Ορφέας Κρεούζης - O λαϊκός κιθαρίστας που τραγούδησε τον Γκρεμό του Χατζιδάκι

Ο Ορφέας Κρεούζης, μαχητής της ζωής και του πάλκου, έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε με έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Έχει αφήσει ένα μικρό μύθο, κυρίως, για το ότι συνδέθηκε με τα πρώτα λαϊκά τραγούδια της Fidelity (δισκογραφικής εταιρείας που δημιούργησαν το 1958 ο Αλ. Πατσιφάς και ο Ν. Καρύδης. του «Ίκαρου») για το ότι είπε συγκλονιστικά τον Γκρεμό του Μάνου Χατζιδάκι κι ένα ακόμη τραγούδι εκείνης της σειράς, το Ήλιε μου, του Στράτου Καμενίδη σε στίχους Β. Καρδή (υπάρχει ένα θέμα για το αν αυτό ήταν ψευδώνυμο του Ν. Καρύδη ή του Χαράλαμπου Βασιλειάδη «Τσάντα»). Ακόμη, για το ότι ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση το Ηλιοβασίλεμα Σωστό και το Στοιχειωμένο σπίτι, δυο πολύ ωραία λαϊκά τραγούδια του Γ. Λαύκα.

Σε όσους ψάχνουν πιο βαθιά στην ιστορία του λαϊκού τραγουδιού είναι επίσης γνωστό ότι υπήρξε μάχιμος κομουνιστής. Άλλωστε, έκανε χρόνια «διακοπές» στα «ειδυλλιακά τοπία» της Μακρόνησου, όπου είχε την επιμέλεια της ορχήστρας των κρατούμενων.

Το 1960 πήγε στη Γαλλία και – όπως πολλοί αριστεροί, καλλιτέχνες και διανοούμενοι – βρήκε στέγη εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του. Στη Γαλλία, ο Ορφέας Κρεούζης το πάλεψε όπως μπορούσε και προκειμένου να βγάλει το μεροκάματο, εργάστηκε παίζοντας κιθάρα, μπουζούκι και τραγουδώντας μαζί με τον Γιώργο Κομινέα, που ήταν στο Παρίσι από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 και τον Ζαν Βασίλη, έναν μποέμ Ελληνογάλλο που είχε το κέντρο «Όλυμπος» στη Μονμάρτη και παρουσίαζε τα μπουζούκια, ειδικά μετά την επιτυχία του «Ποτέ την Κυριακή», ενταγμένα σ’ ένα τουριστικά διακοσμημένο ελληνικό περιβάλλον με τσολιαδάκια, καθώς και «στολισμένo» ηχητικά με διάφορα επιφωνήματα, σήματα κατατεθέντα του ελληνικού κεφιού διεθνώς: όπα, γειά σου, έλα κ.λ.π. Αυτή, βεβαίως, ήταν η μοίρα των ανθρώπων που ο καθένας ξεχωριστά για δικούς του λόγους, ξενιτεύτηκε πράττοντας αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα, να παίζει και να τραγουδά. 

Αυτό έκαναν ο Ορφέας Κρεούζης, ο Λουκάς Νταράλας, ο Τζουανάκος, ο Γούναρης και δεκάδες άλλοι καλλιτέχνες που ακολούθησαν το δρόμο της ξενιτιάς στο Ισραήλ, στην Νότιο Αφρική, στην Ολλανδία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στον Καναδά, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βραζιλία, και στην Αυστραλία.

Πριν από καμιά 15αριά χρόνια τον είχαμε συναντήσει (με το τραγιασκάκι του και λιγομίλητο) με τον Πάνο Γεραμάνη, ο οποίος ήτανε να τον παρουσιάσει στους «λαϊκούς βάρδους», στον Βύρωνα, όπου ζούσε στις μικρές επιστροφές του από το Παρίσι. Από εκείνη την εποχή θυμάμαι, έντονα, και την απορία του Στράτου Καμενίδη όταν σε κάποια συνάντησή μας και αφού άκουσε τα τραγούδια του (5 συνθέσεις του με τον Ορφέα), εξέφρασε ένα κενό μνήμης τόσο γι αυτά όσο και για τον τραγουδιστή τους! Δεν θέλω να αφήσω υπόνοιες, το καθετί, όμως, έχει τη σημασία του, ιδιαιτέρως από τη στιγμή που μιλάμε για εποχές στις οποίες οι ετικέτες των δίσκων δεν ήταν και ευαγγέλιο! Ο Καμενίδης, ο οποίος έφυγε προσφάτως από τη ζωή, υπήρξε ιδιαίτερος και κατηρτισμένος θεωρητικά μουσικός, πιανίστας και συνθέτης πολλών ελαφρών και λαϊκών τραγουδιών, και το 1958-1959 οπότε δισκογραφήθηκαν τα εν λόγω τραγούδια είχε χρηστεί από τον Πατσιφά υπεύθυνος για το λαϊκό ρεπερτόριο της εταιρείας Fidelity, ενώ, αντίστοιχα για το «ελαφρό» υπεύθυνος ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις. Δεν ξέρω, όμως, αν, από την άλλη, τα χρόνια εκείνα ο πρωτοεμφανιζόμενος Στράτος Καμενίδης είχε την εμπειρία του λαϊκού τραγουδιού και τις παραστάσεις, κυρίως, για να δώσει τραγούδια σαν το Ήλιε μου, το Γιατί είσαι γιε μου σκεφτικός ή το Τέτοια μέρα τέτοια ώρα (πρώτος δίσκος του μαζί με το Κελαηδούνε τα μπουζούκια).

