Πρόκειται για ένα προφητικό βιβλίο. Ενα βιβλίο που προσπαθεί ,μέσα από τη λογοτεχνία, να περιγράψει τις όχι πιά και τόσο μακρινές μελλοντικές κοινωνίες που ζούμε ή θα ζήσουμε. Τα περισσότερα από τα μυθιστορήματα του J.G.Ballard έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από σκηνοθέτες σαν τον Τζόναθαν Γουάιτς, τον Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ ή τον Στήβεν Σπίλμπεργκ. Το ΄΄Super Cannes΄΄ αν γινόταν ταινία θα μπορούσα, ιδεατά, να σκεφτώ τον Στάνλευ Κιούμπρικ για σκηνοθέτη του. Γιατί το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ακροβατεί ανάμεσα σε μια πολύ κοντινή πραγματικότητα και την επιστημονική φαντασία, παρ΄όλο που το μυθιστόρημα αυτό ξεπερνά κατά πολύ το πλαίσιό της. Βέβαια, την εποχή που γράφτηκε, στα τέλη του 20ου αιώνα, όλα αυτά που περιγράφει είμαι σίγουρος ότι έμοιαζαν με μιά μελλοντική πραγματικότητα, όχι όμως πολύ μακρινή. Για το σήμερα,το 2021 δηλαδή, όλα αυτά που περιγράφει ο συγγραφέας στο βιβλίο του έχουν έρθει ήδη και τα ζούμε.
Η υπόθεση μοιάζει απλή. Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Στους λόφους πάνω από τις Κάννες, η Εδέμ-Ολυμπία, το επιχειρηματικό πάρκο του μέλλοντος, φιλοξενεί τις κορυφαίες εταιρίες υψηλής τεχνολογίας και τα στελέχη τους. Η κλειστή αυτή κοινότητα προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες , ώστε τα μέλη της, να αφομοιώνονται ολοκληρωτικά στην εργασία, εκμηδενίζοντας κάθε ανάγκη για ψυχαγωγία, κοινωνική επαφή και ελεύθερο χρόνο. Μιά μέρα, εντελώς ξαφνικά,ο Ντέιβιντ Γκρίνγουντ, γιατρός της κλινικής του επιχειρηματικού πάρκου, σε κατάσταση αμόκ, σκοτώνει δέκα ανθρώπους και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Η γιατρός Τζέιν Σίνκλερ, που προσλαμβάνεται στη θέση του, εγκαθίσταται μαζί με τον άντρα της Πολ στο σπίτι του νεκρού γιατρού. Εχοντας άφθονο χρόνο στη διάθεσή του, ο Πολ αρχίζει να αναζητά τους λόγους που οδήγησαν τον Γκρίνγουντ στα άκρα και ανακαλύπτει μιά άλλη, άγρια πλευρά της ζωής στο επιχειρηματικό πάρκο΄΄.
Η ΄΄Εδέμ-Ολυμπία΄΄ είναι, λοιπόν, η πόλη που μοιάζει να έρχεται από το μέλλον. Ολα εκεί λειτουργούν άψογα. Από τα καλοσχεδιασμένα κτίρια που παρέχουν κάθε δυνατή άνεση στους ενοίκους τους μέχρι τις υπηρεσίες που τους προσφέρονται και αποσκοπούν σε ένα μόνο πράγμα: όλα να λειτουργούν τέλεια, ώστε οι ένοικοι της να αποδίδουν εργασιακά όσο γίνεται περισσότερο. Βεβαίως, το γεγονός ότι κάθε ανθρώπινο πλάσμα είναι πεπερασμένο και, ίσως, έχει διαφορετικές ανάγκες, δεν συμπεριλαμβάνεται στην εξίσωση.
Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες, η γιατρός Τζέιν Σίνκλερ, και ο σύζυγός της ο Πόλ, έρχονται να μείνουν σε αυτή την ιδεατή πόλη των στελεχών των πολυεθνικών, μόνο που η μεν Τζέιν εργάζεται σαν γιατρός,γίνεται μέλος του συστήματος δηλαδή, ο δε Πολ που αναρώνει από ένα πρόσφατο ατύχημα δεν εργάζεται και ως εκ τούτου εκεί άφθονο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του. Χωρίς να το καταλαβαίνει, ασυναίσθητα, η Τζέιν σιγά-σιγά αφομοιώνεται από το υπάρχον σύστημα, ο Πολ όμως όχι.
Κάποια στιγμή στην αρχή, για να αντιδράσει σε αυτή την κατάσταση, η Τζέιν κλέβει ένα περιοδικό από το περίπτερο. Δεν το κάνει γιατί έχει ανάγκη το περιοδικό, το κάνει για να ΄΄αντισταθεί΄΄ στο πνεύμα του νόμου που υπάρχει διάχυτο στην Εδέμ –Ολυμπία.
