Διαβάσαμε: «O γευστικός πολιτισμός των Ρωμιών της Πόλης και της Μικράς Ασίας»

Το βιβλίο της Σούλας Μπόζη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
«Η ανεξάντλητη διατροφική παράδοση των Ρωµιών της Πόλης, όπως και οι αντίστοιχες παραδόσεις και μνήμες των Μικρασιατών, ολοκλήρωσαν τον κύκλο των επισιτιστικών παραδόσεων μιας τεράστιας σε έκταση γεωγραφικής περιοχής, όπου έζησε και πρόκοψε ο Ελληνισμός αδιάλειπτα επί χιλιετίες. Μετά την καταστροφή του 1922 και τη συνθήκη της Λωζάνης (1924), οι Μικρασιάτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις προγονικές τους εστίες. Παρά τις κακουχίες, την απόρριψη και την υποτίμηση που βίωσαν τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς, μετέφεραν στην Ελλάδα μια πλούσια πολιτισμική παράδοση, εμπειρίες, γνώσεις και πρακτικές πρωτόγνωρες για την τότε νεοελληνική πραγματικότητα, αναζωογονώντας την µε νέα έθιμα, συνταγές και συμπεριφορές γύρω από την ιεροτελεστία του τραπεζιού. Αναµφισβήτητα, η Πολίτικη κουζίνα µε τις τοπικές κουζίνες της Θράκης, της Ιωνίας, της Καππαδοκίας και του Πόντου, εµπλούτισε, µετά το 1922-1924, τον κορµό της λιτής νεοελληνικής κουζίνας µε νέες πρωτόγνωρες γεύσεις».

Αυτά αναφέρει η λαογράφος, ερευνήτρια, συγγραφέας Σούλα Μπόζη, για το νέο πόνημά της.

«O γευστικός πολιτισμός των Ρωμιών της Πόλης και της Μικράς Ασίας» είναι ένα πολυσέλιδο (479 σελ.) ιστορικό, λαογραφικό, γευστικό πανόραμα της μοναδικής διατροφικής παράδοσης της Πόλης, της Θράκης, της Ιωνίας, της Καππαδοκίας και του Πόντου διανθισμένο με πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.

Η συγγραφέας «ειδικεύεται» στα «Πολίτικα» ζητήματα, καθότι είναι γέννημα θρέμα Κωνσταντινουπολίτισσα. Μάλιστα αποφοίτησε από το Ζάππειο Παρθεναγωγείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Πόλης. Η λαογραφική έρευνα της με θέματα -γαστρονομικά και όχι μόνο- που σχετίζονται με τον τόπο που γεννήθηκε ξεκινά λίγο μετά τα μισά της δεκαετίας του ’60. Πολλές οι βιβλιογραφικές καταγραφές της που κυκλοφορούν και στα τουρκικά σε δική της μετάφραση. Δεν είναι τυχαίο πως επιλέχθηκε ως ειδική σύμβουλος στην ταινία «Πολίτικη Κουζίνα», ως σύμβουλος τουρκολογίας στις «Νύφες» του Παντελή Βούλγαρη, και ως σύμβουλος λαογραφίας στις τηλεοπτικές παραγωγές «Τα παιδιά της Νιόβης», «Οι μάγισσες της Σμύρνης» και «Τα ματωμένα χώματα» του Κώστα Κουτσομύτη. Όπως και το ότι από το 1993 διευθύνει το Κέντρο Λαογραφικών και Ιστορικών Ερευνών «Βοσπορίς», το οποίο καταγράφει τον υλικό και πνευματικό βίο των Κωνσταντινουπολιτών και Μικρασιατών.

