όπως δεν το διάβασαν αυτοί που το ψήφισαν, έτσι δεν το έχω διαβάσει κι εγώ. Δεν έχω άποψη… Κάποτε με έλεγαν βωμολόχο. Τώρα λοιπόν ήρθε η ευκαιρία να πω ότι τα νέα μέτρα δεν είναι μέτρα είναι… Χιλιόμετρα! Η μεγαλύτερη βωμολοχία είναι το ψέμα. Γι’ αυτό να πάνε να γ…όλοι».
Σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την μεταμεσονύχτια αυτή συνέντευξη!
«Κι εγώ χάρηκα να πω την αλήθεια… Κι έχεις μια ευγενική μορφή του Χριστού ξέρεις…».