΄΄Ηταν ευδιάθετη και χαμογελαστή. Η πράξη της έμοιαζε με αναλαμπή που φώτισε για λίγο τον τακτοποιημένο και βαρετό κόσμο μας. Η πνευματική ατμόσφαιρα της Εδέμ-Ολυμπίας δεν είχε διακυμάνσεις. Ο θερμοστάτης της ηθικής ήταν ρυθμισμένος μονίμως ανάμεσα στο καθήκον και στην αυτοκυριαρχία. Το συναίσθημα αποχωρούσε αφήνοντας πίσω του μια απάθεια που σκίαζε τη ζωή μας. Η κλοπή του περιοδικού λειτούργησε σαν αφροδισιακό...΄΄
Η ΄΄ιδανική΄΄ πόλη, λοιπόν, η Εδέμ – Ολυμπία, λειτουργεί με συνθήκες θερμοκηπίου. Δεν υπάρχει χώρος για τίποτα άλλο, πάρα μόνο για δουλειά. Η δουλειά είναι η διασκέδαση όλων αυτών των υψηλόβαθμων στελεχών των πολυεθνικών που ζούν εκεί. Οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτό που συνήθως αποκαλούμε ΄΄ανθρώπινος παράγων΄΄ έχει εξοστρακιστεί. Μπορεί , όμως, ένα ανθρώπινο όν να ζήσει μόνο έτσι και για πόσο καιρό;
Κάποια στιγμή γίνεται ο ακόλουθος διάλογος ανάμεσα στον επικεφαλής γιατρό και στον Πόλ:
΄΄-Η εργασία κυριαρχεί στην Εδέμ-Ολυμπία, παραμερίζοντας όλα τα άλλα. Το όραμα μιάς κοινωνίας με άφθονο ελεύθερο χρόνο ανήκει στις μεγάλες φρεναπάτες του εικοστού αιώνα. Η εργασία έχει τώρα αντικαταστήσει τον ελεύθερο χρόνο. Ανθρωποι φιλόδοξοι και ταλαντούχοι δουλεύουν πλέον σκληρότερα και για πολύ περισσότερες ώρες. Βρίσκουν την ολοκλήρωσή τους στη δουλειά. Αντρες και γυναίκες που δειευθύνουν επιτυχημένες επιχειρήσεις χρειάζεται να επικεντρώνουν την ενέργειά τους στην εργασία τους, κάθε δευτερόλεπτο της ημέρας. Το τελευταίο που θέλουν είναι ψυχαγωγία και ανάπαυση.
-Το μυαλό που δουλεύει με τέτοιους ρυθμούς δεν χρειάζεται ανάπαυση; Δύσκολο να το πιστέψω.
-Κι όμως. Η δημιουργική δουλειά είναι ανάπαυση και ψυχαγωγία από μόνη της. Αν δουλεύεις πάνω σε ένα καινούργιο γονίδιο, ή αν σχεδιάζεις τον καθεδρικό του Σαν Πάολο, ποιός ο λόγος να σπαταλάς τον χρόνο σου προσπαθώντας να περάσεις ένα λαστιχένιο μπαλάκι πάνω από ένα δίχτυ;
-Τα παιδιά τουλάχιστον μπορούν να ψυχαγωγούνται....
-Αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν παιδιά. Δυστυχώς, η σημερινή επιχειρηματική πόλη είναι γεμάτη από ταλαντούχους ενήλικες χωρίς παιδιά. Ρίξε μιά ματιά γύρω σου. Δεν θα δείς ούτε αθλοπαιδιές, ούτε κοινωνική ζωή, ούτε φιλικές συγκεντρώσεις. Σε πόσα πάρτυ πήγες τους τελευταίους τέσσερεις μήνες;
-Σε ελάχιστα, είναι η αλήθεια.
-Μάλλον σε κανένα. Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν χρόνο να τα πίνουν παρέα, δεν έχουν καιρό για απιστίες ή καβγαδάκια με τις φιλενάδες τους, δεν έχουν χρόνο να ξελογιάσουν τη γυναίκα του γείτονα, δεν έχουν χρόνο ούτε καν για φιλίες. Δεν περισσεύει εδώ χρόνος για θυμούς, ζήλιες, φυλετικές πρακαταλήψεις και όλα τα συμπαραμαρτυρούντα.Δεν υπάρχουν εκείνες οι κοινωνικές εντάσεις που μας αναγκάζουν να αναγνωρίσουμε τη δύναμη αλλά και τις αδυναμίες άλλων ανθρώπων, τις υποχρεώσεις μας απέναντι τους ή το αίσθημα εξάρτησης απο αυτούς. Στην Εδέμ – Ολυμπία δεν θα συναντήσεις κανενός είδους αλληλεπίδραση, κανένα από τα συναισθηματικά πάρε δώσε που διαμορφώνουν την αίσθηση του εαυτού μας.
