Εκείνες τις «ακραίες» που ερέθιζαν πάντοτε τα όρια της σάτιρας (του). Το είχε πει, εξάλλου, πολύ εύστοχα ο ίδιος σε συνεντεύξεις του: «τα όρια της σάτιρας είναι ξεκάθαρα και σαφή και τα ορίζει κάθε φορά το ακροατήριο». Εύστοχη φράση, μελετημένη άποψη, από έναν καλλιτέχνη που πάντοτε έψαχνε να βρει ή και να επεκτείνει αυτά τα όρια. Με το ανάλογο τίμημα, βέβαια, που πάντοτε πρόθυμος και στωικός «πλήρωνε».
Μεγαλώσαμε μαζί του, μεγάλωσε κι εκείνος, αλλά όχι και τόσο για να «αναχωρήσει» για το μεγάλο ταξίδι. Κι ένα «μούδιασμα» έχει κυριεύσει όλους τους φίλους και «συμμαθητές» της γενιάς μου. Για αυτό και εγώ αμέσως τηλεφώνησα στο φίλο μου το Γιάννη, που μαζί ακολουθούσαμε τον Πανούση σε όλες του (σχεδόν) τις παραστάσεις από το 1996 μέχρι και πέρυσι. Κάθε φορά που ανακοινωνόταν μια σειρά εμφανίσεων του Τζίμη, χτυπούσε το τηλέφωνο κι ήταν ο Γιάννης: πότε θα πάμε; Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, αυτό το «πότε» απουσίαζε από τις ερωτησεις του Γιάννη, ωστόσο πάντοτε κανονίζαμε και πηγαίναμε τελικά. Πιστοί σε ένα θέαμα που είχε κάνει τον κύκλο του, ενδεχομένως, αλλά μας συγκινούσε ακόμα και μας υπενθύμιζε τη νιότη και τη φιλία μας, όσο κανένα άλλο.
Έχω πολλές ιστορίες να θυμάμαι ως ακροατής του Τζίμη Πανούση στο ραδιόφωνο, ως θεατής των παραστάσεών του, ως κριτικός των δίσκων του και – βέβαια – ως ευλογημένος στιχουργός ενός τραγουδιού που ερμήνευσε κάποτε. Μιλώ για το «Τραγούδι του φθινοπώρου»
(σε μουσική Ευριπίδη Ζεμενίδη και στίχους δικούς μου) από το δίσκο «Τέσσερις εποχές και μια συγγνώμη». Θυμάμαι: δεν μας ήξερε. Του στείλαμε το τραγούδι μαζί με το αίτημά μας να το τραγουδήσει. Το άκουσε, του άρεσε και δέχτηκε. Ακομπλεξάριστος. Παράλληλα, άλλαξε και μια λεξούλα στους στίχους,
απογειώνοντάς το (σ.σ. ο στίχος αρχικά έλεγε: «απ’ τα μπαλκόνια στα σαλόνια μαζευόμαστε, με τα παράθυρα ανοιχτά όμως καθόμαστε» και εκείνος άλλαξε το «όμως καθόμαστε» με το «ονειρευόμαστε», προσδίδοντας στο κομμάτι την όποια «ανατριχίλα» μπορεί να προκαλέσει στον ακροατή του). Respect.
Οι φίλοι με ρωτούσαν πάντοτε πως μπορώ να είμαι ταυτόχρονα Νταλαρικός και Πανουσικός. Δεν ξέρω να απαντήσω. Ποτέ δεν ήξερα. Και ποτέ δεν προσπαθούσα. Στο κάτω – κάτω, πάντοτε για μένα ο τραγουδοποιός Πανούσης ήταν σημαντικότερος από τον performer – stand up comedian. Γιατί είχε γράψει και το «Γυφτάκι»
Kαι το «Ένα τραγούδι για το χειμώνα»
Τραγούδια ανατριχιαστικά, πολιτικά, σπουδαία και πρωτοπόρα από την εποχή τους ως και σήμερα. Τραγούδια που ελάχιστοι κατόρθωσαν να εκτιμήσουν και ακόμα λιγότεροι ευτύχησαν να γράψουν.
Καλοτάξιδος, λοιπόν, Τζίμη. Τζιμάκο, αν το προτιμάς. Ευγνώμων παντοτινά για όλα. Και ξέρω πως αυτή την ευγνωμοσύνη τη μοιράζομαι με το Γιάννη, τον Ευριπίδη και πολλούς άλλους φίλους κι εχθρούς.
