Ένας από τους κορυφαίους και πρωτοπόρους Έλληνες δημιουργούς, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, συνθέτης με τεράστιο φάσμα ρεπερτορίου, που κινείται από απλά λαϊκά τραγούδια, μέχρι μεγάλες λαϊκές λειτουργίες και ορατόρια. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 18 Μαρτίου του 1939.
«Περιοδεία πρώτη»
Με αυτή την αφορμή, σκέφτηκα σήμερα να αναφερθώ έναν από τους λιγότερο γνωστούς δίσκους του συνθέτη, που κυκλοφόρησε από την Polygram το 1978, με τίτλο «Περιοδεία πρώτη - 13 τραγούδια για ορχήστρα». Για αυτή την ξεχωριστή δουλειά, ο Γιάννης Μαρκόπουλος ενορχήστρωσε ξανά συνθέσεις του από τους κύκλους τραγουδιών «Ιθαγένεια», «Θητεία», «Θεσσαλικός κύκλος», «Μετανάστες», «Τραγούδια του νέου πατέρα» και «Ανεξάρτητα», ενώ διασκεύασε και δυο κομμάτια από τη μουσική παράδοση της Κρήτης.
«Συμμετέχει ο Γιώργος Νταλάρας…»
Στην «Περιοδεία πρώτη» πραγματοποιείται και η πρώτη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα σε δίσκο άλλης εταιρείας, από το 1968 που ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις για την Minos. Όπως μαρτυρούν οι πληροφορίες στο οπισθόφυλλο, ο Νταλάρας συμμετέχει ως απλός μουσικός, παίζοντας τζουρά και δωδεκάχορδη κιθάρα. Τότε περίπου ξεκίνησε και η συνεργασία του με τον Γιάννη Μαρκόπουλο σε ζωντανές εμφανίσεις, με τα τραγούδια από το «Σεργιάνι στον κόσμο» που κυκλοφόρησαν το 1979.
Εκτός από τον Γιώργο Νταλάρα, συμμετέχει η «αφρόκρεμα» των μουσικών της εποχής: Κώστας Παπαδόπουλος (μπουζούκι), Χαράλαμπος Γαργανουράκης και Ρος ο Ιρλανδός (πρόκειται μάλλον για τον Ross Daly) (κρητική λύρα), Παντελής Δεσποτίδης (λαϊκό βιολί), Γιάννης Ξυλούρης (λαούτο), Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο), Αριστείδης Μόσχος (σαντούρι), Νίκος Σαμπαζιώτης (κιθάρα), Σ. Γιωργάκης (κιθάρα ηλεκτρική), Τάσος Χαλκιάς (λαϊκό κλαρίνο), Φίλιππος Τσεμπερούλης (κλαρίνο, φλάουτο, φλογέρες), Βαγγέλης Χριστόπουλος (όμποε), Τάσος Κλαβανίδης (τρομπόνι), Γιώργος Σακελλαρίου (ακορντεόν), Χάρης Καλέας (πιάνο), Γιάννης Ρενιέρης (κρουστά). Συνοδεύει επίσης σύνολο 21εγχόρδων (6 πρώτα βιολιά, 6 δεύτερα, 4 βιόλες, 3 βιολοντσέλα, 2 κοντραμπάσα). Τη διεύθυνση της ορχήστρας έκανε ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ενώ η ηχογράφηση έγινε στο Studio Polysound από τον Γιάννη Σμυρναίο.