-Ομως σου αρέσει εδώ, όπως λές είναι ο νέος παράδεισος. Οπότε τι πειράζει;
-Και όμως. Η κοινωνική δομή δεν πρέπει να διαταραχτεί, ιδίως όταν έχει να κάνει με τις ελίτ. Το μεγαλύτερο ελάττωμα της Εδέμ-Ολυμπίας είναι ότι δεν υπάρχει χρεία για ατομική ηθική. Χιλιάδες άνθρωποι ζούν και εργάζονται εδώ χωρίς να παίρνουν ποτέ μια απλή απόφαση για το τι είναι καλό ή κακό. Η ηθική τάξη έχει ενσταλαχτεί μέσα τους μαζί με τα όρια ταχύτητας και τα συστήματα ασφαλείας. Θεωρώ ότι μιά αίσθηση ηθικής μπορεί να λειτουργήσει σαν βολική ασφαλιστική δικλίδα. Αν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, ομολογούμε στον εαυτό μας πόσο ένοχοι νοιώθουμε κι αυτό αρκεί για να μας απαλλάξει από τις τύψεις. Οσο πιο πολιτισμένοι είμαστε τόσο λιγότερες ηθικές επιλογές έχουμε να κάνουμε.
-Ακριβώς. Ο κυβερνήτης ενός αεροσκάφους δεν έχει ηθικά διλήμματα ως πρός την ιδανική ταχύτητα προσγείωσης. Ακολουθεί τις οδηγίες του κατασκευαστή.
-Ετσι όμως, ένα κομμάτι του μυαλού ατροφεί. Ενας ηθικός υπολογιστής που πήρε χιλιάδες χρόνια για να εξελιχθεί αρχίζει να συρρικνώνεται από την αχρηστία. Μόλις ξεφορτωθείς την ηθική, οι σημαντικές αποφάσεις γίνονται θάμα αισθητικής. Μπαίνεις σε έναν εφηβικό κόσμο , όπου προσδιορίζεις τον εαυτό σου με βάση τι λογής αθλητικά παπούτσια φοράς. Οι κοινωνίες που παύουν να πράττουν κατά συνείδηση, γίνονται περισσότερο τρωτές απ΄ότι πιστεύουν. Δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι σε εκείνο τον ψυχοπαθή που εισβάλλει στο σύστημα κι αρχίζει να δρά σαν τον ιό, χρησιμοποιώντας για όπλο του ενάντια στην ηθική τους ίδιους τους νωθρούς πλέον μηχανισμούς της. Μέρη όπως η Εδέμ- Ολυμπία είναι γόνιμα εδάφη για κάθε οργισμένο μεσσία. Οι Αδόλδοι Χίτλερ και οι Πολ Ποτ του μέλλοντος δεν θα εμφανιστούν από το πουθενά. Θα βγούν μέσα από εμπορικά κέντρα και επιχειρηματικά πάρκα.
-Δεν είναι το ίδιο; Η Εδέμ- Ολυμπία σαν ένα κλιματιζόμενο όρος Σινά...
-Η υπέρτατη περίκλειστη κοινότητα είναι ο άνθρωπος με το κλειστό μυαλό. Καλλειεργούμε μια καινούργια ράτσα άφυλων ανθρώπων, εσωτερικές εξορίες χωρίς ανθρώπινους δεσμούς, αλλά με τεράστια δύναμη. Αυτή η νέα τάξη κυβερνάει τώρα τον πλανήτη. Για να είσαι αρκετά επιτυχημένος ώστε να εργαστείς στην Εδέμ-Ολυμπία, απιτούνται σπάνια προσόντα ευφυίας και αυτοπειθαρχίας. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν θα παραδεχτούν καμιά αδυναμία και δεν θα επιτρέψουν στον εαυτό τους την αποτυχία. Οταν φτάνουν εδώ , η υγεία τους είναι εξαιρετική, σπάνια παίρνουν φάρμακα και πίνουν το πολύ ένα ποτήρι κρασί με το φαγητό τους-κι αυτόι επειδή έχουν μάθει ότι τους κάνει καλό.
