Ο Αριστείδης Μόσχος γεννήθηκε το 1930* στο Αγρίνιο και καταγόταν από μουσική οικογένεια. Έτσι η ενασχόλησή του με το σαντούρι, από την ηλικία των οκτώ ετών, ήρθε σαν φυσικό επακόλουθο.
Το 1952 μπήκε στη δισκογραφία και μέχρι το τέλος της ζωής του συνεργάστηκε και συνόδευσε μερικούς από τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσικούς, συνθέτες και τραγουδιστές, όπως οι Γιώργος Κόρος, Χρόνης Αηδονίδης, Καριοφύλης Δοϊτσίδης, Σταύρος Ξαρχάκος, Γιάννης Μαρκόπουλος, Ηλίας Ανδριόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Γλυκερία και πολλοί άλλοι. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον δυο σημεία από τις αφηγήσεις του Αριστείδη Μόσχου, σχετικά με τις συνεργασίες του αλλά και από κάποια επίσκεψή του στο Παρίσι το 1959, μαζί με τον Ευγένιο Σπαθάρη.
Το 1952 έπαιξα πρώτη φορά για δίσκο. Στη Μusic Box. Κι από τότε έχω παίξει και με τους πιο περίεργους ανθρώπους. Σκεφτείτε ότι τον πρώτο δίσκο της Άντζελας Δημητρίου εγώ τον έκανα. Έπαιξα με τον Κόρο, τον Ζέρβα, Δοϊτσίδη, Αηδονίδη, από τότε που βγήκαν στη δισκογραφία. Δεν έχω παράπονο, όλοι με σέβονται και μ' αγαπάνε. Με τον Ξαρχάκο κάναμε την «Ελλάδα της Μελίνας». Με τον Μαρκόπουλο έμεινα 13 χρόνια κι έπαιξα σε 17 δίσκους του. Έφυγα γιατί είχα χάσει το όνομά μου. Ξέρετε πώς με λέγανε; Το σαντούρι του Μαρκόπουλου. Εντάξει, στον Μαρκόπουλο, δε λέω, είχα υποχρέωση. Μου 'δωσε και λεφτά. Πληρωνόμουνα καλά. Όταν ένας πρώτος μουσικός έπαιρνε 400 δραχμές, εγώ έπαιρνα ένα χιλιάρικο. Το πιο άσχημο όμως ήταν πως οι μαέστροι δε μου φέρνανε νότες να διαβάσω. Κανένας. Μια φορά πήρα το σαντούρι μου κι έφυγα. Πήγα για πρόβα και μου λέει «Παίξτο, δεν τ' άκουσες;». Λέω «Τι παίξτο; μαγνητόφωνο είμαι; μπορεί να μην άκουσα καλά. Δως μου μια παρτιτούρα», επειδή είχανε κακομάθει με τους περισσότερους λαϊκούς μουσικούς.
Ο ήχος του σαντουριού είναι μαλακός και γι' αυτό προσφέρεται πολύ για μουσικές οι οποίες μυρίζουν θάλασσα. Σμυρνέικα και νησιώτικα. Από κει και πέρα βέβαια έχω παίξει μέχρι και ...τον γαλλικό ύμνο! Πραγματικά. Ήταν το 1959 που πήγαμε στο Παρίσι με τον Ευγένιο Σπαθάρη και τον πατέρα του για ένα φεστιβάλ σκιών. Υπήρχε μπερντές που έπαιζε ο Σπαθάρης, πίσω ήμασταν εμείς και συνοδεύαμε και κάποια στιγμή άνοιγε και μας βλέπανε. Ήμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε, όταν έρχεται ο πρέσβης της Γαλλίας και λέει: «Πριν αρχίσει η παράσταση, να παίξετε τον γαλλικό εθνικό ύμνο». Κοιταζόμαστε. Λέει ο Ευγένιος: «Καταστροφή». Δε μπορούσαμε να αρνηθούμε, γιατί από κάτω κάθονταν υπουργοί, διπλωματικά σώματα, ήτανε πολύ επίσημο το φεστιβάλ. Λέω «Ηρεμήστε και δώστε μου τρία λεπτά». Από το σχολείο που πήγαινα ακόμα θυμόμουνα το γαλλικό ύμνο που εμείς τον λέγαμε ελληνικά «Ω παιδιά μου ορφανά, σκορπισμένα εδώ κι εκεί...». Βάζω σ' ένα έδρανο τις δυο σημαίες και ανοίγει η σκηνή. Δε βλέπω ούτε θέατρο, ούτε κόσμο, παίζω μια φορά τη μελωδία και μετά ...πάρτον κάτω λιπόθυμο! (1)
Tο 1985 ο Αριστείδης Μόσχος πραγματοποίησε το όνειρό του, ιδρύοντας, με καθαρά ιδιωτική πρωτοβουλία, το «Λαϊκό Σχολείο Παραδοσιακής Μουσικής» με το οποίο έλαβε μέρος σε εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με σκοπό τη διάσωση και διάδοση της παραδοσιακής μας μουσικής.
