Κινούμενος ανάμεσα στη μπαλάντα και το λαϊκό τραγούδι, ο Γιάννης Σπανός, στην 60χρονη και πλέον μουσική διαδρομή του, άφησε την προσωπική του σφραγίδα κι αμέτρητα ωραία τραγούδια.
Γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας, όπου και ξεκίνησε τις σπουδές στο πιάνο και τη μουσική. Συνεχίζει σε αυτούς του δρόμους στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και το 1959 ταξιδεύει στη Γαλλία. Εκεί διακρίνεται σαν πιανίστας, ακομπανιατέρ των μπουάτ στην αριστερή όχθη του Παρισιού και σύντομα γίνεται γνωστός σαν συνθέτης, υπογράφοντας τραγούδια που ερμήνευσαν προσωπικότητες της διεθνούς «σκηνής», όπως οι Μπριζίτ Μπαρντό, Ζουλιέτ Γκρεκό, Μαρί Λαφορέτ, Πία Κολόμπο κ.α. Στην χώρα μας, χωρίς να διακόψει τις «επαφές» του με το Παρίσι, επιστρέφει το 1963. Με την πρώτη του μόλις «ελληνική» σύνθεση («Μια αγάπη για το καλοκαίρι» σε στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου) ξεχωρίζει για τις μουσικές του αρετές και «ανοίγει» το δρόμο του «Νέου Κύματος», κάτω από την στέγη της νεοσύστατης Lyra του Αλέκου Πατσιφά.
Τραγούδια του ερμηνεύουν οι: Καίτη Χωματά, Πόπη Αστεριάδη, Σούλα Μπιρμπίλη, Αρλέτα, ενώ παράλληλα γράφει τα πρώτα του λαϊκά με τις φωνές των: Γιάννη Πουλόπουλου, Πάνου Τζανετή, Δημήτρη Μητροπάνου, Μιχάλη Βιολάρη, Δούκισσας, Μαρινέλλας, Μπέμπας Μπλανς, Αλέκας Μαβίλλη κ.α.
Μελοποιεί ποίηση (τις γνωστές «Ανθολογίες» από όπου ξεχωρίζουν πολλά και σπουδαία τραγούδια, όπως «Παιδί μου ώρα σου καλή» του Γεώργιου Βιζυηνού, «Ήρθες εψές» του Σωτήρη Σκίπη, «Τρείς νέοι, τρείς φίλοι, τρία παιδιά» της Αιμιλίας Δάφνη κ.α.) με απλότητα και χαρακτηριστικό προσωπικό ύφος, χωρίς υπερφίαλες προθέσεις. Φέρνει ένα νέο άνεμο στην ελληνική τραγουδοποιία ισορροπώντας με μαεστρία ανάμεσα στο «χατζιδακικό», «νεοκυματικό» και «λαϊκό» άκουσμα. Ορισμένα από αυτά τα τραγούδια της «πρώτης εποχής» του είχαν κυκλοφορήσει λίγο νωρίτερα στην ευρωπαϊκή αγορά με Γάλλους καλλιτέχνες.
Προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 συνεργάζεται με τον στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο και τους μεγάλους λαϊκούς τραγουδιστές της Columbia (Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σταμάτη Κόκοτα, Βίκυ Μοσχολιού) και σύντομα, χάρη στο πηγαίο ταλέντο του και την μοναδική, αβίαστη μελωδική του σκέψη, καθιερώνεται σαν ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του ελληνικού πενταγράμμου. Το 1969 κυκλοφορεί ο μεγάλος δίσκος 33 στροφών «Μια Κυριακή», απ’ όπου ξεχωρίζουν το ομώνυμο, «Άκου πως κλαίει ο μπαγλαμάς», «Πες πως μ’ αντάμωσες», «Τι σού ‘φταιξαν τα νιάτα μου». Την επόμενη χρονιά οι επιτυχίες συνεχίζονται με το LP «To Σαββατόβραδο» που περιλαμβάνει τα «Ο τρελλός», «Μη καλέ μου μη», «Πειραιωτάκι», «Ξύπνησε η πόλη» κ.α. Στους δυο αυτούς δίσκους συμμετέχουν οι δεξιοτέχνες του μπουζουκιού Κώστας Παπαδόπουλος και Λάκης Καρνέζης, οι οποίοι εκείνη την περίοδο, είχαν αποκλειστική συνεργασία με την Columbia και δέσποζαν στην δισκογραφία.