-Κι ωστόσο κάτι στραβώνει;΄΄
Η απάντηση του συγγραφέα είναι ότι κάτι στραβώνει, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει επιστήμη χωρίς ηθική και άνθρωπος χωρίς ανθρώπινες αδυναμίες. Ανθρωπος χωρίς ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις. Ανθρωπος που να μπορεί να προγραμματιστεί σαν ρομπότ. Ο J.G. Ballard έγραψε ένα μυθιστόρημα για τον νέο θαυμαστό κόσμο που έρχεται ή είναι ήδη εδώ και δεν περιλαμβάνει ανθρώπινες αδυναμίες ή ανθρώπινα συναισθήματα.Ενας κόσμος όπου όλα είναι προγραμματισμένα για να λειτουργούν τέλεια. Αλλά ο άνθρωπος, η ανθρώπινη φύση, δεν είναι τέλεια. Και,προφανώς, η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί να προγραμματιστεί σαν μηχάνημα, αφου δεν είναι μηχάνημα.
Το ΄΄Super Cannes΄΄ είναι ένα μυθιστόρημα για τον καινούργιο θαυμαστό κόσμο που έρχεται. Εναν κόσμο που θα διοικούν τα στελέχη των πολυεθνικών. Τα στελέχη της Ciba, της Sandoz. Της Roche, της Rhone –Poulenc, της Sony, της Fuji. Είναι ένα μυθιστόρημα για την αλλοίωση που επιφέρουν στην ανθρώπινη φύση ο ακραίος καπιταλισμός και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Eνας κόσμος όπου ο άνθρωπος δεν θα είναι παρά ένα ακόμα μηχάνημα παραγωγής. Μόνο που όλα αυτά ξεπερνούν την ανθρώπινη φύση. Πολλά χρόνια πρίν, ο Πλάτωνας είχε γράψει σε έναν από τους διαλόγους του : ΄΄Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος΄΄. Κάτι που δεν λαμβάνουν υπόψη στον σχεδιασμό τους όσοι σχεδιάζουν αυτόν το ΄΄θαυμαστό καινούργιο κόσμο΄΄.
Το΄΄ Super Cannes ΄΄είναι ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απολαυστικά και εύκολα, καθώς είναι γραμμένο από έναν συγγραφέα που θέλει να μοιραστεί με τον μέσο αναγνώστη αυτό που ο ίδιος βλέπει να έρχεται.Αν είχε γραφτεί στις μέρες μας θα λέγαμε απλά ότι είναι ένα κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα που περιγράφει την εποχή μας.
Ο J.G.Ballard έγραψε ένα ευφυές μυθιστόρημα από αυτά που δεν μπορείς να τους κολλήσεις ταμπέλα. Θα μπορούσε να είναι και ένα δοκίμιο πάνω στα όρια του ανθρώπου.
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στη Σαγκάη το 1930, όπου πέρασε δυόμισι χρόνια σε ένα ιαπωνικό στρατόπεδο αλλοδαπών, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμουμ πριν επιστρέψει στη Βρετανία το 1945. Φοίτησε για δύο χρόνια στην Ιατρική Σχολή του Κέμπριτζ, μεταπήδησε στη Φιλολογία του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι του Λονδίνου και εργάστηκε ως κειμενογράφος και ως αχθοφόρος στο Κόβεν Γκάρντεν. Στη συνέχεια κατετάγη στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία και πήγε στον Καναδά για εκπαίδευση.
Στην αεροπορική βάση ανακάλυψε τα αμερικάνικα περιοδικά επιστημονικής φαντασίας και άρχισε να γράφει διηγήματα , τα οποία δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο New Worlds και στο Science Fantasy. Το πρώτο του μυθιστόρημαμε τίτλο ΄΄The drowned World΄΄ κυκλοφόρησε το 1962 και ακολούθησαν άλλα, μεταξύ των οποίων ο ΄΄Κρυστάλλινος Κόσμος΄΄ το1966. Θεωρήθηκε ο κατ’ εξοχήν εκφραστής του νέου κύματος της βρετανικής επιστημονικής φαντασίας, παρότι το έργο του ξεπερνάει κατά πού το πλαίσιό της. Πολλά από τα μυθιστορήματά του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Το 1984 η ΄΄Αυτοκρατορία του ήλιου΄΄ τιμήθηκε με το Guardian Fiction Prize-το παλαιότερο λογοτεχνικό βραβείο που απονέμεται στη Μεγάλη Βρετανία-. Τα μεταγενέστερα έργα του, ανάμεσα στα οποία είναι και το ΄΄Super Cannes΄΄ απέσπασαν ενθουσιώδεις κριτικές από τον διεθνή Τύπο και τιμήθηκαν με βραβεία και διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Commonwealth Writer’s Prize το 2000.
Ο J.G.Ballard πέθανε το 2009.