Ήθελα να αφοσιωθώ στο Σχολείο μου. Ήταν ένα όνειρο πολλών χρόνων αυτό το πράγμα. Πρώτα, πρώτα έβλεπα ότι τέλειωνε το σαντούρι. Τώρα ξέρετε πόσες κοπέλες και αγόρια παίζουνε; Ήταν όνειρο ζωής για μένα να διδάξω 28 σαντούρια. Μπροστά σ' αυτό δεν έβαζα τίποτα άλλο.
Το όνομα του Μόσχου έχει συνδεθεί με ένα από τα πιο πολυτραγουδισμένα τραγούδια των τελευταίων χρόνων. Το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία». Το ηχογράφησε, με το όνομά του σαν στιχουργού και συνθέτη, τόσο το 1990 στο δίσκο «Τα παραδοσιακά» (ο οποίος ξεπέρασε τις 30.000 πωλήσεις και έγινε χρυσός), όσο και το 1992 στο «Ελλάδα στην υγειά σου», ενώ ενδιάμεσα προέκυψε και η ηχογράφηση της Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο «Παραδέχτηκα» και πάλι στο όνομά του. Είχε προηγηθεί βέβαια η εκτέλεση του Γιάννη Πάριου το 1984 στο δίσκο «Πιο καλή η μοναξιά», όπου εκεί αναγράφεται ως δημιουργός ο Βαγγέλης Κονιτόπουλος. Στις δυο τελευταίες δεκαετίες πραγματοποιήθηκαν δεκάδες ηχογραφήσεις του τραγουδιού, από τον Γιώργο Νταλάρα, τη Γλυκερία, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τον Πέτρο Γαϊτάνο, άλλη μια από την Πρωτοψάλτη αλλά και μια παλαιότερη με τον Γιάννη Πάριο, από το 1983, η οποία εκδόθηκε το 2000. Σ’ όλες αυτές τις εκδόσεις ο Αριστείδης Μόσχος αναγράφεται αλλού ως συνθέτης και στιχουργός, αλλού ως διασκευαστής του παραδοσιακού τραγουδιού, ενώ αλλού το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» αναγράφεται μόνο ως «Λαϊκή καντάδα» ή ως «Παραδοσιακό Μικράς Ασίας».
Ο Αριστείδης Μόσχος μαζί με τον Τάσο Διακογιώργη ήταν αυτοί που συνέδεσαν, περισσότερο από κάθε άλλον, το όνομά τους, με το όργανο… Ευτυχώς όμως, μουσικοί από νεότερες γενιές, όπως ο Ανδρέας Κατσιγιάννης, η Αρετή Κετιμέ (η οποία ξεκίνησε από το σχολείο του Μόσχου), η Ελένη Φίλιππα (επίσης μαθήτρια του) συνέχισαν και συνεχίζουν επάξια το δρόμο τους…
*Σύμφωνα με άλλες καταγραφές ως ημερομηνία γέννησης αναφέρεται το 1924 και το 1927
- Ευχαριστούμε την Ελένη Κωστελέτου για τη βοήθειά της
Πηγή: 1: Συνέντευξη του Αριστείδη Μόσχου στον Γιώργο Τσάμπρα στο ένθετο cd Ταξίδια με το σαντούρι (Lyra 1996)
Φωτογραφίες
2: Με το Δημήτρη Λάγιο
3: Με τον Γιάννη Μαρκόπουλο το 1982
4: Με τους τραγουδιστές Νάντια Καραγιάννη, Μαρία Σουλτάτου, Σούλα Βαζούρα, Αγγελική Κονιτοπούλου, Γιώργο Μπαγιώκη, Λεωνίδα Ντούνη που συμμετέχουν στα «Παραδοσιακά» το 1990
Το 1952 μπήκε στη δισκογραφία και μέχρι το τέλος της ζωής του συνεργάστηκε και συνόδευσε μερικούς από τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσικούς, συνθέτες και τραγουδιστές, όπως οι Γιώργος Κόρος, Χρόνης Αηδονίδης, Καριοφύλης Δοϊτσίδης, Σταύρος Ξαρχάκος, Γιάννης Μαρκόπουλος, Ηλίας Ανδριόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Γλυκερία και πολλοί άλλοι. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον δυο σημεία από τις αφηγήσεις του Αριστείδη Μόσχου, σχετικά με τις συνεργασίες του αλλά και από κάποια επίσκεψή του στο Παρίσι το 1959, μαζί με τον Ευγένιο Σπαθάρη.