Παραγωγικός, ευαίσθητος, μελωδικός και πρωτότυπος στην μουσική του γραφή, ο Γιάννης Σπανός θα αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην δεκαετία του ‘70 με σημαντικές ορχηστρικές εργασίες και θέματα για τον κινηματογράφο («Σκιές στην άμμο», «Το νυφοπάζαρο», «Όμορφες μέρες», «Εκείνο το καλοκαίρι», «Αναζήτησις», «Το συμπόσιο», «Ερωτική Συμφωνία») και το θέατρο («Γλυκειά Ίρμα», «Ο μορμόλης», «Οι πεταλούδες είν’ ελεύθερες») απ’ όπου θα βγουν στο προσκήνιο υπέροχα τραγούδια. Το 1971, λόγω της «απουσίας» του Χατζιδάκι θα αναλάβει την ενορχήστρωση και «φροντίδα» του έργου του «Της γης το χρυσάφι» σε στίχους Νίκου Γκάτσου, με ερμηνευτές τους Γαλάνη, Μητσιά. Συνεχίζοντας την συνθετική του δραστηριότητα υπογράφει το άλμπουμ «Μέρες Αγάπης» σε στίχους Παπαδόπουλου με τους Κόκοτα («Σ’ ευχαριστώ») και Δήμητρα Γαλάνη («Βροχή και σήμερα»). Το 1974 κυκλοφορεί η θρυλική πια «Οδός Αριστοτέλους» - κι αυτή σε στίχους Παπαδόπουλου - με τους Χάρις Αλεξίου («Οδός Αριστοτέλους», «Γύριζαν τα τρένα», «Το μεθυσμενάκι»), Γιάννη Πάριο («Είπα να φύγω») και Γιάννη Καλατζή («Του γυαλού τα κύματα»). Παράλληλα εκδίδεται και η «Τρίτη» και τελευταία μέχρι σήμερα «Ανθολογία» του με την Αρλέτα και τον Κώστα Καράλη («Σπασμένο καράβι» σε ποίηση Κώστα Σκαρίμπα, «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής» του Νίκου Καββαδία). Ο τελευταίος με αυτήν την εργασία αφήνει πίσω μια σημαντική καριέρα μουσικού-κιθαρίστα για να αφιερωθεί στο τραγούδι.
Τρία χρόνια αργότερα έρχεται το «Η Μοσχολιού τραγουδά Σπανό», ένας υπέροχος δίσκος με τραγούδια διαμάντια όπως «Ναύτης βγήκε στην στεριά» και «Πέφτει μια βροχή» σε στίχους Μ. Ελευθερίου, «Άνθρωποι μονάχοι» σε στίχους Γιάννη Καλαμίτση, «Η ξένη πόλη» του Παπαδόπουλου και άλλα με στίχους των Μιχάλη Μπουρμπούλη και Κ. Ντούμου. Η φωνή της Μοσχολιού, ευέλικτη, καθάρια, δυνατή κι αισθαντική δίνει στα τραγούδια αυτά μία μοναδική ομορφιά και γοητεία. Στην πορεία, παρ’ όλο που στο «παιχνίδι» της δισκογραφίας ολοένα και περισσότερο παραμερίζεται ο ρόλος του συνθέτη και επικρατεί το προφίλ του ερμηνευτή - star, o Σπανός συνεχίζει να αποδεικνύει την αξία και την δυναμική του παραθέτοντας τις καλύτερες στιγμές του σε δίσκους των Γιώργου Νταλάρα («Στην αλάνα» στ. Λ. Παπαδόπουλου, «Πρώτη του Δεκέμβρη» στ. Μ. Ελευθερίου), Πάριου («Φταίμε κι οι δυο», «Θα σε θυμάμαι», «Θα με θυμηθείς», «Αν μ’ έχεις βαρεθεί» σε στίχους Πυθαγόρα), Πουλόπουλου, Γαλάνη, Χριστιάνας, Χριστίνας Μαραγκόζη, Κόκοτα, Γλυκερίας κ.α.