Η εξαιρετική μετάφραση είναι του Αρη Σφακιανάκη και της Ηρώς Σκάρου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Το ΄΄Super Cannes΄΄ είναι το πρώτο μεγάλο έργο κοινωνικής θεωρίας του 21ου αιώνα΄΄. PORTLAND MERCURY
΄΄Ενα μαγευτικό υβρίδιο που δεν ανήκει σε κανένα γνωστό είδος, ένα αριστούργημα υπερρεαλιστικής φαντασίας΄΄. NEW STATEMAN
΄΄Ενα από τα καλύτερά του΄΄ SAN FRANCISCO CRONICLE.
Η υπόθεση μοιάζει απλή. Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο:
΄΄Στους λόφους πάνω από τις Κάννες, η Εδέμ-Ολυμπία, το επιχειρηματικό πάρκο του μέλλοντος, φιλοξενεί τις κορυφαίες εταιρίες υψηλής τεχνολογίας και τα στελέχη τους. Η κλειστή αυτή κοινότητα προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες , ώστε τα μέλη της, να αφομοιώνονται ολοκληρωτικά στην εργασία, εκμηδενίζοντας κάθε ανάγκη για ψυχαγωγία, κοινωνική επαφή και ελεύθερο χρόνο. Μιά μέρα, εντελώς ξαφνικά,ο Ντέιβιντ Γκρίνγουντ, γιατρός της κλινικής του επιχειρηματικού πάρκου, σε κατάσταση αμόκ, σκοτώνει δέκα ανθρώπους και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Η γιατρός Τζέιν Σίνκλερ, που προσλαμβάνεται στη θέση του, εγκαθίσταται μαζί με τον άντρα της Πολ στο σπίτι του νεκρού γιατρού. Εχοντας άφθονο χρόνο στη διάθεσή του, ο Πολ αρχίζει να αναζητά τους λόγους που οδήγησαν τον Γκρίνγουντ στα άκρα και ανακαλύπτει μιά άλλη, άγρια πλευρά της ζωής στο επιχειρηματικό πάρκο΄΄.
Η ΄΄Εδέμ-Ολυμπία΄΄ είναι, λοιπόν, η πόλη που μοιάζει να έρχεται από το μέλλον. Ολα εκεί λειτουργούν άψογα. Από τα καλοσχεδιασμένα κτίρια που παρέχουν κάθε δυνατή άνεση στους ενοίκους τους μέχρι τις υπηρεσίες που τους προσφέρονται και αποσκοπούν σε ένα μόνο πράγμα: όλα να λειτουργούν τέλεια, ώστε οι ένοικοι της να αποδίδουν εργασιακά όσο γίνεται περισσότερο. Βεβαίως, το γεγονός ότι κάθε ανθρώπινο πλάσμα είναι πεπερασμένο και, ίσως, έχει διαφορετικές ανάγκες, δεν συμπεριλαμβάνεται στην εξίσωση.
Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες, η γιατρός Τζέιν Σίνκλερ, και ο σύζυγός της ο Πόλ, έρχονται να μείνουν σε αυτή την ιδεατή πόλη των στελεχών των πολυεθνικών, μόνο που η μεν Τζέιν εργάζεται σαν γιατρός,γίνεται μέλος του συστήματος δηλαδή, ο δε Πολ που αναρώνει από ένα πρόσφατο ατύχημα δεν εργάζεται και ως εκ τούτου εκεί άφθονο ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του. Χωρίς να το καταλαβαίνει, ασυναίσθητα, η Τζέιν σιγά-σιγά αφομοιώνεται από το υπάρχον σύστημα, ο Πολ όμως όχι.
Κάποια στιγμή στην αρχή, για να αντιδράσει σε αυτή την κατάσταση, η Τζέιν κλέβει ένα περιοδικό από το περίπτερο. Δεν το κάνει γιατί έχει ανάγκη το περιοδικό, το κάνει για να ΄΄αντισταθεί΄΄ στο πνεύμα του νόμου που υπάρχει διάχυτο στην Εδέμ –Ολυμπία.