Τα κομμάτια του δίσκου
1) Ζαβαρακατρανέμια (στίχοι: Γιάννης Μαρκόπουλος)
2) Μαλαματένια λόγια (Μάνος Ελευθερίου)
3) Πηδηκτός χορός (1978) (Παραδοσιακός Κρήτης)
4) Κελαϊδίσματα (Κώστας Βίρβος)
5) Την εικόνα σου (Μιχάλης Κατσαρός)
6) Το παζάρι (Κώστας Βίρβος)
7) Διάκοσμος κρητικής λύρας (Παραδοσιακό Κρήτης)
8) Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα (Μάνος Ελευθερίου)
9) Ο αρκουδιάρης (Κώστας Βίρβος)
10) Φάμπρικα (Γιώργος Σκούρτης)
11) Οι οχθροί (Γιώργος Σκούρτης)
12) Μιλώ για τα παιδιά μου (Γιώργος Σκούρτης)
13) Χίλια μύρια κύματα (Κ.Χ. Μύρης)
Μια ξεχωριστή συνεργασία…
Η συνεργασία Μαρκόπουλου και Νταλάρα στη δισκογραφία συνεχίστηκε το 1979 με την έκδοση του δίσκου «Σεργιάνι στον κόσμο», σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, Πάνου Θεοδωρίδη, Σαπιέντια, Μελέτης Κυριάκου και του ίδιου του συνθέτη. Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι το 1973 ο Γιώργος Νταλάρας ηχογράφησε, με ενορχήστρωση Νίκου Λαβράνου, το «Ζαβαρακατρανέμια», σε στίχους του συνθέτη και το «1922» («Στους χρόνους της καταστροφής») από το «Χρονικό» σε στίχους Κ.Χ.Μύρη, τα οποία δεν κυκλοφόρησαν ποτέ σε δίσκο. Μια ακόμα ζωντανή εκτέλεση του «Ζαβαρακατρανέμια» με τον Νταλάρα, ακούγεται στο σπουδαίο ντοκιμαντέρ του Νίκου Κούνδουρου «Τα τραγούδια της φωτιάς», με αποσπάσματα από τις μεγάλες συναυλίες στο Καραϊσκάκη και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας αμέσως μετά την πτώση της χούντας.
Το 1985, έξι χρόνια μετά το «Σεργιάνι στον κόσμο», ο Γιώργος Νταλάρας συμμετείχε με τρία τραγούδια σε στίχους Αντώνη Ανδρικάκη, στο «Ρεπορτάζ» του Γιάννη Μαρκόπουλου. («Γύρω γύρω στην πλατεία», «Το φίδι κι ο Αλέξανδρος», «Οδυσσέας ‘85»).
Τα «Παραπονεμένα λόγια» βεβαίως, με τα λόγια του Μάνου Ελευθερίου, αλλά και η «Μάνα του Αλέξανδρου» σε στίχους Πάνου Θεοδωρίδη, δεν έλειψαν σχεδόν ποτέ από τα ζωντανά προγράμματα του Γιώργου Νταλάρα. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως το 2003 ο ερμηνευτής συμπεριέλαβε το «Χίλια μύρια κύματα», σε στίχους Κ.Χ. Μύρη, στη συναυλία αφιέρωμα στη Μικρά Ασία στο Ηρώδειο (με τη συμμετοχή της Γλυκερίας, της Αρετής Κετιμέ και της Εστουδιαντίνας Νέας Ιωνίας), η ηχογράφηση της οποίας κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά σε dvd.
Η τελευταία τους δισκογραφική συνεργασία πραγματοποιήθηκε το 2015, όταν ο Γιώργος Νταλάρας συμμετείχε με τρία τραγούδια στη νέα δισκογραφική δουλειά του Γιάννη Μαρκόπουλου με τίτλο «Εντεύθεν». Ήταν το «Ότι αλλάζει να τ’ αντέξεις» με στίχους του συνθέτη, το «Θυμάμαι εσένα» του Γιώργου Σκούρτη και η «Λυπημένη» σε ποίηση του Γιώργου Σεφέρη.
Οι επόμενες «Περιοδείες» του Μαρκόπουλου
Την ίδια χρονιά η «Περιοδεία πρώτη» επανεκδόθηκε με εξώφυλλο ένα πίνακα ζωγραφικής και κυκλοφόρησε στην Ολλανδία από την Ολλανδική Philips, με τίτλο «The first tour - Τhe ferryman». Με αυτό το εξώφυλλο ο δίσκος επανακυκλοφόρησε και στην Ελλάδα, ενώ το 1996 εκδόθηκε και σε cd. Το 2005 ακολούθησε μια νέα επανέκδοσή του σε cd με εξώφυλλο βασισμένο στον πίνακα της 2ης έκδοσης…