Όπως και νά ’χει, όμως, αυτές ήταν και οι τελευταίες φωνοληψίες του Ορφέα στην Ελλάδα. Έκτοτε συμμετείχε σε λιγοστές ακόμη ηχογραφήσεις, που έγιναν στη Γαλλία από τις οποίες ξεχωρίζουν τα τραγούδια Όπως το σύννεφο και Χασάπικο του Βύρωνα (Hassapiko Viron City) αν και στην ουσία πρόκειται για ένα πειραιώτικο χασάπικο, αλλά και κάποια οργανικά στα οποία ο Ορφέας παίζει μπουζούκι: Solo D ’ Orfeas (σόλο μινόρε) και Hommage a un ami ( Django Reinhardt ), ένας φόρος τιμής στον Τζάνγκο Ρέινχαρντ, από έναν κατά βάση κιθαρίστα των θρυλικών λαϊκών πάλκων που έφυγε από τη ζωή το 2004 σε ηλικία 76 χρονών.

Ελληνική δισκογραφία 78 στροφών

Columbia, His Masters Voice, Odeon, Parlophone
B-74189 Το στοιχειωμένο σπίτι (Γ. Λαύκα) Ορφέας, Κική Αγγελοπούλου 1949
AO-2915 Ηλιοβασίλεμα σωστό (Γ. Λαύκα) Ορφέας, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Γ. Λαύκας 1950
AO-2957 Θυσιάζομαι για σένα (Λ. Τσαγκάρη – Α. Γκαλ) Άννα Γκαλ, Ορφέας 1950
DG-6943 Ο άμοιρος (Ορφέα Κρεούζη) Ορφέας, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Ν. Καλλέργης 1951
DG-7014 Η απιστία (Ορφέα Κρεούζη) Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Ν. Καλλέργης 1951
GA-7825 Ο αφέντης (Γ. Λαύκα) Λέλα Παπαδοπούλου, Ορφέας, Γιώργος Λαύκας 1955
GA-7825 Στης ζωής τα μονοπάτια (Γ. Λαύκα) Ορφέας, Ανθ. Αλιφραγκή 1955

Fidelity 45 στροφές 1958-1959 
7004 Τέτοια μέρα τέτοια ώρα (Στρ. Καμενίδη) Ορφέας
7004 Κελαηδούνε τα μπουζούκια (Στρ. Καμενίδη – Χαρ. Βασιλειάδη) Ορφέας, Σοφία Στρατηγού
7008 Ήλιε μου ( Στρ. Καμενίδη – Β. Καρδή) Ορφέας
7008 Φρόνιμα δεν θα καθήσω (Ν. Βούλγαρη – Χαρ. Βασιλειάδη) Ορφέας
7018 Γιατί είσαι γιε μου σκεφτικός (Στρ. Καμενίδης – Χαρ. Βασιλειάδη) Τούλα Μοντέζ, Ορφέας
7020 Ο γκρεμός (Μ. Χατζιδάκι – Λ. Στρογγυλού) Ορφέας
7020 Σε παραδέχομαι (Μ. Χατζιδάκι – Λ. Στρογγυλού) Ορφέας
7080 Γιατί να τυραννιέμαι (Στρ. Καμενίδη) Ορφέας

 


Φωτογραφία 1: Τέσσερα μπουζούκια στη σειρά. Από δεξιά: Τάκης Μπίνης, Γ. Λαύκας, Μήτσος Μπουνέντης, Λευτέρης Τσαγκάρης. Πίσω: Ορφέας Κρεούζης κιθάρα και Γιάννης Λειβαδίτης σαντούρι, το 1946 στου Μάριου.
Φωτογραφία 2: Ο Ορφέας αριστερά και ο Γ. Κομινέας δεξιά με τα μπουζούκια, και ο Ζαν Βασίλη στο κέντρο «Όλυμπος», από εξώφυλλο γαλλικού δίσκου.
Φωτογραφίες 3: Ορφέας Κρεούζης.
Φωτογραφία 4-5: Eτικέτες γαλλικών δίσκων στους οποίους συμμετείχε ο Ορφέας.


Τραγούδι
Τίτλος: Hassapiko Viron City (Ορφέα Κρεούζη) Ορφέας

Ορχήστρα:
Μπουζούκι-μπαγλαμάς: Ορφέας
Μπουζούκι: Γιώργος Κομινέας
Κιθάρα: Κώστας Σέρφας
Κοντραμπάσο: Jean - Claude Bleas
Batterie : Nazareth Arabian

 

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!