Στα χρόνια του '80 ξεχώρισαν μια σειρά από συνεργασίες που απέφεραν σημαντικά LP: «Στου καιρού τα ρέματα» σε στίχους Λ. Παπαδόπουλου με τον Μανώλη Μητσιά, «Φίλε» σε στίχους Τάκη Καρνάτσου, Μ. Ελευθερίου κ.α. με την Τάνια Τσανακλίδου, «Έξοδος Κινδύνου» σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, «Προσωπικά» σε στίχους Μαριανίνας Κριεζή και Λ. Νικολακοπούλου με την Ελένη Δήμου, ενώ συμπράττει με τον Γιώργο Χατζηνάσιο σε μια σειρά εμφανίσεων που αποτυπώθηκαν και στο βινύλιο.
Και στη δεκαετία του '90 δίνει το παρών με τραγούδια που ερμηνεύουν οι: Κατερίνα Κούκα («Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο», «Μας πήραν τα αισθήματα» σε στίχους Τασούλας Θωμαΐδου), Δημήτρης Μητροπάνος («Εσύ βαρέθηκες νωρίς» σε στίχους Φίλιππου Γράψα, «Αγάπη δίκοπη» που είχε πρωτοτραγουδήσει η Πρωτοψάλτη), Αλεξίου, Δήμου, Γιάννης Κούτρας, Μανώλης Λιδάκης, Λίτσα Διαμάντη κ.α. ενώ εξακολουθούσε μέχρι και το αντίο του την παραγωγική δραστηριότητά του και τις ζωντανές εμφανίσεις.
Κλείνω όπως άρχισα, το μικρό αυτό αφιέρωμα… Κινούμενος ανάμεσα στη μπαλάντα και το λαϊκό τραγούδι, ο Γιάννης Σπανός, στην 60χρονη και πλέον μουσική διαδρομή του, άφησε χνάρια ανεπανάήπτα που ο χρόνος θα δικαιώνει και θα υπογραμμίζει καθημερινά.
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας, όπου και ξεκίνησε τις σπουδές στο πιάνο και τη μουσική. Συνεχίζει σε αυτούς του δρόμους στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και το 1959 ταξιδεύει στη Γαλλία. Εκεί διακρίνεται σαν πιανίστας, ακομπανιατέρ των μπουάτ στην αριστερή όχθη του Παρισιού και σύντομα γίνεται γνωστός σαν συνθέτης, υπογράφοντας τραγούδια που ερμήνευσαν προσωπικότητες της διεθνούς «σκηνής», όπως οι Μπριζίτ Μπαρντό, Ζουλιέτ Γκρεκό, Μαρί Λαφορέτ, Πία Κολόμπο κ.α. Στην χώρα μας, χωρίς να διακόψει τις «επαφές» του με το Παρίσι, επιστρέφει το 1963. Με την πρώτη του μόλις «ελληνική» σύνθεση («Μια αγάπη για το καλοκαίρι» σε στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου) ξεχωρίζει για τις μουσικές του αρετές και «ανοίγει» το δρόμο του «Νέου Κύματος», κάτω από την στέγη της νεοσύστατης Lyra του Αλέκου Πατσιφά.
Αναγνώριση
Τραγούδια του ερμηνεύουν οι: Καίτη Χωματά, Πόπη Αστεριάδη, Σούλα Μπιρμπίλη, Αρλέτα, ενώ παράλληλα γράφει τα πρώτα του λαϊκά με τις φωνές των: Γιάννη Πουλόπουλου, Πάνου Τζανετή, Δημήτρη Μητροπάνου, Μιχάλη Βιολάρη, Δούκισσας, Μαρινέλλας, Μπέμπας Μπλανς, Αλέκας Μαβίλλη κ.α.