΄΄Ηταν ευδιάθετη και χαμογελαστή. Η πράξη της έμοιαζε με αναλαμπή που φώτισε για λίγο τον τακτοποιημένο και βαρετό κόσμο μας. Η πνευματική ατμόσφαιρα της Εδέμ-Ολυμπίας δεν είχε διακυμάνσεις. Ο θερμοστάτης της ηθικής ήταν ρυθμισμένος μονίμως ανάμεσα στο καθήκον και στην αυτοκυριαρχία. Το συναίσθημα αποχωρούσε αφήνοντας πίσω του μια απάθεια που σκίαζε τη ζωή μας. Η κλοπή του περιοδικού λειτούργησε σαν αφροδισιακό...΄΄
Η ΄΄ιδανική΄΄ πόλη, λοιπόν, η Εδέμ – Ολυμπία, λειτουργεί με συνθήκες θερμοκηπίου. Δεν υπάρχει χώρος για τίποτα άλλο, πάρα μόνο για δουλειά. Η δουλειά είναι η διασκέδαση όλων αυτών των υψηλόβαθμων στελεχών των πολυεθνικών που ζούν εκεί. Οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτό που συνήθως αποκαλούμε ΄΄ανθρώπινος παράγων΄΄ έχει εξοστρακιστεί. Μπορεί , όμως, ένα ανθρώπινο όν να ζήσει μόνο έτσι και για πόσο καιρό;
Κάποια στιγμή γίνεται ο ακόλουθος διάλογος ανάμεσα στον επικεφαλής γιατρό και στον Πόλ:
΄΄-Η εργασία κυριαρχεί στην Εδέμ-Ολυμπία, παραμερίζοντας όλα τα άλλα. Το όραμα μιάς κοινωνίας με άφθονο ελεύθερο χρόνο ανήκει στις μεγάλες φρεναπάτες του εικοστού αιώνα. Η εργασία έχει τώρα αντικαταστήσει τον ελεύθερο χρόνο. Ανθρωποι φιλόδοξοι και ταλαντούχοι δουλεύουν πλέον σκληρότερα και για πολύ περισσότερες ώρες. Βρίσκουν την ολοκλήρωσή τους στη δουλειά. Αντρες και γυναίκες που δειευθύνουν επιτυχημένες επιχειρήσεις χρειάζεται να επικεντρώνουν την ενέργειά τους στην εργασία τους, κάθε δευτερόλεπτο της ημέρας. Το τελευταίο που θέλουν είναι ψυχαγωγία και ανάπαυση.
-Το μυαλό που δουλεύει με τέτοιους ρυθμούς δεν χρειάζεται ανάπαυση; Δύσκολο να το πιστέψω.
-Κι όμως. Η δημιουργική δουλειά είναι ανάπαυση και ψυχαγωγία από μόνη της. Αν δουλεύεις πάνω σε ένα καινούργιο γονίδιο, ή αν σχεδιάζεις τον καθεδρικό του Σαν Πάολο, ποιός ο λόγος να σπαταλάς τον χρόνο σου προσπαθώντας να περάσεις ένα λαστιχένιο μπαλάκι πάνω από ένα δίχτυ;
-Τα παιδιά τουλάχιστον μπορούν να ψυχαγωγούνται....
-Αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν παιδιά. Δυστυχώς, η σημερινή επιχειρηματική πόλη είναι γεμάτη από ταλαντούχους ενήλικες χωρίς παιδιά. Ρίξε μιά ματιά γύρω σου. Δεν θα δείς ούτε αθλοπαιδιές, ούτε κοινωνική ζωή, ούτε φιλικές συγκεντρώσεις. Σε πόσα πάρτυ πήγες τους τελευταίους τέσσερεις μήνες;
-Σε ελάχιστα, είναι η αλήθεια.
-Μάλλον σε κανένα. Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν χρόνο να τα πίνουν παρέα, δεν έχουν καιρό για απιστίες ή καβγαδάκια με τις φιλενάδες τους, δεν έχουν χρόνο να ξελογιάσουν τη γυναίκα του γείτονα, δεν έχουν χρόνο ούτε καν για φιλίες. Δεν περισσεύει εδώ χρόνος για θυμούς, ζήλιες, φυλετικές πρακαταλήψεις και όλα τα συμπαραμαρτυρούντα.Δεν υπάρχουν εκείνες οι κοινωνικές εντάσεις που μας αναγκάζουν να αναγνωρίσουμε τη δύναμη αλλά και τις αδυναμίες άλλων ανθρώπων, τις υποχρεώσεις μας απέναντι τους ή το αίσθημα εξάρτησης απο αυτούς. Στην Εδέμ – Ολυμπία δεν θα συναντήσεις κανενός είδους αλληλεπίδραση, κανένα από τα συναισθηματικά πάρε δώσε που διαμορφώνουν την αίσθηση του εαυτού μας.