Το 1952 έπαιξα πρώτη φορά για δίσκο. Στη Μusic Box. Κι από τότε έχω παίξει και με τους πιο περίεργους ανθρώπους. Σκεφτείτε ότι τον πρώτο δίσκο της Άντζελας Δημητρίου εγώ τον έκανα. Έπαιξα με τον Κόρο, τον Ζέρβα, Δοϊτσίδη, Αηδονίδη, από τότε που βγήκαν στη δισκογραφία. Δεν έχω παράπονο, όλοι με σέβονται και μ' αγαπάνε. Με τον Ξαρχάκο κάναμε την «Ελλάδα της Μελίνας». Με τον Μαρκόπουλο έμεινα 13 χρόνια κι έπαιξα σε 17 δίσκους του. Έφυγα γιατί είχα χάσει το όνομά μου. Ξέρετε πώς με λέγανε; Το σαντούρι του Μαρκόπουλου. Εντάξει, στον Μαρκόπουλο, δε λέω, είχα υποχρέωση. Μου 'δωσε και λεφτά. Πληρωνόμουνα καλά. Όταν ένας πρώτος μουσικός έπαιρνε 400 δραχμές, εγώ έπαιρνα ένα χιλιάρικο. Το πιο άσχημο όμως ήταν πως οι μαέστροι δε μου φέρνανε νότες να διαβάσω. Κανένας. Μια φορά πήρα το σαντούρι μου κι έφυγα. Πήγα για πρόβα και μου λέει «Παίξτο, δεν τ' άκουσες;». Λέω «Τι παίξτο; μαγνητόφωνο είμαι; μπορεί να μην άκουσα καλά. Δως μου μια παρτιτούρα», επειδή είχανε κακομάθει με τους περισσότερους λαϊκούς μουσικούς.
Ο ήχος του σαντουριού είναι μαλακός και γι' αυτό προσφέρεται πολύ για μουσικές οι οποίες μυρίζουν θάλασσα. Σμυρνέικα και νησιώτικα. Από κει και πέρα βέβαια έχω παίξει μέχρι και ...τον γαλλικό ύμνο! Πραγματικά. Ήταν το 1959 που πήγαμε στο Παρίσι με τον Ευγένιο Σπαθάρη και τον πατέρα του για ένα φεστιβάλ σκιών. Υπήρχε μπερντές που έπαιζε ο Σπαθάρης, πίσω ήμασταν εμείς και συνοδεύαμε και κάποια στιγμή άνοιγε και μας βλέπανε. Ήμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε, όταν έρχεται ο πρέσβης της Γαλλίας και λέει: «Πριν αρχίσει η παράσταση, να παίξετε τον γαλλικό εθνικό ύμνο». Κοιταζόμαστε. Λέει ο Ευγένιος: «Καταστροφή». Δε μπορούσαμε να αρνηθούμε, γιατί από κάτω κάθονταν υπουργοί, διπλωματικά σώματα, ήτανε πολύ επίσημο το φεστιβάλ. Λέω «Ηρεμήστε και δώστε μου τρία λεπτά». Από το σχολείο που πήγαινα ακόμα θυμόμουνα το γαλλικό ύμνο που εμείς τον λέγαμε ελληνικά «Ω παιδιά μου ορφανά, σκορπισμένα εδώ κι εκεί...». Βάζω σ' ένα έδρανο τις δυο σημαίες και ανοίγει η σκηνή. Δε βλέπω ούτε θέατρο, ούτε κόσμο, παίζω μια φορά τη μελωδία και μετά ...πάρτον κάτω λιπόθυμο! (1)
Tο 1985 ο Αριστείδης Μόσχος πραγματοποίησε το όνειρό του, ιδρύοντας, με καθαρά ιδιωτική πρωτοβουλία, το «Λαϊκό Σχολείο Παραδοσιακής Μουσικής» με το οποίο έλαβε μέρος σε εκδηλώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με σκοπό τη διάσωση και διάδοση της παραδοσιακής μας μουσικής.