Υ.Γ. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το αποχαιρετιστήριο σημείωμα ότι ο Τζίμης Πανούσης ουδέποτε υπήρξε μέλος κανενός οργανισμού προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας (ούτε στην ΑΕΠΙ ούτε πουθενά αλλού). Ήθελε τα τραγούδια του ελεύθερα για όλους. Και υπήρξε συνεπής απέναντι σε αυτό του το πιστεύω ως το τέλος.
Μεγαλώσαμε μαζί του, μεγάλωσε κι εκείνος, αλλά όχι και τόσο για να «αναχωρήσει» για το μεγάλο ταξίδι. Κι ένα «μούδιασμα» έχει κυριεύσει όλους τους φίλους και «συμμαθητές» της γενιάς μου. Για αυτό και εγώ αμέσως τηλεφώνησα στο φίλο μου το Γιάννη, που μαζί ακολουθούσαμε τον Πανούση σε όλες του (σχεδόν) τις παραστάσεις από το 1996 μέχρι και πέρυσι. Κάθε φορά που ανακοινωνόταν μια σειρά εμφανίσεων του Τζίμη, χτυπούσε το τηλέφωνο κι ήταν ο Γιάννης: πότε θα πάμε; Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, αυτό το «πότε» απουσίαζε από τις ερωτησεις του Γιάννη, ωστόσο πάντοτε κανονίζαμε και πηγαίναμε τελικά. Πιστοί σε ένα θέαμα που είχε κάνει τον κύκλο του, ενδεχομένως, αλλά μας συγκινούσε ακόμα και μας υπενθύμιζε τη νιότη και τη φιλία μας, όσο κανένα άλλο.
Έχω πολλές ιστορίες να θυμάμαι ως ακροατής του Τζίμη Πανούση στο ραδιόφωνο, ως θεατής των παραστάσεών του, ως κριτικός των δίσκων του και – βέβαια – ως ευλογημένος στιχουργός ενός τραγουδιού που ερμήνευσε κάποτε. Μιλώ για το «Τραγούδι του φθινοπώρου»
(σε μουσική Ευριπίδη Ζεμενίδη και στίχους δικούς μου) από το δίσκο «Τέσσερις εποχές και μια συγγνώμη». Θυμάμαι: δεν μας ήξερε. Του στείλαμε το τραγούδι μαζί με το αίτημά μας να το τραγουδήσει. Το άκουσε, του άρεσε και δέχτηκε. Ακομπλεξάριστος. Παράλληλα, άλλαξε και μια λεξούλα στους στίχους,
απογειώνοντάς το (σ.σ. ο στίχος αρχικά έλεγε: «απ’ τα μπαλκόνια στα σαλόνια μαζευόμαστε, με τα παράθυρα ανοιχτά όμως καθόμαστε» και εκείνος άλλαξε το «όμως καθόμαστε» με το «ονειρευόμαστε», προσδίδοντας στο κομμάτι την όποια «ανατριχίλα» μπορεί να προκαλέσει στον ακροατή του). Respect.
Οι φίλοι με ρωτούσαν πάντοτε πως μπορώ να είμαι ταυτόχρονα Νταλαρικός και Πανουσικός. Δεν ξέρω να απαντήσω. Ποτέ δεν ήξερα. Και ποτέ δεν προσπαθούσα. Στο κάτω – κάτω, πάντοτε για μένα ο τραγουδοποιός Πανούσης ήταν σημαντικότερος από τον performer – stand up comedian. Γιατί είχε γράψει και το «Γυφτάκι»
Kαι το «Ένα τραγούδι για το χειμώνα»
Τραγούδια ανατριχιαστικά, πολιτικά, σπουδαία και πρωτοπόρα από την εποχή τους ως και σήμερα. Τραγούδια που ελάχιστοι κατόρθωσαν να εκτιμήσουν και ακόμα λιγότεροι ευτύχησαν να γράψουν.
Καλοτάξιδος, λοιπόν, Τζίμη. Τζιμάκο, αν το προτιμάς. Ευγνώμων παντοτινά για όλα. Και ξέρω πως αυτή την ευγνωμοσύνη τη μοιράζομαι με το Γιάννη, τον Ευριπίδη και πολλούς άλλους φίλους κι εχθρούς.
Υ.Γ. Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το αποχαιρετιστήριο σημείωμα ότι ο Τζίμης Πανούσης ουδέποτε υπήρξε μέλος κανενός οργανισμού προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας (ούτε στην ΑΕΠΙ ούτε πουθενά αλλού). Ήθελε τα τραγούδια του ελεύθερα για όλους. Και υπήρξε συνεπής απέναντι σε αυτό του το πιστεύω ως το τέλος.