Μελοποιεί ποίηση (τις γνωστές «Ανθολογίες» από όπου ξεχωρίζουν πολλά και σπουδαία τραγούδια, όπως «Παιδί μου ώρα σου καλή» του Γεώργιου Βιζυηνού, «Ήρθες εψές» του Σωτήρη Σκίπη, «Τρείς νέοι, τρείς φίλοι, τρία παιδιά» της Αιμιλίας Δάφνη κ.α.) με απλότητα και χαρακτηριστικό προσωπικό ύφος, χωρίς υπερφίαλες προθέσεις. Φέρνει ένα νέο άνεμο στην ελληνική τραγουδοποιία ισορροπώντας με μαεστρία ανάμεσα στο «χατζιδακικό», «νεοκυματικό» και «λαϊκό» άκουσμα. Ορισμένα από αυτά τα τραγούδια της «πρώτης εποχής» του είχαν κυκλοφορήσει λίγο νωρίτερα στην ευρωπαϊκή αγορά με Γάλλους καλλιτέχνες.
Μεγάλες Στιγμές
Προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 συνεργάζεται με τον στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο και τους μεγάλους λαϊκούς τραγουδιστές της Columbia (Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σταμάτη Κόκοτα, Βίκυ Μοσχολιού) και σύντομα, χάρη στο πηγαίο ταλέντο του και την μοναδική, αβίαστη μελωδική του σκέψη, καθιερώνεται σαν ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του ελληνικού πενταγράμμου. Το 1969 κυκλοφορεί ο μεγάλος δίσκος 33 στροφών «Μια Κυριακή», απ’ όπου ξεχωρίζουν το ομώνυμο, «Άκου πως κλαίει ο μπαγλαμάς», «Πες πως μ’ αντάμωσες», «Τι σού ‘φταιξαν τα νιάτα μου». Την επόμενη χρονιά οι επιτυχίες συνεχίζονται με το LP «To Σαββατόβραδο» που περιλαμβάνει τα «Ο τρελλός», «Μη καλέ μου μη», «Πειραιωτάκι», «Ξύπνησε η πόλη» κ.α. Στους δυο αυτούς δίσκους συμμετέχουν οι δεξιοτέχνες του μπουζουκιού Κώστας Παπαδόπουλος και Λάκης Καρνέζης, οι οποίοι εκείνη την περίοδο, είχαν αποκλειστική συνεργασία με την Columbia και δέσποζαν στην δισκογραφία.
Άμεσος, ευαίσθητος, πρωτότυπος
Παραγωγικός, ευαίσθητος, μελωδικός και πρωτότυπος στην μουσική του γραφή, ο Γιάννης Σπανός θα αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην δεκαετία του ‘70 με σημαντικές ορχηστρικές εργασίες και θέματα για τον κινηματογράφο («Σκιές στην άμμο», «Το νυφοπάζαρο», «Όμορφες μέρες», «Εκείνο το καλοκαίρι», «Αναζήτησις», «Το συμπόσιο», «Ερωτική Συμφωνία») και το θέατρο («Γλυκειά Ίρμα», «Ο μορμόλης», «Οι πεταλούδες είν’ ελεύθερες») απ’ όπου θα βγουν στο προσκήνιο υπέροχα τραγούδια. Το 1971, λόγω της «απουσίας» του Χατζιδάκι θα αναλάβει την ενορχήστρωση και «φροντίδα» του έργου του «Της γης το χρυσάφι» σε στίχους Νίκου Γκάτσου, με ερμηνευτές τους Γαλάνη, Μητσιά. Συνεχίζοντας την συνθετική του δραστηριότητα υπογράφει το άλμπουμ «Μέρες Αγάπης» σε στίχους Παπαδόπουλου με τους Κόκοτα («Σ’ ευχαριστώ») και Δήμητρα Γαλάνη («Βροχή και σήμερα»). Το 1974 κυκλοφορεί η θρυλική πια «Οδός Αριστοτέλους» - κι αυτή σε στίχους Παπαδόπουλου - με τους Χάρις Αλεξίου («Οδός Αριστοτέλους», «Γύριζαν τα τρένα», «Το μεθυσμενάκι»), Γιάννη Πάριο («Είπα να φύγω») και Γιάννη Καλατζή («Του γυαλού τα κύματα»). Παράλληλα εκδίδεται και η «Τρίτη» και τελευταία μέχρι σήμερα «Ανθολογία» του με την Αρλέτα και τον Κώστα Καράλη («Σπασμένο καράβι» σε ποίηση Κώστα Σκαρίμπα, «Ιδανικός κι ανάξιος εραστής» του Νίκου Καββαδία). Ο τελευταίος με αυτήν την εργασία αφήνει πίσω μια σημαντική καριέρα μουσικού-κιθαρίστα για να αφιερωθεί στο τραγούδι.