-Ομως σου αρέσει εδώ, όπως λές είναι ο νέος παράδεισος. Οπότε τι πειράζει;
-Και όμως. Η κοινωνική δομή δεν πρέπει να διαταραχτεί, ιδίως όταν έχει να κάνει με τις ελίτ. Το μεγαλύτερο ελάττωμα της Εδέμ-Ολυμπίας είναι ότι δεν υπάρχει χρεία για ατομική ηθική. Χιλιάδες άνθρωποι ζούν και εργάζονται εδώ χωρίς να παίρνουν ποτέ μια απλή απόφαση για το τι είναι καλό ή κακό. Η ηθική τάξη έχει ενσταλαχτεί μέσα τους μαζί με τα όρια ταχύτητας και τα συστήματα ασφαλείας. Θεωρώ ότι μιά αίσθηση ηθικής μπορεί να λειτουργήσει σαν βολική ασφαλιστική δικλίδα. Αν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα, ομολογούμε στον εαυτό μας πόσο ένοχοι νοιώθουμε κι αυτό αρκεί για να μας απαλλάξει από τις τύψεις. Οσο πιο πολιτισμένοι είμαστε τόσο λιγότερες ηθικές επιλογές έχουμε να κάνουμε.
-Ακριβώς. Ο κυβερνήτης ενός αεροσκάφους δεν έχει ηθικά διλήμματα ως πρός την ιδανική ταχύτητα προσγείωσης. Ακολουθεί τις οδηγίες του κατασκευαστή.
-Ετσι όμως, ένα κομμάτι του μυαλού ατροφεί. Ενας ηθικός υπολογιστής που πήρε χιλιάδες χρόνια για να εξελιχθεί αρχίζει να συρρικνώνεται από την αχρηστία. Μόλις ξεφορτωθείς την ηθική, οι σημαντικές αποφάσεις γίνονται θάμα αισθητικής. Μπαίνεις σε έναν εφηβικό κόσμο , όπου προσδιορίζεις τον εαυτό σου με βάση τι λογής αθλητικά παπούτσια φοράς. Οι κοινωνίες που παύουν να πράττουν κατά συνείδηση, γίνονται περισσότερο τρωτές απ΄ότι πιστεύουν. Δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι σε εκείνο τον ψυχοπαθή που εισβάλλει στο σύστημα κι αρχίζει να δρά σαν τον ιό, χρησιμοποιώντας για όπλο του ενάντια στην ηθική τους ίδιους τους νωθρούς πλέον μηχανισμούς της. Μέρη όπως η Εδέμ- Ολυμπία είναι γόνιμα εδάφη για κάθε οργισμένο μεσσία. Οι Αδόλδοι Χίτλερ και οι Πολ Ποτ του μέλλοντος δεν θα εμφανιστούν από το πουθενά. Θα βγούν μέσα από εμπορικά κέντρα και επιχειρηματικά πάρκα.
-Δεν είναι το ίδιο; Η Εδέμ- Ολυμπία σαν ένα κλιματιζόμενο όρος Σινά...
-Η υπέρτατη περίκλειστη κοινότητα είναι ο άνθρωπος με το κλειστό μυαλό. Καλλειεργούμε μια καινούργια ράτσα άφυλων ανθρώπων, εσωτερικές εξορίες χωρίς ανθρώπινους δεσμούς, αλλά με τεράστια δύναμη. Αυτή η νέα τάξη κυβερνάει τώρα τον πλανήτη. Για να είσαι αρκετά επιτυχημένος ώστε να εργαστείς στην Εδέμ-Ολυμπία, απιτούνται σπάνια προσόντα ευφυίας και αυτοπειθαρχίας. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν θα παραδεχτούν καμιά αδυναμία και δεν θα επιτρέψουν στον εαυτό τους την αποτυχία. Οταν φτάνουν εδώ , η υγεία τους είναι εξαιρετική, σπάνια παίρνουν φάρμακα και πίνουν το πολύ ένα ποτήρι κρασί με το φαγητό τους-κι αυτόι επειδή έχουν μάθει ότι τους κάνει καλό.
-Κι ωστόσο κάτι στραβώνει;΄΄
Η απάντηση του συγγραφέα είναι ότι κάτι στραβώνει, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει επιστήμη χωρίς ηθική και άνθρωπος χωρίς ανθρώπινες αδυναμίες. Ανθρωπος χωρίς ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις. Ανθρωπος που να μπορεί να προγραμματιστεί σαν ρομπότ. Ο J.G. Ballard έγραψε ένα μυθιστόρημα για τον νέο θαυμαστό κόσμο που έρχεται ή είναι ήδη εδώ και δεν περιλαμβάνει ανθρώπινες αδυναμίες ή ανθρώπινα συναισθήματα.Ενας κόσμος όπου όλα είναι προγραμματισμένα για να λειτουργούν τέλεια. Αλλά ο άνθρωπος, η ανθρώπινη φύση, δεν είναι τέλεια. Και,προφανώς, η ανθρώπινη φύση δεν μπορεί να προγραμματιστεί σαν μηχάνημα, αφου δεν είναι μηχάνημα.