Θυμάμαι τον εαυτό μου να διαβάσει με προσοχή τα άρθρα της στο περιοδικό Gourmet που κυκλοφορούσε με την εφημερίδα Ελευθεροτυπία.
topos1 LOW RES
«O γευστικός πολιτισμός των Ρωμιών της Πόλης και της Μικράς Ασίας» δεν είναι ένα βιβλίο με συνταγές παρότι υπάρχουν χαρακτηριστικές μαρτυρίες προετοιμασίας πολλών φαγητών. Επίσης παρά τον όγκο του και την λαογραφική ματιά του διαβάσετε χορταστικά σαν… ένα μυθιστόρημα. Είναι μεστός καρπός πολύχρονης έρευνας και μελέτης. Η βιβλιογραφία του και μόνο ξεδιπλώνεται σε αρκετές σελίδες. Το έργο αποτελεί μια κιβωτό μνήμης, ηθών και εθίμων των περιοχών όπου το Ελληνικό στοιχείο άνθισε και δημιούργησε μοναδικά επιτεύγματα, σε όλα τα επίπεδα ζωής, μέχρι και τον βίαιο διωγμό του.

Η κουζίνα στο ρωμαίικο σπίτι είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και ήταν άρρηκτα δεμένη με την καθημερινότητα των ανθρώπων, τις γιορτές, τις χαρές μέχρι κα τις πίκρες τους. Ήταν η απόλαυσή τους αλλά και το… γιατρικό τους.

Στο βιβλίο αναφέρονται με λεπτομέρεια οι πρώτες ύλες και οι πηγές τους καθώς και οι αγορές από τις οποίες προμηθεύονταν τα υλικά. Ακόμη ο γευστικός χάρτης επεκτείνεται στα εστιατόρια, στις λαϊκές ταβέρνες, τα μοντέρνα εστιατόρια, τα ζαχαροπλαστεία. Επίσης γίνεται ξεχωριστή αναφορά στην Παλατιανή κουζίνα και στον καίριο ρόλο του καφέ στο πολίτικο σπίτι αλλά και το πως εξελίχθηκαν τα καφενεία μέσα στον χρόνο. Δεν παραλείπονται τα γνωστότερα καφεκοπτεία αλλά και οι κανόνες σερβιρίσματος του καφέ.

Μαθαίνουμε, μεταξύ άλλων, πως ο Ιωάννης ο Παλαιολόγος τον 15ο αιώνα, έδινε το δικαίωμα στους Βενετούς να διατηρούν στην Πόλη 15 καπηλειά καθώς και ποιοι σύχναζαν σε αυτά αλλά και τις σπεσιαλιτέ τους. Ακόμη πως το 1606 απαγορευόταν στην Κωνσταντινούπολη η παραγωγή ούζου και κρασιού μέχρι και νεότερες αναφορές όπως η συνήθεια που είχαν οι κυρίες της καλής κοινωνίας να παίρνουν το τσάι τους στη Μεγάλη Οδό του Πέραν.

Στην ενότητα «O γευστικός πολιτισμός της Ιωνίας» στο κεφάλαιο για τα Αλάτσατα, ήρθε στο μυαλό και την ψυχή μου, η γιαγιά μου η Μαρία με τα «φυλαχτά» της. Έτσι ονομάζονται οι μικρές πιτούλες από φύλλα ζύμης που έφτιαχνε γεμισμένα με μυζήθρα, αυγά μέλι ή ζάχαρη και τηγανισμένες στο λάδι.

Όλα τα παραπάνω είναι μικρές ενδεικτικές στιγμές ττης γκάμα του έργου.

Πέρασα όμορφα κατά την ανάγνωση του βιβλίου της Σούλας Μπόζη, αν και το τελείωσα γρήγορα. Ολοένα όμως επιστρέφω στις σελίδες του και ρίχνω δεύτερες ματιές.

Δίπλα στο γραφείο μου «στρώνω τραπέζι» με λακέρδα, τσίρο και στο ποτήρι μοσχοβολάει το ούζο. Και σχεδιάζω το επόμενο βήμα με μύδια αχνιστά, σκουμπρί γεμιστό, λαχανόφυλλα και αμπελόφυλλα γιαλαντζί. Για την Πρωτοχρονιά ονειρεύομαι αρνάκι ή κόκορα με Πολίτικη γέμιση…

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!