Ήθελα να αφοσιωθώ στο Σχολείο μου. Ήταν ένα όνειρο πολλών χρόνων αυτό το πράγμα. Πρώτα, πρώτα έβλεπα ότι τέλειωνε το σαντούρι. Τώρα ξέρετε πόσες κοπέλες και αγόρια παίζουνε; Ήταν όνειρο ζωής για μένα να διδάξω 28 σαντούρια. Μπροστά σ' αυτό δεν έβαζα τίποτα άλλο.
Το όνομα του Μόσχου έχει συνδεθεί με ένα από τα πιο πολυτραγουδισμένα τραγούδια των τελευταίων χρόνων. Το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία». Το ηχογράφησε, με το όνομά του σαν στιχουργού και συνθέτη, τόσο το 1990 στο δίσκο «Τα παραδοσιακά» (ο οποίος ξεπέρασε τις 30.000 πωλήσεις και έγινε χρυσός), όσο και το 1992 στο «Ελλάδα στην υγειά σου», ενώ ενδιάμεσα προέκυψε και η ηχογράφηση της Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο «Παραδέχτηκα» και πάλι στο όνομά του. Είχε προηγηθεί βέβαια η εκτέλεση του Γιάννη Πάριου το 1984 στο δίσκο «Πιο καλή η μοναξιά», όπου εκεί αναγράφεται ως δημιουργός ο Βαγγέλης Κονιτόπουλος. Στις δυο τελευταίες δεκαετίες πραγματοποιήθηκαν δεκάδες ηχογραφήσεις του τραγουδιού, από τον Γιώργο Νταλάρα, τη Γλυκερία, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τον Πέτρο Γαϊτάνο, άλλη μια από την Πρωτοψάλτη αλλά και μια παλαιότερη με τον Γιάννη Πάριο, από το 1983, η οποία εκδόθηκε το 2000. Σ’ όλες αυτές τις εκδόσεις ο Αριστείδης Μόσχος αναγράφεται αλλού ως συνθέτης και στιχουργός, αλλού ως διασκευαστής του παραδοσιακού τραγουδιού, ενώ αλλού το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» αναγράφεται μόνο ως «Λαϊκή καντάδα» ή ως «Παραδοσιακό Μικράς Ασίας».
Ο Αριστείδης Μόσχος μαζί με τον Τάσο Διακογιώργη ήταν αυτοί που συνέδεσαν, περισσότερο από κάθε άλλον, το όνομά τους, με το όργανο… Ευτυχώς όμως, μουσικοί από νεότερες γενιές, όπως ο Ανδρέας Κατσιγιάννης, η Αρετή Κετιμέ (η οποία ξεκίνησε από το σχολείο του Μόσχου), η Ελένη Φίλιππα (επίσης μαθήτρια του) συνέχισαν και συνεχίζουν επάξια το δρόμο τους…
*Σύμφωνα με άλλες καταγραφές ως ημερομηνία γέννησης αναφέρεται το 1924 και το 1927
- Ευχαριστούμε την Ελένη Κωστελέτου για τη βοήθειά της
Πηγή: 1: Συνέντευξη του Αριστείδη Μόσχου στον Γιώργο Τσάμπρα στο ένθετο cd Ταξίδια με το σαντούρι (Lyra 1996)
Φωτογραφίες
2: Με το Δημήτρη Λάγιο
3: Με τον Γιάννη Μαρκόπουλο το 1982
4: Με τους τραγουδιστές Νάντια Καραγιάννη, Μαρία Σουλτάτου, Σούλα Βαζούρα, Αγγελική Κονιτοπούλου, Γιώργο Μπαγιώκη, Λεωνίδα Ντούνη που συμμετέχουν στα «Παραδοσιακά» το 1990