Το ΄΄Super Cannes΄΄ είναι ένα μυθιστόρημα για τον καινούργιο θαυμαστό κόσμο που έρχεται. Εναν κόσμο που θα διοικούν τα στελέχη των πολυεθνικών. Τα στελέχη της Ciba, της Sandoz. Της Roche, της Rhone –Poulenc, της Sony, της Fuji. Είναι ένα μυθιστόρημα για την αλλοίωση που επιφέρουν στην ανθρώπινη φύση ο ακραίος καπιταλισμός και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Eνας κόσμος όπου ο άνθρωπος δεν θα είναι παρά ένα ακόμα μηχάνημα παραγωγής. Μόνο που όλα αυτά ξεπερνούν την ανθρώπινη φύση. Πολλά χρόνια πρίν, ο Πλάτωνας είχε γράψει σε έναν από τους διαλόγους του : ΄΄Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος΄΄. Κάτι που δεν λαμβάνουν υπόψη στον σχεδιασμό τους όσοι σχεδιάζουν αυτόν το ΄΄θαυμαστό καινούργιο κόσμο΄΄.
Το΄΄ Super Cannes ΄΄είναι ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απολαυστικά και εύκολα, καθώς είναι γραμμένο από έναν συγγραφέα που θέλει να μοιραστεί με τον μέσο αναγνώστη αυτό που ο ίδιος βλέπει να έρχεται.Αν είχε γραφτεί στις μέρες μας θα λέγαμε απλά ότι είναι ένα κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα που περιγράφει την εποχή μας.
Ο J.G.Ballard έγραψε ένα ευφυές μυθιστόρημα από αυτά που δεν μπορείς να τους κολλήσεις ταμπέλα. Θα μπορούσε να είναι και ένα δοκίμιο πάνω στα όρια του ανθρώπου.
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στη Σαγκάη το 1930, όπου πέρασε δυόμισι χρόνια σε ένα ιαπωνικό στρατόπεδο αλλοδαπών, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμουμ πριν επιστρέψει στη Βρετανία το 1945. Φοίτησε για δύο χρόνια στην Ιατρική Σχολή του Κέμπριτζ, μεταπήδησε στη Φιλολογία του Πανεπιστημίου Κουίν Μέρι του Λονδίνου και εργάστηκε ως κειμενογράφος και ως αχθοφόρος στο Κόβεν Γκάρντεν. Στη συνέχεια κατετάγη στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία και πήγε στον Καναδά για εκπαίδευση.
Στην αεροπορική βάση ανακάλυψε τα αμερικάνικα περιοδικά επιστημονικής φαντασίας και άρχισε να γράφει διηγήματα , τα οποία δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο New Worlds και στο Science Fantasy. Το πρώτο του μυθιστόρημαμε τίτλο ΄΄The drowned World΄΄ κυκλοφόρησε το 1962 και ακολούθησαν άλλα, μεταξύ των οποίων ο ΄΄Κρυστάλλινος Κόσμος΄΄ το1966. Θεωρήθηκε ο κατ’ εξοχήν εκφραστής του νέου κύματος της βρετανικής επιστημονικής φαντασίας, παρότι το έργο του ξεπερνάει κατά πού το πλαίσιό της. Πολλά από τα μυθιστορήματά του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Το 1984 η ΄΄Αυτοκρατορία του ήλιου΄΄ τιμήθηκε με το Guardian Fiction Prize-το παλαιότερο λογοτεχνικό βραβείο που απονέμεται στη Μεγάλη Βρετανία-. Τα μεταγενέστερα έργα του, ανάμεσα στα οποία είναι και το ΄΄Super Cannes΄΄ απέσπασαν ενθουσιώδεις κριτικές από τον διεθνή Τύπο και τιμήθηκαν με βραβεία και διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Commonwealth Writer’s Prize το 2000.
Ο J.G.Ballard πέθανε το 2009.
Η εξαιρετική μετάφραση είναι του Αρη Σφακιανάκη και της Ηρώς Σκάρου.
Για το βιβλίο έγραψαν:
΄΄Το ΄΄Super Cannes΄΄ είναι το πρώτο μεγάλο έργο κοινωνικής θεωρίας του 21ου αιώνα΄΄. PORTLAND MERCURY
΄΄Ενα μαγευτικό υβρίδιο που δεν ανήκει σε κανένα γνωστό είδος, ένα αριστούργημα υπερρεαλιστικής φαντασίας΄΄. NEW STATEMAN
΄΄Ενα από τα καλύτερά του΄΄ SAN FRANCISCO CRONICLE.