Με τη Μοσχολιού, το Νταλάρα και άλλους ξεχωριστούς
Τρία χρόνια αργότερα έρχεται το «Η Μοσχολιού τραγουδά Σπανό», ένας υπέροχος δίσκος με τραγούδια διαμάντια όπως «Ναύτης βγήκε στην στεριά» και «Πέφτει μια βροχή» σε στίχους Μ. Ελευθερίου, «Άνθρωποι μονάχοι» σε στίχους Γιάννη Καλαμίτση, «Η ξένη πόλη» του Παπαδόπουλου και άλλα με στίχους των Μιχάλη Μπουρμπούλη και Κ. Ντούμου. Η φωνή της Μοσχολιού, ευέλικτη, καθάρια, δυνατή κι αισθαντική δίνει στα τραγούδια αυτά μία μοναδική ομορφιά και γοητεία. Στην πορεία, παρ’ όλο που στο «παιχνίδι» της δισκογραφίας ολοένα και περισσότερο παραμερίζεται ο ρόλος του συνθέτη και επικρατεί το προφίλ του ερμηνευτή - star, o Σπανός συνεχίζει να αποδεικνύει την αξία και την δυναμική του παραθέτοντας τις καλύτερες στιγμές του σε δίσκους των Γιώργου Νταλάρα («Στην αλάνα» στ. Λ. Παπαδόπουλου, «Πρώτη του Δεκέμβρη» στ. Μ. Ελευθερίου), Πάριου («Φταίμε κι οι δυο», «Θα σε θυμάμαι», «Θα με θυμηθείς», «Αν μ’ έχεις βαρεθεί» σε στίχους Πυθαγόρα), Πουλόπουλου, Γαλάνη, Χριστιάνας, Χριστίνας Μαραγκόζη, Κόκοτα, Γλυκερίας κ.α.
Ο Σπανός στη δεκαετία του '80
Στα χρόνια του '80 ξεχώρισαν μια σειρά από συνεργασίες που απέφεραν σημαντικά LP: «Στου καιρού τα ρέματα» σε στίχους Λ. Παπαδόπουλου με τον Μανώλη Μητσιά, «Φίλε» σε στίχους Τάκη Καρνάτσου, Μ. Ελευθερίου κ.α. με την Τάνια Τσανακλίδου, «Έξοδος Κινδύνου» σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, «Προσωπικά» σε στίχους Μαριανίνας Κριεζή και Λ. Νικολακοπούλου με την Ελένη Δήμου, ενώ συμπράττει με τον Γιώργο Χατζηνάσιο σε μια σειρά εμφανίσεων που αποτυπώθηκαν και στο βινύλιο.
Ο Σπανός στη δεκαετία του ‘90
Και στη δεκαετία του '90 δίνει το παρών με τραγούδια που ερμηνεύουν οι: Κατερίνα Κούκα («Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο», «Μας πήραν τα αισθήματα» σε στίχους Τασούλας Θωμαΐδου), Δημήτρης Μητροπάνος («Εσύ βαρέθηκες νωρίς» σε στίχους Φίλιππου Γράψα, «Αγάπη δίκοπη» που είχε πρωτοτραγουδήσει η Πρωτοψάλτη), Αλεξίου, Δήμου, Γιάννης Κούτρας, Μανώλης Λιδάκης, Λίτσα Διαμάντη κ.α. ενώ εξακολουθούσε μέχρι και το αντίο του την παραγωγική δραστηριότητά του και τις ζωντανές εμφανίσεις.
Επίλογος
Κλείνω όπως άρχισα, το μικρό αυτό αφιέρωμα… Κινούμενος ανάμεσα στη μπαλάντα και το λαϊκό τραγούδι, ο Γιάννης Σπανός, στην 60χρονη και πλέον μουσική διαδρομή του, άφησε χνάρια ανεπανάήπτα που ο χρόνος θα δικαιώνει και θα υπογραμμίζει καθημερινά.
